Gardenia – Before The Last Curtain Falls

Ontroerende docu waarin zeven travestieten en transseksuelen terugkijken op hun leven.

‘Gardenia’: zo heette de door Alain Platel en Frank Van Laecke geregisseerde, bijzonder succesrijke dansproductie – 200 voorstellingen in 25 landen – over de teloorgang van een travestietencabaret. En zo heet ook deze aangrijpende documentaire waarin de sterren uit die show, zeven travestieten en transseksuelen tussen de 60 en de 70 jaar oud, terugblikken op hun vaak treurige levens.

Tijdens de openingsbeelden – een reeks close-ups van poederdozen, oogschaduw, lipstick, oorbellen, halssnoeren en pruiken – brak het angstzweet ons nochtans uit: ‘Mijn Heer,’ zo beefden we, ‘Als dit maar geen karaokeshow wordt vol overdreven geschminkte, op Bianca Castafiore lijkende travestieten die uit volle borst ‘My Way’ staan te kwelen terwijl ze maniakaal aan hun halssnoeren trekken!’

Niet alleen hadden we het grondig mis (ze zingen niet ‘My Way’, maar croonen ‘Somewhere over the Rainbow’), op het eind waren we ook tot op het bot ontroerd. Door het verhaal van Danilo bijvoorbeeld, die op een bepaald moment in zijn leven in de prostitutie was terechtgekomen. ‘Betalen, neuken, tot ziens en dank u,’ zo horen we Danilo zijn vroegere hoerenbestaan samenvatten: het treurigste levensmotto ooit. Tegenwoordig veegt Danilo de ramen van de hoeren schoon en zwabbert hij het sperma op uit de neukhokken; de verhoging van de pensioenleeftijd is allicht niet waar deze man van droomde.

Andrea vertelt hoe ze zich als kleine jongen graag als de Oostenrijkse keizerin Sissi verkleedde; hoe ze thuis de trap kwam afgestapt in de veel te grote schoenen van haar moeder; en hoe ze al heel vroeg aan haar mama vroeg of de dokter een meisje van hem kon maken. Vandaag hebben transgenders het dankzij rolmodel Conchita Wurst al iets makkelijker om van geslacht te veranderen – elk beschaafd ziekenhuis heeft een transgender-infopunt – maar in het verleden waren ze vaak aangewezen op duistere chirurgen; zo ging Andrea haar heil zoeken bij ene dokter Burou, ‘een gynaecoloog met speciale kwalificaties’. Die droeg haar op om, met een grote hoeveelheid cash geld in de koffer, het vliegtuig naar Casablanca te nemen. Een specifiek adres kreeg ze niet mee, ze wist alleen dat ze in de Clinique du Parc moest zijn. Seksoperaties verliepen in die tijd blijkbaar in de grootste schimmigheid; het zou ons niet verwonderen mocht ook Dr. Heiter uit de horrorfilm ‘The Human Centipede’ nog in de Clinique du Parc het scalpel hebben gehanteerd. Desondanks kwam Andrea als een gelukkig mens weer buiten: ‘Ik ben als Caesar de operatiekamer binnengegaan en als Cleopatra weer buitengekomen.’

Vanessa blinkt van trots wanneer ze naar oude foto’s van haar lichaam kijkt. ‘Ze hadden het altijd over mijn benen,’ lacht ze, ‘Nu ik deze foto’s terugzie, begrijp ik waarom.’ Maar het was niet altijd lachen geblazen. ‘Toen werd je als een monster beschouwd. Teneinde mijn operaties te kunnen betalen, diende ik af te dalen in de catacomben van de raamprostitutie.’ Een steek ging door ons hart; wat prijzen wij ons ineens gelukkig dat we alleen een wijnkelder hebben om in af te dalen.

Richard droomde van een carrière als fotomodel, maar de enorme omvang van zijn reukorgaan gooide jammer genoeg roet in het eten: ‘Helaas, wat een gaffel. Ik kon m’n krant lezen onder de douche zonder nat te worden.’ Ook Richard heeft zijn portie ellende gekend: ‘Ik ben twee keer het ziekenhuis in geslagen. Maar ja, dat hoort erbij.’

Hoort het erbij dat sommige mensen regelrechte klootzakken zijn die het niet kunnen behappen dat sommige mensen anders zijn dan de anderen? Qua verdraagzaamheid heeft de mensheid in ieder geval nog een lange weg te gaan. Rudy durfde uit angst heel lang niet uit de kast te komen: ‘Ik werkte op een ministerie, ze zouden me direct buitengesmeten hebben.’ In zijn jeugd was Rudy in aanraking gekomen met foto’s van homo’s die door de nazi’s waren gelyncht, en zelfs vandaag nog vraagt hij zich af hoelang het nog zal duren voor ze de deur openbonken en hem komen halen.

Tussen de gesprekken door krijgen we ook fragmenten uit de show te zien, maar die zijn eerlijk gezegd een stuk minder sterk dan de getuigenissen. Andrea, Vanessa en de anderen steken niet weg dat ze ook gouden tijden hebben beleefd, dat ze in hun gloriejaren nogal wat hebben afgepoept, maar nu ze in de winter van hun leven zitten, kennen ze vooral eenzaamheid; sommigen onder hen zijn al tientallen jaren alleen.

Al bij al krijg je de indruk dat de ware liefde voor hen altijd ongrijpbaar is gebleven; dat puur geluk voor hen iets is dat ergens achter de regenboog verscholen gaat. Konden we deze moedige mannen en vrouwen maar de blauwe hemels schenken die ze verdienen.

Bekijk de trailer: