Guy Verhofstadt blijft tekeergaan als een jong veulen: 'We moeten mikken op economische welvaart, niet op geboortebeperking'
Op z’n 64ste heeft Guy Verhofstadt, de invloedrijkste Belg van het Europees Parlement, nog geen spat aan bevlogenheid ingeboet. Al meer dan tien jaar houdt hij een vurig pleidooi voor een Verenigde Staten van Europa. Even lang zijn hoon en spot z’n deel. Maar als de Europagezinde Emmanuel Macron volgende week tot president van Frankrijk wordt verkozen, ziet de liberaal een uitweg.
'We hebben de migratie nodig! Er staan 2 miljoen vacatures open, en dat zal niet verbeteren door de vergrijzing'
De rijkgevulde boekenkast is de blikvanger in zijn bureau in het Europees Parlement. Hij citeert er zo vaak uit dat je je afvraagt waar een man met zijn gierende levens-tempo de tijd vindt om al die turven te lezen. Aan de muur weerspiegelen twee foto’s zijn passies: een portret van Maurice Garin, de eerste winnaar van de Ronde van Frankrijk (1903), en een beeld van een oude racewagen op het circuit van Francorchamps met Verhofstadt zelf aan het stuur.
Guy VERHOFSTADT «Toen ik premier af was, had ik een nieuwe auto nodig. Ik dacht: ‘Ik koop een occasie.’ Algauw kwam de drang om ermee te racen. Fantastisch, met zo’n oldtimer! Het is een Elva Sports Racer, van Britse makelij, maar de naam komt van het Franse ‘Elle va’. Er zit een kleine Coventry Climax-motor van 1100 cc in. Hij weegt 90 kilo en ik heb me voorgenomen dat ik minder moet wegen dan die motor. Daarom race en fiets ik twee keer per week. (Klopt op zijn buik) Om de zaak onder controle te houden.»
HUMO Hoe snel gaat hij op het circuit?
VERHOFSTADT «200 km per uur. Ik heb een racelicentie. Rallypiloot Marc Duez heeft me opgeleid.»
HUMO U nam toch ook al deel aan de Mille Miglia, de duizendmijlrace in Italië?
VERHOFSTADT «Ja, maar dat is een sociaal gebeuren voor toeristen. Dat gaat niet vooruit. Racen is fijner.»
HUMO Sleutelt u ook aan uw wagen?
VERHOFSTADT «Ja, maar mijn technische kennis is beperkt. Mijn passie voor oldtimers komt goed van pas in de brexit-onderhandelingen. Alle Britten zijn daar zot van (lacht).»
undefined
' Want met de huidige structuur heeft Europa geen schijn van kans om te overleven in de moderne wereld'
HUMO Het is tekenend voor hoe uw geest werkt. U koopt een oldtimer en binnen de kortste keren wilt u daar alles van weten. U plant een paar wijnstokken en dat mondt uit in een obsessie voor Italiaanse wijn.
VERHOFSTADT «Een paar wijnstokken? Het zijn er vierduizend, hè (lacht). Ik ben een passionele mens. Als ik een goed glas wijn drink, wil ik weten hoe die wijn wordt gemaakt. En dan denk ik: ‘Het zou toch fantastisch zijn als mij dat óók zou lukken.’ Als ik geboeid raak door iets, wil ik daar volledig in opgaan. En dan komt mijn energie vanzelf. Zo heb ik ook altijd aan politiek gedaan. In mijn tijd als eerste minister was ik verbaasd als collega’s voor de onderhandelingen een blikje Red Bull meebrachten. Ik had dat niet nodig om scherp te blijven.»
Energieverspilling
HUMO U had het net over de brexit-onderhandelingen, waar u mee aan tafel zit. Hoe hard gaat u het spelen?
VERHOFSTADT «Hard, maar fair. We mogen de Britten geen statuut geven dat andere Europese lidstaten in de verleiding brengt om ook uit de EU te stappen. Je doet mee of niet. Natuurlijk gaan we nog intensief met de Britten samenwerken, maar ze moeten niet denken dat ze hetzelfde statuut krijgen als voorheen.»
HUMO Die boodschap hebt u ook in The Guardian gebracht. Nigel Farage, de relnicht van UKIP, noemde u daarom ‘een vliegende zot’. ‘Verhofstadt wil zelfs niet meer dat we naar Europa op vakantie gaan,’ zei hij.
