Herman Van Rompuy, ex-voorzitter van de Europese Raad: 'In 3 jaar zijn er in de EU 5 miljoen nieuwe jobs gecreëerd'

Europa viert deze week de 60ste verjaardag van het Verdrag van Rome, maar het is een feestje in mineur. Trump lacht ons uit, Poetin voert een hybride oorlog, Erdogan briest en dreigt, en intussen trachten Europese populisten de EU van binnenuit te doen wankelen. Herman Van Rompuy blijft er, geheel volgens zijn stijl, ijzig kalm bij.

'De stichters van de EU zouden vandaag omvallen van verbazing, zo'n succes is het Europese project'

Bij de voormalige ‘president van Europa’ verwacht je een chauffeur voor de deur, kleerkasten met oortjes in, heupwiegende assistentes en dienstbodes die koffie brengen. Maar Van Rompuy huist in een vrij anoniem bureau bij zijn vrienden van de Europese Volkspartij. Geen eigen personeel. Geen opzichtige kunst aan de muren. Enkel een grote Europese vlag en ingekaderde foto’s van zijn ontmoetingen met Europese leiders als Merkel, Barroso en Sarkozy.

Herman Van Rompuy (waarschuwende toon) «We zullen het toch over Europa hebben, hè? Als het over de Belgische politiek gaat, klap ik dicht.»

HUMO Mogen we starten met een vraag over uzelf? Hoe vult u uw dagen sinds u eind 2014 afzwaaide als voorzitter van de Europese Raad?

VAN ROMPUY «Ik geef een aantal uur per jaar les in Leuven, Louvain-la-Neuve en Parijs. En ik ga dagelijks ergens spreken, als voorzitter van de denktank European Policy Centre. Hoewel ik me hier niet bezighoud met de dagelijkse werking, hebben ze me toch een bureau gegeven. Het eerste anderhalf jaar werkte ik zonder secretariaat. Drie uur per dag zat ik e-mails te beantwoorden, trein- en vliegtuigtickets te boeken, uit te zoeken of er parking was in de buurt van de plek waar ik ging spreken. Gek werd ik ervan. Ik was dat niet meer gewoon.

»Zelfs een Belgische staatssecretaris krijgt in de jaren na zijn mandaat nog twee man personeel ter beschikking. Voor mij was er niks. Maar ik voel me nog geen sociaal geval, hoor (lacht). En gelukkig is er sinds vorig jaar iemand die me met die praktische zaken helpt.»

HUMO Is uw leven minder hectisch dan voorheen?

VAN ROMPUY «Ik draag geen verantwoordelijkheid meer, dat maakt een groot verschil. En als ik wil, kan ik morgen perfect met alles stoppen. Helaas kan ik moeilijk nee zeggen.»

HUMO U staat erom bekend geen workaholic te zijn. U hebt uw gezin niet verwaarloosd. Was u uw tijd vooruit op dat vlak?

VAN ROMPUY «Ha! Mijn vrouw is daar niet altijd van overtuigd. Maar mijn kinderen zeggen dat ze het fenomeen van de afwezige vader nooit hebben ervaren. Daar ben ik trots op. In politieke kringen lijkt het wel een statussymbool om twaalf tot zestien uur per dag te werken, zeven dagen op zeven. Ik doe daar niet aan mee.

»In de regering-Dehaene namen wij ’s zomers minstens vier weken vakantie. Met Pasen en Kerstmis namen we nog een week, en in de krokusvakantie ging ik skiën. Het land werd daardoor heus niet minder goed bestuurd.

»Jean-Luc ging op vakantie in Sardinië. Daar was één telefoontoestel: alleen zijn moeder kende het nummer. Goede leiders durven te delegeren. Je moet niet geobsedeerd zijn en altijd mee willen zijn met het laatste krantenartikel en de recentste tweet van iemand die zich interessant wil maken. En zeker niet de nood voelen om daar telkens op te reageren.

»Tijdens mijn skivakantie kreeg ik onlangs telefoon over de vijf scenario’s voor Europa die commissievoorzitter Juncker had voorgesteld. Men vroeg mijn mening, maar ik had nog niks gelezen. ‘En ik ga dat vanavond ook niet doen,’ zei ik tegen die journalisten. ‘Bel volgende week maar eens terug.’ Als minister had ik net hetzelfde gedaan.

