Kinderen van een oorlogsverslaggeverMaxim (21), Rosanne (23) en Matteo (18) Beeckman
‘Geen nieuws is goed nieuws? Dat kon ook betekenen dat papa dood is’
We zitten nog maar net met Rosanne, Maxim en Matteo Beeckman rond de tafel of er komt een bericht binnen: ‘Doe het goed!’ stuurt vader Bruno. Hij brengt voor de VRT verslag uit aan het Oekraïense front. Toen iedereen wegtrok uit Kiev, ging hij erheen. Hij is een rebel, zeggen zijn kinderen, een skater en een punker. Ze zijn trots. Maar zijn ze niet ook bang? ‘Hoe onmogelijk de situatie ook is, papa heeft altijd een vluchtplan.’
HUMO De dag van dit gesprek waren de Russen op 26 kilometer van Kiev.
Maxim «25,9 kilometer, zegt papa! Hij vindt dat je als verslaggever objectief en heel precies moet zijn, en gaat ook alles zoveel mogelijk zelf na. De grote invasie in Kiev lijkt voorlopig wel uit te blijven. We hopen nog steeds dat de onderhandelingen iets zullen opleveren.»
HUMO Rosanne en Maxim, jullie studeren allebei internationale betrekkingen, waar veel aandacht gaat naar diplomatie en onderhandelingsvaardigheden. Denk jullie echt dat onderhandelingen ergens toe kunnen leiden?
Rosanne «Het is moeilijk. Het ene moment lijkt de Oekraïense president Zelenski de nieuwe Churchill te willen zijn, te willen onderhandelen en toenadering tot Poetin zoeken, het andere moment is hij hem weer aan het tarten.»
Maxim «Sommigen zeggen dat Poetin ziek is, en vóór hij sterft nog even wil zorgen dat hij de geschiedenis ingaat als de redder van Rusland.»
Rosanne «Ik denk wel dat een betere diplomatie de oorlog had kunnen voorkomen. Het was beter geweest als Europa zich niet zo tegen Poetin had afgezet.»
Lees ook:
Oorlogsverslaggevers in Oekraïne: ‘Poetin is ook Rusland aan het verwoesten’
Wat ú kan doen voor Oekraïne: ‘Anonymous heeft Rusland de oorlog verklaard, en iedereen met een pc kan meedoen’
Maxim «Ja, mijn docent internationale veiligheid, professor Tom Sauer, zegt dat Europa beter met Rusland aan tafel was blijven zitten in plaats van het zo te isoleren, en had moeten toestemmen in een ruimere corridor tussen het Westen en Rusland. Het doel van diplomatie is je verzoenen met je vijanden, niet de banden aanhalen met degenen die toch al je vrienden zijn.»
Rosanne «Nu, de reactie van Poetin is natuurlijk buiten alle proportie. Met die man is duidelijk iets aan de hand. Ik heb gelezen dat hij én een autist én een narcist zou zijn. ‘Some men just like to watch the world burn,’ klinkt het in één van de Batman-films over de Joker: ik denk dat Poetin zo iemand is.»
HUMO Is de simpelste oplossing niet dat iemand hem op een kogel trakteert?
Maxim «Dat is wat mijn vader voorspelt. Als de onderhandelingen niet lukken, zal de enige manier om tot een oplossing te komen zijn dat iemand Poetin van binnenuit uitschakelt, oftewel: van kant maakt.
»Ik vind dat we vooral moeten beseffen dat dit de oorlog van Poetin is en niet die van de Russen, en dat het Westen sancties moet opleggen die Poetin en zijn regime treffen maar niet de Russen zelf. Dat Ben Weyts nu heeft besloten geen Russische studenten meer aan de Belgische universiteiten te laten studeren, dat is toch alleen maar jammer? Die jonge Russen zouden bij ons het beeld op de oorlog van hieruit kunnen krijgen. Door hen te weigeren zet je hen juist tegen Europa op, ontneem je hun de ruimte om kritisch te blijven denken en duw je ze in de richting van Poetin.»
Rosanne «Russen zijn zulke lieve mensen. Mijn ouders hebben jaren in Rusland gewoond. Ik ook, tot mijn tweede.»
