‘Het is hemeltergend hoe kernenergie wordt misbruikt als politiek symbool’

‘De politieke klasse moet zichzelf niets wijsmaken: het is niet goed genoeg. Het lijkt alsof we de droom hebben opgegeven om de volgende generaties een beter land na te laten.’ Dat is de snoeiharde conclusie van Willem-Frederik Schiltz (43) en Kristof Calvo (35) na respectievelijk vijftien en twaalf jaar in het parlementaire pluche. De jonge hemelbestormers van weleer zijn enkele illusies armer, maar willen onveranderlijk het systeem veranderen. ‘Schaf de partijvoorzitters af, ze hebben te veel macht.’

Schiltz en Calvo hebben veel gemeen: ze leerden elkaar kennen als energiespecialist in het parlement, vonden allebei een lief bij Groen en kijken graag over het muurtje van de partijpolitiek heen. Calvo pleit al jaren voor vernieuwing in de Wetstraat, Schiltz beviel de voorbije zomer van zijn pamflet ‘Beton’, dat in 38 pagina’s schetst wat er misloopt in de politiek. Vorige week leek de Vlaamse regering er alles aan te doen om zijn analyse te bevestigen. Minister-president Jan Jambon moest met lege handen en rode kaken naar het parlement, omdat zijn regering geen akkoord had kunnen bereiken over de Septemberverklaring. CD&V-voorzitter Sammy Mahdi eiste de volledige indexering van de kinderbijslag en toeterde dat hij niet zou plooien. Twee dagen later ging hij toch akkoord met het compromisvoorstel dat hij eerder had afgewezen.

HUMO Hebt u genoten van het spektakel?

WILLEM-FREDERIK SCHILTZ «Allesbehalve, ik werd er boos van. Als burgers al weken roepen om oplossingen, is het beschamend dat de Septemberverklaring wordt uitgesteld wegens partijpolitieke spelletjes. Gelukkig bereikten we uiteindelijk een goed akkoord, in plaats van Vlaanderen in een crisis te storten.»

KRISTOF CALVO «Je kunt zeggen: ach, een paar dagen uitstel. Maar dit was geen alleenstaand geval. Er heerst een continue sfeer van nervositeit en doorgeslagen concurrentie. Laat het een les zijn voor alle partijen dat dit soort profilering geen winst oplevert.»

HUMO Sinds Mahdi de fakkel overnam van Joachim Coens, stelt CD&V zich feller op. Heeft hij nu een les in nederigheid gekregen? Her en der hoor je: ‘Dit soort blufpoker kun je maar één keer opvoeren, zeker als je verliest.’

CALVO «Deze kwestie gaat niet over Sammy als persoon, maar over een ziek systeem. De partijvoorzitters hebben te veel macht. Ze bemoeien zich voortdurend met de regering, maar willen vervolgens de gemaakte akkoorden niet verdedigen.»

SCHILTZ «Ze bepalen de kieslijsten, beperken de manoeuvreerruimte van parlementsleden, onderhandelen de regeerakkoorden, stellen de ministers aan en gijzelen steeds vaker de regering. Zo maken ze onze democratie kapot.»

HUMO Waarom doen ze dat?

SCHILTZ «Uit angst. De beleidspartijen zijn alleen nog met hun eigen hachje bezig. Ze vergeten dat een partij geen doel op zich is, maar een middel om iets te doen voor de samenleving. In plaats van samen te werken, vechten ze een loopgravenoorlog uit. De uitkomst van een onderhandeling moet zijn: ‘Ik heb gewonnen en de rest heeft verloren.’ We schijnen niet te beseffen dat het de mensen geen bal interesseert of een oplossing nu van blauw, rood, groen of geel komt.

»Vandaag zitten we met opbodpartijen die problemen verzinnen, kleine verschillen opblazen en waanzinnige beloftes doen die ze nooit kunnen waarmaken. Daarna is de teleurstelling immens en doen ze nóg straffere beloftes, maar de kiezer gelooft het allang niet meer. Ze doen ook geen moeite om een draagvlak te creëren voor moeilijke beslissingen, ze stellen gewoon vast dat het draagvlak er niet is. Zo organiseert de politiek haar eigen onmacht.»

