Heb je van boostervaccinatie meer last dan van je eerste prikken? En 5 andere vragen over boosters

De boostercampagne is volop aan de gang, maar experts houden nu al rekening met mogelijk extra vaccinatierondes in 2022. Al dat gebooster, is dat überhaupt goed voor de mens? En heb je van een boosterprik meer last dan van de eerdere vaccinaties?

Nóg extra coronaprikken in 2022, is dat niet wat overdreven?

‘Als je het mij vraagt: een beetje wel’, reageert medisch immunoloog Ger Rijkers van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg. ‘Het is natuurlijk goed om rekening te houden met zo’n scenario, maar ik verwacht niet dat er voor het einde van 2022 een nieuwe boostercampagne nodig is.’

De Nederlandse minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid zei woensdag in een brief aan de Tweede Kamer dat het lastig in te schatten is of er komend jaar nog meer boosters gezet moeten worden, en hoeveel dan precies. Met een extra aankoop van bijna 6 miljoen Pfizer-vaccins heeft Nederland in elk geval ruim voldoende voorraad voor twee extra boosterrondes in 2022 en nog een campagne in 2023. ‘Het kabinet kiest zoveel mogelijk voor zekerheid’, schrijft De Jonge.

Of de extra shots nodig zijn, hangt onder meer af van de vraag of er na de nu oprukkende omikronvariant nieuwe mutaties van het coronavirus opduiken. Rijkers: ‘En in hoeverre zo’n variant dan weer afwijkt van de vorige. Als die afwijking klein is, zal de bescherming van de boostervaccins die nu toegediend worden langer standhouden.’

Met nog eens twee extra boostershots kan het aantal coronavaccinaties eind 2022 zijn opgelopen tot vijf per persoon. Is dat niet slecht voor je immuunsysteem?

‘Nee, zeker niet’, zegt moleculair viroloog Marjolein Kikkert van het LUMC in Leiden. ‘Ook als je niet gevaccineerd bent, wordt je afweersysteem regelmatig belaagd door virussen, je hele leven lang. Dat is alleen maar goed voor de werking van je afweer. En zo is het bij vaccins ook. Je immuunsysteem kan die prikken makkelijk aan, het is echt geen probleem.’

Rijkers plaatst een kleine kanttekening: ‘Er zit uiteindelijk wel een grens aan door blijven vaccineren tegen hetzelfde virus. Als je dat tot in het oneindige doet, zal je afweersysteem er uiteindelijk nauwelijks meer op reageren. Maar dat punt is bij corona nog lang niet in zicht. Neem het tetanusvaccin: kinderen krijgen als baby drie prikken kort achter elkaar en vervolgens nog een extra inenting als ze 4 en 9 jaar zijn.’

Heb je van een boostervaccinatie meer last dan van je eerste prik(ken)?

‘Daar zijn nog geen harde wetenschappelijke gegevens over’, stelt Agnes Kant van Bijwerkingencentrum Lareb. ‘Maar mijn beeld is dat de veel voorkomende bijwerkingen als koorts, vermoeidheid en pijn op de prikplek nu ook weer veel gemeld worden. Verder springen de meldingen over opgezette lymfeklieren er dit keer uit, merken we.’

Volgens Kant is het moeilijk om al vast te stellen of de boosterprikken gemiddeld meer last geven. ‘Er krijgen nu meer mensen het Moderna-vaccin (dat volgens eerdere onderzoeken iets meer bijwerkingen geeft dan Pfizer, red.), dat kan ook schelen. En dan heb je nog te maken met combinaties: mensen die eerst Janssen hebben gehad en nu Pfizer, of toen AstraZeneca en nu Moderna. Dus het is best ingewikkeld.’

Overigens bevat de booster met Moderna maar een halve dosis van het oorspronkelijke vaccin. Dat is genoeg voor een goede immuunreactie en zou ook minder bijwerkingen geven dan een volledige dosis.

Wat biedt eigenlijk meer bescherming tegen corona: een boosterprik of een eerdere besmetting?

‘Theoretisch is een echte besmetting beter’, zegt moleculair viroloog Kikkert. ‘Je afweersysteem krijgt dan het hele virus te zien, en niet alleen het eiwit dat wordt aangemaakt door middel van het vaccin. Dus de bescherming tegen een nieuwe besmetting kan daardoor beter en langduriger zijn dan na een coronavaccinatie. Maar dan heb je het wel over de immuunreactie na een flinke infectie. Na een milde infectie wordt waarschijnlijk minder bescherming opgebouwd. Het voordeel van een vaccin is dat de dosis die je krijgt vaststaat en vooraf goed is onderzocht.’

Medisch immunoloog Rijkers erkent dat een stevige corona-infectie goed kan zijn voor de afweer tegen de ziekte. ‘En het doormaken van het virus nadat je al gevaccineerd bent, levert in principe een heel mooie immuniteit op. Toch wil ik mensen, ook jongeren, die denken dat ze genoeg hebben aan hun eerste vaccinaties waarschuwen. Ook als je nu besmet raakt, kun je nog flink ziek worden. De immuniteit van je eerste prik of prikken kan zijn weggezakt. Een booster zorgt ervoor dat je weer meer antistoffen opbouwt en bovendien betere dan tijdens de eerste vaccinatie.’

Is blijven boosteren de beste oplossing in de strijd tegen het virus?

‘Ik vind van niet’, zegt Kikkert. ‘Ik snap de gedachte dat je je eigen bevolking wilt beschermen. Maar als je het breder bekijkt, is het slimmer om de beschikbare vaccins beter te verdelen, zodat ook op andere continenten iedereen ingeënt kan worden.’

Zolang er grote gebieden zijn waar niet gevaccineerd wordt en waar het virus daardoor ongestoord kan rondgaan, is de kans op nieuwe coronavarianten waartegen de vaccins minder goed werken veel groter, stelt de viroloog van het LUMC. ‘Je ziet het met de omikronvariant, die in Zuid-Afrika is ontdekt en mogelijk ook op dat continent is ontstaan. In die zin zijn deze boostercampagnes symptoombestrijding, een lapmiddel. Corona is een wereldwijd probleem, geen Nederlands of Belgisch probleem.’

Heb ik een boosterprik nodig voor mijn coronapas?

Vanaf 1 februari wel om zonder beperkingen, zoals verplichte coronatest of quarantaine, door de Europese Unie te kunnen reizen. Als het langer dan 270 dagen geleden is dat je een tweede vaccinatie hebt gekregen (of je enige Janssen-prik), vervalt straks de geldigheid van je Europese coronapaspoort en is een boostervaccinatie vereist, bepaalde de Europese Commissie eerder deze maand.

(AD)