Guy Mortier wordt 76: de inventaris van de jubilaris

Guy Mortier, die vandaag 76 wordt en zonder wie Humoradio nooit tot Humo was uitgegroeid, duldt ons voor één keertje op zijn geheime landgoed, waar hij de elementen eerst met zijn sonore stem tot bedaren brengt.

(Verschenen in HUMO op 18 maart 2018)

'Mijn kleinkinderen geven me de kans heel onnozel te doen en baldadige onzin uit te kwaken zonder dat iemand de injectienaald bovenhaalt. Heerlijk!'

Weten zulke kenners veel dat het getal 75 heden nog het meest slaat op de leeftijd die Guy Mortier op 24 maart eerstkomende op de tonen van rock-’n-roll bereikt zal hebben. Guy Mortier, zonder wie Humoradio nooit tot Humo was uitgegroeid, duldt ons voor één keertje op zijn geheime landgoed, waar hij de elementen eerst met zijn sonore stem tot bedaren brengt. En zie: de stormwind gaat prompt liggen, een steenlawine rolt terug naar af en het zeepeil zakt. En wij leggen hem – ook toevallig – niet minder dan 75 vragen voor, maar ook niet meer.

1 Je bent nu 33 jaar ouder dan Elvis ooit is geworden. Geeft dat te denken?

Guy Mortier «Doodjammer dat hij zich niet beter heeft verzorgd. Dan was hij nu 82 geweest, en de Frank Sinatra van zijn generatie.»

2 Heb je als man van 75 nog een rolmodel?

Mortier «Rolmodel is veel gezegd, want zelf heb ik geen topteam meer om mee te werken. Maar ik heb de grootste bewondering voor Arsène Wenger van Arsenal FC, zijn intelligentie, zijn leiderschapskwaliteiten en zijn vermogen om ook in de hevigste tegenwind lucide en de totale gentleman te blijven.»

3 Zou je onsterfelijk willen zijn?

Mortier «Nooit vanzeleven! Ik vind het juist een rustgevende gedachte dat er ook een eind aan komt. Natuurlijk zou ik nog graag de volgende drie Premier League-titels van Arsenal meemaken, wat sowieso onsterfelijkheid zou vereisen, maar puur voor mezelf denk ik altijd: wat niet meer weet, niet deert.»

4 Ben je je ook op andere dagen dan je verjaardag van je leeftijd bewust?

Mortier «Als er ergens een voordeel voor 65-plussers is, jazeker! Ik weet ondertussen ook wel dat ik het lot niet moet tarten en niet meer met bijvoorbeeld wat drank op als een gek op ‘Paradise by the Dashboard Light’ – 8 minuten en 25 seconden! – moet beginnen te rocken zonder alvast een ambulance te bellen. Maar verder nauwelijks, nee.»

5 Ben je optimistisch?

Mortier «Ik vind optimisme een morele plicht en dus tracht ik dat te zijn. Het compromis met mezelf is dan wel dat ik niet al te ver mag doordenken over wat er allemaal aan angstaanjagends of misdadigs gebeurt, maar dat is ethisch natuurlijk niet verantwoord. Moeilijk evenwicht.»

6 Kost jong van geest zijn moeite?

Mortier «Eigenlijk niet. Hoezeer ik langzaamaan ook in een wrak verander, ik voel me nog altijd jong. Ik heb ook altijd kunnen werken met mensen die jonger waren dan ikzelf, en dat helpt.»

7 Spring je nu zuiniger met tijd om dan vroeger?

Mortier «Ik doe er juist heel weinig mee, behalve prutsen, wat ook een valabele tijdsbesteding is. Ja, slapen doe ik veel, en met veel overtuiging. Ik vind het heerlijk om niet uit mijn nest te hoeven.»

8 Wat is je absolute leeftijd, de leeftijd die je in wezen altijd bent gebleven, los van het klimmen der jaren?

Mortier «17, 18? Ik denk niet dat ik ooit volwassen zal worden.»

9 Wat waardeer je als man van 75 meer dan vroeger?

Mortier «De jaren ervoor.»

10 Wat waardeer je als man van 75 minder dan vroeger?

Mortier «‘De jaren erna’ zou nu het gemakkelijke antwoord zijn, maar ik ben van plan daar vanaf mijn 75ste niet meer voor te kiezen!»