VERHOFSTADT «Onzin. De Britten zullen op dezelfde manier op vakantie kunnen komen als iemand uit een ander land.»
HUMO Toch willen sommige Europese leiders het minder hard spelen. Vlaams minister-president Geert Bourgeois heeft al gezegd dat Groot-Brittannië een belangrijke handelspartner is voor Vlaanderen, ‘dus maak die mensen niet te kwaad’.
VERHOFSTADT «De Britse markt is belangrijk, maar de Europese markt is nog veel belangrijker. Die moeten we nu bewaken. Het belang van het geheel staat op het spel. Al zullen we de handelsbelangen van individuele lidstaten meenemen aan tafel, ook die van Vlaanderen en Nederland. We moeten vermijden dat zij op een harde grens botsen.
»Die brexit is één grote energieverspilling. De tweespalt die er binnen de Conservative Party over Europa bestond, is uitgemond in een breuk die de Britse én de Europese positie verzwakt. Maar we moeten de beslissing uitvoeren, ook al zal daar binnenkort een nieuwe generatie opstaan die terug bij de EU wil. De stemming verliep nu al via generatielijnen: de jongeren wilden er niet uit. Het is goed mogelijk dat de Liberal Democrats bij de volgende verkiezingen de grootste vooruitgang boeken, omdat zij pro Europa zijn.»
undefined
HUMO Ook een frexit was nabij. Er werd gevreesd voor een doemscenario waarin de Fransen in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen zouden moeten kiezen tussen twee anti-Europese kandidaten: de extreemrechtse Marine Le Pen versus de extreemlinkse Jean-Luc Mélenchon. Bent u opgelucht dat Macron het wellicht zal halen?
VERHOFSTADT «Waarom? Omdat de Fransen wél deftige opiniepeilingen kunnen organiseren? Men deed de voorbije maanden alsof het einde van de EU nabij was. Na de brexit en de verkiezing van Trump zouden we overspoeld worden door een populistische golf. Het omgekeerde gebeurt nu: de pro-Europese gedachte wint overal veld. Het is begonnen in Oostenrijk, waar de groene presidentskandidaat Alexander Van der Bellen het haalde van de anti-Europese Norbert Hofer. Hofer verloor 300.000 stemmen nadat hij had laten verstaan dat hij Oostenrijk uit de EU wilde laten stappen. Je ziet het ook elders: de Ware Finnen verliezen, Alternative für Deutschland stuikt in elkaar, Wilders heeft nog maar 13 procent…»
HUMO Maar Marine Le Pen haalde in de eerste ronde wel 7,4 miljoen stemmen. Toen haar vader in 2002 4,8 miljoen stemmen scoorde, stond Frankrijk op zijn kop. Nu zeggen we dat het meevalt.
VERHOFSTADT «Dat komt door al die doemvoorspellingen.»
HUMO Hebben de brexit en de verkiezing van Trump de Europese kiezers afgeschrikt? Durven ze hun middenvinger niet meer op te steken?
VERHOFSTADT «Ze blijven hun middenvinger opsteken naar de EU zoals die nu functioneert, maar ze zijn niet zo dwaas om haar te vernietigen of te willen verlaten. De tegenbeweging die in veel landen opstaat is anti-establishment, maar ook tegen de nationalisten en de populisten.»
HUMO Het populistische gevaar is geweken?
VERHOFSTADT «Nee! Alles hangt af van hoe de EU nu reageert. Het zou dwaas zijn te denken dat we verder kunnen doen zoals we bezig waren. Wij krijgen van de bevolking één kans om de EU te hervormen. Als het mislukt, was het misschien onze laatste.»
undefined
undefined
'De helft van onze 28 Eurocommissarissen is overbodig.'
HUMO Hebben de klassieke politici nog de dynamiek om die kans te grijpen? De drie traditionele families zijn overal aan het verkruimelen.
VERHOFSTADT «Wij niet. In Frankrijk was het liberalisme altijd taboe: het werd gelijkgesteld met wild kapitalisme. Macron is een liberaal. In Nederland zijn de twee liberale partijen samen even sterk als vóór de verkiezingen. In de Scandinavische landen boeken de liberale regeringen goede resultaten. In Spanje is er pas sinds kort een liberale partij en die zit tegen de 20 procent.