»Ik zie sommige ex-collega’s uit de Vlaamse of federale regering om de twee dagen op tv verschijnen. Die hebben een mening over om het even welk onderwerp. Ik moet die mensen bewonderen: ik kan dat niet. Blijkbaar voelen velen de onweerstaanbare drang om onmisbaar te zijn. Ik heb niet de indruk dat de wereld mij mist. En ik vind dat prima.»

Mistroostig leger

HUMO In Nederland voorspelt men ‘Belgische toestanden’, omdat er na de verkiezingen van vorige week geen grote partijen meer zijn. Misschien krijgt u straks nog telefoon om koninklijk verzoener of ontmijner te worden.

VAN ROMPUY (lacht) «Ik hoop van niet. De Nederlanders hadden in de jaren 70 de gewoonte om maandenlang te onderhandelen over een regering. Wij hebben het dus van hén geleerd. Maar ons record van 540 dagen zal niemand ooit verbreken. We blijven geheel buiten schot.

»Men zal vier partijen nodig hebben om een regering te vormen, maar dat is niet onmogelijk. In Europa regeren we met 28 lidstaten. Achter elke lidstaat zitten twee à drie partijen: je zit dus met 60 partijen aan tafel. Moeilijk gaat ook.»

HUMO De PVV van Geert Wilders is er niet in geslaagd de grootste partij te worden. Hoe groot is uw opluchting?

VAN ROMPUY «Ik ben opgelucht, maar ik hoed me voor euforie. Net zoals ik me vooraf ook niet heb laten leiden door het leger van mistroostigen. Na de brexit en de verkiezing van Trump leek het alsof half Europa tegen eind 2017 door populisten bestuurd zou worden. Ik heb dat nooit geloofd. Wilders zou heus geen 51 procent van de stemmen halen. Bij ons heeft het cordon sanitaire ook gewerkt: het Vlaams Belang is fors teruggedrongen.

»In Frankrijk acht ik het zo goed als onmogelijk dat Marine Le Pen aan de macht komt. Haar tegenkandidaat in de tweede ronde wordt normaal de volgende president. In Duitsland haalt het radicale AfD (Alternative für Deutschland, red.) in de peilingen hoogstens 15 procent. Die verkiezingen lijken uit te draaien op een tweestrijd tussen Merkel en Martin Schulz (tot voor kort de voorzitter van het Europees parlement, red.), de twee meest pro-Europese kandidaten die je kunt bedenken.

undefined

'Na de brexit en Trump leek het alsof half Europa tegen eind 2017 door populisten bestuurd zou worden. Ik heb dat nooit geloofd'

»Ik ben banger voor wat nog kan komen dan voor wat er nu is. Als we het vertrouwen van de burgers niet kunnen terugwinnen, vrees ik dat het populisme nog sterker zal worden, over vijf of tien jaar. De meeste Europeanen willen nog altijd een open samenleving en een open economie, op voorwaarde dat ze zich meer beschermd voelen: tegen werkloosheid, sociale dumping, terreur, massale immigratie, financiële instabiliteit, de klimaatopwarming… Een goed draaiende economie volstaat niet meer. Het onbehagen over die andere gevaren is te groot. Als we de mensen niet het gevoel kunnen geven dat ze beschermd zijn, zullen ze de open samenleving nog meer in vraag gaan stellen.»

HUMO Volgens Bart De Wever is Angela Merkel met haar ‘Wir schaffen das’ grotendeels verantwoordelijk voor de nieuwe opstoot van populisme.

VAN ROMPUY «Tja, Merkel behoort natuurlijk niet tot zijn politieke familie. Ik ben ervan overtuigd dat haar uitspraak amper impact heeft gehad. Die vluchtelingen waren sowieso naar Duitsland gegaan. Vijf jaar geleden kwamen er maar 60.000 Syriërs naar Europa: bijna allemaal kozen ze voor Duitsland.

»In het begin van de crisis heeft Frankrijk bussen naar het zuiden van Duitsland gestuurd om vluchtelingen naar Frankrijk over te brengen. De meeste keerden leeg terug. Niemand wil naar Frankrijk. De werkloosheid bedraagt er 10 procent, in Duitsland is dat 5 procent. De tienduizenden vluchtelingen in Calais wilden ook niet in Frankrijk blijven, ze wilden naar Engeland.

