'Er is op zich niks mis met ongelijkheid.' Humo sprak met Gwendolyn Rutten, Open VLD-voorzitter

Ondanks de stakingen oogt Gwendolyn Rutten monter als altijd. Daar heeft ze reden toe – de peiling van VTM en Het Laatste Nieuws zette Open VLD op winst.

'De vraag is: moeten we als overheid blijven doen wat we nu doen?'

Gwendolyn Rutten «Ik durf het bijna niet te zeggen, maar ik ben ondanks de file bijzonder vlot naar hier kunnen rijden. We hebben weer een carpoolactie georganiseerd – ‘Rij mee met Open VLD’ – en het was een succes. Maar ik ga niet zover om te zeggen: ‘Staak maar verder, jongens.’ Zeker niet omdat de aanleiding van de staking ietwat onduidelijk is.»

HUMO Het volstaat om te kijken naar de pancartes die mensen meedragen om te weten waarvoor ze staken: velen voelen zich onredelijk hard getroffen door de besparingen van deze regering.

Rutten «Bij de bevolking is er een algemeen gevoel dat er veel verandert in korte tijd. We dóén ook veel in korte tijd, en ik begrijp dat dat vragen oproept, die empathie moet iedereen hebben. Maar het is ook de taak van politici om uit te leggen waarom we dat doen – bijvoorbeeld tijdens dit interview. Ik ben een ongelofelijk optimistisch mens: ik weet dat we dit doen om het land beter en moderner te maken. Overigens: de meeste politici die ik ken, doen aan politiek om de wereld te verbeteren. Ik ben er nog maar weinig tegengekomen die de mensen willen koeioneren. Dus begrip? Zeker. Maar niet in het geval van de cipiers en van de NMBS: hun eisen zijn onredelijk.»

HUMO Het overheidspersoneel vreest dat ze door de desinvesteringen van de regering-Michel hun werk niet meer goed zullen kunnen doen.

Rutten «We hebben ons de eerste jaren van de legislatuur beziggehouden met de privésector: we hebben een interprofessioneel akkoord afgesloten, een lastenverlaging doorgevoerd en de arbeidsmarkt vrijgemaakt. Nu willen we de overheidsdiensten naar de moderne tijd loodsen en onze infrastructuur vernieuwen.»

HUMO Denkt u dat de vakbonden tegen de moderne tijden zijn?

Rutten «Ik stel me daar soms vragen bij. Maar je mag niet veralgemenen: ik zie ook vakbonden die kiezen voor overleg. De liberale vakbond, met name.»

HUMO Uw favoriete vakbond, neem ik aan.

Rutten (lacht) «Ja, al weet ik niet of ze dat zélf graag zullen horen. De liberale vakbond kiest ervoor om op ondernemingsniveau te werken, in plaats van top-down, zoals de centrales van de socialis-tische vakbond.

»De regering probeert van de NMBS een modern bedrijf te maken, waar de reiziger centraal staat. We willen fatsoenlijke treinen waar je in kan zitten, die in de winter niet te koud zijn en in de zomer niet te warm. Met wifi, dat maakt deel uit van deze tijd. Vanuit dat perspectief zouden de vakbond en de regering het snel eens zijn. Alleen is dat niet de inzet van de staking. De inzet van deze staking is een systeem waarmee werknemers recupdagen verdienen terwijl ze met vakantie zijn. Een werkdag duurt bij de NMBS zes uur, een verlofdag acht: als je vier dagen met vakantie bent, heb je een dag recup verdiend.»

HUMO In ruil voor die, toegegeven, merkwaardige regeling had het personeel indertijd loon ingeleverd. En een akkoord is een akkoord. Dat weet u toch, als politica?

Rutten «Dat systeem dateert van de jaren 90: intussen hebben ze dat loonverlies al goedgemaakt.»

HUMO Ik schat de kans klein dat u zelf ooit gestaakt hebt.

Rutten «Ik? Nog nooit, nee.»

HUMO Zijn stakingen soms geoorloofd?

Rutten «Ja. Zeker.»

HUMO Wanneer?

Rutten (denkt na) «Je zal nooit helemaal om de vakbonden heen kunnen. De vraag is alleen: wat voor soort vakbond heb je nodig in de 21ste eeuw? In elk geval geen vakbond die vasthoudt aan de 19de eeuw. Of de 20ste: ik ben mild. En misschien heb je ook meer, maar kleinere vakbonden nodig. Concurrentie kan geen kwaad (lacht).»

HUMO Dat zou u goed uitkomen, want kleinere vakbonden hebben minder gewicht. Zou u het stakingsrecht inperken als u carte blanche kreeg?

Rutten «Ik heb het er moeilijk mee dat mensen die willen werken, gedwarsboomd worden. Ik zie cipiers fysiek geweld gebruiken tegen werkwillige collega’s. Ik zou willen dat ze een uitzondering zijn, maar dat zijn ze niet. We hebben een grote syndicale traditie in ons land, maar we moeten weg van de ouderwetse concepten.»

HUMO Maar wat is dan precies ouderwets: dat ze niet in de pas lopen?

Rutten «Het probleem is dat de vakbond en de politiek proberen te regelen wat tien jaar geleden al geregeld had moeten zijn. Als liberaal ga ik ervan uit dat het individu in de 21ste eeuw meer en meer centraal zal staan, terwijl de vakbonden nog altijd uitgaan van een collectief belang van verworven rechten. Mensen worden mondiger, het individu wordt de maatstaf: wat voor u goed is, nine to five, is niet goed voor mij – omdat ik misschien in co-ouderschap zit en de ene week harder wil werken dan de week erna. De vakbond blijft werken met one size fits all-oplossingen, terwijl de werkelijkheid geschakeerd is en maatwerk nodig heeft.»

HUMO Er worden CAO’s afgesloten op bedrijfsniveau. Dan is maatwerk toch mogelijk?

Rutten «Dat is de richting die we uit moeten: ga op bedrijfsniveau samenzitten en los de problemen samen op. De grenzen tussen werknemers, zelfstandigen en werkgevers zullen meer en meer vervagen: mensen zijn veel dingen tezelfdertijd.»

HUMO Sommige mensen staan sterk genoeg in hun schoenen om op eigen houtje eisen te stellen bij het management, maar de meesten niet. Voor die mensen is collectief overleg levensnoodzakelijk.

Rutten «Ik zeg niet dat je geen collectief overleg meer nodig hebt, maar we moeten wel weg van het beeld dat dit de tijd van Daens is.»

HUMO Nu maakt u een karikatuur.

Rutten «Nee, ik ga voort op wat men hier roept in de straten. Er zijn vast nog werkgevers die in de karikatuur passen, maar de overgrote meerderheid zijn positief ingestelde mensen en die willen één ding: mensen aanwerven.»

'Wat voor soort vakbond heb je nodig in de 21ste eeuw? In elk geval geen vakbond die vasthoudt aan de 19de eeuw'

België beste land

HUMO De rijken dragen niet genoeg bij: dat is kort samengevat wat de vakbonden de regering aanwrijven: bent u het er mee eens?

Rutten «Dat gevoel leeft wereldwijd, maar België is wel één van de landen waar de rijkdom het meest herverdeeld wordt. Dat betekent concreet dat de sterkste schouders wel degelijk de zwaarste lasten dragen. En dat is ook goed. De VS is één van mijn hobby’s: dat soort extreme problematieken kennen wij niet. De Amerikanen die ík tegenkom, zeggen dat wij in socialist heaven wonen. Dat is appelen en peren vergelijken.»

HUMO Het is uw vergelijking, niet de mijne.

Rutten «Jamaar, dat is toch ook het algemeen gevoel waar u naar verwijst?»

HUMO Van wie is volgend citaat: ‘Te veel mensen vinden dat er iets niet klopt, dat – en misschien hebben ze gelijk – het beleid niet rechtvaardig is. Dat altijd dezelfden moeten betalen.’

Rutten «Ne politieker, zeker? (lacht luid) Die hebben nogal eens de neiging om te zeggen wat ‘de mensen’ denken. Maar welke? Geen idee.»

HUMO Kamervoorzitter Siegfried Bracke, een N-VA’er. Hij zei dat vorige week in Humo.

Rutten «Ik probeer niet in de plaats van de mensen te denken, en al zeker niet in de plaats van Siegfried Bracke (lacht). Maar nogmaals: ik onderken dat er veel verandert en dat dat emoties losmaakt. Maar wij leven al in één van de rechtvaardigste samenlevingen ter wereld. Ik zal eens een stoute uitspraak doen: het discours over ongelijkheid is een vreemd discours. Er is op zich niks mis met ongelijkheid, en het is dus niet mijn ambitie om alle mensen van de wereld gelijk te maken. Als je dat doortrekt, eindig je in Noord-Korea.»