11 Maak je nog toekomstplannen? En zo ja, wat is het meest recente toekomstplan dat je hebt gemaakt?

Mortier «Mijn belangrijkste toekomstplan is eens goed over mijn toekomst nadenken, al wordt die steeds kleiner en lost het probleem zich gaandeweg vanzelf op. In de praktijk zal het wel weer neerkomen op de vaste intentie eindelijk eens het lichtknopje op de gang te herstellen, en nu al weten dat het er toch niet van komt.»

undefined

'Een moment dat me nog altijd bijblijft: ik ben net 20, de zon schijnt binnen in café 't Leeuwke, en op de jukebox dreunt Fats Domino. Puur geluk'

12 Doe je nu nog iets wat als werk aanvoelt? Iets waarbij je dus ook werkdruk en ander ongemak voelt?

Mortier «Werkdruk heb ik altijd prima gevonden, maar de adrenaline die dan vrijkwam en die mijn hersens in een verkwikkend bad leek te leggen, lijkt nu vervangen door lijm. Dus liever niet te veel stress meer. Ik doe nog elke week de eindredactie van ‘Het Gat van de Wereld’, zoals ik dat altijd heb gedaan, en de Humo-reclamespots, wat piekeren betekent, maar ook leuk werk is.»

13 Was je ooit werk- verslaafd?

Mortier «Ik denk dat ik dat moeilijk kan ontkennen. Maar het was dan ook bijzonder boeiend en, dacht ik, zinvol werk.»

14 Mensen die aan de vooravond van hun pensioen staan, krijgen vaak te horen dat ze in ‘een alternatief’ moeten voorzien. Had jij zo’n alternatief?

Mortier «Ik had het geluk dat ik op mijn 65ste gewoon freelance verder kon werken als creatief directeur, en toen dat officieel wegviel tijdens de Woestijnvisperiode, ben ik een aantal vaste rubrieken blijven doen. Misschien had ik op dat moment voor iets helemaal anders moeten kiezen, maar ik bleef gewoon doen wat ik het leukst vond.»

15 Wat is je dierbaarste herinnering aan je geboorteplaats Mol?

Mortier «Dat zijn flarden… Er komt in elk geval drank en vrouwvolk in voor, maar ook hevig tikken op mijn oude Remington-schrijfmachine, en veel muziek. Een moment dat me om één of andere reden nog altijd bijblijft: ik ben net 20, de zon schijnt binnen in café ’t Leeuwke, en op de jukebox dreunt ‘There Goes My Heart Again’ van Fats Domino. ‘Pom-pom-pom-pom!’ Puur geluk.»

16 Naar wie aard je het meest, naar je vader of naar je moeder?

Mortier «Dat ik het niet weet. Maar vermoedelijk toch iets meer naar mijn vader.»

17 Wat voor vrouw was je moeder?

Mortier «Een buitengewoon zachtaardige, lieve vrouw, die zich opofferde en wegcijferde voor haar kinderen.»

18 Wat voor man was je vader?

Mortier «Een mens van goede wil, denk ik. Hij kon streng zijn, maar niet tegenover ons – een blik uit zijn staalblauwe ogen volstond. Sterk rechtvaardigheidsgevoel. Geen overdreven prater. Kon wel geweldig lachen, zeker als er – meestal samen met zijn onafscheidelijke broer – wat gedronken was. Terugdenkend heb ik veel respect voor hem. Het was allemaal niet zo simpel, denk ik weleens, om met een bescheiden loon vijf kinderen te laten studeren.»

19 Enig idee wat voor vader je zelf bent?

Mortier «Redelijk zachtaardig, afgezien van het er al op jonge leeftijd genadeloos inrammen van liefde voor de VPRO, The Beatles en, op een paar na, de tien geboden.»

20 Wat was het meest kenmerkend voor je jeugd?

Mortier «Dat ik opgroeide in een warm gezin en jong was, enthousiast, gretig. Ik wilde lezen, leren, muziek beluisteren, humor ontdekken, zelf dingen doen, schrijven, tekenen, organiseren... Méédoen.»