»Merkel heeft het probleem dus niet veroorzaakt, maar ze heeft het later wél opgelost. Ze begreep dat we tienduizenden mensen konden verwelkomen, maar geen miljoenen. De enige manier om de toestroom te stoppen, was een deal met Turkije. Als je boten zou willen tegenhouden en terugsturen, kom je in Turkse wateren terecht en schend je het internationale recht. En daarbuiten zeggen alle conventies dat je mensen in nood moet helpen. De Duitsers hebben als eerste ingezien dat we Turkije nodig hadden. De onderhandelingen hebben maanden geduurd, maar de stroom van oorlogsvluchtelingen is uiteindelijk wel gestopt. We sluiten het ene asielcentrum na het andere. Dát is de bescherming waarover ik het net had.»

HUMO Turkije dreigt er ongeveer om de drie dagen mee om die deal op te blazen. Vorige week was president Erdogan alweer razend, omdat Nederland had belet dat Turkse ministers er campagne kwamen voeren voor de grondwetswijziging die hij wil doorvoeren.

VAN ROMPUY «Dat opbod tussen Erdogan en Mark Rutte moet je vooral zien in de context van de verkiezingen. Het kwam beiden goed uit. Rutte heeft kunnen tonen dat ook een leider van een traditionele partij principieel kan zijn. En hij heeft daarbij terecht de steun van Europa gekregen.

»Ik heb het altijd vreemd gevonden dat Turkse ministers haast ongegeneerd speeches houden in andere landen, zonder zich iets aan te trekken van de plaatselijke regering. Sinds de mislukte coup tegen Erdogan staan zijn voor- en tegenstanders elkaar politiek naar het leven. Pure haat, die ook oplaait bij de Europese Turken. Dat maakt die meetings nog delicater.

»Ik vind wel dat we empathischer hadden moeten reageren op de coup tegen Erdogan. Daar zijn 250 mensen bij omgekomen. Onmiddellijk daarna is hij begonnen met de repressie, en die heeft Europa wél veroordeeld. We zijn daar diplomatiek tekortgeschoten en dat heeft het wantrouwen nog versterkt.»

HUMO Spelen we niet met vuur door de Turken zo voor het hoofd te stoten?

VAN ROMPUY «We moeten coherent zijn. Er was veel kritiek op de vluchtelingendeal met Turkije. Maar nu Europa toont dat het wél op zijn democratische principes staat, is het weer niet goed.

»De recente gebeurtenissen sluiten Turkije alleszins uit van EU-lidmaatschap. Ik geloof ook niet dat Turkije écht lid wou worden. Erdogan was alleen geïnteresseerd in het onderhandelingsproces, om de Turkse economie aan te zwengelen. Aanvankelijk stond de seculiere, Turkse zakenwereld nogal argwanend tegenover hem. Hij heeft hen gepaaid door zich pro-Europees op te stellen. Toen de economie begon te draaien, haalde hij zijn islamitische agenda weer boven.

»Gezien hun geschiedenis zie ik de Turken ook niet rond de tafel van een Europese Raad zitten, naast Malta, Litouwen en Luxemburg. Zij zijn een veel te fiere natie om zomaar één van de 28 te zijn.»

HUMO Maar hoe reëel is het gevaar dat Turkije de vluchtelingendeal torpedeert?

VAN ROMPUY «Als ze dat doen, is de laatste band met de EU weg. De politieke stabiliteit in Europa hangt ervan af. Ze weten dat ze die rode lijn niet mogen oversteken. Maar we leven in een irrationele wereld, met enkele zeer temperamentvolle leiders. Je weet maar nooit.»

Doemdenkerij

HUMO Het Verdrag van Rome bestaat 60 jaar, Europa kent al meer dan 70 jaar vrede. Gelooft u dat we er nog 60 bij doen?

