Ecorexia: als ecologisch verantwoord leven een obsessie wordt

Heeft u zich na dat hevige nieuwjaarsbacchanaal voorgenomen om voortaan toch wat ecologischer te gaan leven? Dat siert u. Steeds meer mensen streven een duurzame levensstijl na. Maar doe het voorzichtig want het woord van 2018 loert om de hoek: ecorexia. ‘Het lukte me niet meer te genieten van het leven, omdat ik zo hard voor mezelf was.’ Marloes de Moor

'Vilten schoenen, veganistisch eten, geen Lego: plots besefte ik hoezeer mijn zoontje alles haatte wat ik ons gezin oplegde'

Merel Visser (38) heeft ’s nachts weleens op blote knieën op de keukenvloer gezeten om een stuk krant uit de vuilniszak te plukken: ‘Ik lag in bed en dacht er plots aan dat ik die krant, die mijn dochter bij het knutselen had gebruikt, per ongeluk bij het restafval had gedaan. Panisch was ik.’

- Leefde je altijd al bewust ecologisch?

Merel Visser «Ja, ik scheidde keurig mijn afval, was zuinig met energie en at vegetarisch. Maar langzamerhand ging ik er steeds verder in. Ik reed kilometers om voor een verantwoorde bamboescheut, maakte mijn eigen tandpasta en deodorant. Het beheerste op den duur mijn leven. Het lukte me niet meer te genieten, omdat ik vaak zo hard voor mezelf was.»

- Wanneer merkte je dat je er te ver in was gegaan?

Visser «Mijn zoon kreeg een woedeaanval omdat hij van mij vilten schoenen moest dragen. Hij wilde stoere sneakers, niet die stomme dingen die ik hem opdrong. Ik besefte plots hoezeer hij alles haatte wat ik ons gezin oplegde. Ik gaf duurzame cadeautjes, die ik vaak zelf had gemaakt, terwijl hij liever Lego wilde. We aten veganistisch, terwijl hij snakte naar een frikandel. Ik verplichtte hem om kort te douchen.»

- Jouw man ging er aanvankelijk wel in mee, maar ook hij bereikte een grens.

Visser «Hij wilde niet dat ik er zijn ouders en vrienden mee lastigviel. Als zij op bezoek kwamen, stond de verwarming heel laag en schotelde ik hun alleen veganistische hapjes voor. Ik stootte – al dan niet bewust – mensen af.»

- Uiteindelijk ging je praten met een coach.

Visser «Ik was helemaal met mezelf in de knoop geraakt. Die coach heeft mijn ogen geopend. Door onze gesprekken leerde ik los te laten en ben ik minder extreem gaan letten op mijn levensstijl. In het begin voelde ik me daar schuldig over. Maar ik wen eraan. Het belangrijkste is dat ik weer kan genieten en dat het nu een stuk gezelliger is bij ons thuis.»

Ecorexia

Visser is lang niet de enige die een groene levensstijl nastreeft. Het internet bulkt van de blogs van veelal vrouwen die ecologisch verantwoord leven. En dat is prima als je je daar goed bij voelt. Het wordt volgens psychologe Michelle Coenen wél een probleem als je er stress door krijgt, bang wordt om niet genoeg te doen.

Michelle Coenen «In Amerika noemen ze het ecorexia, een aandoening waarbij mensen geobsedeerd zijn door duurzaam leven. Het is geen dwangstoornis, maar wel een extreme levensstijl die psychische problemen kan veroorzaken.

»Het gaat mis als je niet meer goed kan functioneren. Mensen sluiten zich af van sociale aangelegenheden. Ze krijgen negatieve opmerkingen uit hun omgeving en krijgen zélf fysieke en mentale klachten van hun gedrag.

»De obsessie met duurzaamheid kan te maken hebben met de hype rond groen leven. Op sociale media delen veel mensen hun inspanningen om duurzaam te leven. Beroemdheden als Madonna en Ariana Grande outen zich graag als veganist. Mensen die enigszins beïnvloedbaar zijn, willen dat óók. Maar zo’n leven blijkt lastig vol te houden. Als je iets gaat doen dat eigenlijk niet past bij je eigen normen en waarden, gaat het mis. Daardoor raak je teleurgesteld, en daar word je somber en verdrietig van.»