21 Weet je nog waar en wanneer je voor het eerst rock-’n-roll hebt gehoord?

Mortier «Ongetwijfeld op de kermis, waar je de pioniers op volle kracht uit de boxen kon horen schallen. Ik herinner me dat ik in een lunapark met mijn bovenlichaam, armen opzijhangend, op een jukebox lag en ‘Peggy Sue’ en ‘Oh, Boy!’ van Buddy Holly door me heen daverden.»

22 Weet je nog naar welke muziek je luisterde vóór de rock-’n-roll de donkere, naoorlogse wereld verlichtte?

Mortier «O, dat viel echt wel mee, hoor. In mijn herinnering was er in mijn prilste jeugd altijd goeie muziek in huis, vooral via de radio. Al hadden we ook een pick-up en een paar 78 toerenplaten, want er was wel wat, van The Andrews Sisters tot Frank Sinatra en van Louis Prima tot Ella Fitzgerald. Het complete American Songbook zit in mijn hoofd gebeiteld: Cole Porter, George Gershwin, Rodgers & Hammerstein, de grote musicals, de bigbands... Maar toen de rock-’n-roll eraan kwam, werd die door de vaderlandse radio compleet genegeerd.»

23 Heb je die jaren 50 in Vlaanderen wel als donker ervaren? Indien wel, waarom? Of anders: waarom niet?

Mortier «Niet donkerder dan om het even welke puber op welk moment ook het leven gevonden zou hebben, denk ik. En ik had mijn boeken, ik had Bomans ontdekt, en bovendien kwam rond mijn 12de de rock-’n-roll de wereld openbreken. De fifties waren rock-’n-roll! Vergeet niet dat Elvis toen zijn allerbeste werk heeft uitgebracht, net als die andere rockers trouwens die samen het hem de poort hebben opengebeukt: Little Richard, Jerry Lee Lewis, Buddy Holly, Eddie Cochran, Fats Domino, Chuck Berry en noem ze allemaal maar op. De fifties: yummie!»

24 Heb je ooit greep proberen te krijgen op een muziekinstrument?

Mortier «Ik heb er nog altijd veel spijt van dat ik nooit echt piano heb leren spelen, maar al na twee solfègelessen kon ik de dorheid niet meer aan. Ik pingelde wel op de piano thuis en ik probeerde de hele tijd met twee vingers rock-’n-rollnummers te componeren. Maar ik kon ze niet opschrijven noch inzingen, want we hadden geen bandopnemer. De eerste vijf noten van ‘Rhapsody in Blue’ speel ik wel vlekkeloos, van zes tot tien wordt het tricky.»

undefined

undefined

'Echte idolen heb ik nooit gehad, maar Van Kooten en De Bie kwamen dicht in de buurt. En met de jaren Kees nog meer'

25 Kun je je talenten benoemen?

Mortier «Ik kan de eerste vijf noten van... Nee. Een beetje van allerlei wat. Maar altijd wel met overgave.»

26 Welk talent had je graag willen hebben?

Mortier «De microgolfoven beheersen! Vliegen! Heel goed pianospelen! Lijkt me het mooiste wat er is. Maar dan wel graag aangeboren, hè.»

27 In de gouden jaren hing in je bureau een fotomontage van een stralende Jezus die het gezicht van Elvis had. Wat betekende dat beeld voor jou?

Mortier «Dat was de uitvergrote cover van een Elvis-bijlage in Humo, van de hand van Luc Guillaume. Ik vond het een geestig beeld, omdat het de goddelijke status van Elvis relativeerde. Of die van Jezus.»

28 Zoals velen van ons, de ene al wat meer dan de andere, ben je in de katholieke sfeer opgevoed. Daar was je op een dag klaar mee. Wanneer en waardoor?

Mortier «Dat gebeurde in mijn tweede jaar in Leuven, helemaal vanzelf, van de ene dag op de andere, als een eierschaal die van een kuiken valt. Terwijl ik het jaar voordien zelfs nog vaak naar de avondmis was geweest. Vooral om me op te laden, denk ik. O, wat heb ik de Heer gesmeekt a) me alstublieft in juli te laten slagen, en, vast puntje, b) ervoor te zorgen dat FC Beringen nog eens won. Heel goed contact had ik toen met Hem.»