VAN ROMPUY «Ja. De ondertekenaars van dat verdrag zouden vandaag omvallen van verbazing. We zijn niet meer met zes, maar met 28. We hebben niet alleen een douane-unie, maar ook een eengemaakte markt en een gemeenschappelijke munt. Van de nieuwe leden zijn er drie die vroeger tot de Sovjet-Unie behoorden! En alle ex-kolonies van de Sovjet-Unie – de Polen, de Hongaren, de Tsjechoslovaken – zijn lid van de EU én de NAVO. De EU is een succesverhaal.

undefined

undefined

'De voorbije drie jaar zijn er in de EU 5 miljoen nieuwe jobs gecreëerd'

»Laten we ook niet vergeten vanwaar we komen. In de jaren 50 had Vlaanderen een grotere structurele werkloosheid dan Wallonië. Maar door de invoering van de euromarkt lagen we plots in het centrum van het rijkste deel van de wereld: Rijnland, Parijs en Amsterdam-Rotterdam. De buitenlandse investeerders stroomden toe, de welvaart verdubbelde in twaalf jaar tijd. Vandaag ligt ons werkloosheidspercentage de helft lager dan in Wallonië. De EU heeft daar veel toe bijgedragen.»

HUMO Toch blijft het pessimisme over de toekomst van Europa groot. Waaraan wijt u dat?

VAN ROMPUY «Door de opeenvolging van noodsituaties is het vertrouwen bij de bevolking zwaar beschadigd. We hebben de financiële crisis gehad, de economische crisis, de crisis van de eurozone, de vluchtelingencrisis, het terrorisme, de brexit, Trump… Het is normaal dat mensen zich dan afvragen: ‘Wat is het volgende?’

»Toch hebben we zeer veel gerealiseerd. De voorbije drie jaar zijn er in de EU 5 miljoen nieuwe jobs gecreëerd – 5 miljoen! We doen het beter dan verwacht in het terugdringen van broeikasgassen. Het doel was min 20 procent tegen 2020, we gaan naar min 24 procent. We hebben de banken en de eurozone gered, terwijl er in volle Griekse crisis werd geroepen dat we Kerstmis 2012 niet eens zouden overleven. De eurozone is nog nooit zo stabiel geweest als vandaag.»

HUMO Er zijn maar weinig Europese leiders die de voorbije maanden hebben gezegd: ‘Het is in orde, mensen, u kunt weer rustig ademhalen, we hebben het onder controle’.

VAN ROMPUY «Dat is nog een understatement. Veel te weinig politici nemen het op voor Europa. Ze verwijzen alleen maar naar Europa als de boosdoener. Je moet je bijna excuseren als je nog iets positiefs zegt over het Europese project. Het is zelfs niet meer politiek correct om daar nog in te gelóven. Wie niet meedoet aan de doemdenkerij is wereldvreemd. ‘Ah, u vindt dus dat er geen problemen meer zijn?’ Met zulke karikaturen wordt het moeilijk. Gelukkig trek ik me daar niks van aan, mijn tijd is toch voorbij.»

HUMO Eén van de meest gehoorde kritieken is dat Europa log en traag beslist.

VAN ROMPUY «En in België gaat het rap, zeker? In alle democratische landen nemen zware beslissingen tijd in beslag. Maar finaal telt alleen het resultaat. Over dertig jaar zal er in de geschiedenisboeken staan dat we de eurozone hebben gered, niet dat het moeilijk was of dat het lang heeft geduurd.

»Ik heb van Jean-Luc Dehaene geleerd dat je het in België en Europa niet eens hoeft te zijn over het einddoel om samen vooruit te gaan. In België hebben de partijen niet dezelfde mening over het laatste station van de staatshervorming, maar ze kunnen onderweg wel tot een akkoord komen over de tussenstations.»

HUMO Is het Europa met twee snelheden de wonderoplossing die Europa sneller kan vooruitduwen?

VAN ROMPUY «Nee, want dat bestaat al langer. In het verdrag van Lissabon staat dat landen voor versterkte samenwerking kunnen kiezen, op voorwaarde dat ze minstens met negen zijn. Alleen is daar nog maar weinig van gebruikgemaakt. Dat mag gaan veranderen. Eén land – of enkele landen – mag de rest niet blokkeren. Als de Polen blijven doen wat ze nu doen, sluiten ze zichzelf uit. Dan is het Europa met verschillende snelheden de enige weg.

