Heibel bij de SP.A: Vic Anciaux over de overstap van zijn zoon

Het zou een vraag kunnen zijn voor 'De slimste mens ter wereld': wat weet u over de naam SP.A? Socialisten, sociaaldemocraten, progressieven, alternatieven en euh... Stop!

Het leek eerst een woordspelletje, maar toen kersvers SP.A-lid en Vlaams minister Bert Anciaux vorige week trots meldde dat de partijnaam voortaan voor Socialisten en Progressieven Anders staat, barstte een bijzonder emotionele rel los. Partijvoorzitter Caroline Gennez kwam in nauwe schoentjes omdat die naamsverandering zogezegd en stoemelings was doorgeduwd. Oude tenoren als Louis Tobback, Freddy Willockx en Willy Claes pikten dat niet en eisten dat daarover op een partijcongres wordt beslist. Een aantal backbenchers spuwde zijn gal over Anciaux en zijn 'nieuw, warm, progressief project', en mopperen dat hij maar blijft herhalen dat hij absoluut geen socialist is of zelfs maar wil worden. Wie zei ook weer dat socialisme gezellig moet zijn?

Bert Anciaux wil over de heisa geen verklaringen afleggen, maar vader Vic - zelf jarenlang boegbeeld van de Volksunie - wél.

HUMO Wat vindt u van de commotie rond de overstap van uw zoon naar de SP.A?

Vic Anciaux «Ik begrijp er helemaal niets van. Het is een raadsel. Na de overstap van Bert en zijn medestanders heeft de partij een mooi communiqué verspreid. Daarin staat dat de SP.A kiest voor openheid en eerlijkheid en zich engageert voor een echte pluralistische gemeenschap. Er staat ook letterlijk in dat ze de partij opengooien voor progressieve lokale mandatarissen en afdelingen, om samen te werken aan een sterk sociaal-progressief alternatief. Gennez heeft het over een netwerkpartij, enzovoort. Dat verwoordt perfect wat Bert wil: de linkse krachten bundelen. Wij dachten dat er geen vuiltje aan de lucht was.
Kijk, er zal wel een communicatiefout gebeurd zijn, maar die kun je toch rechtzetten? Mijn indruk is dat er binnen de SP.A een aantal frustraties opborrelen, zowel over de komst van Bert als over de partijleiding.»

HUMO Welke frustraties?

Anciaux «Ach, ik wil geen olie op het vuur gooien.»

HUMO Misschien wordt Bert vooral gezien als een bedreiging bij de verdeling van de schaarse verkiesbare plaatsen?

Anciaux «Maar hij heeft bij zijn overstap helemaal niet gepraat over postjes of verkiesbare plaatsen. Helaas gelooft men dat niet.»

HUMO Zou hij wél met open armen ontvangen worden als hij nog goed was voor een paar honderdduizend extra stemmen?

Anciaux «Bert haalt nog altijd ruim 75.000 stemmen. Dat is een pak meer dan veel van zijn criticasters.»

HUMO 'Overal waar Bert passeert, is er binnen de kortste keren herrie,' zeggen die criticasters.

Anciaux «Het klopt dat Bert een sterke persoonlijkheid heeft en geen volgzaam type is. Dat roept weerstand op. Ik denk dat het heel onwaarschijnlijk is dat hij een verkiesbare plaats krijgt. Hij zal op een lijst staan, en de SP.A beslist op welke plaats. Als de kiezers hem dan verkiezen, zal hij uiteraard het mandaat opnemen.»

HUMO Ook de oudere generatie met Tobback, Claes en Willockx reageert heel heftig. Zij hoeven nochtans geen verkiesbare plaats of mandaat te verdedigen.

Anciaux «Willy Claes haalde niet uit naar Bert, maar gaf kritiek op de manke communicatie van de partij. Hij heeft gelijk. Bij Tobback en Willockx spelen wellicht andere motieven.»

