Eeuwig spits Jan Mulder: 'NIemand legde het verband tussen koppen en sterven'
Niemand legde het verband tussen koppen en sterven
The Sunday Telegraph van 8 oktober 2017 schonk aandacht aan Jeff Astle, spits van West Bromwich Albion in de jaren 60, specialiteit: koppen. Ik heb eens een foto uit de krant geknipt waarop het voorhoofd van Jeff en de bal in aanraking met elkaar komen. Er zat een enorme deuk in de bal. Grappig plaatje, en aan de deuk in Jeff Astle dacht niemand. Hij overleed in 2002 op 59-jarige leeftijd aan dementie. Niemand legde een verband met het koppen van het leren monster, dat ten tijde van zijn actieve carrière ook nog eens veel zwaarder was dan de moderne ballen.
In 2014 werd de campagne Justice for Jeff gelanceerd en eiste de familie een onafhankelijk onderzoek naar het verband tussen koppen en sterven. Het verband werd vastgesteld. In hetzelfde jaar maakte een neurochirurg bekend dat Astle was overleden aan chronische traumatische encefalopathie, een ziekte die voorheen alleen voorkwam bij boksers.
In 1995 had barones Elaine Murphy, vice-president van de Britse alzheimerorganisatie, al een brief aan de Engelse voetbalbond geschreven over het koppen van een bal en de gevolgen daarvan. De aanleiding was de dood van Danny Blanchflower, stopper van Tottenham Hotspur en gestorven aan alzheimer. De Engelse voetbalbond vond dat er geen direct verband was aangetoond. Roy Keane, oud-aanvoerder van Manchester United en tegenwoordig assistent-bondscoach van Noord-Ierland en analist op de televisie, gaf dit commentaar: ‘Ga dan schaken.’
Zondag 12 november 2017 zond de BBC de documentaire ‘Dementia, Football and Me’ uit. Proefkonijn was Alan Shearer, die na zijn indrukwekkende loopbaan met veel rake kopballen erin (Alan schat het aantal, inclusief trainingen, op honderdduizend) bang is geworden en naar eigen zeggen een zeer slecht geheugen heeft. De Twitteraars wisten onmiddellijk wat hun te doen stond: ‘Hébben voetballers dan hersenen?’ Ook werd aangehaald dat de verwende jongens van de Premier League niet moeten zeuren, want buiten het voetbal zijn er nog veel meer patiënten met dementie. Wat waar is, maar geen reden om bijvoorbeeld voetballende kinderen beneden de tien jaar te laten koppen. Nieuwe regels zijn nodig.
undefined
‘Ik had er nooit bij stilgestaan dat koppen dementie kan veroorzaken,’ zei Shearer. De resultaten van het onderzoek naar zijn vergeetachtigheid kan ik u wegens de late uitzendtijd niet geven.
Al deze publicaties interesseerden me vanwege stoornissen in mijn eigen nek – de hersenpan is daar niet ver vandaan en wij hebben vroeger als midvoor van Anderlecht veel gekopt. De huisarts: ‘Slijtage. Niet erg. Zul je mee moeten leven.’ De volgende dag voelde ik, bij licht vooroverbuigen van het hoofd, stroomstoten door beide dijen. De sensaties zijn te vergelijken met een plotselinge vlaag zwaar kippenvel bij grote ontroering. Ik ben niet tegen ontroering, tenzij ze tientallen keren per dag komt.
De neuroloog in het academisch ziekenhuis adviseerde een MRI-scan van de hersenen en de nek. Alles bleek in orde. Weliswaar werd er een klein uitsteeksel aan de bovenste wervel geconstateerd, maar – hoewel geruststellend bedoeld, volgde er toen een mededeling die je aan het denken zet – ‘het ruggenmerg wordt nog niet bedreigd.’ Over drie maanden terugkomen.
Ik consulteerde de chiropractor. ‘Zit u veel?’ Ja. Op de stoel om te schrijven, in de auto twee keer per week van Groningen naar Brussel en retour: achthonderd kilometer zitten, en de rest van de tijd zit ik uit te rusten.
‘Na elke honderd kilometer enkele oefeningen en korte sprints doen op een parkeerplaats.’
Dat doe ik nu dus. De tweede keer, bij het tankstation in Minderhout, kwam een vrouw naar me toe: ‘Mag Texaco u een kop koffie aanbieden? Waarom doet u uw oefeningen eigenlijk aan een pompstation? Alle voetballers hebben toch een villa met een fitnessruimte?’