»Maar de twee klassieke stromingen – de conservatieven en de socialisten – hebben een probleem. In veel landen hebben zij decennialang de macht onder elkaar verdeeld. Nu krijgen ze antisysteembewegingen tegenover zich: de Vijfsterrenbeweging van Beppe Grillo in Italië, Podemos en Ciudadanos in Spanje, Macron in Frankrijk… Veel van die bewegingen zijn gelinkt aan de liberalen.»
HUMO Macron is toch niet tegen het systeem? Hij is een voormalige zakenbankier van Rotschild, hij was adviseur van president Hollande en minister in twee regeringen.
VERHOFSTADT «Hij komt uit het systeem, maar hij valt het ook aan. Hij heeft de socialisten verlaten om een nieuwe beweging op te bouwen. Al die nieuwe bewegingen zijn centristisch, radicaal, hervormingsgezind en pro-Europees. Ze zijn een reactie op het falen van de twee klassieke stromingen, maar ook op de holle slogans van de populisten. Hun invulling van het centrum heeft niets te maken met het makke compromis tussen links en rechts. Zij zeggen: ‘Links of rechts aan de macht, dat verandert niks.’ Ze verwerpen die opdeling. De nieuwe politieke breuklijn is: de open versus de gesloten maatschappij. Frankrijk is het perfecte voorbeeld: de programma’s van Macron en Le Pen staan diametraal tegenover elkaar. Een liberale openmarkteconomie tegenover protectionisme. De euro tegenover een terugkeer naar de Franse frank. Een open blik op diversiteit tegenover angst voor migratie. Het afschaffen van grenzen tegenover de heropbouw ervan.»
HUMO Zijn de oude partij-ideologieën voorbijgestreefd?
VERHOFSTADT «De ideologieën passen zich wel aan, maar de manier van politiek voeren is veranderd. De 19de-eeuwse politieke partij is dood. Politieke bewegingen zoals die van Grillo of Macron zijn netwerken van sociale media die van onderuit zijn gegroeid. De Vijsterrenbeweging is begonnen in 2005. Twee jaar later waren ze al in staat om 200.000 man op straat te brengen, en vandaag vertegenwoordigen ze één derde van de Italiaanse bevolking, zonder de steun van een krant of tv-zender. Dat is toch straf?
»Alles gaat ook veel sneller. Je krijgt in de politiek nog één kans, geen tien meer. Als de CVP vroeger twee zetels verloor, sprak men van een aardverschuiving. Nu is elke verkiezing één grote aardverschuiving.»
HUMO U bent daar blijkbaar nogal enthousiast over, maar die evolutie is toch nefast voor de continuïteit?
VERHOFSTADT «Met dat soort nostalgie kom je nergens meer. Ik was ook geen fan van sociale media, maar ondertussen heb ik bijna 300.000 volgers op Facebook en 150.000 op Twitter. Als ik naar Rome ga om de 60ste verjaardag van het Verdrag van Rome te vieren, vóél ik dat ze me volgen. Het is een enorm krachtig instrument dat meningen vormt en bewegingen opbouwt. Je kunt de vernieuwing maar beter omarmen.»
HUMO Ondanks al die vernieuwing zegt socioloog Luc Huyse dat onze democratie ziek is en dat je nog wel van regering kunt veranderen, maar niet meer van beleid. Het extreemlinkse Syriza is in Griekenland het besparingsbeleid aan het voeren waartegen ze moord en brand heeft geschreeuwd. Bij ons is de kracht van verandering nauwelijks voelbaar. Zelfs Donald Trump doet niet wat hij wil.
VERHOFSTADT «Gelukkig maar! Het is niet omdat je een meerderheid hebt, dat je om het even welk beleid mag voeren. Het moet nog altijd de toets van de democratische rechtsstaat doorstaan.»
WC-pot
HUMO De verandering die u voor Europa bepleit, is ook een flinke schok. Is dat realistisch?
VERHOFSTADT «Natuurlijk! Europa heeft een institutionele en politieke revolutie nodig. We moeten omschakelen van een systeem dat altijd te laat, te zwak of zelfs niet reageert, naar een federaal systeem dat wél kort op de bal speelt: een Verenigde Staten van Europa. Je kunt geen continent beheren op halftime basis, met regeringsleiders die een paar weken per jaar hun nationale hoed inruilen voor een Europees petje. Wij hebben een ersatz-EU. Ze heet wel ‘unie’, maar ze mist de instrumenten om beleid te voeren.
