Dubbel goud, Victoria’s Secret-model én pion in een geopolitieke storm: Eileen Gu zorgt voor controverse in Peking

Eileen Gu is de grootste Chinese ster op deze Spelen. Maar ze komt uit Amerika, waardoor ze nu een pion is in een geopolitiek spel. Vorige week won ze het goud op de big air, dinsdag greep ze het zilver op de slopestyle en gisteren haalde ze opnieuw goud op de half pipe.

Als de Right cork 900 Buick bij de landing misgaat en Eileen Gu haar ski verliest, kan het publiek een ‘aah’ niet onderdrukken, ook al is het eigenlijk verboden om geluid te maken. Maar als de grote Chinese ster van deze Spelen iets overkomt, is het onmogelijk om stil te blijven. Verbod of niet.

Het is druk bij de Big Air in Shougang, helemaal in het westen van Peking. De zorgvuldig geselecteerde en op corona geteste supporters komen vooral voor Gu, de grootste superster uit het organiserende land. Ze is als ‘sneeuwprinses’ ambassadeur van Anta, de kledingsponsor van de Spelen, en zo overal zichtbaar. Voor sommige Chinezen zijn de Spelen simpel: openingsceremonie, Gu Ailing (haar naam in het Mandarijn), sluitingsceremonie.

Als persoon is ze een wondervrouw van achttien, geboren in San Francisco als dochter van een Amerikaanse vader en Chinese moeder. Bij de toelatingstest voor de universiteiten, de SAT, hadden slechts 3260 van de 1.2 miljoen studenten een hogere score dan Gu. Inmiddels studeert ze aan Stanford en schreef ze onlangs in The New York Times. Binnenkort wil ze haar memoires afmaken. Bovendien is Gu model voor onder meer Louis Vuitton en Victoria’s Secret. Ze stond al op de cover van Vogue en Elle.

Mondiaal schaakspel

Maar vooral is ze de vrouw die ervoor koos om voor China uit te komen, en niet voor Amerika. In 2019, toen vijftien jaar oud, maakte ze haar switch via Instagram bekend. Nu is ze onderdeel van een mondiaal schaakspel tussen beide landen dat steeds grimmiger wordt, waarbij het laatste land haar gebruikt als een pion. Een atlete die laat zien dat ze voor China kiest: dat doet het nationalisme goed.

Maar vooral in Amerika worden er talloze vragen over gesteld. Het is de vraag of Gu echt al Chinese is. Het land accepteert geen dubbele nationaliteit, maar het lijkt tegelijkertijd onwaarschijnlijk dat Gu haar Amerikaanse paspoort al heeft opgegeven. Ze heeft daar geen duidelijkheid over gegeven.

Inmiddels is ze wel de succesvolste Chinese wintersporter. Ze is de eerste vrouw die op drie disciplines van de X-games goud won, voor de freestyleskieërs het belangrijkste toernooi ter wereld. Ze kan de moeilijkste trucs van het veld. Op Weibo heeft ze 1,4 miljoen volgers, op Instagram bijna 300.000.

Met haar armen maakt ze een hartje

Op de Winterspelen doet ze aan drie onderdelen mee. Het eerste, maandag, was de Big Air. Skiërs vliegen van een schans en doen trucs in de lucht. Gu moet in haar kwalificatie bij de beste twaalf eindigen. De eerste sprong, een Left double 1080 safety to Japan, gaat uitstekend. Haar tweede poging gaat verkeerd. Maar met een Right 900 Buick plaatst ze zich voor de finale van dinsdag. Het publiek klapt ervoor, ze zwaait terug. Boven haar hoofd maakt ze met haar armen een hartje.

Gu neemt na afloop van haar kwalificatie ruim een uur de tijd voor alle interviewverzoeken en wisselt Engels en Mandarijn om de vraag af. Op haar witte handschoenen staat ‘China’. Ze krijgt de vraag die haar al zo vaak is gesteld. Waarom koos ze ervoor om voor China uit te komen? Ze is voorbereid. Ze wil een nieuwe, jonge generatie inspireren aan sport te doen. In China is dat beter te doen dan in Amerika. “Het voelt alsof ik iets groters doe dan alleen maar door de lucht flippen.”

Is de druk te hoog voor iemand van achttien jaar, die haar eigen wereld nog moet vormen, haar eigen verlangens heeft? Integendeel, zegt ze. “Ik ben niet perfect. Ik wil wel eerlijk zijn. Je hoeft niet oud te zijn om de wereld te veranderen. Dit is onze tijd, in het digitale tijdperk. Ik wil graag doen wat ik als mijn plicht voel.”

Mensenrechtenschendingen in Xinjiang

Negatieve reacties probeert ze weg te drukken, zegt ze. Ze leest niet honderd procent van de berichten die ze krijgt. Wat wel? “DM-berichten van jonge meisjes die zelf ook willen sporten.”

Maar de negativiteit omringt haar, of ze nu wil of niet. Het helpt niet dat Gu niets zegt mensenrechtenschendingen in Xinjiang, de plek waar Anta nota bene het katoen vandaan haalt. Bovendien houdt ze vragen over de situatie rond de tennisster Peng Shuai af. Vreemd, want voor Black Lives Matter klom ze wel in de pen, zeggen critici.

Na haar eerste onderdeel op de Spelen krijgt ze die vragen niet. Integendeel. Ze laat zien wat er op haar kleding staat. Het is een zelf ontworpen draak. Met dat op de borst wil ze winnen. Ze weet ook dat als ze goud wint, haar ster nog groter wordt. Met in het kielzog de moeilijkere vragen.

(Trouw)