29 We mogen dus niet echt van een geloofscrisis gewagen?

Mortier «Niks crisis! Ineens was ik ervan af. De ontdekking van cafés, meisjes en rock-’n-roll deed het ’m. Ik ben er niet trots op. Ik heb wel altijd getracht de grote christelijke principes als gedragslijn aan te houden.»

30 Heb je in je leven nog andere idolen gehad die in de buurt van Elvis kwamen?

Mortier «Ik heb nooit echt idolen gehad, denk ik, ook Elvis niet. Wel mensen naar wie ik zeer opkeek, van wie ik bij manier van spreken elk woord dronk. Bomans was zo iemand. Johan Cruijff. Koot & Bie natuurlijk, en van die twee vooral Kees, toen ik hem beter mocht leren kennen.»

31 Wat denk je, is het te vroeg voor een wijntje?

Mortier «Integendeel. Hèhè. Ik dacht dat je ’t nooit zou vragen.»

32 Je bent een taalminnaar. Wanneer en hoe is je liefde voor het Nederlands ontstaan?

Mortier «Awel, ik zal ’t nooit vergeten, rond vier uur ’s middags op een dinsdag in maart 1946.

»Niet waar, hoor. Of wel, kan ook. In elk geval al lezend, van kinds af aan, en in die lectuur zoetjesaan steeds meer geboeid door de perfecte woordkeuze en het wonder der humor dat daardoor ontstond. En ook, denk ik, door thuis veel naar Hilversum te luisteren en daar onder anderen Toon Hermans en Wim Sonneveld te horen, naast het schitterende Nederlands van topacteurs als Ko van Dijk, Ellen Vogel en Ton van Duinhoven, en de lichtjaren voorsprong die zij op de radio op ons hadden.»

33 Hoe is het heden volgens jou met het Nederlands, het AN, gesteld in Vlaanderen?

Mortier «Slecht. In het zog van de groeiende stroom fouten die blijkbaar alom geaccepteerd worden, lijkt ook op radio en tv het Schoon Vlaams met dialectische inslag het overgenomen te hebben – alsof de luisteraar anders zou afhaken. De Peter Van de Veire-gezelligheidsvariant: ‘Gij zij dook nen toffe, seg!’ Wat is er tegen correct Nederlands?»

34 Wie heeft je voor het eerst op je schrijftalent gewezen?

Mortier «Ik schreef heel gemakkelijk opstellen, terwijl dat voor veel klasgenootjes ongeveer was wat algebra voor mij betekende: een gruwel. Ik begreep óók niet dat er jongens waren die voor hun plezier wiskundevraagstukken oplosten.»

35 Vind je dat je je schrijftalent voldoende hebt benut in je leven?

Mortier «Vanaf het moment dat ik hoofdredacteur van Humo werd, heb ik het, laten we zeggen, helemaal in dienst van Humo gesteld, en heb ik daarbuiten niet veel meer geprobeerd. Behalve dan bij occasionele zijsprongen als ‘De taalstrijd’, ‘De perschefs’ en ‘Alles kan beter’, of de stukjes die ik heb geschreven voor mijn ‘Geletterde mensen’-tournee met Kees van Kooten. Al die dingen heb ik trouwens met geweldig veel plezier gedaan, als een soort vakantie buiten Humo.»

36 Zijn er journalisten die je beïnvloed hebben?

Mortier «Niet dat ik me herinner... Behalve in Humoradio misschien. Ik weet nog dat ik zeer genoot van de vrolijke onzin die de toen nog piepjonge Johan Anthierens – 17 was hij, denk ik – over de pagina’s sprenkelde. Maar ook het uitstekende Nederlands dat er, toen uniek voor de Vlaamse pers, in te lezen viel. Dat heeft zeker indruk gemaakt.»

undefined

'Toen ik als 15-jarige meedeed aan een cursiefjeswedstrijd, was mijn nom de plume Nooit Burger. Redelijk flauw, maar het vatte mijn toenmalige drang wel samen om het anders te doen'

37 Heb je ooit literaire aspiraties gehad?

Mortier «Wel toen ik 7 was. Toen was de gemeenschappelijke grote droom van zowel mijn oudere broer als mijzelf Een Boek schrijven waar vooraan Je Naam op stond. Maar sindsdien voel ik geen enkele aanvechting meer om nog iets aan de literaire canon toe te voegen.»

