‘Een dierbare die sterft, dat schept op een bepaalde manier klaarheid in je hoofd’

Twee dagen vóór onze afspraak stuurt de van ‘Stukken van mensen’ bekende galeriehouder Sofie Van de Velde (50) een sms’je: ‘Kunnen we het interview een uurtje vroeger doen? Mijn broer is dit weekend plots overleden, en we begraven hem later die dag.’ Even geen grappen en grollen, lezer: hier passen medeleven en een luisterend oor.

SOFIE VAN DE VELDE «Mijn broer was 36, en hij is gewoon neergevallen: een longembolie, een bloedklonter ter hoogte van de longen. Ik ben intens verdrietig om mijn eigen verlies, maar vooral ook om dat van mijn ouders, die hun enige zoon hebben moeten afstaan. Ik heb het gevoel dat ik niets kan doen om hun pijn te verzachten: dat is hels. Het komt ook boven op het overlijden van mijn grootmoeder een paar weken geleden – laten we hopen dat het hier voorlopig bij blijft.»

HUMO Het verbaast me dat u dit interview überhaupt nog wilde doen.

VAN DE VELDE «Het leven gaat verder, hè? Zo’n gesprek als dit geeft me ook positieve energie, wat ik op dit moment wel kan gebruiken. Dus ja: ik ben helemaal klaar voor de vraag wat ik als de hemel op aarde beschouw (lacht).»

HUMO Goed dan: wat beschouwt u als de hemel op aarde?

VAN DE VELDE «Een paar jaar geleden hebben mijn man Steve en ik een grote reis naar Amerika ondernomen met onze vier kinderen. Op een gegeven moment zijn we in Monument Valley beland, waar we in een hut zouden overnachten. Die avond hebben we gekookt en gegeten met mensen ter plaatse, waarna we een groot kampvuur hebben gemaakt en tot laat hebben zitten praten. Er was geen gsm-bereik, wat het ontheemde gevoel nog versterkte: ik kon na een tijdje echt niet meer zeggen waar ik was. Ik voelde alleen: we zijn samen, en het is goed. En het mooiste moment moest dan nog komen: we zijn om vijf uur ’s ochtends opgestaan met het geluid van lachende hyena’s op de achtergrond, om de zon te zien opkomen. Onvergetelijk. Al was het wel jammer dat ik daar met dikke ogen zat: ik ben allergisch voor stof, en in onze hut lagen er oude tapijten op de grond.»

HUMO Hoe stelt u zich de hel op aarde voor?

VAN DE VELDE «Op die Amerika-reis zijn we, na een eerste overnachting in een voortreffelijke Airbnb in LA, naar de staat Nevada doorgereisd, waar Steve een paar kamers had gereserveerd boven een casino. Iedereen doet natuurlijk waar hij of zij zich goed bij voelt, maar voor mij was dat de hel op aarde. Het was er 50 graden, er klonk constant luide muziek, en overal rook je de fastfood die ze daar allemaal zaten te verstouwen – er waren een McDonald’s en een Pizza Hut in het gebouw. En de meeste mensen zaten daar van ’s morgens tot ’s avonds te gokken, als ze niet aan het veel te kleine en dus ontstellend drukke zwembadje lagen met hun frigoboxen. Ik ben serieus uit mijn krammen geschoten: ‘Steve, als dit de rest van onze reis wordt, dan hebben we een serieus probleem!’ Waarop hij: ‘Vertrouw me. ’t Is één nachtje doorbijten, daarna wordt het leuk.’ En hij heeft gelijk gekregen.

»De kinderen vonden het daar trouwens geweldig: op die leeftijd vind je fastfood het heerlijkste wat er is, hè?»

HUMO Wat vindt u het heerlijkste wat er is?

VAN DE VELDE «Ik ben een groot liefhebber van verse vis, en van groenten zoals die tegenwoordig bereid worden door groentechefs. Al kan een goedkope schnitzel óók perfect smaken, zolang de context en het gezelschap maar optimaal zijn.

»Twee weken geleden ben ik teruggekeerd van Art Basel, de grootste kunstbeurs ter wereld: wij waren één van de tweehonderd geselecteerde galerieën. We hadden twee grote installaties van Folkert de Jong mee, onder andere een op z’n knieën zittende reus die wordt omsingeld door soldaten met het geweer in de aanslag, alles uitgevoerd in roze geverfd isolatiemateriaal. Ongetwijfeld mede door de oorlog in Oekraïne hebben we er in veertien kranten mee gestaan, inclusief de Financial Times. En de hele beurs lang hebben we non-stop onderhandeld met een sjeik die het wilde kopen, heel plezierig. Maar veruit de zaligste momenten vond ik toch de etentjes ’s avonds. Na zestien uur rechtstaan ergens de beentjes onder tafel schuiven, en dan onder het genot van een eerlijk gezegd amper te vreten schnitzel gesprekken voeren met de ongelofelijkste mensen uit alle hoeken van de wereld: heer-lijk. Hier doe ik het allemaal voor, dacht ik, de schnitzel neem ik er wel bij.»