HUMO Vrouwen staan er in hoog aanzien, schrijft je vader.
Maxim «Ja. Onlangs vroegen we hem: wanneer raken de Russen Kiev binnen? Hij zei: ‘Vandaag zeker niet, want het is Internationale Vrouwendag.’ Ik dacht: ‘Wat maakt Poetin dat nu uit?’ Maar in Rusland is dat een heel belangrijke feestdag.»
Rosanne «Vrouwen worden er op handen gedragen. Vrouwen, en zeker moeders, daar staan ze in de bus voor op, ze doen de deur voor hen open. Je moet als vrouw nooit ergens wachten. Er is veel meer respect dan hier.»
HUMO Heb jij nog in Rusland gewoond, Maxim?
Maxim «Alleen in de buik.»
HUMO Jullie ouders hebben vanwege jullie veiliger oorden opgezocht, maar jullie hebben door de job van jullie vader wel over de hele wereld gewoond en spreken vijf talen.
Rosanne «Klopt. Wij zijn allemaal zo’n beetje onderweg geboren en zijn onze ouders overal gevolgd. Tot mijn twaalfde hebben we nooit een zeg gehad in waar wij wilden wonen. We vonden dat niet altijd even leuk. Wij waren overal altijd ‘de verhuizers’, en als klein kind wil je dat niet, anders zijn.»
HUMO Op je twaalfde zijn jullie in België komen wonen. Maxim was negen en Matteo vijf.
Maxim «Ik heb de eerste vijf jaar in Zwitserland gewoond.»
Matteo «Daar ben ik geboren.»
Maxim (kijkt naar zijn broer) «Mat, weet je dat je een wonde in je nek hebt?»
Matteo (voelt) «Ah ja, dat is omdat we vandaag de hele dag lifts hebben gedaan en ik meisjes in mijn nek heb gedragen.»
HUMO Jij bent danser en zit in je laatste jaar aan de Koninklijke Balletschool Antwerpen.
Matteo «Ja. Ik ben nu volop bij dansgezelschappen aan het solliciteren.»
HUMO Wel helemaal iets anders dan oorlogsverslaggever, al is het aan je nek te zien ook gevaarlijk.
Matteo (lacht) «Ik had nooit het postuur om te gaan voetballen zoals Maxim – hij voetbalt zijn hele leven al. Mijn moeder stelde daarom voor dat ik jongensdans zou gaan doen bij Dansstudio Arlekino in Hove.»
Rosanne «Mama is altijd degene die iedereen een laatste zetje geeft. Papa is de doener, mama is de duwer.»
Matteo «Die jongensdans was echt voor jongens, dus dat vond ik wel tof. Maar na drie jaar zeiden ze bij Arlekino: ‘Jij zou echt ballet moeten doen.’ Ik zag het helemaal niet zitten om als jongen tussen al die meisjes te gaan staan, maar een jaar later zeiden ze het wéér en toen heb ik het toch geprobeerd. Nog een jaar later raadden ze me aan om auditie te doen voor de Balletschool. Dat heb ik dus geprobeerd, met een gevoel van: ‘Ach, we zien wel.’ Ik heb daar toen fameus staan klungelen, maar ik was er meteen door, omdat ik een lichaam had met heel veel mogelijkheden, zeiden ze – ik ben heel flexibel. Het eerste jaar middelbaar hebben ze me er nog helemaal moeten vormen. Dat was keihard, maar nu doe ik eindexamen en ben ik overal in het buitenland audities aan het doen.
»Door nu zelf zo van land naar land te trekken voel ik voor het eerst dat ik me in België nooit helemaal thuis heb gevoeld, en echt graag naar het buitenland wil. Zodra ik in Zuid-Europa kom, in Griekenland en zelfs in Zwitserland al, krijg ik opeens het gevoel dat ik kan ademen en veel meer op mijn gemak ben. Ze zeggen dat je eerste levensjaren heel bepalend zijn en ik voel dat dat waar is.»
HUMO Na vijf jaar Zwitserland zijn jullie naar Griekenland verhuisd.