HUMO Een duidelijke stellingname. Maar het is algemeen bekend dat te grote ongelijkheid de economische groei afremt.

Rutten «Dat is niet waar.»

'In de realiteit kom je met een vermogensbelasting weer bij de middenklasse terecht'

HUMO De OESO zei het in 2014. Het IMF vorig jaar.

Rutten «Waar het om gaat, is dat mensen samen vooruitgaan. Als de armsten en de middenklasse erop vooruit kunnen gaan, doet het er maar weinig toe hoeveel de anderen al dan niet vooruitgaan. Ik zal Twitter nog eens doen ontploffen: objectief gezien hebben we er nooit beter voor gestaan dan vandaag. Ik zeg dat niet, maar het hoofd statistiek van de VN, Hans Rosling. De kloof tussen het arme zuiden en het rijke noorden zoals die bestond toen ik klein was, bestaat niet meer, en van alle landen ter wereld is België één van de beste om in geboren te worden. Volgens mij heeft dat te maken met de grote mate van vrijheid: je hebt alle keuzes tussen je geboorte en – de moeilijkste keuze van allemaal – sterven zelf in de hand. Gecombineerd met een sterke sociale zekerheid maakt dat van België een goed land.»

HUMO Er stond ook goed nieuws in de krant vandaag: het VOKA heeft berekend dat modale mensen er financieel niet op achteruitgaan, maar er juist op vooruitgaan door het beleid van de regering-Michel I.

Rutten «Maar dat is ook zo. Ik zeg dat al lang. Ik ben blij dat het VOKA het nu ook zegt.»

HUMO De berekening van het VOKA was nogal rudimentair en selectief. De indexsprong was niet verrekend, de hogere inschrijvingsgelden in het hoger onderwijs evenmin. Duurder openbaar vervoer, de accijnzen op tabak, diesel en suiker, de duurdere kinderopvang: niet te bespeuren.

Rutten (zonder verpinken) «Ik geef toe dat het VOKA niet alles heeft meegenomen in de berekening. Maar zelfs als je dat allemaal meerekent, gaan mensen erop vooruit en kom je op extra nettoloon uit. Wat was het probleem? Een indexering verhoogt niet alleen het nettoloon, maar ook het brutoloon. Dat is de oorzaak van onze hoge loonkosten en de loonhandicap met de ons omringende landen. Die hebben we weggewerkt met de indexsprong, terwijl we tegelijk het nettoloon van mensen laten stijgen.»

HUMO Heeft de regering-Di Rupo die daling niet ingezet?

Rutten «Wij hebben ze doorgetrokken. Wij hebben de brutolonen verlaagd en het nettoloon verhoogd via een belastingvermindering. De brutokosten hebben we verlaagd door de indexsprong én door de loonlastenverlaging. De combinatie van die twee laat op korte termijn toe dat ondernemers sneller geneigd zullen zijn om mensen aan te nemen. En als er meer mensen werken, zal je economie vanzelf bollen.»

HUMO Hoe rijmt u dat plotse hoeraverhaal met het mantra dat de meerderheid al jaren opdreunt: ‘We moeten hervormen. Dat gaat pijn doen, maar er is geen alternatief.’

Rutten «Ik heb dat nog nooit gezegd.»

HUMO Bart De Wever wel. Vanochtend nog: ‘Het ís niet léúk.’

Rutten «Dan moet je hem interviewen. Ik heb vanaf het begin gezegd: ‘Wij hebben goesting in de toekomst.’ Dat was onze slogan. Een samenleving is nooit beter geworden van pijn. Dat is niet onze ambitie.»

HUMO De creatieve wiskunde van het VOKA zal niet volstaan om de perceptie te keren: u maakt deel uit van een factuurregering. Dat stemt u als liberaal wellicht niet vrolijk.