CALVO «Door ruzie te maken en zaken te blokkeren, wordt extreemrechts slapend rijk.»

SCHILTZ «De Gentse politicoloog Nicolas Bouteca tweette vorige week: ‘Als de N-VA noch met Mahdi, noch met Egbert Lachaert, noch met Georges-Louis Bouchez, noch met Vlaams Belang wil samenwerken in 2024, met wie dan wel?’ Je kunt iedereen kapot proberen te maken, maar wat doe je daarna?»

CALVO «Het gekke is: in de koffiekamer van het parlement vindt bijna iedereen dat het zo niet verder kan, maar zowat iedereen wordt meegesleurd in de ratrace naar het eigen grote gelijk op sociale media. En waarom? De meeste burgers volgen dat hijgerige gedoe niet. Wat ze wel zien, zijn hakketakkende politici en te weinig oplossingen. Nochtans doet Vivaldi het echt niet slecht, maar het beleid wordt ondergesneeuwd door de spektakelpolitiek.»

SCHILTZ «Klopt! Beide regeringen hebben een mooi pakket van maatregelen genomen om de mensen door de crisis te helpen. Maar het budget was niet eindeloos. Als we CD&V waren gevolgd in haar eisen voor de kinderbijslag, bleef er geen geld meer over om de bedrijven te helpen. Wat heb je aan meer kindergeld als mama en papa door hun werkgever op technische werkloosheid worden geplaatst?»

HUMO Een veelgehoorde kritiek is dat beide regeringen te veel geld uitsmeren over de hele bevolking, waardoor de mensen die echt in de penarie zitten onvoldoende worden geholpen.

CALVO «De volgorde van onze maatregelen zat juist: eerst het sociaal energietarief voor de armsten, daarna de btw-verlaging voor iedereen en nu het basispakket energie ter waarde van 400 euro voor de middenklasse.»

HUMO Is het verschil niet te groot? Neem als voorbeeld twee buren: de ene is een alleenstaande moeder die langdurig ziek thuiszit. Het sociaal tarief levert haar tot 7.000 euro per jaar op. Haar buurman is buschauffeur en krijgt alleen de korting van 400 euro. Waarom zou je dan nog gaan werken?

SCHILTZ «Omdat die buschauffeur van de Vlaamse regering een verhoogde jobbonus van 700 euro krijgt.»

HUMO Dat blijft een verschil van 5.900 euro. Bovendien krijgt zijn buurvrouw nu ook meer kindergeld. U gelooft toch niet dat zij opnieuw een job zal zoeken, met het risico al die sociale voordelen te verliezen?

SCHILTZ «Dat is een probleem, ja. Die mensen zijn sowieso bang dat ze het werk niet zullen aankunnen en dan ook hun uitkering verliezen. We moeten ervoor zorgen dat ze een deeltijdse baan kunnen combineren met een stuk van hun uitkering, zodat ze gestimuleerd worden om bij te dragen. Dat is beter voor de samenleving, maar ook voor hun eigenwaarde.»

CALVO «Tinne Van der Straeten (federaal minister van Energie, red.) werkt aan een hervorming van het sociaal tarief. Nu is dat alles of niets. We willen dat systeem slimmer maken, met verschillende tarieven afhankelijk van het inkomen.»

ZONDER KERNENERGIE

HUMO Meneer Schiltz, in uw pamflet ‘Beton’ klinkt u nogal defaitistisch.

SCHILTZ «Voor alle duidelijkheid: ík heb de droom niet opgegeven om ons land beter te maken. En Kristof ook niet. Maar ik zie veel cynisme. We wéten welke uitdagingen op ons afkomen, en toch is er geen langetermijnbeleid. We zijn bezig met peilingen, tweets, steekvlampolitiek... en ondertussen tikt de tijd weg.

»De titel van het pamflet is geen toeval: te veel zaken zijn gebetonneerd. Hervormingen lukken niet meer. We heffen enorm veel belastingen, maar toch schuren we tegen een faillissement aan. Onze begrotingstekorten hypothekeren de toekomst. Onze ruimtelijke wanorde maakt efficiënt openbaar vervoer onmogelijk en creëert ellenlange files. En ons uitstelgedrag om het klimaat, de betonstop en de stikstofcrisis aan te pakken, komt ons duur te staan.»