Rosanne «Ja, België is voor ons altijd een beetje buitenland gebleven. Ook al zijn we destijds op óns aandringen hierheen gekomen. Na vier jaar Griekenland heb ik gezegd: ‘Waarom mogen alle kinderen in hun eigen land wonen en ik niet?’ Ik denk dat mijn ouders ook wel beseften dat je als kind een zekere stabiliteit moet hebben om te kunnen groeien en erachter te komen wie je bent. Waar kom ik vandaan? Wie zijn mijn vrienden? Dat is cruciaal als je tiener wordt.
»In het begin was het wel moeilijk hier.»
Maxim «We werden gezien als buitenlanders die achterstonden omdat we geen Belgisch onderwijs hadden gevolgd.»
Rosanne «‘Ik ben niet dom,’ zei ik dan. ‘Ik spreek Nederlands en nog víér talen erbij!’ Ik werd er echt woest van.»
Maxim «Je moet dan gewoon doorzetten en jezelf bewijzen, en dat is uiteindelijk gelukt. We zijn geïntegreerd en zijn nu volbloed Belg.»
HUMO Spreken jullie echt vijf talen?
Maxim «Mijn Grieks is wel een beetje naar de achtergrond aan het verdwijnen.»
Rosanne «Mama heeft altijd Engels met ons gesproken en papa Nederlands.»
Maxim «En Rosanne en ik hebben allebei eerst toegepaste taalkunde gestudeerd. Rosanne Chinees en Engels, ik Frans en Italiaans.»
Rosanne «Papa heeft dat ook gedaan. Hij heeft Engels en Russisch gevolgd.»
HUMO Hij is jullie held.
Rosanne «Wij kijken naar onze beide ouders op. Ze zijn een supergoed team.»
HUMO Je moeder werkt ook voor de bvba Bruno Beeckman, zag ik?
Maxim «Ja, zij is op een gegeven moment mee in papa’s leven van verhuizen en onverwachte reizen gestapt.»
Rosanne «Toen papa na zijn studie op avontuur wilde en naar Moskou is verhuisd, hebben ze even een knipperlichtrelatie gehad. Zij werkte hier in de steenhandel van haar ouders, maar ze heeft op een gegeven moment heel impulsief beslist om alles achter te laten en ook naar Moskou te trekken. Als zij dat niet had gedaan, had papa nooit kinderen kunnen hebben. Zij doet ook de administratie en de organisatie. Papa werkt in the field en mama is degene die dat mogelijk maakt. Zij is de duwer, ik zei het al.
»Wij zoeken ook altijd haar bevestiging. Als we iets moeten beslissen, toetsen we bij haar af: goed? Niet goed? We hangen heel hard samen als gezin. Dat is natuurlijk omdat we heel lang alleen ons vijven hadden als constante, en dus erg op elkaar waren aangewezen. Wij weten nog steeds altijd alles van elkaar.»
Matteo «Als er iets schort bij iemand, voel ik dat direct als hij of zij binnenkomt. Dan denk ik: ‘Ik ga binnen vijf minuten eens vragen hoe het gaat.’»
Maxim «We zijn er altijd voor elkaar.»
Echte influencer
HUMO Ik las dat je moeder tegenwoordig soms wel wakker ligt.
Rosanne «Ik besef nu voor het eerst hoe alleen mama zich gevoeld moet hebben met haar angst toen wij nog klein waren. Nu kan ze daar met ons over spreken, vroeger had ze niemand.»
HUMO Hoe ga jij om met je angst?
Rosanne «Ik probeer zoveel mogelijk te relativeren en te filteren. Ik weet ook wat mijn papa kán.»
Matteo «Eigenlijk drong het in het begin niet zo goed tot me door hoe bedreigend de situatie in Kiev is. Mijn klasgenoten kwamen alleen steeds vaker vragen: ‘Wow! Je vader zit in Kiev, is dat niet gevaarlijk?’ ‘Mja,’ zeg ik dan, ‘maar hij draagt een kogelvrij vest.’ Ik heb het nooit anders gekend dan dat hij naar de oorlog gaat. Mijn eerste oorlog was die in Libië, denk ik. Ik herinner me ook Irak, en daarna Afghanistan. Hij is al zo vaak naar een front geweest dat je op één of andere manier denkt: hij komt toch steeds terug.»