Rutten «Dat is het beeld van de oppositie. En van de betogers – wat hun recht is, maar daarom klopt het nog niet. Na 2018 gaan we het tweede deel van de belastinghervorming uitvoeren: dat zal neerkomen op 100 euro per máánd. 1.200 euro per jaar. Ik zeg niet dat facturen fijn zijn, maar we hebben in ieder geval een breuk gemaakt met het verleden, ook met het gratis beleid. We schuiven de schuldenberg niet door.»

undefined

'Mensen die met hun geld in Panama zitten, willen híér behandeld worden als ze kanker hebben: zo werkt het natuurlijk niet'

Panama is het verleden

HUMO Was u geschokt door de onthullingen in de Panama Papers?

Rutten «Nee, want iedereen die de internationale situatie een beetje volgt, wéét dat: dat is al tien jaar bezig. Ik begrijp wel dat die onthullingen tegen de borst stuiten. Mensen mogen van mij gerust mondiaal ondernemen, maar ik vind het niet juist dat mensen constructies opzetten met als enige doel: belastingen ontduiken. Dat zijn vaak ook mensen die met hun geld ginder zitten, en als ze kanker hebben hier in het ziekenhuis behandeld willen worden. Zo werkt het natuurlijk niet. Dat de grote fortuinen ontsnappen, is een frustratie die ik deel. Als jij mij morgen een maatregel kan geven waarmee we de one percent kunnen vatten, ga ik akkoord. Maar kapitaal is ongrijpbaar, het is één van de eerste dingen die geglobaliseerd zijn: met één muisklik kan je kapitaal naar het andere eind van de wereld sturen. Maar het net sluit zich: de G20 en de Europese Commissie hebben afspraken gemaakt over transparantie en het bankgeheim. Het voordeel van de globalisering van kapitaal is dat alles digitaal wordt, en dus traceerbaar en in de toekomst ook transparant. De Panama Papers: dat is het verleden.»

HUMO Principieel bent u niet tégen een vermogensbelasting?

Rutten «Ik hoor slogans zoals ‘Laat de 1 procent de crisis betalen’. Ik zeg dan: ‘Graag’, maar in de realiteit kom je met een vermogensbelasting weer bij de middenklasse terecht. Anders brengt ze niets op. En dan zijn het weer dezelfde schouders die belast worden. En daar pas ik resoluut voor.»

HUMO Een vermogensbelasting is een erg liberaal idee: de liberale filosoof Jeremy Bentham vond dat je erfenissen zwaar moest taxeren, stamvader John Stuart Mill vond inkomsten uit speculatie, rentenierschap en grootgrondbezit onrechtvaardig.

Rutten «De liberale ideologie is één van de mooiste, maar ook de moeilijkste die er is. Daarom gaat ze ook al zo lang mee. Maar met ideologie kan je veel bewijzen. Ik ben voor het omgekeerde: de erfenislasten moeten omlaag. In veel gevallen gaat het om geld waar al veel belastingen op betaald is.»

HUMO Erfenissen vergroten de ongelijkheid van generatie op generatie: dat is de redenering.

Rutten «Niet als je het ziet zoals ik het zie: ik vind dat je een erfenis aan om het even wie zou moeten kunnen nalaten, niet alleen aan bloedverwanten.

»Je kan – dat zullen alle experten zeggen – voor de principiële houding kiezen, maar dan zijn de inkomsten niet fameus. De fairnesstaks van de regering-Di Rupo, de speculatietaks en de – ja, die bestaat écht – kaaimantaks hebben dat bewezen. Als je grote sommen geld wil binnenrijven, kan je sowieso alleen bij de middenklasse terecht en we zijn al het meest belaste land ter wereld. We moeten niet alleen naar de inkomsten kijken, maar ook naar de uitgaven. De vraag is: moeten we als overheid blijven doen wat we nu doen? Kan je burgers en de private sector niet meer vrijheid geven? Neem de gevangenissen. Het monopolie op geweld: tot daar aan toe. Maar bewakingscamera’s bedienen: kan dat niet door privébedrijven gebeuren? Bij de NMBS kunnen we een gelijkaardige oefening doen.»

HUMO In het Verenigd Koninkrijk is de overheid verschillende private treinoperatoren te hulp moeten schieten.