CALVO «Neem nu de transitie naar duurzame energie. De technologische oplossingen zíjn er, en de vreselijke oorlog in Oekraïne is één grote wake-upcall om nu te handelen.»

SCHILTZ «Nog nooit was zorg dragen voor het klimaat zo goed voor je portemonnee als vandaag. We beleven het einde van het tijdperk waarin onze welvaart was gestoeld op olie en gas. We moeten nu kiezen: langzaam doodbloeden, of een nieuwe weg inslaan om de welvaart van morgen op te bouwen. Dat kost veel geld, maar op termijn zal het ons meer opleveren.

»Belangrijk is wel: de overheid moet zorgen dat iedereen mee kan in die transitie. Vandaag hebben de grote energiebedrijven de touwtjes in handen. Maar als mensen hun eigen energie kunnen opwekken en mee kunnen investeren in windmolenparken, kunnen ze zelf geld verdienen aan energie en worden we minder afhankelijk van multinationals.»

CALVO «De politiek moet het goede promoten en het slechte niet meer subsidiëren. Er is echter nog een lange weg te gaan. De Duitsers hebben een 9 euroticket ingevoerd op het openbaar vervoer, waardoor ze miljoenen tonnen CO2 hebben uitgespaard. Open VLD wilde in Vlaanderen iets soortgelijks doen, maar dat voorstel werd van tafel geveegd.»

HUMO De federale regering geeft jaarlijks nog 13 miljard euro uit aan fossiele brandstoffen. Ze sluit kerncentrales, bouwt nieuwe gascentrales, deelt stookoliecheques uit, blijft salariswagens subsidiëren, maar vindt een btw-verlaging voor fietsen te duur. Ondertussen heft Duitsland een extra gastaks die een gemiddeld gezin 500 euro zal kosten.

SCHILTZ «Ik pas ervoor om mensen nu de stok te laten voelen en hun pas later de wortel te geven. Ze krijgen al genoeg slaag door de hoge prijzen. En ze kunnen niet allemaal tegelijk omschakelen naar duurzame energie, al was het maar omdat de installateurs niet kunnen volgen.»

HUMO Kan de transitie zonder kernenergie?

CALVO «Wij hebben nooit gezegd dat het per se zonder kernenergie moet. De transitie moet vooral sneller gaan. Toen Tinne Van der Straeten aantrad als minister van Energie was er twintig jaar niks gebeurd. Zo heeft men een haalbare opdracht veel moeilijker gemaakt.»

HUMO Hadden jullie bij de onderhandelingen dan niet beter meer duurzame investeringen geëist, in plaats van alles in te zetten op de kernuitstap?

CALVO «Vergeet niet dat de wereld het voorbije halfjaar is veranderd. Sommigen noemen ons dogmatisch, maar het dogmatisme zit nu bij degenen die doen alsof kernenergie de enige oplossing is. Wij zijn zo moedig geweest om de twee jongste kerncentrales te verlengen. Dat was moeilijk, maar ik sta daar volledig achter. Ik hoop dat de politici die nu Ventilus tegenhouden evenveel moed zullen tonen. Die hoogspanningslijn moet het vermogen van minstens dríé kerncentrales aan land brengen.»

SCHILTZ «Het is hemeltergend hoe kernenergie wordt misbruikt als politiek symbool. Onze kerncentrales draaien volle bak en toch gaan de energieprijzen door het dak. De partijen die de groenen het hardst aanvallen, zaten in de vorige regering aan de knoppen. Ze hebben de kernuitstap mee goedgekeurd. Denken ze dat de kiezers achterlijk zijn?»

HUMO Een week voor Doel 3 werd stilgelegd vroeg CD&V aan de nucleaire waakhond FANC om de centrale langer open te houden. De N-VA en de MR applaudisseerden, maar het FANC noemde het ‘slecht bestuur’.

CALVO «Zoals de premier zei: een kerncentrale is geen limonadefabriek die je zomaar kan aan- en uitzetten. De veiligheidsvoorschriften zijn immens, want als het misloopt in Doel, is Antwerpen wég. De voorstanders van de eindeloze verlenging zijn blijkbaar vergeten dat die oude kerncentrales jaren stillagen door scheurtjes, sabotage en technische mankementen. Frankrijk maakt nu hetzelfde mee: daar bidden ze voor een zachte winter.»