»Vergelijk de manier waarop de Amerikanen hebben gereageerd op de financiële crisis met de onze. Toen de bankencrisis uitbrak, hebben de Republikeinen en de Democraten samen beslist om 400 miljard dollar te pompen in het opkuisen van de banken. Ze hebben er een investeringsprogramma van 900 miljard dollar bovenop gegooid, en de Federal Reserve heeft voor 1,3 triljoen dollar geld bijgedrukt. In negen maanden tijd hadden ze hun zaakjes voor elkaar. In Europa zijn we negen jáár later nog aan het discussiëren! De banken zijn nog altijd niet opgekuist. Ons investeringsritme komt te traag op gang. En de Griekse crisis is nog altijd niet opgelost, hoewel dat een klein probleem is. De Grieken hebben een schuld van 300 miljard euro. Dat is 2 procent van de welvaart die de Europese economie elk jaar produceert. Als je dat uitlegt aan een Amerikaanse econoom, antwoordt die: ‘Wat is dan het probleem?’»
undefined
undefined
'Mijn passie voor oldtimers komt goed van pas in de brexit-onderhandelingen.'
HUMO Die Griekse crisis heeft Europa wel bijna de afgrond in gesleurd.
VERHOFSTADT «Omdat ons systeem niet werkt! De helft van de Europese leiders denkt A, de andere helft denkt B, en vervolgens gebeurt er niks. Mensen verwijten me soms dat ik geobsedeerd ben door het institutionele, maar je kunt geen beleid voeren als je geen systeem hebt om beslissingen te nemen. Dat is de rode draad in het boek ‘Why Nations Fail’ van Daron Acemoglu en James A. Robinson: het welslagen van een natie hangt af van het van het juiste politiek-institutionele systeem. Als je dat niet hebt, kun je geen welvaart creëren. Dat is het probleem van Europa. En daardoor laten wij de problemen etteren.»
HUMO Was de uitbreiding naar 28 lidstaten ook geen vergissing? Dat heeft samen beslissen nog moeilijker gemaakt.
VERHOFSTADT «Die aantallen zijn alleen een probleem omdat elke lidstaat akkoord moet gaan. De Amerikaanse staten zijn met 50. Ze hebben allemaal een verschillende grondwet en een eigen militaire basis. In sommige staten bestaat de doodstraf, in andere niet. Maar er is wel een federale staat die beslissingen kan nemen voor álle staten. Of je nu met 10 of 28 bent, als de unanimiteitsregel blijft bestaan, zijn het altijd vodden. Tijdens de Griekse crisis konden de Ware Finnen, die in Finland een paar honderdduizend mensen vertegenwoordigden, elke oplossing blokkeren. Waar zijn we mee bezig?
»De EU heeft ook geen noemenswaardige begroting. Het budget waarmee een écht Europees beleid gevoerd kan worden, bedraagt 0,14 procent van het Europese bbp. In Amerika heeft de federale staat 23 procent van het Amerikaanse bbp ter beschikking. Daar zie je beleid, bij ons storten de tienduizenden EU-ambtenaren zich op het enige wat ze kunnen doen: regeltjes maken.»
HUMO Over hoeveel water een wc-pot moet bevatten.
VERHOFSTADT «En over de afmetingen van de bananen. De helft van onze 28 eurocommissarissen is overbodig, omdat er geen 28 volwaardige bevoegdheden zijn en de begroting een lachertje is.»
HUMO Ga met zo’n zootje ongeregeld naar de oorlog, in een wereld waarin Poetin, Erdogan en Trump de plak zwaaien. Is het terecht dat professor Jonathan Holslag Europa vergelijkt met Bambi in Jurassic Park?
VERHOFSTADT «Een grote Bambi, met veel poten (lacht). Met de huidige structuur heeft Europa geen schijn van kans om te overleven in de moderne wereld. We zijn op alle vlakken de strijd aan het verliezen, omdat we nog altijd in 28 verschillende slagordes aantreden. Iedereen klaagt erover dat alle grote marktspelers Amerikaanse bedrijven zijn: Google, Microsoft, Apple… Ook de nieuwe generatie batterijen zal van Aziatische en Amerikaanse wereldspelers komen, omdat wij geen digitale eenheidsmarkt hebben. Als je morgen een fantastische app uitvindt en je wilt die lanceren in Europa, dan heb je 28 akkoorden van 28 nationale regulatoren nodig, en een honderdtal akkoorden met mobiele operatoren. Dáárom ging Spotify – een Zweeds bedrijf – eerst naar Amerika. En hetzelfde geldt voor de energiesector, de telecom, de kapitaalmarkt...»
