Expedition Guyana

Wie heeft er verre reizen nodig met een tv in de buurt? De komende drie weken kunnen de thuisblijvers mee met 'Expedition Guyana', een exploratiereeks die bij BBC oorspronkelijk de veel meer tot de verbeelding sprekende titel 'Lost Land of the Jaguar' meekreeg. Airco laten voor wat hij is, camouflageoutfit aanschieten en in het zog van een team avonturiers en wetenschappers diep de ongerepte Guyaanse jungle intrekken.

Voor uw eigen veiligheid volgt u het beste de gespierde rug van Steve Backshall: natuurkenner, klimmer en met eerder al 'Expedition Borneo' en 'Expedition New Guinea' onder de riem een echte expeditie-expert.

Steve Backshall «Wat me altijd zal bijblijven van Guyana is die ochtend dat ik wakker werd op een lichtjes schommelend veldbedje, het tentzeil openritste, omhoog keek en boven me de honderden meters hoge muur van zandsteen zag die ik die dag als allereerste mens zou beklimmen.

»Vervolgens keek ik naar beneden, in de afgrond waarboven mijn tent hing te bungelen, terwijl rondom mij honderden gierzwaluwen sierlijke lussen door de lucht trokken en nieuwsgierige hommels een kijkje kwamen nemen wat voor vreemde wezens daar tegen de rotswand hingen.

»In zo'n hangende tent moet je er altijd je gedachten bijhouden. Iemand van ons team stapte zonder nadenken z'n tent uit om zijn volle blaas te gaan legen, waardoor de hele tent omkeerde en zijn tentgenoot ondersteboven in zijn slaapzak kwam te hangen. Geen dubbele espresso ter wereld krijgt je zo snel wakker (lacht).

»Voor ik Guyana leerde kennen, raakte ik altijd gedeprimeerd als ik in een vliegtuig boven junglegebieden zweefde. Op de grond tussen het welige groen, dáár wil je zijn.

»Nooit sta je zo dicht met je neus op het mirakel van het leven als wanneer er een Morpho-vlinder als een felblauwe zakdoek rond je hoofd fladdert, een humeurige brulaap je onderplast vanuit een boom, een minuscule kikker je passeert terwijl hij zijn dikkopjes naar een naburige plas draagt... Je zou haast gaan denken dat er geen vuiltje aan de lucht is met onze planeet.

»Vanuit de lucht is het een ander verhaal: daar merk je pas hoe klein die jungle eigenlijk is, en hoe er langs alle kanten aan wordt gevreten door de mens met zijn velden, plantages en houtkap. Maar Guyana is dé uitzondering: 85% van het regenwoud ligt er nog onaangeroerd bij.

»Je kan urenlang over het land vliegen zonder één aangelegde weg te bespeuren. Alleen maar groen, zo ver het oog reikt. Er wonen wel mensen - zo'n 750.000 - maar die leven bijna allemaal in en rond de slaperige hoofdstad Georgetown.»

Bekijk een fragment:

- Ervaring met regenwouden heb je te over. Hoe hoog staat die van Guyana in je persoonlijke rangschikking?

Backshall «Extreem hoog. Ik heb in totaal al zo'n twee jaar van mijn leven in regenwouden gespendeerd, op verschillende continenten, en dat van Guyana is veruit het meest mensvriendelijk. Je vindt er amper planten die je de kleren van je lijf scheuren, insecten die je met huid en haar opvreten of tropische ziektes die je de hele dag lang boven een geïmproviseerd toilet doen hangen.

»Nu, het blijft een plek voor doorzetters. Ik ben in Guyana gebeten door een vampiervleermuis en door een bullet ant en geëlektrocuteerd door een sidderaal.»

- Maar het kan nog erger. Twee jaar geleden maakte je een val van 10 meter: je hielbeen ging los door je voetzool, je ontwrichtte je enkel, je brak twee ruggenwervels, en het duurde zes maanden voor je weer was hersteld.

Backshall «Ik heb veel geluk gehad: was mijn ruggengraat geraakt, dan was ik nu verlamd geweest. Het gebeurde nota bene thuis in Wales, terwijl ik voor m'n plezier een steile helling aan het beklimmen was in de vallei van de Wye. Het had nooit kunnen gebeuren op één van mijn professionele expedities, omdat daar veel nauwer wordt toegekeken op veiligheid. Het zal nog wel even duren voor ik mijn zelfvertrouwen weer helemaal terug heb.»

- In de aflevering van vanavond zien we je in betere tijden de indrukwekkende Kaieteur-waterval trotseren.

Backshall «Honderden meters touw hadden we nodig om naar het dal onder de waterval te abseilen. Slechts twee andere expedities hadden zich al eens eerder aan die afdaling gewaagd, maar die zijn vermoedelijk nooit tot helemaal beneden geraakt.

»Verbaast me niks: die enorme massa neerstortend water zuigt ook lucht met zich mee, waardoor er een verraderlijke, kolkende wervelwind ontstaat. Drie dagen lang zijn we met een driekoppig team beneden gebleven en al die tijd hadden we het gevoel dat we op de boeg van een schip midden in een storm stonden.»

- Hoe overnacht een mens in zo'n natte, vijandige omgeving?

Backshall «In een grot. Dat was de enige plek waar we even konden ontsnappen aan de constante regen en wat konden eten. Maar geslapen hebben we niet: probeer maar eens een oog dicht te doen als er vlak naast je hoofd continu een colonne tientonners staat te bulderen.

»Op en rond die rotsen huist wel een unieke fauna en flora: zeldzame orchideeën, vleesetende planten en duizenden feloranje landkrabben die geen enkel roofdier te vrezen hebben. We hebben er wel vier verschillende kikkersoorten gezien, waarvan eentje waarschijnlijk nog nooit bestudeerd is door de wetenschap.»

- Jullie expeditie had ook een ecologisch doel: jullie team is met de president van Guyana gaan praten, om hem aan te manen goed zorg te dragen voor zijn regenwoud.

Backshall «Die man doet zijn best, maar als hoofd van één van de armste landen ter wereld staat hij voor een aartsmoeilijke opgave. Ik wil niet pessimistisch klinken, maar er hangt een sombere wolk boven de jungle van Guyana.»