Een ‘vervelend gesprek’ met Tom Dumoulin: ‘Persoonlijke dingen, ik wil helemaal niet dat Jan Lul daar iets van vindt’

Tom Dumoulin (31) stopte afgelopen jaar met wielrennen, keerde terug en werd tweede op de olympische tijdrit. De maanden zonder fiets waren een verademing en toch wil hij zich nog één keer meten met de beste klassementsrenners ter wereld. En daarna? ‘Zo ver vooruit kijken doe ik dus niet meer. Misschien stop ik morgen wel.’

Tom Dumoulin maakte afgelopen jaar een existentiële wielercrisis door, maar veel is hetzelfde gebleven. Zijn analytisch vermogen, de ietwat filosofische benadering van het bestaan als beroemde topsporter. En hoewel hij soms graag anders zou willen, Dumoulin spreekt nog altijd eerlijk en open. Ook wanneer het persoonlijk wordt.

- Met het idee dat een tijdrit zoveel pijn doet, dat het nooit leuk kan zijn. Wat is afgelopen jaar jouw gelukkigste dag op de fiets geweest?

DUMOULIN «Goh dat is een heel goede vraag. Ehhhh. Jeetje wat een moeilijke vraag, die had ik niet verwacht.»

(Lange stilte)

»Ehhhm. Dan zeg ik toch de tijdrit in Tokio. In een tijdrit kom je in een soort flow. Een tijdrit rijden is voor mij het summum. Dat is waarom ik wielrennen doe. Ik vind het ook heel mooi om met vrienden heel sociaal een ritje te maken van vier of vijf uur, maar bij mij is wielrennen ook wel voor een deel presteren. Daar zit voor een deel ook de geluksfactor in. Ik zou geen 20 uur in de week op de fiets zitten als ik niet hoefde te presteren. Absoluut niet.»

- We willen het weten omdat vrijdag 22 januari, de dag dat je kenbaar maakt dat je wielrenner af was, misschien wel een van de ongelukkigste momenten van het afgelopen jaar zal zijn.

DUMOULIN «Ik ging naar dat trainingskamp toe met lood in mijn schoenen. Als wielrenner ben je vet goed in jezelf voor de gek houden. Dat je na twee dagen op de fiets weer in het ritme zit. Daar hoopte ik gewoon op. Ik zat al zo lang slecht in mijn vel. Dat voelde ik wel. Wat me tegen stond, heb ik mezelf ook afgevraagd en kun je eigenlijk niet duiden. En dat kan ik nog steeds niet. Het is gewoon het gevoel dat je heel weinig geluk ervaart van op een fiets zitten. Ik zat mentaal niet lekker in mijn vel, maar dat uitte zich op gegeven moment ook gewoon in fysiek helemaal naar de klote zijn. Ik liep echt rond als een zombie.»

- Hoe was je conditioneel?

DUMOULIN «Slecht.»

- Had je er ooit conditioneel zo slecht voor gestaan in die periode van het jaar?

DUMOULIN «Zeker niet. Ik kon de hele dag 250, 300 watt rijden. Een strak tempo, maar ik kon totaal niet in het rood gaan. En eigenlijk ook niet rustig fietsen. Grijs trainen, zo noem ik dat. Normaal wil je heel zwart-wit trainen. Even diep gaan en verder ook rustig. Maar dat kon ik niet. Ik kon ook niet rustig fietsen, want dan overkwam me weer dat heel lamme gevoel. Dan kwam ik al helemaal niet meer vooruit. Dan ga je maar gewoon duwen de hele dag. En dat deed ik al veel te lang.»

- Hoe kwam het. Had je het laten versloffen?

DUMOULIN «Had ik het maar laten versloffen. Dat was veel beter geweest op dat moment. Maar dat durfde ik niet. Dan kom je jezelf op een gegeven moment een keer tegen. Waarom durfde ik dat niet? Omdat je onzeker wordt. Omdat ik al een paar keer een blessure gehad had. Het liep eigenlijk al twee jaar lang niet echt zo goed. Sinds 2018 is gewoon de klad er in gekomen. Door blessures, door stress met de ploegwissel. Randzaken. Op een gegeven moment rijd je niet meer lekker en dan ga je houvast zoeken. Die houvast heb je zelf niet meer. Niet meer bij je eigen gevoel, dus ga je maar gewoon doen wat anderen ook doen. En dan weet je dat je slecht bezig bent.»

