Een goed voornemen voor 2020: onze bek houden over Greta Thunberg

Zorg ervoor dat de internettrollen en Poetinlakeien u dit jaar niet bij uw Zweedse balletjes hebben: ga niet in discussie over Greta Thunberg.

Het is een bewogen tijd geweest voor 's werelds bekendste klimaatactiviste. Ze schuimde conferenties af met ecologisch verantwoord vervoer, nam deel aan tig klimaatmarsen, schudde de zweethandjes van Macron én de paus, en sprak het Europees Parlement toe – om maar een paar dingen te noemen.

Greta brengt een belangrijke boodschap, misschien wel de belangrijkste die onze soort ooit gehoord heeft, en ze doet dat met een passie waar politici enkel van kunnen dromen. Haar engagement is een tegengif voor het defaitisme, egoïsme en cynisme dat het debat regeert. Kunnen we ons bestaan op deze planeet überhaupt nog wel veiligstellen? Het antwoord zal Greta worst wezen: ze blijft gewoon doordenderen.

Toch is ook zij niet immuun voor het azijnpisfestijn dat onze wereld geworden is. Zelfs iemand die met de toekomst van ons állemaal bezig is, jaagt een flink aandeel van de wereldbevolking tegen zich in het harnas. U hoeft maar een krantenartikel open te klikken over iets dat zijdelings met Greta te maken heeft, en u leest verwerpelijke commentaren. Over hoe ze spreekt ('net een robot!'), hoe ze eruit ziet ('net Shrek!'), over wat ze voelt ('niks dan haat!').

De media, schromeloze loonslaafjes van het kapitaal, surften naar goeder trouw lekker mee op die golf, en gooiden artikel na artikel over haar online. Misschien is het een typisch geval van shooting the messenger, aangezien haar boodschap heel wat mensen ongemakkelijk maakt. Dat kan natuurlijk sterk negatieve reacties uitlokken, en dankzij de wondere wereld van sociale media krijgen we die dan ook onverbloemd en ongeparfumeerd te lezen. Toen Al Gore op de proppen kwam met 'An Inconvenient Truth,’ achteraf gezien een van de eerste mainstream eco-documentaires, werd hij alleszins niet vergeleken met een levende kaasfondue.

Vooral Greta's befaamde 'how dare you'-speech op de VN-klimaattop in september lokte massale reacties uit. In haar speech – overigens goed gestructureerd, voorzien van rijke taal en meeslepend gebracht – beukt ze met de schouder vooruit in op de nutteloze, lege retoriek van politici die liefst van al zo zouden blijven voortdoen, en daarom hun beleid groener voorstellen dan het eigenlijk is. Camouflagepolitiek, quoi. Onze dromen zijn verkwanseld voor de lonen van een handvol aangeklede apen; daar kwam haar speech op neer.

Allemaal goed en wel natuurlijk, maar heel wat van de reacties op haar speech concentreerden zich opnieuw op dingen die helemaal niks met de inhoud van haar speech te maken hadden. Het ging over hoezeer ze vermagerd is en wat de rol van haar ouders precies is (‘uitbuiting!’). Haar roem zorgt er intussen voor dat elke discussie over het klimaat verzandt in gebakkelei over haar mentale toestand, ouders, uiterlijk, en de complotten die ze volgens de online goegemeente gesmeed heeft met de Illuminati. Geen enkel artikel over de marsen, zeiltochten, of conferenties is veilig. Greta moet eraan geloven.

Het gevolg is klaar en duidelijk. Hoe gedreven ze ook is als activiste, hoe begiftigd als spreker, en hoezeer ze ook de problematiek onder de aandacht brengt: met Greta als uithangbord is er áltijd een uitweg om de discussie naar andere onderwerpen te leiden. Dat zijn dan onderwerpen die natuurlijk helemaal niks met het klimaat van doen hebben. De internettrollen op sociale media, die ongetwijfeld op de loonlijst van Vladje Poetin staan, maken daar gretig gebruik van.

Daarbovenop is haar taak in principe volbracht. Het probleem is bij het leeuwendeel van de weldenkende bevolking al bekend, en degenen die nu nog in de ontkenningsfase zitten, zullen niet overtuigd worden door een tienermeisje. De aandacht permanent op haar persoon vestigen, zou de trollen alleen maar meer kansen geven en elk productief gesprek blokkeren.

Natuurlijk is het goed om een beweging een gezicht te geven, maar het heeft intussen het omgekeerde effect. Daarbij: zijn de bosbranden in Australië geen accurater, veelzeggender gezicht? Of het vernietigde amazonewoud? Zijn dat geen problemen waar de beweging om draait? Misschien durven we het probleem dan niet in de ogen kijken – lachen met het accent van een zenuwachtig meisje is per slot van rekening minder confronterend dan brandweerlui die levend verbranden. En toch, een gruwelijk probleem verdient misschien wel een gruwelijk gezicht.

Laten we daarom voor eens en voor altijd afspreken dat we onze bek gaan houden over Greta Thunberg. De wereld zal er een zachtere, koelere plek van worden.