Frank Vander linden (Gemeenschapscentrum Den Breughel)

Frank Vander lindens 81-jarige moeder, die een paar maanden geleden het try-outconcert van de solo-tour in Steenokkerzeel heeft meegemaakt, komt in Haacht ter sprake. Een vriendin van haar, die niet naar het concert kon komen, was twee mensen tegengekomen die beweerden dat haar zoon hen gedeprimeerd naar huis had gestuurd.

Vander linden, tot het Haachtse publiek: ‘Ik ben dus persoonlijk verantwoordelijk voor een golf van depressies bij bejaarden in service-flats in Steenokkerzeel. Maar het was niet mijn opzet. Dus draag ik er zorg voor dat ik af en toe iets zeg dat bedoeld is om te lachen. Ik ga met andere woorden proberen u niet gedeprimeerd naar huis te sturen’.

Wat aan dit mooie solo-concert voorafging: eind vorig jaar stelde (jub) in een HUMO-interview met een pas gescheiden Frank Vander linden vast dat ‘24 Uur’ van zijn groep De Mens geen break up-plaat was geworden. Vander linden beaamde dat: ‘Het is een plaat van de groep, hè. Maar ik ben nu aan een soloplaat bezig die in januari 2018 moet uitkomen, misschien dat daarop het één en ander, euh, gekanaliseerd wordt.’

Ondertussen weten we dat de soloplaat ‘Nachtwerk’ wél een break up-plaat is. Als u het ons vraagt: één voor de lijstjes met beste break up-platen.

Vander linden doet 38 solo-optredens op een kleine vier maand tijd. Ergens onderweg gingen wij dus mee luisteren in GC Den Breughel in Haacht.

Eerst een open deur intrappen over dat zingen over een scheiding. Als Nick Cave over de dood van zijn zoon zingt, barsten onze hartjes van graniet uiteraard ook, maar helemaal plaatsen kunnen de meesten van ons die grote emoties niet. Vander lindens liedjes over een scheiding vatten we makkelijker: wie heeft tenslotte geen relatie-onheil achter de rug?

De opener is in Haacht het prachtige ‘Ik Dacht aan een Vrouw’. Vander linden is een kok bij wie je binnen mag in de keuken. Ik hoor ‘m ergens vertellen dat de vrouw wordt geportretteerd met prachtige sproeten, maar dat zijn ex-vrouw geen sproeten heeft. De sproeten moesten gewoon rijmen op ontmoeten. Als 'Een Vrouw' erop zit, volgt meteen zelfrelativerende humor: ‘Ik heb zo nog 50 van die teneerdrukkende liedjes. Gaat dat gaan?’

‘Draag het als een Man’ wordt daarna aangekondigd met ‘Het is vandaag Internationale Vrouwendag, dat is de dag bij uitstek waarop we ons moeten vermannen.’ Eventjes twijfel ik. Ik ben gekomen om midscheeps geraakt te worden door de songs van het prachtige ‘Nachtwerk’. In de plaats krijg ik steeds langer wordende bindteksten. Voorbeeld: ‘Ik ben geboren in Haren, waar de Haachtsesteenweg begint, daarna zijn we in Steenokkerzeel gaan wonen, op een boogscheut van de Haachtsesteenweg. Nu ben ik eindelijk in Haacht geraakt. Er is trouwens geen enkele gemeente die zover van Brussel ligt, die toch een eigen steenweg vanuit Brussel heeft gekregen.’

Wat bij mij heel snel de stemming doet omslaan: het virtuoze, bezielde en gevarieerde akoestische gitaarspel komt - dat valt vandaag duidelijker dan ooit te horen - niet alleen van iemand die op z’n zestiende (midden in de postpunkjaren) Bert Jansch kénde, maar ook van iemand die die Schotse folkzanger als voorbeeldartiest heeft gekozen.

Komt daarbij: solo spelen geeft Vander linden echt vleugels, hij kan zich niet alleen uitleven op de gitaar, maar hij beheerst ook echt de kunst om een langer verhaal te vertellen. Bij De Mens, die vanavond worden voorgesteld als ‘een groep bronstige stieren’, haalt lang staan praten wellicht meer vaart uit een concert. Hij praat ook grààg, laat veel van het moment en de zaal afhangen, improviseert vlot en coherent vanuit wat hij hij al heeft verteld, en is geconcentreerd als een echte stand-upper. Weer een voorbeeld? Als hij als grootste nadeel van solo spelen laat noteren dat hij veel moeilijker kan hoesten of een boer laten, luidt dat in de taal van de professionele entertainer: ‘Bij De Mens kan ik zowat alles doen wat ik wil, in de privacy van het lawaai’. Als hij zegt dat hij de dag ervoor nieuwe snaren heeft gestoken, wordt dat: ‘Voor het elitepubliek van Haacht mag de gitaar juist staan. Trouwens, als je in Antwerpen zegt: ‘Ik sta hier voor een elitepubliek’, zeggen ze meteen allemaal ‘Ja’.