- Even terug naar die week. Dan kom je daar aan..

DUMOULIN «Wat een vervelend gesprek zeg.»

Dumoulin zegt het met een lach, maar aan alles is te merken dat het hem ernst is. Het is inmiddels tien maanden nadat hij besloot te stoppen en plots vertrok bij het trainingskamp van zijn ploeg Jumbo-Visma. Hij gaf toen in een korte toelichting in een videoboodschap en sprak er na zijn terugkeer ook wel over. Maar uitgebreid? Amper. Het gesprek is tien minuten onderweg als Dumoulin in detail wordt gevraagd naar deze moeilijk periode en dat vindt hij zichtbaar lastig.

- Waarom vind je het vervelend? Als wij met jou terugkijken op dit jaar begint dat met een gigantisch dieptepunt.

DUMOULIN «Dat was belangrijk. Het jaar begon met een dieptepunt en dat moet je ook bespreken hoor. En ik vind het ook niet erg dat jullie er naar vragen. Maar het is gewoon een heel vervelende periode van het jaar. Waarbij ik het gevoel heb dat ik daar heel veel op heb terug gekeken, maar eigenlijk ook heel weinig antwoorden heb gevonden. Eigenlijk heb ik die antwoorden nooit gevonden. Antwoorden die ik eigenlijk zelf niet weet en dan ga ik nu met jullie zoeken. Terwijl dat me in die maandenlange tijd nog niet is gelukt, dus dat gaat me nu ook niet lukken. Dus eigenlijk, wat heeft het voor zin?»

- Waarschijnlijk ben je nooit eerder zo ongelukkig geweest?

DUMOULIN «Absoluut niet. Op een gegeven moment neemt dat je leven ook over. Dan is het niet meer alleen het fietsen. Toen dat begon te spelen, begin 2020, was ik wel vaak niet echt gelukkig op de fiets maar als ik met de hond ging wandelen, ging dat gevoel weg en dacht ik: ‘Oh prima’. Maar op een gegeven moment liep ik daar heel de dag mee te tobben.»

- Zou je dit een depressie noemen?

DUMOULIN «Op deze manier maken jullie er een heel zwaar gesprek van. Dus van mij mag het snel naar iets vrolijkers. Maar nee, ik ben nooit met een depressie gediagnosticeerd. Zodra ik die beslissing nam en de knoop doorhakte, ging ik echt megablij naar huis. Toen heb ik echt een geweldige maand gehad. En mensen die depressief zijn, kunnen dat niet. Ik kon dat wel, dus was niet depressief, maar op dat trainingskamp liep ik wel depressief rond.»

- Hoe is het als zoiets groots als je levensgeluk een soort nationaal gespreksthema wordt?

DUMOULIN «Heel vervelend. Daarom vind ik dit ook heel vervelend. Het kon niet anders, maar eigenlijk vind ik het belachelijk dat ik in die positie zit. Dat ik niet anders kan dat ik mijn twijfels met de hele wereld moet delen. Dat vond ik heel vervelend en vind ik nog steeds vervelend aan wielrenner zijn. Of aan bekende wielrenner zijn.»

- Besef je dat je door daar open over te praten ook iets heel inspirerends doet voor een grotere groep mensen dan alleen een paar wielerfans?

DUMOULIN «Daar ben je op dat moment helemaal niet mee bezig. En nu ook niet. Die behoefte heb ik niet. Ik vind fietsen weer hartstikke leuk, maar ik heb heel weinig de behoefte om een voorbeeld te zijn voor anderen. Of inspirerend te zijn voor anderen. Ik vind het heel leuk om de mensen die dicht bij mij staan te inspireren en een heel diepe connectie mee te voelen. Met mijn familie en mijn vrienden en mijn vrouw Thanee. Daar heb ik dat extreem mee, maar helemaal niet met mensen die ik niet ken.

- Maar is dat niet de essentie waarom je wordt betaald in topsport, dat je andere mensen inspireert?