38 Heb je ooit onder een pseudoniem de pen gevoerd? En zo ja, hoe luidde die nom de plume?

Mortier «Voor mezelf en voor het schoolblad ondertekende ik een tijdlang met Wooster, naar de adellijke nietsnut uit de Jeeves-boeken van de door mij aanbeden P.G. Wodehouse. En toen ik als 15-jarige eens meedeed aan een cursiefjeswedstrijd van Omroep Hasselt, was mijn nom de plume Nooit Burger. Redelijk flauw, maar het vatte mijn toenmalige drang wel samen om het anders te doen, weg van de verfoeilijke gebaande paden.»

39 Zag je van meet af aan meer in Godfried Bomans dan in Simon Carmiggelt?

Mortier «O, ja. Ook omdat ik Carmiggelt pas veel later leerde kennen en geweldig heb leren appreciëren. Nog steeds. Lees die man! Misschien had het er ook mee te maken dat Bomans veel vaker knettergekke onzin durfde te schrijven, wat directer aansprak, terwijl je om Carmiggelt echt te smaken misschien iets ouder moest zijn.»

40 Was Bomans volgens jou een tragische figuur?

Mortier «Mmm… Niet echt, voor zover ik daarover kan oordelen. Zijn einde was tragisch, zou je kunnen zeggen, die onverwacht snelle dood na dat rampzalige verblijf op Schiermonnikoog. En zijn jeugd was ook geen pretje, met die vreselijke vader. Maar verder heeft hij wel ontiegelijk veel lol gehad tijdens zijn leven. Hij werd echt aanbeden en liet zich dat graag welgevallen.»

41 Welke schrijvers herlees je in deze fase van je leven?

Mortier «Daar ben ik nog niet aan toe, met al die stapels ongelezen boeken die me hier vanuit alle hoeken aanstaren. En tegelijk kijk ik vol ongeduld uit naar nieuw werk van Ian McEwan, Robert Harris, Deon Meyer, John le Carré, Donald Ray Pollock en nog een paar auteurs van wie ik álles lees. Onrust, uw naam is besluiteloosheid!»

42 Wie is de geestigste man die je kent? En waarom?

Mortier «Oelala... Moeilijk! Pjeroo Roobjee... Wim Helsen... Larry David... Plus natuurlijk al die briljante grapjassen die ik het afgelopen jaar nog eens ben tegengekomen op zoek naar ‘Het leukste uit Humo’: Guido Van Meir, Remco Campert, Kees van Kooten, Jeroom, Jonas Geirnaert, jijzelf, tut-tut, jawel, Kamagurka, Hugo Matthysen... Onmogelijke keuze.»

43 Wie is de geestigste vrouw die je kent? En waarom?

Mortier «Bugs Bunny. Of gaan we nu ineens moeilijk doen wegens gendermotieven? Zeg het maar, hoor.»

44 In het jaar dat jij 75 wordt, wordt de internationale gezagscrisis mei ’68 ook 50. In welke mate voel je je verwant met de tijdgeest van toen?

Mortier «Wat de grote lijnen betreft wel degelijk. Meer openheid, een stem voor de jongeren, medezeggenschap, onder de knoet vandaan… Van de uitwassen, zoals ik ze onder meer dankzij ‘Onder professoren’ van W.F. Hermans heb leren kennen, heb ik altijd een afschuw gehad.»

45 Toen je in 1969 aantrad als hoofdredacteur van Humo, moest je nog 26 worden. Waar haalde je destijds de zelfverzekerdheid vandaan?

Mortier «Ik geloofde rotsvast in de kracht van humor in combinatie met in het beste Nederlands geschreven journalistiek die ertoe deed. Ik wist wat het effect van Bomans op mij was geweest, en ik was ervan overtuigd dat dat, mits goed verpakt, bij iedereen zou werken. Het had ook gewerkt met wat ik tussen twee rocknummers door in het radioprogramma ‘Schudden voor gebruik’ aan onzin vertelde, dus ik dacht: zo moet het lukken. Naïef of niet, ik geloofde erin.»