Sommige oude nummers krijgen ineens een soort relevantie vanuit de scheidingscontext: ‘Het Is Maar Verdriet’, bijvoorbeeld. Sommige liedjes van De Mens speelt hij op zijn eigen manier (‘Ik mag ze ook zo spelen, ik heb ze gemaakt’).'Zonder Verlangen’ klinkt een beetje bossa nova en latin: ‘Dat heeft voor jullie het voordeel dat jullie aan Gabriel Rios kunnen denken’. ‘Seks Verandert Alles’ is dan weer Buena Vista-Cubaans geworden.

Een via Elvis bekend geraakt liedje in het Engels (‘Always on My Mind’) komt naadloos vast te hangen aan een eigen compositie in het Nederlands (‘Ik doe dat om mijn subsidies van de Vlaamse regering voor het cultuurseizoen 2018-2019 veilig te stellen’). Tekstfragment: ‘De zomer zindert / maar het zonlicht laat me koud / Er is hier echt wel een groot gebrek aan jou’.

Vander linden geeft ons nog ‘Een Vriend Zien Huilen’ van Jacques Brel mee ‘voor onder de baan’, en ook zowat alle hits van De Mens die u kent.

Dus. De artiest heeft na de scheiding gedaan wat hij moest doen, de emotionele arbeid heeft plaatsgevonden, hij kan de liedjes uiteraard nog met gevoel spelen, maar hij kan evengoed expressie leggen in vrolijker liedjes. Anders gezegd: de scheiding is de back story van een nieuwe plaat, niet die van een hele carrière. In de nieuwe songs staan trouwens al pijltjes vooruit. Neem nu het besluit van 'Trotse pijn’: ‘Let op dat je niet stijf wordt / ga alvast op weg / Anders, hoger, beter’. Een ander veelzeggend tekstfragment van jaargang 2018: ‘Met oeverloos gejammer / maak je hier geen vrienden’.

Eén groot raadsel dient ooit nog te worden ontrafeld: waarom 'Elke Dag een Beetje Wijzer (Denk Ik)' er niet bij was.

Het moment

‘Gezegend met geluk’, de enige song die zonder mop kwam. ‘Gezegend met geluk / overdonderd door liefde / En ik weet niet meer waar / het dan fout is gegaan’. Op plaat wordt het lied gedragen door een piano uit de studio van David Poltrock en omzwachteld met omgevingswind, in Haacht kregen we een briljante akoestische gitaarversie met royale hoeveelheid galm.

Het publiek

Maakte een zanger mee die zonder microfoon in het publiek ging staan. Zong de lalala’s mee van het begrafenislied ‘Verdwenen Vrienden’ (‘Het was een oprechte ambitie van mij om een begrafenisnummer met samenzang te schrijven’). Wuifde mee op de door Jan Leyers en Vander linden geschreven Clouseau-song ‘Je Bent Niets’, blijkbaar de slechtst verkochte Clouseau-single aller tijden (‘Zoals in elk Clouseau-nummer zit er een wijsmoment: Koen kan dan wijzen naar één van die 18.000 mensen’). Dat wijsmoment viel bij 'Ik wacht op een teken van jou’. Hilariteit alom! Ook goed: toen Frank een hoop songtitels begon voor te lezen - hij beloofde de liedjes te spelen waar het luidst om geroepen werd - riep iemand al bij het eerste woord van song 1 ‘Ja’. Franks reactie: ‘Kijk, dat soort zever kom je in Noord-Limburg nooit tegen’. O ja, de artiest nam ook van ons allen een foto voor op de Facebook-muur: ‘Snel, want het Internet gaat dicht om 10 uur’.

Quote

Over het ritueel dat erin bestaat net voor de bissen de coulissen in te duiken: ‘Het is wetenschappelijk onderzocht, het juiste aantal seconden om weg te blijven is 38. Dat is over heel de wereld zo. Als je sneller terugkomt, is dat wat zielig, je toont dan te veel je angst dat het applaus gaat ophouden. Als je langer wegblijft, is dat pretentieus en arrogant. In heel de wereld is het 38 seconden, behalve in Antwerpen, daar is het 46 seconden.’

undefined