HUMO Welke? Tobback omschreef Bert als 'een wildvreemde' en volgens Willockx is hij alleen met zijn eigen ego bezig.

Anciaux «Louis ligt al een tijdje overhoop met Bert over Brussel, en Freddy Willockx werkt in Sint-Niklaas nauw samen met Nelly Maes (die niet overstapt maar bij SLP, het vroegere Spirit blijft, red.). Misschien speelt dat mee?
Maar nogmaals, ik wil geen olie op het vuur gooien. Ik was gisteren op bezoek bij een aantal kankerpatiënten in een vakantieverblijf aan de kust. Er waren daar ook uitgesproken socialisten, en ze wensten me allemaal proficiat met de overstap van Bert naar hun partij. Zelfde reactie bij veel socialisten in Brussel, van gewone militanten tot Pascal Smet (Brussels minister, red.). Zij zien Bert maar wat graag komen omdat ze al jaren goed met hem samenwerken. Norbert De Batselier of Patrick Janssens zijn ook tevreden met zijn komst, en zo zijn er nog veel meer.»

HUMO Alleen zeggen ze dat niet hardop.

Anciaux «Tja, de media voeren uiteraard liever de ruziemakers op.»

HUMO Europarlementslid Mia De Vits heeft toch een punt als ze wijst op de negatieve uitspraken die uw zoon in het verleden heeft gedaan over vakbonden en ziekenfondsen? Hij noemde de socialistische partij vroeger ook ronduit conservatief, en hij blijft beklemtonen dat hij zeker nooit socialist wil worden. Wat heeft hij dan in zo'n partij te zoeken?

Anciaux «Vakbonden zijn absoluut nodig, en niemand kan betwisten dat ze heel wat sociale vooruitgang hebben gerealiseerd. Maar je kunt toch niet ontkennen dat de vakbond zich soms heel conservatief opstelt? Wat doet de vakbond voor de 92.000 werklozen in Brussel? Niet veel, hoor! Mag dat dan niet hardop gezegd worden?»

HUMO Speelt bij sommige socialisten ook geen aloude aversie tegen nationalisten mee? Voor de oudere generatie blijft Anciaux wellicht een erfgenaam van de oude VU, de partij die zich bijvoorbeeld profileerde op amnestie voor oorlogscollaborateurs.

Anciaux «Nu gaat u het wel heel erg ver zoeken, vind ik. Ik ben 77, en mijn vader was bij de Witte Brigade (het verzet, red.). Komaan zeg, als de collaboratie of onverwerkt verleden een rol spelen, dat zou ik pas erg vinden.
Feit is: wat nu gebeurt doet iedereen pijn. Reken maar dat ook Bert aangeslagen is. Ben ik nu welkom of niet, vraagt hij zich af. Als dit niet snel uitgeklaard wordt, haakt hij misschien af.»

HUMO En dan? Nog maar eens een nieuwe partij?

Anciaux «Nee, een nieuwe partij komt er niet. Dan is het best mogelijk dat hij helemaal uit de politiek stapt.»

HUMO Overigens, heeft u al een SP.A-lidkaart?

Anciaux «Nee, nog niet. Ik heb een lidkaart gehad van de VU en één van Spirit. Van VL.Pro was ik geen lid meer: ik heb afgehaakt toen de partij zich links-liberaal ging noemen, terwijl de echte liberalen met Patrik Vankrunkelsven en Sven Gatz al weg waren naar de VLD. Zij zijn de linkse vleugel van de liberalen. Bert en ik zijn geen van beiden liberalen, we zij het nooit geweest en we zullen het ook nooit worden.
Ik dring me niet op, maar ik ben bereid om eventueel te bemiddelen. Eén communicatiefout mag de openheid van de SP.A voor alle linksen en progressieven toch niet op de helling zetten? Ik wil alles doen om die tweedracht te helpen wegwerken.»