HUMO Welke kunstwerken hebben uw blik op de wereld het meest gevormd?

VAN DE VELDE «Er zijn er zoveel. Ik kom uit een familie van galeristen: ik ben er dus mee opgegroeid. Als kind heb ik me nog even verzet tegen al die culturele blabla, maar sinds mijn adolescentie ben ik helemaal mee (lacht). Telkens als ik me als puber triest voelde, ging ik naar een museum: niets is zo troostend als zien dat de problemen waar jij mee worstelt, allesbehalve nieuw zijn, maar wortelen in een traditie van eeuwen. Ik kom doorgaans helemaal opgeladen buiten, nu ook weer na het verlies van mijn broer, omdat ik me omringd weet door kunstenaars die ooit precies hetzelfde gevoel hebben gehad als ik, en het hebben gesublimeerd in hun werk.

»Gisteren was ik trouwens een tentoonstelling aan het opbouwen rond moederschapsverlof, van een kunstenares die juist is bevallen. Kijk, dacht ik, dat is nu het leven. Hier sterft iemand, daar wordt iemand geboren.»

HUMO Leest u graag?

VAN DE VELDE «Ja, maar ik doe het enkel op vakantie – dan verslind ik met gemak zeven boeken. Wat ik binnenkort ook zeker zal doen: ik ga een weekje naar Griekenland, om te sporten, te lezen, lekker te eten en te genieten. Platte rust, voor het eerst in tien jaar. ‘Als je wieg op drijfzand staat’ ligt al klaar, een boek van procureur des Konings Ine Van Wymersch, die ik onlangs beter heb leren kennen. En ik neem zeker ook een pak boeken mee die ik in de loop van het jaar heb gekregen.»

HUMO Wat bezorgt u geestelijk genot?

VAN DE VELDE «Een goed gesprek. Vorige week, nog vóór het overlijden van mijn broer dus, had ik een drukke dag met wel tien afspraken. Mijn goeie vriendin Ingrid Deuss, zelf ook een galeriste, belde me: ‘Sofie, skip alsjeblieft één afspraak, en ga met mij iets eten. Het wordt leuk, ik weet het zeker.’ En het wérd leuk: we hebben de hele avond gefilosofeerd over het leven, samen met Hannelore Knuts en een andere vriendin van haar, die ik geen van beiden echt kende. Heel gek was dat: de gebruikelijke chitchat over het weer en dergelijke hebben we overgeslagen, en we zijn regelrecht doorgestoten naar de essentie. Mijn grootmoeder was toen juist overleden, dat had er waarschijnlijk ook mee te maken. Een dierbare die sterft, dat schept op een bepaalde manier klaarheid in je hoofd.»

HUMO Komt er op zo’n avond drank bij kijken?

VAN DE VELDE «Dat mag zeker. Ik drink graag wijn, maar ik ben geen kenner. Ik droom van een sabbatical van zes maanden, waarin ik eens een goeie wijncursus kan volgen, en alle musea op mijn bucketlist kan afvinken. Het leven is te kort om slechte wijn te drinken.»

HUMO Dat doet me denken aan wat Lauren Versnick me ooit zei: ‘Het leven is te kort om slechte seks te hebben.’

VAN DE VELDE (lacht) «Dat is ook waar, natuurlijk. Toen ik 18 was, schaamde ik me er een beetje over dat ik seksualiteit mocht beleven – ik weet dat veel vrouwen in mijn vriendenkring destijds hetzelfde gevoel hadden. Maar die tijd is gelukkig al lang voorbij. Ik zou het bij dezen iedereen willen aanraden: vertél je partner wat je wilt en wat je niet wilt. Als jij graag met een pluim in je gat staat te dansen: try it, waarom niet? Want je hébt geen lichaam, je bént een lichaam. En het staat je volkomen vrij om ervan te genieten. Ik vind trouwens dat we er niet te veel over moeten spreken, we moeten het gewoon doen. Gewoon doen!»

HUMO Geduld, eerst nog even een geschikte onenightstand uitkiezen.

VAN DE VELDE «Mijn ideale onenightstand heeft humor en is iemand met wie ik graag eens een goed glas wijn zou gaan drinken, om heerlijk samen te filosoferen: mocht de avond op een sisser aflopen, dan heb je dat toch gehad. Ik heb mijn vriendinnen die vraag onlangs nog gesteld, en zij kwamen met hunks als Richard Gere aanzetten: ook goed, maar zelf denk ik eerder aan Louis Theroux. Ik denk dat er met hem nog veel te experimenteren en te verkennen valt, omdat-ie een beetje stuntelig overkomt. Snap je wat ik bedoel?»

HUMO Helemaal.

VAN DE VELDE «Maar misschien vindt Louis mij helemaal niet tof. Dan stopt het bij dat glas goeie wijn.»

HUMO Kleine kans: volgens mij heeft Louis Theroux smaak.

VAN DE VELDE (lacht) «Mooi compliment, kan ik gebruiken.»