46 Had je toen al een ideale Humo in gedachten? En waar kwam die op neer?

Mortier «De ideale Humo moest bevatten: a) telkens weer de beste humor ter wereld, naast b) informatie waarvan je achterover zou slaan, nog slechts in staat tot een schor uitgebracht ‘Wauw!’ En dat week na week. Eitje.»

undefined

'Ik heb het grote geluk dat mijn vrouw altijd goed om mijn grappen heeft kunnen lachen'

47 Sommige mensen noemen Humo een generatieblad, een blad dat samen met de babyboomers ten onder zal gaan. Wat denk je daarvan?

Mortier «Ik hoop natuurlijk van niet, maar de tijd zit tegen. Het geval wil dat, nu de Humo-babyboomergeneratie zoetjesaan het loodje legt, de digital natives die het overnemen wel andere dingen aan hun hoofd hebben. Het zal zich moeten uitkristalliseren tot er een best of both worlds komt, waarin het unieke van Humo op heel eigen wijze weer aan bod zal kunnen komen.»

48 Humo heeft behalve myriaden trouwe lezers ook altijd veel vijanden gehad: ter rechterzijde, maar evengoed in het linkse kamp. Hoe zou dat komen?

Mortier «Het linkse kamp heeft altijd veel kamers gehad met daarin telkens wel een paar groupusculen die het eigen unieke gelijk boven het grotere belang stellen en nog liever sterven dan ook maar een kleine schakering toe te geven. Of zoiets. Maar gelukkig is Humo nooit een politieke partij of een ideologie geweest, wel een verzameling naar de waarheid zoekende, over het algemeen maar niet noodzakelijk progressief denkende, maar het in elk geval altijd goed menende mensen.»

49 Mocht je alles opnieuw kunnen doen, wat zou je dan anders doen?

Mortier «Euh... Ik heb altijd naar eer en geweten gedaan wat ik dacht te moeten doen, omdat ik ervan overtuigd was dat het de moeite waard was. Dus: op details na, en hier en daar een stommiteit, en – niet vergeten – ook maar de niet helemaal geslaagde mens zijnde die ik ben, en de omstandigheden wat ze waren, zou ik niet meteen weten hoe ik het anders had kunnen doen.»

50 Wat beschouw je als je grootste triomf?

Mortier «Ik denk niet in die termen, maar ik permitteer mezelf op deze hoge leeftijd wel tevreden knikkebollend terug te blikken op wat we – en dat is veel volk – in die meer dan drie decennia voor moois met Humo hebben gedaan. Wel een ‘Yes!’-momentje was toen we na nauwelijks acht maanden het blad Bonanza op de knieën kregen, dat toch de ambitie had gehad ons van de kaart te vegen.»

51 Wat beschouw je als je grootste nederlaag?

Mortier «Nederlaag, nederlaag! Is er nog iets in die fles? Misschien dat ik er maar niet in slaag mezelf nog eens op te peppen voor iets nieuws. Paragliding? Tapdans? Taxidermie?»

52 Hoe kijk je op de familie Dupuis terug, de eerste uitgevers van Humo?

Mortier «Terugblikkend was dat de ideale directie om als redactie één blok tegen te smeden. De ideale vijanden, die ideologisch verafschuwden wat we schreven, maar ons knarsetandend toch lieten begaan omdat hun portemonnee er zo wel bij voer.»

53 Hoe kijk je op Woestijnvis terug, een occasionele uitgever van Humo?

Mortier «Juist omdat ik veel met hen ophad en er jarenlang vrienden had gehad, en omdat precies daarom onze hoop zo groot was dat we eindelijk in goede handen terechtgekomen waren, was het zo ontgoochelend dat uitgerekend zij Humo totaal mismeesterd hebben.»

undefined

undefined

'Marc Mijlemans, Guy Mortier en Guido Van Meir bij de verhuizing van de redactie van de Livornostraat naar de Kunstlaan in 1983. 'De jaren 80 waren de beste'

54 Je hebt Humo opgestoten in de vaart der volkeren, maar zie je Humo ook als je levenswerk?

Mortier «Ik heb niet veel anders gedaan, dus: ja, graag. Dank u.»