Maxim «Dat is het. Papa doet al z’n hele leven niks anders. In 1993 vroeg de EBU (European Broadcasting Union, red.) hem om vanuit Moskou voor hen te werken – de EBU maakt beelden voor televisiekanalen die bij hen aangesloten zijn, zoals de VRT, de BBC en de NOS. Niet alleen beelden van oorlogen maar ook van EK’s en WK’s, en het Eurovisiesongfestival, waar mijn vader ook vaak bij was. Hij werkte nog maar net voor de EBU toen de oorlog in Tsjetsjenië uitbrak en ze hem vroegen daarheen te gaan. Daarna kwam de Balkanoorlog, later Irak. Meestal is hij geen reporter maar werkt hij achter de schermen als producer of tolk. Behalve als hij als enige aan het front zit, zoals nu. Dan bellen ze hem om verslag uit te brengen. In het centrum van Kiev zit bijna niemand meer. De Belgische reporters zijn allemaal vertrokken, uit angst voor de invasie. Papa is pas de dag ná de invasie, uit eigen initiatief, op het vliegtuig naar Kiev gestapt. De EBU heeft nog gezegd: ‘Is dat niet te gevaarlijk?’, maar hij ging. Hij had met corona twee jaar thuis gezeten en was blij dat hij weer de baan op kon.»
Rosanne «Je zíét dat hij blij is dat hij zijn job weer kan uitoefenen: ‘Dit ben ik! Dit is wat ik doe.’»
Maxim «Ja, het is daar natuurlijk niet altijd leuk, maar hij is wel in zijn element.»
HUMO Hij belt elke dag. Wat wil je dan weten?
Rosanne «Hij wil eigenlijk vooral weten hoe het met óns gaat. Wat we hebben gedaan of wat we hebben gegeten – het eten daar is niet fameus. Ik denk dat hij vooral blij is om het even over iets anders te hebben dan de oorlog. Hij vraagt ook: ‘Vind je me goed? Ben ik nu een echte influencer?’»
Maxim «Ja (lacht). Hij wil ook bevestiging van ons, en hij wil horen wat onze vrienden ervan vinden.»
Rosanne «Het is vooral grappig om te merken hoe mijn vrienden opeens een heel ander beeld van hem krijgen. Hier thuis is hij echt een speelvogel, altijd weg op zijn skateboard, altijd grappen aan het maken. Onze vrienden zien nu voor het eerst de kant van hem die wij al zo lang kennen.»
HUMO Je zei net dat je vader een avonturier is.
Maxim «Ik zou hem eerder omschrijven als rebels. Hij heeft een vrij normale jeugd gehad, gewoon naar de jeugdbeweging geweest en zo, maar hij stond er wel om bekend dat hij nooit wilde luisteren.»
Rosanne «Mama zegt altijd: ‘Als je tegen papa zegt: ‘Blijf staan’, dan springt hij. En als je hem vrij laat, blijft hij staan.’»
Maxim «Hij houdt van risico’s, maar neemt wel alleen maar berékende risico’s. Hij zal nu niet opeens heel impulsief pal aan het front gaan staan.»
HUMO ‘Vroeger had ik principes, nu heb ik kinderen,’ zei hij een paar jaar geleden. Wat bedoelt hij daarmee?
Rosanne «Dat wij wel verwachten dat hij thuiskomt!»
Maxim «Vroeger dacht hij daar minder bij na, toen vond hij het belangrijkste midden in het nieuws te staan, en daar verslag van uit te brengen. Hij heeft ook al wel verteld dat hij daardoor dingen heeft gezien die hem eigenlijk op zo’n jonge leeftijd beter bespaard waren gebleven – hij was zo oud als Rosanne bij zijn eerste oorlog. Hij heeft kinderen vermoord zien worden, hij heeft echt veel meegemaakt.»
Rosanne «Zonder dat hij daar ooit psychologische begeleiding bij heeft gekregen. Hij vertelt nog steeds weinig over wat hem allemaal is overkomen. Pas deze zomer, in de coronaperiode, kwam er ineens af en toe iets uit waardoor ik ben gaan beseffen: jij moet getraumatiseerd zijn.»
