Henk Rijckaert: ‘Als leraar wetenschappen heb ik Niels Destadsbader een koeienoog laten dissecteren’

Alsof jongeren nog niet genoeg gevangen hebben gezeten, moeten ze nu – net waneer de wereld gul opent en de zon zichzelf heruitvindt – nog wat langer in eenzame opsluiting verblijven, zich op hun cursussen storten en bibberend van de stress richting examen trekken. Humo reikt hen dan ook gezwind een helpende hand: we vroegen vijf ervaringsdeskundigen naar hun meest beproefde studietips. Vandaag: Henk Rijckaert. ‘Iedereen spiekt.’

Komiek Henk Rijckaert (46) heeft net een derde ‘Doeboek voor kleine nerds’ geschreven, samen met tv-maker Lieven Scheire en biologe Hetty Helsmoortel. Was hij op school zelf een kleine nerd?

HENK RIJCKAERT «Volgens mij niet, maar als je het mijn klasgenoten vraagt, zouden ze zeker antwoorden van wel. Ik was meer geinteresseerd in wetenschap en tekenen dan in sport of de nieuwste mode. Voor veel mensen is wetenschap saaie materie, maar ik had het geluk een paar bevlogen leerkrachten te treffen die ons spectaculaire proefjes lieten doen waarbij af en toe iets in brand vloog. Dat blijft hangen.»

HUMO Met welke vakken had je meer moeite?

RIJCKAERT «Ik heb totaal geen taalgevoel. Ik heb zulke nare herinneringen aan de lessen Duits dat ik het nog altijd vertik om in Duitsland te stoppen als ik erdoor rijd. Voor mij is het land één lange autostrade.

»Ik ben nooit een uitmuntende student geweest. Ik kan niet goed stilzitten en me concentreren.»

HUMO Had dat je vandaag de stempel ‘ADHD’ opgeleverd?

RIJCKAERT «Wellicht. En doe er maar meteen het label dyslexie bovenop. Ik haatte het om luidop te moeten voorlezen in de klas. In die tijd bestonden die diagnoses amper. Niet erg: ik heb me er doorgesparteld. Alleen was het iets comfortabeler geweest als ik wat hulp had gekregen. Op de middelbare school kon ik me nog wel redden door gewoon op te letten, maar aan de hogeschool, waar ik voor industrieel ingenieur landbouw ging studeren, was het ploeteren. Ik heb mijn eerste én tweede kandidatuur gebist. Daarna had ik kennelijk de juiste methode gevonden en raakte ik er altijd vlotjes door.»

HUMO Wat hield die methode precies in?

RIJCKAERT «Ik maakte schema’s en samenvattingen. Urenlang hield ik me daarmee bezig, vaak ’s nachts. Wat me ook ontzettend heeft geholpen, is afspreken met vrienden op café. Dat is mijn gouden tip: ga met je maten op café, bestel een Westmalle Tripel – iets niet-alcoholisch mag ook – en stel elkaar vragen over de leerstof. Ik heb meer dan één aha-erlebnis gehad boven zo’n Westmalle Tripel. Plus: het was ontspannend.»

HUMO Helpt ontspanning om goed te blokken?

RIJCKAERT «Zeker. En beweging! Ik sprong veel. Springen is een zeer democratische sport: je hebt geen speciale attributen nodig en je kunt het overal doen, ook naast je bureau. Wat ook helpt: op gezette tijden luid meebrullen met Rage Against the Machine of Queens of the Stone Age.»

HUMO Ging jij gezond eten tijdens de examens?

RIJCKAERT «Dat niet. Het dieet van kotstudenten is niks waar Pascale Naessens vrolijk van wordt. Ik dronk wel veel water: drie liter per dag. Ik rookte toen ook nog. In die tijd waren er nog geen nachtwinkels, dus als ik ’s nachts zat te blokken, gebeurde het dat ik opeens zonder zat. Dan ging ik graaien in mijn asbak om met alle peuken toch nog een sigaretje te rollen. Eigenlijk is het een wonder dat ik nog leef.»

HUMO Je bent de zoon van twee onderwijzers. Dan is spieken wellicht not done?

RIJCKAERT «Iedereen spiekt toch? Dat durf ik nu wel te zeggen: ze kunnen me mijn diploma toch niet meer afpakken. Ik ging niet ingenieus te werk. Formules in potlood op je bank schrijven is een klassieker die zijn nut heeft bewezen. De truc is – als ik dan toch spiektips mag geven – om te doen alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Doe je het stiekem, dan straal je criminaliteit uit.

»Ik heb zelf nog les gegeven – de stroper is boswachter geworden – en heb gezien hoe sommige leerlingen midden in het examen hun boek open en bloot op hun knieën durfden te legden. Daar trapte ik natuurlijk niet in. In mijn klaslokaal stond een grote glazen kast, vol wetenschappelijke proefjes. Dan deed ik alsof ik geinteresseerd in die kast stond te turen, maar eigenlijk hield ik iedereen in de gaten door de weerspiegeling: ‘Aaron, kijk op je eigen blad!’»

HUMO Je gaf biologie en fysica in het kunstonderwijs. Daar staat de interesse in de wetenschap doorgaans op een laag pitje.

RIJCKAERT «Van mij moesten mijn leerlingen geen geniale wetenschappers worden. Ik wilde vooral hun nieuwsgierigheid aanwakkeren en hen een stevige basis geven, zodat ze niet in paniek zouden raken als ze ooit in de krant lazen over vaccins: ‘Help, wat is dat?’»

HUMO Heb je dat aan Xander De Rycke en Niels Destadsbader kunnen meegeven? Zij zaten in je klas.

RIJCKAERT «Zij niet alleen: Trixie Whitley en Boris Van Severen hebben ook nog biologie gekregen van mij. Jaja, mijn klas was een BV-fabriekje (lacht). Laat het duidelijk zijn: ik heb nul verdienste aan hun bloeiende carrières, maar Niels Destadsbader heeft dankzij mij wel een koeienoog gedissecteerd.»

HUMO Heb je nog een ultieme tip?

RIJCKAERT «Op tijd en stond eens goed springen, nooit opgeven, en altijd onthouden: met een 10 op 20 kom je er ook.»