‘Een hartaanval kun je niet vermijden’ en andere misverstanden: red jezelf en anderen
Na de plotse hartstilstand van de Deense voetballer Christian Eriksen op het EK voetbal kreeg de website van Rode Kruis Vlaanderen drie keer zoveel bezoekers. Veel mensen beseften door het incident dat ze geen idee hebben hoe ze in zo’n situatie moeten handelen.
Hart- en vaataandoeningen, en in het bijzonder hartinfarcten, zijn in België nog steeds de belangrijkste doodsoorzaak. Volgens de Belgische Cardiologische Liga krijgen in ons land elk jaar ongeveer 15.000 mensen een hartinfarct, waarvan bijna de helft dodelijk afloopt (49 procent bij mannen, 55 procent bij vrouwen).
Over hartinfarcten bestaan veel mythes en vooroordelen, die in het ergste geval levens kunnen kosten. Deze vijf misvattingen helpen we graag de wereld uit.
1. Hartinfarct, hartstilstand en hartaanval zijn synoniemen
Bij een hartinfarct (ook wel een hartaanval genoemd) raakt een kransslagader van het hart plotseling verstopt. Een deel van het hart krijgt daardoor geen bloed en zuurstof meer. De meest voorkomende klacht bij een hartinfarct is een aanhoudende drukkende pijn op de borst. Je kunt ook zweten, braken of erg misselijk zijn. Bij een hartinfarct blijf je bij bewustzijn.
Bij een hartstilstand stopt het hart met kloppen en pompt het geen bloed meer rond. Daardoor krijgen de organen geen bloed en dus ook geen zuurstof meer. Binnen enkele seconden raak je bewusteloos en stopt de ademhaling. Al na 4 tot 6 minuten raken hersencellen onherstelbaar beschadigd. Daarna lopen ook andere organen schade op. De meest voorkomende oorzaak van een hartstilstand is een hartinfarct, maar het kan ook een gevolg van andere hartproblemen zijn.
2. Een hartinfarct treft vooral oudere mensen
De Belgische Cardiologische Liga waarschuwt op haar website nadrukkelijk voor het idee dat voornamelijk oudere mensen door een hartinfarct worden getroffen. Bijna een kwart van de eerste infarcten doet zich voor bij mannen jonger dan 55 jaar, en een derde daarvan is meteen fataal.
3. Pijn in de hartstreek is het enige symptoom
Aanhoudende drukkende pijn op de borstkas is het belangrijkste symptoom van een hartinfarct, maar die kan ook uitstralen naar de hals, de rug en de kaken. Andere mogelijke symptomen zijn pijn of hinder in de linkerschouder of -arm, kortademigheid, intense vermoeidheid, benauwdheid, misselijkheid en braken.
4. De symptomen zijn hetzelfde bij mannen en vrouwen
Een hartinfarct wordt bij vrouwen soms minder snel herkend doordat de symptomen minder duidelijk zijn. Het bekendste alarmsignaal, de acute en drukkende pijn op de borst, kan bij vrouwen zelfs helemaal afwezig zijn. Zij hebben vaak last van minder typische symptomen zoals misselijkheid, vermoeidheid, zweten, een angstig gevoel en pijn in de bovenrug, de onderkaak of de hals. Helemaal niet zo dramatisch als een hartaanval in de film, dus.
5. Een hartinfarct kan niet vermeden worden
Volgens de Belgische Cardiologische Liga kan dat wel. Over sommige risicofactoren zoals leeftijd, geslacht, persoonlijke of familiale geschiedenis heb je geen controle. Andere risicofactoren heb je echter wel (groten)deels in de hand, zoals roken, het cholesterolgehalte, een hoge bloeddruk, diabetes, te weinig lichaamsbeweging en overgewicht.
Vermoed je een hartinfarct of hartstilstand bij jezelf of iemand anders? Waarschuw onmiddellijk het Europese noodnummer 112.
Nog beter is het dat je zelf kunt ingrijpen om erger te voorkomen, doordat je EHBO onder de knie hebt en weet hoe je iemand op een correcte manier kunt reanimeren. Hiervoor kun je gratis cursussen volgen bij het Rode Kruis Vlaanderen, zowel online als (binnenkort weer) op locatie.