HUMO Zouden onze kinderen niet beter emigreren?
VERHOFSTADT «Nee. We moeten dit veranderen! Als we bij de volgende crisis wéér niet gepast kunnen reageren, kan dat het einde van de EU betekenen.»
Zotte Guy
HUMO En toch wordt er in veel landen voor gepleit om bevoegdheden van het Europese niveau opnieuw naar de lidstaten over te hevelen. Uw project wordt niet gedragen.
VERHOFSTADT «Dat liedje hoor ik constant: ‘De mensen willen dat niet.’ Fout! De mensen willen dat wél, het zijn de politici die dwarsliggen. Elk onderzoek toont aan dat 70 tot 80 procent van de bevolking meer Europese actie wil: in de strijd tegen het terrorisme, tegen de werkloosheid en de sociale dumping, voor een Europees leger. Maar tegelijk zegt 70 procent dat het met dít Europa niet zal lukken.»
HUMO Volgens NRC-hoofdredacteur Peter Vandermeersch wordt u in Nederland als een krankzinnige beschouwd.
VERHOFSTADT «Is Macron dan ook krankzinnig? Die zegt exact hetzelfde als ik. Hij is voor een Europese defensie, een Europese minister van Financiën, euro-obligaties.»
HUMO U was uw tijd te ver vooruit, maar zult nog gelijk krijgen?
VERHOFSTADT «Het gaat niet over gelijk krijgen. Ik herhaal gewoon wat de Europese grondleggers voor ogen hadden. Zo gek is dat dus niet.
»Toen ik voor een bankenunie pleitte, vond men dat ook te gek voor woorden. Tot in 2010 een grote Spaanse bank dreigde te kapseizen. Binnen de zes maanden hádden we een bankenunie. Als we met de rug tegen de muur staan, springen we wel. Dan wordt er gauw wat in elkaar geflanst dat later niet meer wordt afgewerkt. Ik noem dat de Europese ziekte. Die bankenunie is nog altijd niet af. Als er morgen een bank over de kop gaat, is er geen reddingsfonds, omdat we nog altijd aan het ruziën zijn over hoeveel daarin moet zitten.»
HUMO Paul Magnette vindt uw plannen te droog en te institutioneel. Hij vindt dat Europa z’n schouders moet zetten onder een project dat van onderuit groeit – met minder economische groei, minder multinationals, minder geïmporteerde energiebronnen en meer respect voor natuur en mensen.
VERHOFSTADT «Graag! Laten we met zelfopgewekte energie beginnen. Helaas bestaat er geen Europese energiemarkt. Als de zonnepanelen in Spanje te veel energie opwekken, kan die niet eens naar Frankrijk geëxporteerd worden. Om te doen wat Magnette wil, moeten we eerst het institutionele op orde krijgen.»
HUMO Magnette bedoelt dat uw geliefde openmarkteconomie ook slachtoffers maakt. En die stemmen voor extreemlinks en extreemrechts.
VERHOFSTADT «In zijn boek ‘Money, Blood and Revolution’ legt George Cooper uit dat het kapitalistische systeem fantastisch werkt, op voorwaarde dat de vruchten ervan ook naar de onderste lagen van de samenleving terugvloeien. Dat gebeurt nog onvoldoende. Maar ook dát pak je het best aan op Europese schaal. Anders krijg je een race to the bottom: lidstaten die grote bedrijven trachten te lokken met zo laag mogelijke belastingtarieven. We moeten die op Europees niveau vastleggen.»
HUMO Dat lost de armoede in economisch achtergestelde gebieden toch niet op?
VERHOFSTADT «De opbrengst van die faire, fiscale gelijkschakeling moet je in die gebieden investeren, met opleidingen, onderwijs, onderzoek en innovatieve projecten.»
HUMO Dreigt de groep verliezers niet fors groter te worden door de digitale economie? General Motors boekte veertig jaar geleden een winst van 11 miljard euro met meer dan 800.000 werknemers. Vandaag is Google het meest winstgevende bedrijf ter wereld: het maakt omgerekend evenveel winst, met tien keer minder mensen.