Matteo «Ik weet nog dat hij er in de auto op weg naar Frankrijk opeens over is beginnen te praten. Wij droegen alle drie onze oortjes, maar deden die uit omdat we zagen dat mama opeens diepe vragen aan het stellen was en we voelden: ‘Hier is een heel serieus gesprek aan de gang.’ Tijdens die rit heeft papa toen aan één stuk zitten vertellen, en hoorden we ineens dat hij een keer een geweer tegen zijn hoofd heeft gekregen.»
Maxim «Dat was toen hij in Afghanistan aankwam. De verzetsstrijder Ahmed Sjah Massoud was net vermoord door iemand met een – vals – Belgisch paspoort. Dus toen ze aan de grens papa’s paspoort zagen, kreeg hij meteen de loop van een geweer tegen zijn hoofd. Hij heeft zich gelukkig uit die situatie kunnen praten.»
Rosanne «Omdat hij zo goed Russisch spreekt. Zo belangrijk is taal. Dat hij kon communiceren, heeft hem al zo vaak gered.»
Maxim «Hij vertelde wel dat hij op dat moment dacht: ‘Dit is het. Dit is mijn laatste moment. Het is gedaan met me.’»
Rosanne «Ja. Hij is niet iemand die zegt: ‘Ik voel geen angst.’ Hij beseft heel goed dat angst nodig is, dat het een emotie is die je in leven houdt. Hij heeft ook eens drie dagen in de gevangenis gezeten in Belgrado.»
Maxim «Al die dingen zijn we pas de afgelopen twee jaar te weten gekomen.»
Rosanne «Maar papa laat zich niet graag gaan. Als hij te veel in de diepte aan het gaan is, zegt hij vaak opeens: ‘Bon! Genoeg.’ En dan begint hij gewoon een mop te vertellen.»
HUMO Ik kan eigenlijk bijna niet geloven hoe cool jullie blijven.
Maxim «Dat is niet altijd zo, hoor. Ik weet nog dat hij tijdens de annexatie van de Krim een maand weg was geweest, daarna thuiskwam en meteen wéér moest vertrekken omdat de oorlog er uitbrak. Toen ben ik heel kwaad geworden en heb ik geroepen: ‘Het is alsof ik geen vader meer heb!’»
Matteo «Ik weet nog dat er tijdens de Krimoorlog aan de deur werd gebeld, en toen ik opendeed, stond er een man met twee bossen bloemen. Ik kon toen maar één ding denken: ‘Mijn papa zit in een oorlog, er staat hier iemand met bloemen... Mijn vader is dood!’ Ik ben wenend naar boven gerend en hoorde pas later dat de bloemen voor Rosanne en mama waren, besteld door papa voor Vrouwendag.»
Rosanne «Ik denk dat we alle drie onbewust toch meer met papa bezig zijn dan we denken.»
HUMO Snappen jullie zijn drang om naar het front te willen? Hebben jullie ook een hang naar gevaar?
Rosanne «Ik wel! Ik ga nu iets belachelijks zeggen, maar ik wilde vroeger altijd James Bond worden.»
HUMO Je zag je vader als een soort James Bond?
Rosanne «Ergens wel. Als ik hem zie met zijn kogelvrije vest, zo van: all right! Daarom ben ik ook op zoek gegaan naar een studie die me zo dicht mogelijk bij de geheime dienst zou brengen – internationale betrekkingen, dus. Zo zou ik net als James Bond en mijn vader de hele wereld kunnen zien. Ik vind het ook heel belangrijk om topfit te zijn, ik heb jarenlang atletiek gedaan.»
Maxim «Ze loopt nog altijd als een gek.»
Rosanne «Het probleem is alleen dat ik twee jaar geleden covid heb gehad, en daardoor heb ik myocarditis gekregen, een verdikte hartspier. Vroeger liep ik met het grootste gemak vijftien kilometer, maar dat haal ik niet meer, nog steeds niet. Na zeven kilometer moet ik vaak al opgeven. Toen die myocarditis bij me werd vastgesteld, is het hier wel even paniek geweest. Ze waren bang dat het genetisch was, en dat zou slecht nieuws zijn geweest voor Matteo’s danscarrière. Maar het bleek bij mij duidelijk het gevolg van covid.»