Religie

Ook Danielle Klinkenberg (36) leed na een tijd onder haar extreem duurzame levensstijl en de oordelen van anderen over alles wat goed en fout was. Nog niet zo lang geleden wierp ze zelf misprijzende blikken in winkelkarren van andere supermarktklanten. Kant-en-klaarmaaltijden, diepvriespizza, vlees, fabrieksbrood. Klinkenberg voelde zich beter dan die andere klanten, omdat zij wél biologisch at en rekening hield met het milieu.

- Jouw man voelde eerst weinig voor duurzaam leven.

danielle Klinkenberg «Tot ik hem vertelde wat de invloed van je levensstijl is op het milieu. Hij raakte geïnteresseerd in duurzaamheid en werd op den duur nog fanatieker dan ik. We besloten alleen nog biologisch te eten. Het werd zo belangrijk dat al ons geld eraan opging. We droegen duurzame kleding en kochten voor twee euro een sofa op de rommelmarkt. Het zag er nogal sober uit bij ons.»

- Je startte een eigen bedrijf, Danielle Duurzaam.

Klinkenberg «Ik verkocht zelfgemaakte ecologische sojakaarsen en koolzaadwaskaarsen. Maar het viel me steeds zwaarder om die duurzame levensstijl aan te houden. Pas na een paar jaar durfde ik toe te geven dat het me doodongelukkig maakte. Zelf brood bakken en groenten snijden ís niks voor mij. En ik had geen zin meer om elke keer een heel eind te fietsen naar een ecologische winkel of een boer met lokale producten.»

- Wat gaf de doorslag om jouw strikte levensstijl op te geven?

Klinkenberg «Ik werd het zat om alle etiketten te lezen om te zien of wat ik kocht wel verantwoord was. In huis had ik het altíjd koud omdat de verwarming laag stond. ‘Gaat het de aarde helpen als ik niet gelukkig ben?’ dacht ik dan. Voorzichtig begon ik het los te laten. Dat begon met gescheiden boodschappen. Mijn man at bonen, bleekselderij en groenten. Voor mezelf kocht ik diepvriesproducten en niet-biologische kaas. Mijn man kon er niet bij dat ik dat deed.»

- Het leidde zelfs tot een scheiding.

Klinkenberg «Mijn man en ik wonen niet meer samen. Daar speelde mijn andere levensstijl zeker een rol in. Mijn leven is ingrijpend veranderd. Zes maanden geleden haalde ik mijn rijbewijs. Heerlijk! Ik raak nu overal waar ik heen wil. Verder eet ik wat ik lekker vind: frieten uit de oven, diepvriespizza, chocola. En de verwarming zet ik lekker hoog.»

- Voel je je daar nog schuldig over?

Klinkenberg «Helemaal niet. Ik voel me eerder opgelucht. Duurzaam leven beperkte mij enorm. Het was bijna een soort religie die me van alles oplegde. Rigide en streng, met veel oordelen over wat wel en niet mag. Ik was mijn vrijheid kwijt.»

- Je hebt nog steeds je bedrijf en dat heet wel nog Danielle Duurzaam.

Klinkenberg «Duurzaamheid is voor mij een ruim begrip. Ook geluk valt daaronder. Mijn collega’s uit de duurzaamheidswereld zullen het er vast niet mee eens zijn, maar voor mij is dit de beste stap die ik had kunnen nemen. Mijn leven is veel mooier geworden.»

Mensen die last ondervinden van hun drang naar duurzaamheid, raadt psychologe Coenen aan om een balans te vinden. ‘Als je vijf duurzaamheidstips leest, doe er dan één. Zet op papier wat je doet om duurzaam te leven en waak erover dat het geen ellenlange lijst wordt. Ook de kleine beetjes helpen. Duurzaamheid is ook bewust leven: sporten, ontspannen, gezond eten. En dan mag je best weleens over de schreef gaan.’

© Het Parool