Ebola kan bij genezen mensen na vele jaren weer besmettelijk worden

Het ebolavirus, dat na vijf jaar weer is opgedoken in het West-Afrikaanse land Guinee, blijkt tot grote schrik van wetenschappers en medici dezelfde variant als van 2013 tot 2016, die ruim elfduizend dodelijke slachtoffers eiste.

Uit onderzoek van drie teams die onafhankelijk van elkaar opereerden, blijkt de bron dit keer een man die meer dan vijf jaar geleden ebola overleefde. Het virus is al die tijd slapende in hem geweest en weer actief geworden. In de Congolese provincie Noord-Kivu is hetzelfde gebeurd, al is de incubatietijd daar veel korter geweest. Tot nu toe werd aangenomen dat het virus in iemand die genezen is tot vijfhonderd dagen kan overleven in sperma (de testikels), het ruggenmerg, de hersenen, de ogen en de placenta. Bij de nieuwe uitbraken van ebola in Guinee en Congo midden februari is in beide gevallen het virus hoogstwaarschijnlijk overgedragen via sperma.

Schokkend: niet van vleermuizen

De ontdekking in Guinee na zoveel jaren, wordt in ScienceMag door viroloog Angela Rasmussen van de Georgetown Universiteit in Washington D.C. als ‘bijzonder schokkend’ omschreven. Eric Delaporte, een specialist in infectieziekten aan de Franse Universiteit van Montpellier noemt het opduiken van het ebolavirus na meer dan vijf jaar in hetzelfde artikel ‘beangstigend en nieuw’.

In Guinee werd tot nu toe aangenomen dat de nieuwe ebola-uitbraak door vleermuizen, die tegen de ziekte resistent zijn, is overgedragen op de mens. Dat zou gebeurd zijn doordat mensen van hetzelfde fruit aan bomen aten als vleermuizen en zo ebola binnen kregen. Maar daar lijkt nu geen sprake van te zijn. Het gaat nu in Congo en Guinee erom dat de eerste besmettingen van mens op mens zijn en niet van dier op mens.

In Guinee werd bij een overleden verpleegster ebola als doodsoorzaak geconstateerd. Zij was het eerste geval na ruim vijf jaar. Op haar begrafenis waren veel familieleden, buren en vrienden die in contact zijn geweest met het lichaam van de vrouw. Na testen bleek het om dezelfde virusstam te gaan als bij de vorige uitbraak in 2013: het Zaïre ebolavirus. Deze ontdekking sluit de overdracht van vleermuizen op de mens vrijwel uit, omdat er anders sprake zou moeten zijn van een gemuteerde variant na ruim zeven jaar.

Zelf niet ziek

De echtgenoot van de verpleegster, die indertijd ebola overleefde, heeft zijn vrouw hoogstwaarschijnlijk na zoveel jaar ineens besmet bij seks. Het virus moet al die tijd inactief zijn geweest. Maar na de dood van zijn vrouw bleek bij onderzoek dat het bloed van haar man weer positief op het ebolavirus testte. Wat ebola triggerde om weer de kop bij hem op te steken, is een mysterie. De man zelf heeft geen ziekteverschijnselen.

Wetenschappers pleiten nu voor het monitoren van mensen die ebola overleefden, die zelf resistent zijn, om nieuwe uitbraken te voorkomen. Het risico van een veel snellere en wijde verspreiding door mensen die geen symptomen vertonen als koorts en andere ziekteverschijnselen, is door de enorme mobiliteit met auto’s, treinen en vliegtuigen met deze ontdekking toegenomen.

Inmiddels zijn er na de nieuwste uitbraak in Guinee achttien mensen besmet geraakt, waarvan de helft is overleden. In Congo gaat het om twaalf gevallen, waarvan er inmiddels zes zijn overleden.

(Trouw)