Het geld van de kerk (1)

Wat kost de kerk in België? Wat bezit ze? En hoe bereken je dat allemaal? Het zijn grote levensvragen, en zoals dat gaat met grote levensvragen, krijg je er niet zo makkelijk een pasklaar antwoord op.

De Belgische kerk is geen geconsolideerd bedrijf met een overzichtelijke boekhouding die je op een eenvoudig verzoek kunt inkijken. Het is een archipel van kleine en minder kleine eilandjes met eigen inkomsten, uitgaven, investeringen, beleggingen en bezittingen. Bovendien houdt de kerk niet van pottenkijkers, of het nu gaat over pedofilie of over centen. Wij lieten ons niet afschrikken en gingen op zoek: het geld van de kerk, in drie afleveringen voor u uitgespit.

Enkele passages uit het artikel

Priesters krijgen een wedde van de Federale Overheidsdienst Justitie. Vorig jaar kostte dat de staat 92,2 miljoen euro, vakantiegeld en eindejaarspremies inbegrepen, plus nog eens 35,5 miljoen voor de pensioenen van priesters op rust. Een aartsbisschop verdient 101.594 euro per jaar, de zeven bisschoppen 81.914 euro per kop, de 26 vicarissen-generaal elk 30.340 euro, de 68 kanunniken en 54 secretarissen 25.000 euro en de pastoors, kapelaans, onderpastoors en lekenassistenten een kleine 20.000 euro (nog steeds op jaarbasis). Een pastoor die twee parochies bedient, krijgt daar nog eens 50 procent bovenop. Geestelijken krijgen ook 'haard'- of standplaatstoelages, een kilometervergoeding, een vergoeding voor begrafeniskosten en zelfs kraamgeld en kinderbijslag (de overheid was kennelijk vooruitziend). Bovendien kunnen pastoors en onderpastoors een weddetoeslag krijgen van de kerkfabriek, die daarvoor een beroep doet op de gemeente. Voor de bisschoppen betalen de provincies een kantoor plus reis- en secretariaatskosten.

Jan Lenaers (bisdom Hasselt) «Bij ons betaal je 200 euro voor een huwelijk of een begrafenis. Dat bedrag wordt min of meer in heel Vlaanderen gehanteerd, daar zijn bisschoppelijke richtlijnen over. Vanaf volgend jaar wordt het wellicht verhoogd tot 250 euro. Alleen in het bisdom Brugge is alles duurder. Daar betaal je zelfs nog extra voor missen van elf uur. In Brugge ga je dus beter niet dood (lacht). Eigenlijk sterf je het best in Wallonië: daar is een begrafenis het goedkoopst.»

Eén ding is zeker: veel kerkfabrieken hebben moeite om de touwtjes aan mekaar te knopen. De kerkfabriek van de parochie Heilig Hart van Maria en Sint-Margareta in Knokke ontving in 2008 9.880 euro en in 2009 bijna 15.000 euro. Maar daar stonden voor respectievelijk 38.000 en 32.000 euro aan uitgaven tegenover. Nick Bullynck, hoofd van de kerkfabriek, rekent even voor: 'Aankoop van hosties, miswijn, wierook, kaarsen en versieringen: 2.800 euro. Aankoop van kerkgewaden, gewijde vaten, altaarlinnen, liturgische tijdschriften, boeken, muziek enzovoort: bijna 5.000 euro. Daarbij komen dan nog de verzekeringen, de lonen van de koster-organist en de schoonmakers enzovoort. In 2008 zaten we met een gat van 28.000 euro. In 2009 was het 17.500 euro.'

Als je alle religieuze orden optelt die België rijk is, kom je zo aan duizelingwekkende sommen. Zeker als je ook rekening houdt met abdijen die meedraaien in de commerciële mallemolen. Zoals de producenten van trappistenbier en kaas, maar ook de norbertijnenabdij van Averbode. Die gaf vorig jaar een vastgoedbezit van 4 miljoen euro op, liquide middelen van 3 miljoen en beleggingen ter waarde van 74 miljoen. Winst over het boekjaar 2009: een half miljoen euro. De abdij bezit ook een controlerend belang in de uitgeverijen Averbode en Altiora Averbode en in het internetbedrijf Lascaux.

Het volledige artikel leest u in Humo 3651 van dinsdag 24 augustus 2010.