Matteo «Toen ik covid kreeg en opeens bijna de trap niet meer op kon, ben ik toch ook even heel bang geweest. Ik dans zo’n zesendertig uur per week en dacht: als ik dat straks maar weer kan. Maar ik sta er gelukkig weer helemaal.»
HUMO Kunnen jullie alle drie skaten?
Maxim «Niet echt. Dat is helemaal papa’s ding. We kunnen het alle drie wel een beetje, maar hij is de enige die het met passie doet. Hij is echt een skater. Een punker ook.»
Rosanne «Hij wil niet oud worden. Vooral mentaal niet. Maar we lijken alle drie wel op hem, in de zin dat wij ook dóéners zijn. En eigengereid.»
Maxim «Neem nu Matteo: die had al een contract binnen bij een compagnie in Hongarije, maar...»
Matteo «Ze zetten me onder druk: ik moest binnen de twee dagen tekenen. Maar het was mijn eerste auditie! Ik wilde nog dingen uitproberen, dus heb ik gezegd: ‘Als jullie me echt willen hebben, moeten jullie op me kunnen wachten.’ Nu denk ik daarover soms wel: oeioei. Door de pandemie zijn de audities vorig jaar niet kunnen doorgaan. Er zijn nu twee lichtingen tegelijk auditie aan het doen: dat betekent dubbel zoveel concurrentie. Dat is wel slopend. Maar ook spannend.»
Afkloppen
HUMO Jullie ouders hebben een bijzondere relatie, één waarin er veel ruimte is voor een eigen leven. Met jullie honger naar verre buitenlanden zullen relaties niet evident zijn.
Matteo «Ik denk dat voor mij een relatie met een danseres de enige optie zal zijn. Niemand anders zal het leven dat ik ga leiden echt kunnen begrijpen.»
Rosanne «Ik heb mijn vriend leren kennen vlak voordat ik een jaar naar China zou vertrekken. Ik heb hem toen meteen gezegd: ik vertrek sowieso. Maar toen gingen alle grenzen weer dicht. Mijn studiekeuze voor Chinees was helemaal geënt op dat jaar dat ik naar China zou gaan: ik vind het echt zó jammer dat ik moest thuisblijven. Maar goed, die vriend die heb ik dus nog.»
Maxim «Ik heb nu al een langeafstandsrelatie. Met een Amerikaanse, die ik heb leren kennen toen ik tussen alle lockdowns door voor mijn studie in Rome was. Zo’n relatie heeft voor- en nadelen. Ik mis haar, maar heb natuurlijk wel lekker veel tijd om met mijn vrienden door te brengen en te voetballen, en als we elkaar dan weer drie weken zien, is alles natuurlijk heel intens.»
HUMO Wat wil je later gaan doen?
Maxim «Ik heb lang sportjournalist willen worden. Ik weet het nog niet precies.»
HUMO Je droomt niet van het front?
Maxim «Ik weet het niet. Al dat verdriet en die ellende, mensen die op een perron verscheurd afscheid van elkaar nemen, doden… Het lijkt me allemaal zo confronterend. Ik weet niet of ik in staat ben me daarop mentaal voor te bereiden. En ja, mijn vader is tot nu wel overal op tijd weggeraakt (klopt af op de houten tafel), maar ik weet niet of ik ook dat talent heb.»
HUMO Weet hij al wat hij gaat doen als de Russen Kiev binnenvallen?
Matteo «Dan zit hij in vierentwintig seconden in de schuilkelder, zegt hij, en daarna is het: geen nieuws is goed nieuws.»
Rosanne «Dat vind ik een stomme uitspraak, want dat kan ook betekenen dat hij dood is.»
HUMO Jullie vragen je dus toch af of hij straks op tijd weg kan raken?
Rosanne «Er zijn nog altijd vluchtroutes. Als ze die sluiten, zal het moeilijk worden om te vertrekken, maar papa vindt altijd wel een uitweg, omdat hij zo goed Russisch spreekt.»
Maxim «Of hij sluit zich aan bij een illegaal konvooi, of hij vindt een lokale taxichauffeur die de sluipwegen kent... Hij heeft altijd een vluchtplan.»
Matteo «Hij heeft gezegd dat hij de achttiende thuis zal zijn. En ik geloof hem.»
Het journaal, Eén, elke dag om 19.00