55 Het einde van de papieren weekbladen lijkt met rasse schreden te naderen. Is dat betreurenswaardig?

Mortier «Dat vind ik wel. Ik weiger het zo pessimistisch te zien, maar het lijkt inderdaad een soort economische logica te worden. Al valt het me steeds weer op dat uitgevers tegenwoordig weliswaar minder dan vroeger verdienen aan hun papieren uitgaven, maar toch nog altijd véél meer dan aan de digitale versies. Die moeten er natuurlijk zijn, maar kosten vooralsnog alleen maar handenvol geld. Dan denk ik: verzorg liever je papieren kroonjuwelen wat beter.»

56 Maak je je nog zorgen over Humo?

Mortier «Zorgen niet. Ik blijf het natuurlijk op de voet volgen, en het gaat me aan het hart als het even wat minder gaat. Maar het lijkt mij juist alsmaar beter te worden.»

57 Voel je je ook van Humo bevrijd?

Mortier «Ook, maar dat gevoel komt maar in zeer kleine doses, merk ik. Niet dat ik soms nog zou willen ingrijpen of zo, gelukkig niet. Ik wil alleen maar het beste, en als ik nog iets kan doen, dan zeggen ze ’t me wel.»

58 Bestaat er zoiets als de beste jaren van je leven? En zo ja, welke jaren waren dat in jouw geval?

Mortier «Het is wellicht te gemakkelijk om daarbij terug te grijpen naar mijn kindertijd. Maar privé, omdat we toen zoveel gelachen hebben, én wat goed gevoel betreft, zou ik zeggen: de jaren 80. De jaren 70 bij Humo waren ook fantastisch, uit alle kanonnen vuur, en veroveren die wereld! Maar in de jaren 80 kwam daar een soort kalme zekerheid bij: Marc Mijlemans was er, jij kwam erbij, we zaten echt op kruissnelheid en maakten heel goede Humo’s. Alles klikte op een goede manier in elkaar.»

59 Had je beroepsleven zich evengoed bij de radio of de televisie kunnen afspelen?

Mortier «Dat had misschien gekund. Aanvankelijk was dat zelfs stiekem mijn hoop, dat ik na mijn afstuderen opnieuw bij de radio zou kunnen werken. Maar tot mijn geluk was ik ondertussen voor Humo beginnen te schrijven en interesseerde de rest mij alleen nog als terzijde. Meteen na ‘Alles kan beter’ is me wel aangeboden meer televisie te doen, maar dat heb ik wijselijk afgehouden.»

60 Heb je genoeg geld verdiend in je werkende leven?

Mortier «Ik mag niet klagen. Onder Dupuis was het een karig loon, zeker in aanmerking genomen hoe hard ervoor werd gewerkt en welke fortuinen het opbracht. Maar dat hoorde erbij, en het is achteraf door betere lieden gecorrigeerd.»

61 Hoe stel je je armoede voor?

Mortier «Dat kan ik niet. Wij hadden het vroeger niet breed, maar zelf merkten we daar weinig van. Behalve misschien als vriendjes terloops over hun vakantie vertelden of zich voetbalschoenen konden permitteren. Maar we hebben nooit honger geleden en ik denk niet dat ik er ooit een moment somber onder ben geweest. Ik vind het juist heel goed dat ik het heb meegemaakt.»

62 Kun je nog verontwaardigd zijn? En waarover?

Mortier «Ja, die motor slaat nog altijd snel aan. Het aanbod is ook groot: het ijskoud liegen als nieuwe cultuur; de onwil van nieuwsredacties om al eens een flutsteekvlammetje over te slaan, in plaats van elke onbenulligheid per se aandacht te willen geven; dat de tv-journaals weer ook de onbenulligste vragen aan de man in de straat, de voxpops, menen te moeten uitzenden in plaats van die beelden gewoon met die mensen mee naar huis te geven... Maar het wordt laat en ik moet vóór tweeën onder de wol, of ik ben morgen geen mens.»

63 Wat vrees je in deze tijd het meest?

Mortier «Nog afgezien van de onnozele Trump vind ik het zeer verontrustend hoe weinig men nog blijkt te weten over het ontstaan van het fascisme. En hoe dat, in omstandigheden zoals we er heel wat opnieuw zien, sluipenderwijs aan de macht is kunnen komen en tot Hitler en de Tweede Wereldoorlog heeft geleid. Misschien een taak voor Canvas.»