VERHOFSTADT «Die tendens is al tweehonderd jaar bezig en kun je niet stoppen. We zeiden vroeger toch ook niet dat er geen trams mochten rijden omdat er nog zoveel mensen met paard en kar door de straten trokken?»
HUMO Maar je zult niet iedereen kunnen opleiden om mee te draaien in die nieuwe digitale economie.
VERHOFSTADT «Die mensen moeten andere functies hebben: in ziekenhuizen, ouderenzorg, kinderopvang... Ook een basisinkomen zal een onderdeel van de oplossing zijn. Het kan er mee voor zorgen dat een deel van de opbrengst van de digitale economie bij de verliezers terechtkomt.
»We staan voor een totale omwenteling, maar we kunnen die niet tegenhouden door ons af te sluiten van de globalisering, door te zeggen dat onze auto’s en kleren opnieuw in eigen land gemaakt moeten worden. En dat is nochtans wat populisten als Le Pen en Trump de mensen willen doen geloven.»
undefined
'Waarom ik in de raad van bestuur van Sofina zit? Het geeft me een goed beeld van de wereldeconomie'
Bang voor migratie
HUMO Voor die populisten was de vluchtelingencrisis een cadeau. Europa reageerde daar traag op, wat bij een deel van de Europese bevolking voor paniek zorgde. Is de zaak nu onder controle?
VERHOFSTADT «De manier waarop we dat hebben aangepakt, is schandalig. Het is waanzinnig dat we een Schengenzone met open binnengrenzen hebben gecreëerd, zonder de buitengrenzen collectief te beveiligen.
»Weet u wat Europa uitgeeft aan Frontex, de Europese kust- en grenswacht? 254 miljoen euro. De Amerikanen spenderen 55 miljard euro aan Homeland Security, waarvan de helft aan hun kustwacht. Met degelijke buitengrenzen en een eengemaakt Europees leger hadden we de vluchtelingen op een menselijke manier kunnen opvangen. Nu stonden onze buitengrenzen open en was er geen Europees akkoord over de opvang van asielzoekers. Daarom stuurden de lidstaten aan de buitengrenzen al die mensen door naar andere landen – dan waren zij van hen af. Die chaos had niks te maken met de uitspraken van Angela Merkel, maar alles met de Europese ziekte.»
HUMO Maar is het nu onder controle?
VERHOFSTADT «Nee. Er verdrinken nog altijd mensen in de Middellandse Zee, ze creperen op de Balkanroute en in mensonterende kampen in Oost-Europa en Calais. Het zou beter zijn als ze in onze consulaten in de herkomstlanden asiel konden aanvragen. Nu krijgen ze daar te horen: ‘Spring in een boot, betaal 6.000 euro aan een bende criminelen en zorg dat je in Europa raakt.’»
HUMO Maar een gezin dat in het consulaat van Libanon wordt afgewezen, springt daarna toch nog steeds in die boot?
VERHOFSTADT «Misschien, maar nu moet iederéén zich tot mensensmokkelaars wenden. Ook wie recht heeft op asiel.»
HUMO Bent u nog altijd zo kritisch voor de deal met Turkije die de vluchtelingenstroom naar Griekenland heeft doen opdrogen?
VERHOFSTADT «Die heeft niet veel geholpen. Het probleem heeft zich verplaatst. Er komen minder vluchtelingen binnen via Griekenland en de Balkan, maar veel meer via het zuiden van Italië. We hebben Turkije een hoop geld gegeven en onze verantwoordelijkheid afgeschoven. Voor veel mensen is dat een drama geworden, omdat Turkije niet alle noodzakelijke conventies erkent.
»Die deal was ook een vrijgeleide voor Erdogan. Hij heeft nu een autocratisch systeem geïnstalleerd, omdat hij wist dat Europa niks kon doen. We hebben hem nodig. De gevolgen zijn dramatisch: 15 Turkse universiteiten werden gesloten, 4.811 academici werden ontslagen en 141 journalisten zitten in de gevangenis. Op moreel vlak zijn we daar in de fout gegaan. En we zijn dan nog zo hypocriet om te beweren dat we de gesprekken over de toetreding van Turkije tot de EU willen hervatten.»
HUMO Experts voorspellen dat het nog maar de start van de grote migratiestroom naar Europa is. Er leven nu 1,2 miljard mensen in Afrika. In 2050 zijn dat er 2,5 miljard, in een continent dat steeds meer geteisterd wordt door de klimaatopwarming. Ex-Eurocommissaris Frits Bolkestein pleit daarom voor geboortebeperking.
