‘Een streng vegetarisch dieet is niet voor iedereen weggelegd’

Vegetariërs dreigen met hun eetgewoonten essentiële voedingsbehoeften te mislopen. ‘Dat is extra gevaarlijk voor jonge kinderen, zwangere vrouwen en de derde leeftijd’, waarschuwt de Hoge Gezondheidsraad (HGR) in een nieuw advies.

Vegetarisme in zijn meest rigide vormen, zoals bijvoorbeeld veganisme – waarbij elk dierlijk product van het bord geweerd wordt – is niet voor iedereen optimaal. Vooral jonge kinderen, zwangere vrouwen en de derde leeftijd bevinden zich in de vegetarische gevarenzone. Omdat zij tijdens hun specifieke levensfase belangrijke voedingsstoffen dreigen mis te lopen, bracht de HGR spontaan een advies om net die groepen bewust te maken van de impact van een vegetarische levensstijl.

Concreet is de HGR bezorgd over verschillende tekorten aan voedingsstoffen tijdens cruciale levensfases. Onder meer calcium, ijzer, vitamine B12 en eiwitten ontbreken vaak in een vegetarisch eetpatroon.

Die voedingsstoffen zijn van belang voor jonge kinderen om een ‘harmonieuze groei’ en ‘optimale ontwikkeling’ te verzekeren. Plantaardige dranken zoals amandel- of sojamelk kunnen zelfs leiden tot ondervoeding met ‘mogelijk ernstige, soms onomkeerbare gevolgen’, zo staat te lezen.

Het advies richt zich ook tot de oudsten in de samenleving. Omdat ouderen minder energie ‘verbruiken’, maar tegelijk wel meer nood hebben aan bepaalde voedingsstoffen moeten zij op zoek naar een nieuwe balans tussen kwantiteit en kwaliteit. Via voldoende calcium kunnen bijvoorbeeld ouderdomskwaaltjes zoals osteoporose worden voorkomen.

Leeftijd is niet het enige onderscheid in het advies. Vegetarische zwangere vrouwen en moeders die borstvoeding geven, houden best hun voedingswaarden in het oog. Een gezond niveau aan B12, vitamine D en bepaalde eiwitten moet worden verzekerd opdat de baby goed zou ontwikkelen. Zo heeft een tekort aan pakweg Omega 3-vetzuren, te vinden in onder meer vette vis, een negatief effect op de ontwikkeling van de hersenen van de baby.

Stijgende trend

De HGR geeft het advies op eigen initiatief omdat ze het vegetarisme als ‘modeverschijnsel’ ziet opkomen. Cijfers geven hen gelijk. Volgens een peiling van de vzw EVA (Ethisch Vegetarisch Alternatief) blijkt dat in 2020 drie procent van de Vlamingen vegetariër was. Bijna een op de tien bestempelde zichzelf vorig jaar als ‘flexitariër’. Deze laten de lap vlees minstens drie dagen per week links liggen. Dat is meer dan bij eerdere bevragingen. Diëtiste Jolien Kennis merkt de stijgende trend ook in haar praktijk. ‘De interesse in plantaardige voeding stijgt. Dat zien we ook in de winkelrekken, waar het aanbod plantaardige alternatieven groeit.’

‘Het advies van de HGR is vrij conservatief. Spijtig, want gezond vegetarisch eten is wel degelijk mogelijk’, reageert Nena Baeyens van EVA vzw. ‘Gezondheid is niet de enige drijfveer die aan de basis ligt van een leven zonder vlees, vis of misschien zelfs alle dierlijke producten. De ene vegetariër wil er dierenleed mee inperken, de andere doet het uit milieu-overwegingen en nog anderen voor hun gezondheid. Alleen moeten we dat laatste nuanceren. Met het arsenaal aan vegetarische pizza’s of frieten is het zeker mogelijk om een ongezonde vegetariër te worden. Maar vanuit meerdere beweegredenen blijft het de moeite vegetarisme een kans te geven. Wij moedigen vanuit de vzw correcte monitoring aan zodat mogelijke gezondheidsproblemen tijdig ingedamd kunnen worden. Al zijn die schaars’, verzekert Baeyens.

‘Je begint best niet onbezonnen aan een vegetarisch dieet’, vertelt Kennis. ‘Beginnende vegans kunnen last hebben van darmklachten door hogere vezelconsumptie. Verder zien we dat sommigen zich minder energiek voelen doordat ze per ongeluk calorie-arme producten eten’, vult Kennis aan. ‘Dit kan eventueel leiden tot ongewenst gewichtverlies. Het is daarom belangrijk om binnen het vegetarische eetpatroon op zoek te gaan naar een mooie balans van voedingsstoffen’, besluiten zowel Kennis als de HGR.

(DM)