64 Zijn er jou, tijdens je hoofdredacteurschap van Humo, ooit andere interessante banen aangeboden?

Mortier «De VPRO vroeg me in 1994 om hun net overleden omroepdirecteur Roelof Kiers te komen vervangen. Dat vond ik een grote eer, maar ik heb er toch voor bedankt.»

65 Ben je ooit gevraagd om in de politiek te gaan?

Mortier «Steve Stevaert heeft me in 2003 gevraagd de Antwerpse SP.A-lijst te komen trekken, omdat hij hoopte daarmee voor een schokeffect te kunnen zorgen dat de kansen van de toenmalige VLD’er Hugo Coveliers om burgemeester te worden zou torpederen. Ik mocht doen en zeggen wat ik wou, en ik heb neen gezegd.»

66 Is humor een belangrijk element in je langlopende huwelijk?

Mortier «O, ja. Ik heb het grote geluk dat mijn vrouw altijd goed om mijn grappen heeft kunnen lachen. Ze zegt de laatste tijd wel dat het iets meer mag zijn, maar ik denk dat dat een grapje was. Mag ik haar via deze weg trouwens mijn liefde en grote dankbaarheid verklaren, onder meer voor haar eindeloze geduld met mij, en laten we eerlijk zijn, met Humo? Of is dat tegenwoordig betalend?»

'Nog afgezien van Trump vind ik het zeer verontrustend hoe weinig men nog blijkt te weten over het ontstaan van het fascisme. Misschien een taak voor Canvas'

67 Aan welk ouderdomsverschijnsel heb je het meest de pest?

Mortier «Wat me nu overkomt! Stel me 67 persoonlijke vragen en ik krijg gegarandeerd een klop van de hamer.

»Is dat nog een bodempje, of is het echt op?»

68 Bestaat er vriendschap zonder affiniteit in humor?

Mortier «Daar kan ik moeilijk over oordelen. In elk geval heeft het een ontluikende toenadering tussen Pol Pot en bibi voortijdig in de knop gebroken.»

69 Heb je gevoel voor humor als je alleen bent?

Mortier «En als het een goeie is met één hand klappen, zeker. Ik denk dat je dat gevoel, als het er is, moeilijk kunt uitschakelen, nee?»

70 Wat zijn de zegeningen van het grootvaderschap?

Mortier «In mijn geval: het actief meemaken hoe die peuters stapsgewijs en van nul vertrekkend al wat er bestaat ontdekken en bliksemsnel onder de knie krijgen. En verder geeft het me de kans op regelmatige basis heel onnozel te doen en baldadige onzin uit te kwaken zonder dat iemand de injectienaald bovenhaalt. Heerlijk.»

71 Heb je ooit last gehad van het legenestsyndroom?

Mortier «Nee, hoor. Ik krijg ze niet buiten!»

72 Ga je anders om met je kleinkinderen dan destijds met je drie kinderen, toen die klein waren?

Mortier «Ik onthoud hun namen beter. Het grootste verschil is natuurlijk dat hun ouders hen deze keer moeten opvoeden en terechtwijzen en goede manieren aanleren, terwijl wij dat subtielerwijs ook doen. Met bovendien allerlei correcties, maar ons onderwijl wel volop wentelend in hun liefde.»

73 Ben je over het algemeen milder in je oordeel dan vroeger?

Mortier «Wat bijzaken betreft wel. Ik voel bijvoorbeeld niet meer de noodzaak om, als Lieven Van Gils zich onsterfelijk belachelijk maakt door te denken dat hij de talkshowhost John Oliver weleens even op zijn nummer zal zetten, hem daarbij ook met naam en toenaam te noemen.»

74 Waar wil je vooral niet op betrapt worden?

Mortier «Mag ik even naar het toilet? Of we gaan het zo meteen meemaken.»

75 Stel dat Etienne Vermeersch op een dag zegt dat hij zich vergist heeft en dat God tóch bestaat. Wat dan?

Mortier «Dan weet ik dat het weer eens hoog tijd is om hem voorzichtig in zijn jas te helpen, zijn autosleutels af te nemen en een taxi te bellen. Een kerel, hoor, Etienne!»