DUMOULIN «Daar is een deel van mijn salaris vast op gebaseerd ja. Maar dat mogen ze er prima afhalen. Het hoort er nou eenmaal bij. Het is in en in verweven met goed presteren, daardoor bekend zijn en daardoor ook bijna moeten uitleggen waarom ik dan een pauze ga nemen. Dan wil het ook goed uitleggen ondanks dat ik het dan best wel vervelend en moeilijk vind. Ik heb er nog grotere hekel aan een kort en nietszeggend antwoord te geven waar niemand iets mee kan.

»Maar waar jullie naar vragen, vind ik best wel persoonlijk. En eigenlijk zou ik daar het liefst de grens trekken. Daar wil het gewoon niet over hebben. Eigenlijk had ik dat moeten zeggen, maar ik ben dan toch te beleefd. En omdat ik het ergens ook wel weer mooi vind. Ik vind het ook heel leuk om met mensen te filosoferen over het leven. Maar niet leuk dat mensen daar van mee kunnen genieten. Ik zei dat ik het een vervelend gesprek vind. Niet omdat ik het een vervelend gesprek vind, maar omdat men in Nederland aan het mee luisteren is met mijn persoonlijke dingen waar ik helemaal niet van wil dat Jan Lul daar iets van vindt.»

- Hoelang heb je niet aan wielrennen gedacht toen je stopte?

DUMOULIN «Niet zo lang. Ik had ook niet de behoefte om helemaal weg te stappen uit wielrennen. Ik heb Omloop Het Nieuwsblad, eind februari, bijvoorbeeld gewoon gekeken. Ik was twee weken op vakantie naar Zweden en toen voelde ik ook wel een beetje de behoefte om weer een beetje te gaan fietsen. Nou daar kwam ik snel van terug toen ik thuis was.»

- Het moment dat je op kwam dagen bij de Amstel Gold Race langs de kant van de weg. Had je toen de beslissing om door te gaan in je hart al genomen?

DUMOULIN «Nee. Ik kwam daar gewoon om de koers een keer van de ander kant te zien. Ik denk dat het juist het zetje was wat ik nodig had. In de periode daarvoor begon ik al meer te fietsen en ook meer plezier te hebben in een keer doortrekken op de fiets. In maart heb ik ook wel gefietst, maar echt heel weinig en ook altijd rustig. In april merkte ik dat ik er aan toe was om conditioneel een klein beetje te verbeteren.»

- Als de Olympische Spelen nou later waren geweest in november of zelfs in 2022?

DUMOULIN «Dan was ik later terug gekomen en had ik langer rust genomen. En als de Spelen er helemaal niet waren geweest, dan had ik het hele jaar er uit gegaan. Het komt zoals het komt. In mei toen ik weer begon te trainen, ging het ook best wel vaak niet goed. Toen dacht ik wel: eigenlijk had ik nu een maand langer vrij moeten nemen om ook gewoon fysiek en mentaal te herstellen. Maar ja, uiteindelijk moest ik toen een beslissing nemen. Ik werd een beetje gedwongen door mezelf met de Spelen in zicht.»

- De Spelen pakten goed uit. Ook gezien wat je eerder zei, dat prestaties onlosmakelijk verbonden zijn met fietsen voor jou.

DUMOULIN «Ja, maar ik had de beslissing om door te gaan met wielrennen al wel genomen voordat ik zilver haalde. Een paar dagen voor de wegrit in Tokio. Ik had met de ploeg afgesproken om na de Spelen pas om tafel te gaan. Maar toen dacht ik wel: ‘Als ik nog door wil, moet er wel een programma zijn voor mij in het najaar. Ik voelde op dat moment gewoon sterk : ik wil nu Merijn opbellen. Want als ik 20ste word in de tijdrit wil ik alsnog door.»

- In hoeverre was dit een waardevol jaar? Het is amper te vergelijken, maar is het misschien zelfs waardevoller geweest dan je succesjaren 2017 en 2018?