SCHILTZ «Het zou jaren duren om Doel 3 weer operationeel te krijgen. Mensen beseffen niet hoe complex die processen zijn. De brandstof is op, maar nieuwe staven uranium bestel je niet bij Bol.com.»

HUMO Nederland en Frankrijk gaan nieuwe kerncentrales bouwen.

CALVO «Ze zijn nog lang niet aan het bouwen, hoor. De technologie is nog niet rijp voor betaalbare, moderne reactoren die op kernafval draaien. Als dat ooit wel het geval is, kan de wet op de kernuitstap aangepast worden. Maar zover zijn we nog niet.»

SCHILTZ «Je mag ook niet vergeten dat kerncentrales de transitie kunnen tegenwerken. Als we ons energieverbruik volledig laten afhangen van nucleaire energie, blokkeren we andere duurzame oplossingen. Soms moeten we windmolens stilleggen, omdat er te veel kernenergie is. Dat kan niet de bedoeling zijn.»

HORRORSCENARIO

HUMO Zou u graag in de schoenen staan van Tinne Van der Straeten, meneer Calvo?

CALVO «Nee! Ze staat al meer dan een jaar in een orkaan. Tijdens de verkiezingscampagne van 2019, toen de N-VA waarschuwde voor ‘het horrorscenario’ van een rood-groene regering met mij als premier, heb ik dat ook eventjes meegemaakt. Er werd een vals beeld van me opgehangen, ik werd bedreigd en uitgescholden via sociale media. Ik zag daar zo van af dat ik na de campagne nog 57 kilo woog, normaal is dat 62. Maar de zwaarste klap was de verkiezingsuitslag: de comeback van extreemrechts en de meer dan een miljoen blancostemmers en thuisblijvers. Ik heb daar maanden van moeten bekomen. Na een periode van introspectie nam ik me voor: als ik terugkeer, zal ik minder polariserend zijn. Anderen hadden mij aangevallen op een onrechtvaardige manier, maar ik had hun ook de kans gegeven om een karikatuur van me te maken. Dát nooit meer. Ik doe niet meer aan politiek voor de kleine verschillen, maar voor de inhoud. Tinne probeert dat ook te doen. Maar wat zij nu meemaakt, is bijna onmenselijk. Als we niet oppassen, worden ernstige politici een uitstervend ras.»

HUMO Ze krijgt vooral kritiek op haar communicatie, die soms nogal geërgerd, ontwijkend en geforceerd overkomt.

CALVO «Onlangs zei Tinne aan de deur van de ministerraad: ‘Hebt u van mij al één technisch dossier gezien dat niet opgelost is geraakt?’ Het is toch evidént waar die reactie vandaan kwam? Als je de hele tijd op een oneerlijke manier wordt getackeld, is het des mensen om je daartegen te verdedigen.»

HUMO Hebt u ook al zo’n zware periode meegemaakt, meneer Schiltz?

SCHILTZ (glimlacht) «Een kleintje.»

HUMO Vorig jaar zou u normaal schepen in Antwerpen zijn geworden, maar de N-VA, Vooruit en zelfs uw eigen partij staken daar een stokje voor.

SCHILTZ «Dat was hard, ja. Iedereen botst weleens op een muur. Maar je kwaliteit als mens wordt niet bepaald door hoe je struikelt, wel door hoe je weer opstaat.»

HUMO Wat vond u het moeilijkste aan die periode?

SCHILTZ «Dat mensen twee gezichten hebben. Er waren plannen gemaakt, maar dat was blijkbaar maar voor de schijn.»

HUMO Burgemeester De Wever stelde zijn veto tegen u. Open VLD was mathematisch niet meer nodig voor de coalitie. Uw partij moest kiezen: tevreden zijn met één schepenpost of opkrassen.

SCHILTZ «Er zijn veel interpretaties van hoe het is gegaan.»

HUMO Hebt u uw pamflet geschreven vanuit een soort schaamte?

SCHILTZ «Schaamte niet, maar het is gezond om een eerlijke balans op te maken. Wij zijn allemaal diva’s, maar een beetje nederigheid kan geen kwaad.»