VERHOFSTADT «We moeten op economische welvaart mikken, niet op geboortebeperking. De Afrikaanse economie groeit in een onwaarschijnlijk tempo. In China heeft die groei het aantal kinderen per gezin ook doen dalen.»
HUMO Feit blijft dat een aanzienlijk deel van de Europese bevolking bang is voor migratie.
VERHOFSTADT «Maar we hebben die migratie nodig! Er staan twee miljoen vacatures open in Europa, en dat zal niet verbeteren door de vergrijzing. Op dit moment doen we daar niks aan. De VS en Canada hebben een systeem om economische migratie gecontroleerd te laten verlopen. Europa niet. We moeten daar dringend werk van maken.»
HUMO Net als CD&V en de N-VA spreekt ook uw partij de laatste tijd forsere taal in het debat over diversiteit. Gwendolyn Rutten noemde onze westerse samenleving superieur, opperde dat nieuwkomers niet meteen kinderbijslag moeten krijgen en sloot zich aan bij de boodschap van de Nederlandse liberale premier Mark Rutte: ‘Doe normaal of ga weg.’
VERHOFSTADT «We hebben wellicht te weinig ingezet op de integratie van nieuwkomers. Maar dat de idealen uit de verlichting de juiste zijn en dat we ons afzetten tegen de radicale islam, mag gezegd worden.»
HUMO Verkiest uw partij assimilatie boven diversiteit?
VERHOFSTADT «Diversiteit mag de norm zijn, maar je mag nooit toegeven op je basiswaarden. De opvattingen over de vrouw binnen de radicale islam mogen we niet aanvaarden. En de sharia ook niet. We moeten een lijn trekken, maar we moeten die niet gebruiken als populistisch instrument.»
undefined
undefined
'Alles gaat tegenwoordig veel sneller. Je krijgt in de politiek nog één kans, geen tien meer.'
Graaicultuur
HUMO Misschien kan het geloof in de politiek terugkeren als politici meer onkreukbaar worden, zoals Jan Terlouw zegt. Wat vindt u ervan dat de vorige voorzitter van de Europese Commissie, José Manuel Barroso, nu een fortuin verdient als lobbyist en adviseur van Goldman Sachs, de grootbank die mee aan de basis van de Griekse crisis lag?
VERHOFSTADT «Naar aanleiding daarvan heeft het Europees Parlement de regels aangescherpt. De periode waarin afscheidnemende Eurocommissarissen moeten ontluizen, is verlengd, en de voorwaarden zijn verstrengd. Wij hebben dat mee goedgekeurd.»
HUMO Het versterkt het beeld van een zichzelf bedienende politieke klasse die de gewone mensen vertelt dat ze tot hun 67ste moeten werken, maar zelf langs allerlei kassa’s passeert.
VERHOFSTADT «De meeste politici willen na hun 67ste nog aan de slag blijven, hoor! (lacht)»
HUMO Is er geen bezinning nodig over de graaicultuur?
VERHOFSTADT «Natuurlijk, maar in het Europees Parlement hebben we een transparant systeem. Op onze website kan iedereen zien wie wat verdient en wie waar bijklust. Als iemand ergens problemen mee heeft, moet hij maar niet op die politicus stemmen.»
HUMO Waarom combineert u het fractievoorzitterschap in het Europees Parlement met een zitje in de raad van bestuur van investeringsmaatschappij Sofina?
VERHOFSTADT «Omdat mij dat boeit. Het geeft me een goed beeld van de wereldeconomie. Als bestuurslid controleer ik of de investeringen van Sofina verantwoord zijn.»
HUMO Is dat geen belangenvermenging? Stel dat Europa zich over de regelgeving in investeringsfondsen buigt, dan draagt u toch een dubbele pet?
VERHOFSTADT «Na de crisis hebben we een verhoogde controle op al die zaken ingevoerd. Ik zie het probleem niet.»
HUMO Begrijpt u dat de man in de straat denkt: ‘Waarom moet Verhofstadt nog 140.000 euro extra per jaar gaan rapen in het bedrijfsleven? Die verdient toch genoeg’?
VERHOFSTADT «Maar ik zit niet in het bedrijfsleven! 99 procent van mijn werk is hier. Niemand kan klagen dat ik te weinig doe voor de politiek, sommigen vinden veeleer dat ik te veel doe (lacht).»
