'Evil Genius' op Netflix

Met ‘Evil Genius’ breidt Netflix zijn onderhand omvangrijke en succesvolle rij documentaires verder uit. Het vierdelige docudrama presenteert het intrigerende verhaal van wat het zelf ‘America’s Most Diabolical Bank Heist’ noemt.

Op 28 augustus 2003 overvalt de 46-jarige pizzabezorger Brian Wells de lokale bank in het bescheiden provinciestadje Erie in Pennsylvania, gewapend met een als wandelstok vermomd geweer en met aan zijn nek een bom die elk moment kan afgaan. Hij is tevens in het bezit van een negen pagina’s tellende instructietekst, een ingewikkelde schattenjacht die hij moet doorlopen om de sleutel van de nekbom te vinden. Wanneer Wells de bank uitwandelt met een beperkte buit kan de politie hem zijn geweer afhandig maken maar in afwachting van de ontmijningsdienst ontploft de bom en Wells overlijdt enkele minuten later. Het is onduidelijk of Wells, die vlak voor de overval werd opgeroepen voor een levering bij een leegstaand radiostation, gijzelaar, dader, dan wel medeplichtige is en tijdens het onderzoek ontvouwt zich al snel een web van criminele intriges.

undefined

'‘Evil Genius’ heeft alle karikaturale figuren die slappe namiddagseries bevolken, met dat kleine doch niet onbelangrijke verschil dat het hier allemaal echt is'

De op zijn zachtst gezegd merkwaardige ‘pizza bomber heist’, zoals de watertandende regionale televisiereporters de zaak gaan noemen, is dankbaar werkmateriaal voor documentairemakers. ‘Evil Genius’ heeft alle karikaturale figuren die slappe namiddagseries bevolken, met dat kleine doch niet onbelangrijke verschil dat het hier allemaal echt is. Elkaar gretig tegenwerkende politieagenten, een eenzaat met katten, een vrouw wier partners steevast onder verdachte omstandigheden komen te overlijden en een excentriekeling die sinaasappelstickers spaart, passeren onder andere de revue. Co-regisseur Trey Borzillieri heeft zo’n fascinatie voor enkele van de verknipte betrokkenen dat ook zelfs hij ze niet allemaal op een rijtje lijkt te hebben.

undefined

Ook handig is dat de makers konden beschikken over originele beelden van de overval, de ontploffing en de verhoren, omdat ze in de V.S. klaarblijkelijk nog nooit van integere verslaggeving of bescherming van de privacy gehoord hebben. Die beelden zijn een duidelijke meerwaarde voor de documentaire, omdat ze ons de kans bieden om de gebeurtenissen vanop de eerste rij te beleven, ook al lijken ze zonder uitzondering gefilmd met patatten in plaats van camera’s. De interviews, de sfeerbeelden en de reconstructies in sepiakleuren, waar de makers hun toevlucht toe nemen wanneer er toch geen origineel materiaal voorhanden is, hebben veel minder effect en zien er vaak zelfs gewoonweg lelijk en goedkoop uit.

Ondanks de esthetische tekortkomingen legt ‘Evil Genius’ de complexe intriges zeer helder uit, met zin voor overzicht en chronologie, zonder er een steriele vertelling van te maken. Professioneel als we bij Humo zijn, waren we vlijtig notities aan het nemen voor deze recensie, maar we moesten vaststellen dat die gaandeweg meer de opheldering van de bankoverval dan onze journalistieke plicht dienden. ‘Evil Genius’ speelt doelgericht in op de nieuwsgierigheid van de kijker en laat bewust ruimte om mee te speuren. Door een clever gebruik van vooruit- en terugverwijzingen en cliffhangers weet het bovendien een spanning te creëren die we maar zelden zien in documentaires. Telkens als de zaak muurvast lijkt te zitten, komt er een nieuwe opzienbarende onthulling of valt er al dan niet letterlijk een nieuw lijk uit de kast.

De focus op de strikte gebeurtenissen en de zoektocht naar de ware toedracht heeft echter ook zijn schaduwkant. Door die beperkte blik valt de docureeks in de diepte en breedte wat magertjes uit. De portrettering van de betrokkenen - ‘ze is nogal abnormaal’ - is wat aan de knullige en oppervlakkige kant en ook een bredere, sociologische kijk op de toch ongewone misdaadproblematiek in Erie blijft achterwege. Aan het eind gaat ‘Evil Genius’ over niet veel meer dan een handvol zonderlinge individuen in een klein stadje in de Verenigde Staten.

‘Evil Genius’ is in essentie een whodunit, bovenal bekommerd om de ware toedracht achter de ‘Pizza Bomber Heist’. Die rechttoe-rechtaanaanpak gaat wat ten koste van de diepgang en de esthetiek, maar houdt je wel verdomd vakkundig op het puntje van je stoel.