HUMO Wat zou u vandaag zeggen tegen de jonge Willem-Frederik Schiltz?

SCHILTZ «Naïeve kwast! (lacht) Ik wilde het systeem veranderen, de klimaattransitie inzetten en de burger meer inspraak geven. Op dat vlak hebben we te weinig bereikt. Ik zou tegen mijn jongere zelf zeggen: vlieg erin, maar zoek vooral bondgenoten om het systeem te veranderen. Hard werken, je dossiers kennen en bekendheid verwerven, volstaan niet. Dan blijf je botsen op systeemfouten die je niet alleen kunt aanpakken.»

CALVO «Veel politici durven en kunnen dat niet luidop zeggen, uit schrik voor hun plaats op de lijst. Wij hebben er allebei voor gekozen om dat wél te doen.»

SCHILTZ «Maar dat was een gok: ik wist niet hoe mijn pamflet zou aankomen. Gelukkig apprecieerde voorzitter Egbert Lachaert mijn analyse. En veel partijgenoten ook.»

CALVO «Partijvoorzitters belichamen het systeem, maar zijn er tegelijk ook de eerste slachtoffers van. Zelfs al willen ze het niet, ze móéten meedraaien in het spektakel.»

SCHILTZ «Ik zie van alles schuiven in mijn partij. De huidige particratie overleeft geen tien jaar meer.»

CALVO «Ofwel nemen wij de verandering in handen, ofwel zal ze ons overkomen. In het tweede geval wordt het niet prettig: kijk maar naar de verkiezingsuitslag in Italië. Vervang alle politici in de Wetstraat door nieuwe figuren en je krijgt dezelfde problemen: dan weet je dat het systeem ziek is en dat je nieuwe spelregels nodig hebt. Willem-Frederik en ik zouden prima kunnen samenwerken, maar omdat we in dezelfde kieskring wonen, moeten we elkaar bestrijden in de campagne. Dat kun je veranderen door mensen de kans te geven om voor verschillende kandidaten op verschillende lijsten te stemmen. Dan zullen politici meer geneigd zijn om bruggen te bouwen.»

HUMO U wilt ook de partijvoorzitters afschaffen. Meent u dat?

SCHILTZ «Dat is geen slecht idee.»

CALVO «Ik ben voorstander van het Nederlandse systeem, waarbij de politieke leider in de regering zit of oppositieleider is in het parlement. Dan wordt de strijd uitgevochten in het parlement, en worden regeringsonderhandelingen niet gegijzeld door partijvoorzitters. (Knipoogt) Het zou een enorme besparing betekenen op telefoonfacturen van de partijen.»

HUMO Met een vermogen van 157 miljoen euro zijn de Belgische partijen rijker dan ooit tevoren. Wanneer wordt de gulle partijfinanciering eindelijk aangepakt?

CALVO «Deze maand doet een expertengroep haar aanbevelingen. Daar ligt een kans. Maar het is heel moeilijk om Kerstmis te bespreken met de kalkoen. Let op, ik ben voor een partijfinanciering met belastinggeld, anders gaan partijen aankloppen bij bedrijven. Maar de enveloppes zijn te dik. De partijen zijn veredelde reclamebureaus geworden. De partijfinanciering dient toch niet om Facebook, Instagram en TikTok rijk te maken?»

HUMO Wat moet er veranderen?

SCHILTZ «Er moet meer geld naar het parlement gaan en minder naar de partijen.»

CALVO «Als Kamerlid heb ik één briljante medewerker die me helpt. Wij moeten met twee opboksen tegen kabinetten, administraties en juridische consultants.»

SCHILTZ «Schaf de ministerkabinetten af. In Nederland bestaan die niet, daar werken de ministers gewoon samen met de top van de administratie. Met de miljoenen die je uitspaart, kun je het parlement versterken en je volksvertegenwoordigers minder afhankelijk maken hun partijhoofdkwartier.»

MACHINEGUN KRISTOF

HUMO Hoe kijken jullie naar de verkiezingen van 2024?

CALVO «Dat wordt een referendum voor of tegen de democratie. Het collectieve resultaat van de beleidspartijen, van Groen tot de N-VA, zal bepalen hoe deze politieke generatie de geschiedenisboeken zal ingaan.»