Rutten «Ik kijk niet naar het voorbeeld van het VK, ik kijk liever naar onze oude RTT. Jonge lezers weten dat wellicht niet, maar ik ben nét oud genoeg om te weten dat je vroeger een politieker moest bellen om een telefoonaansluiting te krijgen. Belgacom is nu een performante onderneming.»

undefined

'Ik ben nog maar weinig politici tegengekomen die aan politiek doen om de mensen te koeioneren'

HUMO Uitgerekend het IMF wees vorige week op een aantal negatieve zijeffecten van de neoliberale doctrine. De redenering dat elke euro die in de overheid geïnvesteerd wordt een verloren euro is, leidt tot desinvesteringen die de economie treffen.

Rutten «Maar ik ben niet tégen de overheid: de overheid mag zelfs sterk zijn. Maar ze mag enkel de doelstellingen zetten. Performant openbaar vervoer? Oké, maar dan moet ze loslaten, terwijl de politiek vandaag zelfs bepaalt tot waar de treinen moeten rijden. Er is bovendien te veel versnippering door opeenvolgende staatshervormingen. We hebben jaren aan een stuk gezegd dat regionaliseren de efficiëntie bevordert: dat klopt niet. Institutionele problemen waren jarenlang een alibi om de echte problemen niet aan te pakken. En algemeen gesproken vind ik dat ons land te veel aan een subsidie-infuus hangt.»

HUMO Vooral bedrijven.

Rutten «Ook bedrijven, zeker en vast. Dat is ongezond. Ik heb dat zo vaak gezegd in de discussie over de biomassacentrales: een ondernemer die 2 miljard euro overheidsgeld nodig heeft om zijn bedrijf te runnen, is geen ondernemer, maar een investeerder.»

HUMO Uw wantrouwen tegenover de overheid zit diep. In de ‘The Entrepreneurial State’ toont de Brits-Italiaanse econome Mariana Mazzucato aan dat de overheid de stuwende kracht is achter véél technologische doorbraken. Zo zit een iPhone tjokvol technologie die het product is van overheidsgesponsord onderzoek. Zonder de overheid: geen iPhone.

Rutten «Wie heeft die iPhone in mekaar gestoken? Niet het leger, hè.»

HUMO Nee, maar het leger heeft het internet en de gps uitgevonden. De overheid speelt een essentiële rol in de economie.

Rutten «Oef, dat vind ik al wat moeilijker te slikken. Stel dat we ooit een wet hadden gestemd – ‘Er moet over zoveel jaar een iPhone zijn’ –, dan was die er nog altijd niet. De overheid moet middelen vrijmaken voor fundamenteel onderzoek, maar ze moet geen keuzes maken: ‘Ik ga als overheid niet bepalen waar de onderzoekers van de universiteit van Rik Torfs zich mee moeten bezighouden.’ Ik kan wel zeggen: ‘Hier zijn centen, gebruik uw brein.’»

undefined

Het conto van Maggie

HUMO Over naar uw partij. In de peiling van VTM en Het Laatste Nieuws ging u ten aanzien van de vorige peiling 0,7 procent vooruit. Dat ging u op televisie verkopen als een overwinning.

Rutten «Alle beleidspartijen in westerse landen die hun verantwoordelijkheid nemen, krijgen slaag. Wij niet. We hebben al peilingen gehad onder de 10 procent: neem me niet kwalijk dat ik blij ben als we een stabiele koers varen rond de 13 procent. Ik zou natuurlijk meer willen groeien, maar men heeft mijn partij en mijn ideologie al tien keer doodverklaard: dat is onwaar gebleken.»

HUMO In 2003 haalde de VLD 25 procent.

Rutten «En 9 procent in 2010. Nu meer dan 13, op een moment dat er veel onrust is. Ik wil me ook niet te veel laten afleiden door peilingen. Dat is moeilijker wanneer je 4 of 5 procent verliest: dat zorgt voor onrust in de rangen. Ik heb er respect voor dat andere partijen gespannen zijn, wij hebben in dezelfde situatie gezeten.»

HUMO Ik ben toch benieuwd naar uw analyse: waarom halen de Vlaamse liberalen maar de helft zoveel stemmen als in 2003?

Rutten «Ik maak die analyse níét. Ik heb er duidelijke ideeën over, maar die zal ik wel in mijn memoires neerschrijven. Ik zit niet in de politiek om achteruit te kijken, daar kan ik toch niets aan veranderen. Maar om toch op uw vraag te antwoorden: 2016 is 2003 niet.»

HUMO Wat is het verschil?