»De brexit opent ook mogelijkheden. De Britten hebben een Europese defensie altijd tegengehouden. Zij vonden de NAVO belangrijker dan de EU. Nu zij ons niet meer kunnen tegenwerken, is de tijd rijp voor meer militaire samenwerking.»

Tusk vs. Trump

HUMO Uw opvolger Donald Tusk noemde het Amerika van Trump een even grote bedreiging als China, Rusland en IS. Bent u het daarmee eens?

VAN ROMPUY «Ik heb minder zin voor drama dan mijn opvolger. Je kunt IS, en zelfs Poetin, moeilijk gelijkschakelen met Trump. Vermoedelijk wou hij schetsen welke dreigingen er op ons afkomen. Maar als je die dan in één zin zet… Zijn uitspraak is in sommige kringen slecht onthaald.»

HUMO Na de brexit en de verkiezing van Trump was u toch ook geschokt? In een interview zei u ronduit triestig te zijn. En u noemde mensen die Trump relativeren ‘intellectuele collaborateurs’.

VAN ROMPUY (droog) «In weerwil van mijn imago vertoon ik soms menselijke emoties. Ik was gechoqueerd en boos. Nog meer bij Trump dan bij de brexit. Trump ís gevaarlijk. Hij is verkozen op basis van leugens, en hij valt voortdurend de andere machten aan: de pers, de rechterlijke wereld, zelfs de wetenschap.

»Met die collaboratie-uitspraak verwees ik naar wat la trahison des clercs wordt genoemd: het verraad van de intellectuelen in de jaren 30. Zij dedramatiseerden het opkomende fascisme ook, omdat de economie goed draaide. Die fout mogen we niet opnieuw maken.»

HUMO Hoe realistisch acht u het scenario dat Poetin straks de Baltische staten aanvalt en Trump ons laat stikken?

VAN ROMPUY «De bevolking in die landen is alleszins bang. Ze hebben gezien wat Poetin heeft gedaan in Georgië, Moldavië en Oekraïne, en ze vrezen dat hun hetzelfde zal overkomen. Net daarom moeten we hen bescherming bieden met een verhoogde militaire samenwerking.»

HUMO U zei ooit: ‘Ook al zijn we de eerste en enige generatie die geen oorlog aan den lijve heeft ondervonden, we zijn angstiger dan alle voorgaande.’ Waaraan ligt dat?

VAN ROMPUY «We zijn individualistischer geworden. Gezinnen zijn veel kleiner en leven op zichzelf. Ik ben in de jaren 50 nog opgegroeid in een wijk waar iedereen iedereen kende. Had je een probleem, dan liep je naar de buren en kreeg je hulp. Zo ontstond er solidariteit en vertrouwen.
 »Als we op onszelf gaan terugplooien, worden we banger. We bekijken de ander sneller met wantrouwen. Die ander zal ook niet meer automatisch komen helpen als we in nood zitten. We staan er alleen voor.

undefined

undefined

'Vandaag is iedereen gefocust op zijn smartphone, en sommigen dragen enorme hoofdtelefoons. Er is geen interactie meer mogelijk.'

»Ik neem vaak de trein. Twintig jaar geleden kon je op het perron nog een praatje slaan met andere wachtenden. Vandaag is iedereen gefocust op zijn smartphone, en sommigen dragen enorme hoofdtelefoons. Er is geen menselijke interactie meer mogelijk.»

HUMO Terug naar het Europese project. Ik heb nog wel enkele suggesties om de harten van de bevolking terug te winnen.

VAN ROMPUY «Aha! Ik luister.»

HUMO Politici moeten weer onkreukbaar worden. De Fransen kunnen haast op geen enkele ‘onbevlekte’ presidentskandidaat stemmen. Le Pen, Macron en Fillon zijn allemaal in opspraak gekomen wegens financieel gefoefel. Ook in België is er een grote verontwaardiging over de politieke graaicultuur.

VAN ROMPUY «Dat is geen probleem van Europa, maar van álle bestuursniveaus. En er zijn paradoxen. In Amerika is er ook onbehagen over de scheve inkomensverdeling: 1 procent van de Amerikanen heeft de helft van de economische groei tussen 1975 en 2007 naar zich toe getrokken. Toch verkiezen ze daar een president die bij die 1 procent hoort. Een multimiljardair die zijn belastingaangifte niet wil bekendmaken en geen afscheid wil nemen van zijn vennootschappen. Dat is irrationeel.