HUMO Gaat u de mensen dan eerlijk vertellen dat het geld op is?

SCHILTZ «De tijd van zotte beloftes is voorbij. Ik lees dat Paul Magnette (PS) de energiemaatregelen wil betonneren tot 2024? Zo komen er almaar structurele uitgaven bij. Dat kan niet blijven duren, we hypothekeren de toekomst van de volgende generaties. Vooral Wallonië zit diep in de financiële miserie. Dat los je niet op door een nieuwe zak geld te geven en het federale niveau nog verder uit te kleden, zodat dat óók op het faillissement afstevent. We staan voor moeilijke jaren en harde keuzes.»

CALVO «Frans president Macron zei dat de tijd van overvloed voorbij is. Maar mensen die één keer per jaar met hun auto naar de kust rijden, dat is geen overvloed. Die zit bij degenen die elke maand de privéjet nemen. De begrotingsoefening van oktober wordt heel belangrijk, maar hét examen van Vivaldi is een fiscale hervorming die werken meer laat lonen en de rijken meer laat bijdragen.»

HUMO Dat is ijdele hoop. MR-voorzitter Bouchez zegt dat er geen fiscale hervorming komt zonder een nieuwe jobdeal die de werkloosheid beperkt in de tijd. PS-voorzitter Paul Magnette reageerde meteen razend.

SCHILTZ «In zo’n klimaat is het inderdaad moeilijk om grote hervormingen te verwezenlijken. 2024 wordt de ultieme afspraak: ofwel zal het daarna echt op zijn, ofwel trekt de motor weer aan.»

CALVO «Vivaldi wordt de laatste regering van het oude tijdperk, of de eerste van het nieuwe. Er wordt in Vlaanderen hard ingebeukt op Vivaldi, maar wij hebben het land twee jaar geleden wel van de afgrond gered. Als de regering nog twee jaar doorgaat, als crisiskabinet én architect van de toekomst, heb je een palmares waarmee je de verkiezingen kunt winnen. In het voorjaar van 2024 is België voorzitter van de EU, pal in de campagne. Dan moeten we er stáán als land.»

HUMO Welk type leiders hebben we nodig na 2024?

SCHILTZ «Een moderne politicus moet een curator van oplossingen zijn. De tijd van de politicus als messias is voorbij. Je moet de kennis in de maatschappij, van gezinnen tot professoren, oogsten en samenbrengen. Kristof schreef ‘Fuck de zijlijn’, maar eigenlijk moeten wij aan de zijlijn gaan staan, om het team van de samenleving zo goed mogelijk te laten samenspelen. Dat is het omgekeerde van wat je nu ziet: politici die allemaal in de spits willen spelen. Zelfs de keeper staat vooraan zijn ploegmaats onderuit te trappen om zelf te kunnen scoren.»

CALVO «Jij wilt gewoon trainer worden van den Antwerp, hè? (lacht)»

HUMO U pleit allebei voor meer burgerinspraak. Zorgt dat nú al niet voor grote vertragingen, zoals bij Ventilus en Oosterweel?

SCHILTZ «Nee, als je met de ideeën en bezwaren van burgers aan de slag gaat, zal je project tien jaar sneller klaar zijn. Oosterweel is ook pas los geraakt, nadat de burgercomités zich echt gehoord voelden.»

CALVO «Burgerpanels zijn een vorm van democratische fitness. Je kunt er bepaalde meningsverschillen mee blootleggen, of burgers inzicht geven in de complexiteit van een probleem. Het gaat niet alleen om het resultaat, ook om het proces.»

SCHILTZ «Voilà, trust the process! Burgerparticipatie is een lange inspanning, maar uiteindelijk loont ze wel. Als districtsschepen in Antwerpen heb ik burgers laten meewerken aan de begroting. Eén deelnemer zei: ‘Ik heb minder binnengehaald dan ik dacht, maar het resultaat is beter.’ Dan heeft de politiek gewonnen.»

HUMO Hebben jullie altijd een goede band gehad?

CALVO «In mijn eerste legislatuur zat Willem-Frederik in de meerderheid en ik in de oppositie. Als jong parlementslid dacht ik dat de wereldvrede op het spel stond tijdens elke zitting (lacht).»