Rutten «Het zijn andere tijden. En bovendien is het perfect gezond dat niet altijd dezelfde partijen het spectrum domineren. Het heeft ons een aantal dingen in vraag doen stellen. Waar staan wij voor? Hoe vullen we de 21ste eeuw en het liberalisme in?»

HUMO Hebt u ook geen personeelsprobleem? Want, met permissie, de nieuwe generatie liberalen heeft minder allure dan Guy Verhofstadt, Patrick Dewael en Karel De Gucht.

Rutten «Dat zegt u. Dank u wel. Allure wordt doorgaans te laat uitgedeeld, nadat er tien jaar zijn voorbijgegaan. Kom dus later terug en we zullen onze allure samen evalueren. Ik heb veel respect voor Dewael, De Gucht en Verhofstadt, maar met Bart Tommelein en Alexander De Croo hebben we schitterende ministers en in het parlement zit een nieuwe generatie klaar. En we hebben natuurlijk de absolute nummer 1 van de Belgische politiek in onze rangen: Maggie De Block.»

HUMO Een fenomeen.

Rutten «Vooral een enorm capabele politica.»

HUMO Een fenomeen in de zin dat ze razend populair blijft, terwijl ze als minister van Volksgezondheid nog niet ongelofelijk veel van zich heeft doen spreken.

Rutten «Hohoho. Het is niet omdat je geen tamtam maakt, dat je niet hebt gewerkt: er zijn ook mensen die in stilte dingen gedaan krijgen. Het grootste deel van het besparingstraject van deze regering komt op het conto van Maggie.»

HUMO Ze heeft de terugbetaling van consultaties bij de gynaecoloog en de pediater teruggeschroefd, jonge moeders worden na een bevalling sneller uit het ziekenhuis ontslagen.

Rutten (onverstoorbaar) «Maggie heeft de gezondheidszorg hervormd zonder dat iemand de boel op stelten heeft gezet. Ze doet het met minder geld, zonder dat de kwaliteit van de zorg eronder lijdt. Het etiket ‘fenomeen’ vind ik ongepast. Dat klinkt alsof het verbazend is dat ze goed werk levert. Hoe lang kan die verbazing blijven duren?»

HUMO Is Open VLD nog interessant genoeg?

Rutten «Ik ben liever een liberale partij die weet waar ze voor staat en die zich goed in haar vel voelt. Achteraf zien we wel waar het ons brengt. Als je de mensen naar de mond gaat praten, loop je op den duur achter je eigen staart aan.»

HUMO Manuela Carmena, de 72-jarige atypische burgemeester van Madrid, zegt: ‘Politici zijn de harten van de mensen kwijt, simpelweg omdat ze niet meer interessant zijn.’

Rutten «We hebben – zeker in ons land – bovengemiddeld veel politici: het zou straf zijn als die allemaal bovengemiddeld interessant zijn. We hebben ook maar elf Rode Duivels, hè, en maar enkele spitsen.»

De spiegeltest

HUMO Een vijftal weken geleden hebt u één van uw spitsen, Annemie Turtelboom, van het veld gehaald. Of is dat een te cynische lezing van de feiten?

Rutten «Er bestaat geen prettige lezing. (laat pauze vallen) Voilà. Dat was moeilijk. Er bestaat geen mooie manier om te stoppen met de politiek, alleen de groten zeggen zélf: ‘Ik stop ermee.’ Ik wil ze geen eten geven, de politici die zich vastklampen aan postjes.»

HUMO U hebt dus enige druk moeten uitoefenen opdat ze zélf zou stoppen?

Rutten «Dat is iets tussen haar en mij. Feit is dat ze het zelf heeft gedáán, Annemie snapte dat de situatie onhoudbaar was. De kritiek was zo persoonlijk geworden dat alle goeie dingen die ze deed geen eerlijke kans kregen.»

HUMO Hebt u er wakker van gelegen?

Rutten «Dat is geen goed idee in deze stiel, we komen al zo weinig toe aan slaap. Die paar uren mag je niet verspillen. (korte stilte) Kijk: dat zijn geen fijne beslissingen, maar dit mandaat is tijdelijk en dus moet ik in eer en geweten de júíste beslissingen nemen. Ook als ze niet prettig zijn: dat moet je er maar bij nemen. Ik zit niet in de politiek om alleen maar applaus te ontvangen.»

HUMO Het doel heiligt de middelen?