»Natuurlijk is een grotere integriteit in de politiek gewenst. Maar dat is niet het wondermiddel om de burger te verzoenen met de politiek.»

HUMO Denkt u? Guy Verhofstadt, Europees fractieleider voor de liberalen, verdient nog 140.000 euro per jaar extra bij de Belgische investeringsholding Sofina. Ex-eurocommissaris Karel De Gucht krijgt van Europa drie jaar lang een afscheidspremie van 125.000 euro per jaar, maar zetelt intussen ook in de raad van bestuur van ArcelorMittal, de staalreus die jaarlijks 1,5 miljoen euro uitgeeft aan lobbying. Vindt u dat allemaal kies?

VAN ROMPUY «Ik spreek me niet uit over individuen. Op alle niveaus zijn er integere mensen nodig, maar men kiest niet altijd voor integere mensen.»

HUMO Ex-commissievoorzitter Barroso is nu adviseur bij Goldman Sachs, de grootbank die de financiële én de Griekse crisis mee veroorzaakt heeft. Er zijn zelfs aanwijzingen dat Barroso zich tijdens zijn voorzitterschap al liet adviseren door de bank in het bestieren van de Griekse crisis. Begrijpt u dat mensen dat niet meer pikken?

VAN ROMPUY «Nogmaals: ik waag me niet aan individuele gevallen. Ik zie wel dat de normen voor voetballers en zangers anders liggen. Die bedragen zijn nog veel forser en blijkbaar hebben mensen daar minder problemen mee.»

HUMO Misschien zijn de tijden gewoon veranderd. Siegfried Bracke kwam in opspraak omdat hij het Kamervoorzitterschap combineerde met een functie als adviseur bij Telenet. U was destijds parlementsvoorzitter en zat tegelijk in de raad van bestuur van Dexia Bank België. Daar kraaide geen haan naar. Hebt u zich nooit afgevraagd of dat ethisch was?

VAN ROMPUY «Ik heb daar nooit een geheim van gemaakt. Dat werd allemaal gepubliceerd.»

Apple voor de dorst

HUMO De Nederlandse auteur en ex-politicus Jan Terlouw vindt dat de EU weer wat menselijker moet worden. ‘Het primaat van de economie is veel te sterk geworden,’ zei hij enkele weken geleden in Humo. ‘Men heeft er zoveel mogelijk landen bij gehaald, om de markt te vergroten. Alles moest wijken voor economische groei, de rest zijn ze vergeten.’

VAN ROMPUY «Ik deel zijn analyse. Het primaat van de economie moet gecounterd worden door het primaat van de politiek. Tijdens de crisis van de eurozone waren de financiële markten zowat onze grootste vijand. Ze hebben de Grieken, de Ieren en de Portugezen op de knieën gekregen. Toen enkele kleine Spaanse banken in de problemen kwamen, leek het alsof álle Spaanse banken rot waren. De markten overreageerden. En wij stonden er als politici naar te kijken, wetende dat de eurozone eraan ging als zij er geen vertrouwen meer in hadden.»

HUMO Mag ik u nogmaals citeren? ‘Wij bezweren als politici voortdurend dat we alles onder controle hebben, maar eigenlijk zijn we machtelozer dan ooit. De eenvoudige waarheid is dat het ons ontsnapt, dat we er zeer vaak gewoon als toeschouwer bij staan.’

VAN ROMPUY «Dat was toen zo. We hebben zeer verregaande maatregelen moeten nemen om het vertrouwen terug te winnen. En dat heeft lang geduurd. Velen hebben daaruit besloten dat de financiële en economische elite de wereld regeren. De markten zijn mondiaal georganiseerd, de politiek niet. Dat maakt ons soms machteloos. Tegenover een wereldeconomie zou je ook een stukje world governance moeten zetten. In de G20 – die een soort van wereldregering zou moeten zijn – hebben we wel maatregelen genomen om daar wat meer greep op te krijgen, maar voorlopig is dat onvoldoende.

undefined

'Mijn kinderen zeggen dat ze het fenomeen van de afwezige vader nooit hebben ervaren. Daar ben ik trots op'

»U ziet hoe belangrijk het is om maatregelen op grote schaal te kunnen nemen. Toch maken nationalisten ons wijs dat we ons weer achter onze landsgrenzen moeten terugtrekken. Alsof de financiële markten zich daar iets van aantrekken.»