DUMOULIN «Dit jaar is veel waardevoller geweest voor mij. Het is een speciaal een bijzonder jaar geweest, op meerdere vlakken. Maar niet te vergelijken met 2017 wat op prestatieniveau een topjaar was. 2019 en 2020 hebben me ook veel opgeleverd, maar waren geen leuke jaren. Dit jaar heb ik als heel leuk ervaren. Het gevoel van vrijheid. Niks moet, alles mag in de maanden februari, maart en april. Dat heb ik als geweldig ervaren. Ik heb mogen ervaren hoe het is om helemaal geen wielrenner te zijn. Dat beviel echt fantastisch. In februari en maart was ik voor mijn gevoel echt gestopt. Ik wilde die beslissing nog niet nemen, maar ik heb toen vaak gedacht: ‘Ik ben een gestopte wielrenner’. Dat vond ik echt supermooi.»

- Ben je nog dezelfde wielrenner als voorheen? Het aangezicht van het wielrennen is inmiddels wel veranderd in de klassiekers, in de grote ronden én het tijdrijden?

DUMOULIN «Ik ben nog dezelfde wielrenner ja. Wat ik goed kan, is tijdrijden en rondes rijden.»

- En hoe verhoud jij je nu denk je?

DUMOULIN «Daar kan ik ook nog geen antwoord op geven, want ik heb nog geen grote ronde gereden. Ik ben wel benieuwd. Waar ik nu sta tussen de grote mannen in rondes. Dat is het gevoel wat ik nog één keer wil ervaren. Ik wil gewoon weer eens een keer een grote ronde rijden. Mezelf daar volle bak, zo goed mogelijk op voorbereiden. En dan kijken waar het schip strandt zonder daar verder verwachtingen aan te hangen. Zo heb ik eigenlijk ook naar de Spelen toegewerkt. Dat kan dus wel.»

- Maar wat is er veranderd? Als jij straks naar een grote ronde gaat, kun jij wel zeggen ‘Ik ga er zonder verwachtingen naar toe.’ Maar mevrouw Van Zetten uit Tiel denkt ‘Tom Dumoulin gaat naar een grote ronde en daar ga ik voor zitten.’ Dan komen er toch weer druk en verwachtingen.

DUMOULIN «Dat gaat er altijd zijn, maar dat is ook niet waarom ik ben gestopt of waarom ik een pauze heb genomen. Dat mevrouw Van Zetten vindt dat ik de Tour moet winnen. In training of voeding, of weet ik veel wat, ga ik niet zoveel anders doen. Daar zit mijn winst niet. Het is vooral een andere state of mind. Het besef dat ik een heel bijzonder talent heb. Dat ik het mega uitdagend en gaaf vind om daar alles proberen uit te halen. Op dit moment in mijn leven. Vaak geeft me dat ook heel veel plezier. Soms niet. Maar die uitdaging ga ik nooit meer in de rest van mijn leven vinden. Ik vond het fantastisch toen ik even pauze had, met de hond ging wandelen en de bladeren in de tuin op ging ruimen. Dat kan ik nog 50 jaar doen. Deze uitdaging in mijn leven die komt nooit meer terug.

»Fietsen is voor mij niet in en in verweven met presteren, maar wel met competitie en uitdaging. Als die uitdaging er niet meer is….Als ik op 95 procent naar een koers toe kan gaan en mijn waarde kan hebben voor de ploeg, voor iedereen en mezelf. Iedereen is tevreden en ik kan daarmee een leuke boterham verdienen, dat is te weinig voor mij om wielrenner te blijven.»

- Dan wil je toch naar de sterkste competitie? Want welke ronde zou je dan gaan rijden? Dat kan er dan toch maar één zijn?

DUMOULIN «Dat weet ik echt nog niet. Ik heb er ook met de ploeg nog niet echt over gesproken.»

- En als het bevalt, zou je dan twee grote ronden rijden?

DUMOULIN «Nee, nee. Ik heb het gevoel dat ik minder belastbaar ben dan drie jaar geleden.»

- Nee, niet twee in één jaar, maar ook nog een ronde in 2023?

DUMOULIN «Maar dat doe ik dus niet meer, zo ver vooruit kijken. Misschien stop ik morgen wel. Misschien rij ik nog vijf jaar door. Geen idee.»

(AD)