SCHILTZ «Hij was toen Machinegun Kristof. We lagen vaak in de clinch, maar ik had snel door dat hij een integere politicus is, met gevoel voor humor.»

CALVO «Het is toch normaal dat je op je 23ste anders in het leven staat dan op je 35ste? Ik zal altijd sterke overtuigingen hebben, maar dat maakt mij ook kwetsbaar. In de politiek heb je veel dunne boeken met een dik vel, ik ben het omgekeerde.»

HUMO Was u daarom geen kandidaat-partijvoorzitter?

CALVO «Ik was nu niet geschikt voor die job. Als je de partijvoorzitters wilt afschaffen, zou het toch raar zijn om het zelf te worden?»

SCHILTZ «Dan heb je toch meer macht om het systeem te hervormen?»

CALVO «Maar twee jaar voor de verkiezingen is te kort om iets te veranderen. Vijf jaar geleden had ik gezegd (spreidt de armen): ‘Kom maar op!’»

HUMO Er waren ook twee kampen bij Groen.

CALVO «Ik vind die analyse over kampen overroepen.»

HUMO U en Meyrem Almaci konden toch moeilijk door één deur?

CALVO «Daar is genoeg inkt over gevloeid. Ik wil gewoon anders aan politiek kunnen doen. Ik heb tien jaar lang alles opgeofferd om Groen 2 procent te laten groeien. Alle dagen bikkelde ik om 10 minuten zendtijd te krijgen op radio of tv. Ik praatte voortdurend, maar had geen tijd meer om na te denken. Nu zit ik in een periode van verdieping: ik denk meer dan ik praat.»

SCHILTZ «Wow, mooi gezegd!»

CALVO «Er komt ooit nog wel een periode van versnelling, maar ik heb ontdekt dat het leven meer is dan politiek. Ik voetbal weer en maak opnieuw tijd voor vrienden.»

HUMO Eigenlijk was het een godsgeschenk dat u geen minister mocht worden?

CALVO «Eigenlijk wel. (lacht) Ik ben gelukkiger dan enkele jaren geleden.»

HUMO U hebt ook een lief gevonden: Jessika Soors, de jonge groene lijsttrekster die al snel de politiek verliet.

CALVO «Ja zeg, nu moet ik blozen! (lacht) Willem-Frederik en ik zijn het bewijs dat je in de politiek ook mooie dingen kunt beleven.»

SCHILTZ «Ook ik heb mijn vrouw (ex-Groen-parlementslid Freya Piryns, red.) gevonden in de politiek.»

HUMO Dat lukt bij Groen blijkbaar heel makkelijk.

SCHILTZ (bulderlacht) «Amai, dat zullen ze graag lezen.»

CALVO «Dan ken je je dossiers toch niet goed, hoor!»

HUMO Lag uw relatie met een groene politica moeilijk bij de liberalen, meneer Schiltz?

SCHILTZ «Zoiets hoor je nooit openlijk, maar je weet dat je de perceptie tegen hebt. Dat ik me toeleg op klimaat en energie doet sommigen besluiten dat ik een groene blauwe ben. Maar weet je, de oervaders van het liberalisme hadden het al over duurzaamheid. Als je voor vrijheid bent, mag je de vrijheid van de volgende generaties niet beknotten.»

HUMO Uw liberalisme lijkt wel anders dan dat van Bouchez.

SCHILTZ (knikt) «Dat van Bouchez heeft niks met liberalisme te maken. Hij neigt naar cowboykapitalisme, met snelle, polariserende uitspraken om effect te genereren.»

CALVO «Als je je opwerpt als lobbyist van het grootkapitaal en vrijheid herleidt tot mensen die goed hun boterham verdienen, is dat zeer eng. Maar het echte liberalisme heeft iets inspirerends. Eigenlijk moet elke groene een beetje liberaal, socialist en christendemocraat zijn.»

SCHILTZ «Misschien moet je volgende boek ‘Ik ben Vivaldist’ heten.»

CALVO «Vivaldi is het beste wat de ideeënmarkt te bieden heeft. Ook het gemeenschapsdenken van sommige nationalisten vind ik mooi. En een beetje marxisme kan ook geen kwaad.»

SCHILTZ (kreunt) «O nee, ik vrees dat we een titel hebben.»