HUMO Wat mensen ook boos maakt, is dat multinationals veel minder belastingen betalen dan kleinere bedrijven.

VAN ROMPUY «Ook dáár zijn we mee bezig. Europees Commissaris Margrethe Vestager heeft aan Apple gezegd dat ze 13 miljard euro aan ongeoorloofde staatssteun moeten terugbetalen aan Ierland. Het onwaarschijnlijke is dat Ierland dat aanvecht: een land dat we hebben moeten redden tijdens de bankencrisis wil die 13 miljard niet!»

HUMO Historicus en eurokenner Rolf Falter zei daarover in Knack: ‘Toen Volkswagen in de problemen kwam met het geknoei met emissies stuurde het een team van veertig lobbyisten naar Brussel. Het wist dat het een zaak van leven of dood was. Apple, daarentegen, had niet in de gaten dat er zwaar onweer dreigde en verzorgde zijn contacten met de Europese instellingen niet. Gevolg: een boete van 13 miljard euro. Zo werkt het.’

VAN ROMPUY «Dat is karikaturaal. Als de Europese Commissie dan eens iets doet, minimaliseert men het door te zeggen dat de tegenpartij te weinig heeft gelobbyd.»

HUMO Er zijn wel vijf keer meer lobbyisten met een toegangsbadge van het Europees parlement dan er europarlementsleden zijn. En de overgrote meerderheid komt uit de grootbanken, de oliesector en andere multinationals.

VAN ROMPUY «Lobbying gebeurt overal ter wereld. Maar Europa heeft dat lobbywerk wel gereguleerd: de lobbyisten zijn gekend en politici moeten hun contacten met hen bijhouden in een register. Europa neemt ook een hoop maatregelen die tegen de belangen van die multinationals in gaan.

»We hebben zelfs een systeem van automatische uitwisseling van financiële gegevens opgezet. Niet alleen in Europa, maar in de hele OESO-zone. Als u een rekening hebt in pakweg Zwitserland of Canada, worden die gegevens automatisch overgedragen aan de Belgische fiscus. Belastingfraude en -ontwijking worden systematisch aangepakt. Natuurlijk hebben we PanamaLeaks en LuxLeaks gehad, maar men heeft daar telkens adequaat op gereageerd. Mevrouw Vestager heeft ook al gezegd dat het geval-Apple niet het laatste zal zijn.»

HUMO De Europese Commissie heeft iets gemeen met de regering-Trump: een mannetje uit de oliesector is bevoegd voor het klimaatbeleid. De Spaanse eurocommissaris Cañete had twee oliebedrijven, die nu door zijn schoonbroers worden bestuurd. Er was een petitie van 600.000 handtekeningen tegen hem, toch duwde uw partij zijn kandidatuur door.

VAN ROMPUY «Moet ik nu echt over elke persoon commentaar geven? Kijk naar hoe die man functioneert.»

HUMO Volgens burgerwaakhond Corporate Europe Observatory ontvangt hij vier keer meer fossiele lobbyisten dan mensen uit de sector van de groene energie.

VAN ROMPUY «Ik denk toch niet dat hij vandaag nog zoveel vrienden heeft in bepaalde kringen. Iedereen erkent dat Cañete een belangrijke rol heeft gespeeld in het historische klimaatakkoord van Parijs. Gelukkig was er toen nog een Amerikaanse president die er wél in geloofde, en was het probleem van de luchtvervuiling in China zó groot geworden dat zij ook wilden meedoen.»

HUMO Uit de rapporten van het Internationaal Energieagentschap blijkt wel dat fossiele energie nog altijd vijf keer meer wordt gesubsidieerd dan duurzame energie.

VAN ROMPUY «Maar dat is niet de schuld van Cañete. Dat is de voorbije decennia zo gegroeid. In de rest van de wereld is het niet anders. Veranderingen vragen tijd.»