‘Guillermo del Toro's Pinocchio’ gaat niet alleen over een houten pop, maar ook over de gebroken man die hem gemaakt heeft

Guillermo del Toro’s bewerking van het Pinokkio-verhaal kon niet verder af staan van de vrolijke Disney-versie. Voor de Mexicaanse regisseur gaat het niet alleen over de getimmerde knaap die een echte jongen wordt, maar ook over Geppetto die van geen hout meer poppen weet te maken.

Vijftien jaar lang heeft het project in zijn hoofd en in zijn hart liggen sudderen en gisten, maar nu is het hem dankzij Netflix - de streamingdienst gaf hem het groene licht én het geld - eindelijk gelukt: Guillermo del Toro heeft, met behulp van de stopmotiontechniek, én met de kundige assistentie van stop-motion-specialist Mark Gustafson, het verhaal van ‘Pinokkio’ verfilmd!

Maar eigenlijk stond het al veel langer dan 15 jaar in de sterren geschreven - meer preciezer: in het grimmige centrum van een huiveringwekkend zwart gat - dat de nu 58-jarige maker van ‘Pan’s Labyrinth’, ‘The Shape of Water’ en ‘Nightmare Alley’ zijn duistere verbeelding ooit zou loslaten op het uit 1883 daterende boek van Carlo Collodi. Reeds in zijn prille kindertijd in Mexico ontwikkelde del Toro een intense obsessie met de houten jongen met de lange neus, en in zijn ouder werk resoneren duidelijk echo’s uit ‘Pinokkio’: wie is die grijsaard uit zijn debuutfilm ‘Cronos’ uit 1992 anders dan een moderne versie van de oude houtbewerker Geppetto? Del Toro en Pinokkio: het is een match made in heaven, of beter gezegd: een match gemaakt in de donkerste uithoeken van een grimmige sprookjeswereld.

Niet vergeten: ofschoon het verhaal van Pinokkio in het geheugen van de meeste mensen bekendstaat als een gezellig kindersprookje (met dank aan Walt Disney), was het oorspronkelijke boek van Collodi in essentie een beklemmende vertelling over een jongen die - net als álle kinderen - ronddwaalt in de vaak schrikaanjagende wereld van de volwassenen. En niemand begreep dit laatste beter dan de Italiaanse regisseur Matteo Garrone, die in 2019 uitpakte met een naargeestige ‘Pinocchio’-verfilming die - Pinokkio die wordt opgehangen aan de tak van een boom! - in scherp contrast staat met de vrolijke tekenfilm van Disney uit 1940 en met de onlangs op Disney+ uitgekomen draak met de zingende en dansende Tom Hanks. Ook del Toro keert in zijn stopmotion-versie terug naar de duisternis van het originele boek van Collodi, maar Guillermo zou natuurlijk Guillermo niet zijn als hij niet zijn eigen fantasierijke twist aan het verhaal zou geven. De blauwe fee bijvoorbeeld heeft uiterlijk meer weg van de alien uit ‘Species’ dan van een sprookjesfiguur.

De meest ingrijpende verandering evenwel is dat de actie door del Toro werd verplaatst naar de griezelige jaren 30 en dat het verhaal zich voor een stuk afspeelt in een dorp waar extreemrechts het voor het zeggen heeft. In de straten marcheren fascisten rond, Pinokkio verzeilt op een bepaald moment in een militair jeugdkamp voor pattriotische ezels en in een musicalnummer zet Pinokkio zelfs de Italiaanse dictator Mussolini létterlijk te kakken. Way to go, Pin!

Sommigen onder u zullen het misschien een beetje vergezocht vinden dat er in het sprookje van Pinokkio ineens leren laarzen, zwarte uniformen en gestrekte armen zijn te zien, maar wat ons betreft klopt het perfect: dat Pinokkio in de versie van del Toro te maken krijgt met het angstbeeld van het fascisme, sluit in zekere zin perfect aan bij de nachtmerrie-achtige taferelen uit het boek van Collodi.

En del Toro heeft de odyssee van Pinokkio ook op een andere manier naar zich toegetrokken. Vanaf het prille begin van de film, wanneer Geppetto zijn zoontje Carlo verliest in een bombardement, maakt del Toro ons duidelijk dat we niet alleen zitten te kijken naar het verhaal van een houten pop, maar ook van een gebroken man die een verschrikkelijk verlies probeert te verwerken. Zeker naar het einde toe groeit ‘Guillermo del Toro’s Pinocchio’ meer dan welke andere versie uit tot een zielsontroerende allegorie over sterfelijkheid. Klinkt dit allemaal nogal mistroostig? Tja: Tom Hanks zal het er misschien niet mee eens zijn, maar wij kunnen alleen maar blíjven beklemtonen dat ‘Pinokkio’ altijd al een droefgeestig verhaal was. O ja: zoals we dat mogen verwachten van de maker van visuele parels als ‘Pan’s Labyrinth’ en ‘Nightmare Alley’, oogt de stop-motion-animatie in ‘Guillermo del Toro’s Pinocchio’ prachtig.

Toch één euvel: net als Robert Zemeckis, de regisseur van de onlangs uitgekomen Disneyversie, begaat del Toro naar ons gevoel de vergissing om van de ontsnapping uit de buik van de walvis een kinetisch actietafereel te maken. Boe!

Tot slot: naar verluidt is Del Toro van plan om via de stopmotiontechniek een andere oude droom van hem waar te maken, namelijk de verfilming van ‘At The Mountains of Madness’ van H.P. Lovecraft. Wij kunnen haast niet wachten.

Nu op Netflix.