Rutten «Dat is heel machiavellistisch gesteld. Ik wil dingen realiseren.»

HUMO Is er een grens die u niet overschrijdt?

Rutten (verontwaardigd) «Ja, natuurlijk. Ik heb vergelijkingen met ‘House of Cards’ gelezen, met alle intriges en moorden van dien. Toen dacht ik: ‘Zijn ze nu echt op hun kop gevallen?’»

HUMO Ik herformuleer mijn vraag: waar ligt de grens die u niet overschrijdt?

Rutten «Ik wil elke avond thuiskomen en in de spiegel kunnen kijken. Dat doe ik ook, letterlijk. Tot nu toe is dat nog nooit slecht afgelopen, wat niet wil zeggen dat ik alleen juiste beslissingen neem. Niemand is onfeilbaar. Al zeker politici niet, ook al geven ze dat doorgaans niet graag toe. Maar wij maken ook fouten. Wanneer? Ik verwijs u opnieuw naar mijn memoires. Maar goed: ik ben liberaal, ik geloof in de gedachte dat je een paar keer met het gezicht tegen de muur moet gaan voor je erdoor breekt.»

undefined

'Ik word liever een harde tante genoemd dan onbekwaam'

HUMO Hebt u sinds het ontslag nog contact gehad met Annemie Turtelboom?

Rutten «Ja.»

HUMO Was het een hartelijk contact?

Rutten «Dat zijn uw zaken niet (lacht). Ik heb eens een mooi beeld gelezen. Als je een stuk papier heel langzaam in tweeën scheurt, krijg je twee rafelige uiteinden die je nooit nog fatsoenlijk aan mekaar kan plakken. Als je kordaat knípt, kan dat wel nog. Ik denk dat onze papiertjes ooit weer aan mekaar geplakt kunnen worden.»

HUMO Zou u zichzelf nog vrienden noemen?

Rutten «Ik reserveer het woord ‘vrienden’ voor een héél select clubje mensen die doorgaans niet in de politiek zitten. Maar ik heb nog altijd veel respect voor haar en ik denk dat ik met haar nog altijd op amicale basis door het leven kan gaan. Ik hoop dat voor haar hetzelfde geldt.»

HUMO Sinds dat ontslag is het beeld ontstaan dat u een harde tante bent. Zustermoord, klonk het.

Rutten «Iedereen aan de top moet moeilijke beslissingen nemen: als je er moeite mee hebt, moet je daar niet komen zitten. Ik moet mensen teleurstellen en moeilijke boodschappen brengen: daar moet je een olifantenvel voor hebben, maar dat betekent niet dat ik een onmens ben. Overigens: ik heb liever dat men mij achteraf hard zou noemen dan dat men mij onbekwaam zou noemen.»

HUMO Het politieke beest in u is wakker geworden toen uw vader u aan de ontbijttafel leerde argumenteren en debatteren. Heeft hij nog geen spijt van zijn pedagogische aanpak?

Rutten (lacht) «Nee, maar het is juist dat het voor je familie, kinderen en vrienden vaak moeilijker is dan voor mijzelf. Mijn oma is 92, en ze leest nog elke dag haar gazet. Ik moet haar vaak uitleggen: ‘Het is allemaal niet zo erg als ze schrijven. Ik leef nog.’ (lacht) Ik kan dat plaatsen, ik weet waar ik mee bezig ben.»

HUMO U hebt ooit eens aangekondigd dat u uw man, die een koffiebar runt, een handje zou toesteken. Al gedaan?

Rutten «Ja. Ik heb natuurlijk een drukke agenda: ik wil niet de illusie wekken dat ik na mijn uren ga bijklussen. Maar als ik in de zaak kom, ruim ik weleens een tafel af en stop ik de vuile mokken weleens in de vaatwas. Het is niet omdat ik nu voorzitter ben van een partij, dat ik me te goed voel om af te wassen.»

HUMO Met zijn koffiebar is uw man officieel ‘kleine zelfstandige’. Kan hij weerstaan aan de sirenenzang van de N-VA?

Rutten (lacht) «Precies omdat hij een kleine zelfstandige is, is hij door en door liberaal.

»Gelukkig zien we nu weer veel meer jongeren die zelfstandige willen worden, omdat ze niet in een stramien willen zitten, maar vrijheid willen voelen. En dan komen ze vanzelf weer bij de liberalen terecht.»