Het leven zoals het was: rendez-voushotel

Ee?n van mijn goeie voornemens voor 2014 is: meer overspel plegen (ik kan dat hier gerust zeggen, want mijn vrouw leest enkel Story). Brigitte Bardot zei het al: beter zelf voor ontrouw kiezen dan je door de omstandigheden te laten veroordelen tot trouw.

Le Berger kwam er toen de Brusselse zakenman Gabriel Duhoux en zijn welgestelde vrienden in 1934 een leuk idee kregen: waarom niet een verborgen paleisje bouwen waar ze in alle discretie met hun maîtresse terechtkonden? Een jaar later was de natte droom een feit in een rustige straat aan de Naamse Poort – in een gebouw dat ooit een klooster was. Wie geld, macht én visie heeft, kan een gril snel realiseren. En Duhoux hád geld, genoeg om in één van zijn Bugatti’s deel te nemen aan de Rally van Monte Carlo. ‘Le Berger heeft een ziel,’ zegt historica Isabelle Léonard. ‘Hier hing niet dat smoezelige sfeertje van andere rendezvoushotels: het interieur straalt klasse uit. De initatiefnemers wilden indruk maken op hun maîtresses.’

'Sommige klanten spraken altijd over 'onze kamer', ook al zat er drie uur later alweer een ander koppel in'

Le Berger is un lieu de mémoire geworden – een plek die de officiële geschiedschrijving niet zal halen, maar waar niettemin zeventig jaar lang geschiedenis werd geschreven. In het fotoboek ‘Le Berger – Souvenirs d’une maison de rendez-vous’ wist Isabelle Léonard uitstekend de sfeer van dit huis van vertrouwen te vatten, vlak voor de recente restauratie. ‘De oude vrouw die soms op mijn kinderen past, zei me: ‘Als een man je meenam naar Le Berger, wist je dat hij tenminste een béétje respect voor je had.’ Nu is er wel meer licht, vóór de renovatie hing hier een echte boudoirsfeer. Heel wat originele details van het interieur zijn bewaard: verzonken artdecobadkuipen, met spiegelmozaïek bepleisterde pilaren, schunnige schilderijtjes – meer kitsch dan seks – en strategisch geplaatste spiegels waarin niet toevallig het bed wordt weerspiegeld. Ik sprak met een geobioloog die me zei: ‘Schakel in dit gebouw de wifi uit, en de muren zullen je hun geheimen vertellen.’’

Wie dat ook kunnen doen, zijn de twee bevoorrechte getuigen onder wier neus zich decennialang serieel overspel heeft ontrold. Nicolina Custodero (62) maakte er een punt van eer van dat de klant ook in een peeskamertje van de grond kon eten. Zij is wat de Fransen chaleureux noemen – warmhartig, maar ook begripvol en beschermend. Ze is een volbloedromantica die verkiest naast de eventuele amorele of gore aspecten van een rendez-voushotel te kijken. Als ze over de klanten praat, gebruikt ze geen grove taal zoals ‘ baiser’ – ‘neuken’ – maar eufemismen zoals ‘s’exprimer’ – ‘zich uitleven’. Fredy Martens (88) straalt ook op hoge leeftijd nog het gezag van de zaakvoerder uit – het type ‘streng, maar rechtvaardig’. De humorvolle pragmaticus leidde het huis indertijd met strakke hand en vertelt nu smakelijk over de kleine kantjes van de overspelige medemens.

We praten in wat vroeger kamer 93 was: een orgie van zilver en gifgroen marmer, met centraal een groot zwart bed, en het bad op een podium achter de bespiegelde art-decopilaren. Mijn blik valt op het nachtkastje waarop duizenden overspelige mannen hun horloge, trouwring of condoom hebben gelegd. Dit gesprek is een historische gebeurtenis: voor het eerst sinds 1935 zitten in dit vertrek mensen samen zonder dat er seks aan te pas komt.

HUMO Ik heb het even uitgerekend: in dit hotel is, à rato van vijf klanten per dag, maal 50 kamers, maal 365 dagen, maal 70 jaar, minstens zes miljoen keer de liefde bedreven.

Fredy Martens «In dit gebouw zijn het niet de muren die straffe verhalen zouden kunnen vertellen, maar de bedden! Wij lieten in Frankrijk speciale matrassen maken, bij Michelin. Die bleven dértig jaar goed! De matrasbeschermer werd natuurlijk wel regelmatig vervangen.»

Nicolina Custodero «Die was vervaardigd uit plastic, omdat, eh, vous comprenez...»

HUMO U doelt op bepaalde lichaamsvochten die in de matras zouden dringen?

Custodero «Exact. Wij moeten niet op details ingaan.»

Martens (onverstoorbaar) «Plasseks, ja. Maar er waren ook mensen die incontinent waren, hè. En koppels die in bad begonnen en dan kletsnat op het bed sprongen. En vrouwen wier maandstonden onverwacht doorbraken. (Fluisterend) Die matrassen waren ook vuurvast.»

HUMO Voor de wrijving? Al die wilde seks...

Custodero (bloedserieus) «Nee, meneer, voor het geval er iemand z’n sigaar in de lakens vergat. Eén keer hebben we een brandende matras door het raam op de binnenkoer moeten gooien.»

HUMO Hoe raakt zo’n rendez-voushotel bekend? U maakte zelf geen reclame, en ik kan me niet voorstellen dat klanten op recepties zeiden: ‘Weet je waar je je vrouw eens moet bedriegen? In Le Berger!’

Martens «U vergist zich. Wij moesten het wel degelijk van le bouche à l’oreille hebben. Zeker in de jaren dertig, veertig, toen ons cliënteel bestond uit de haute bourgeoisie, was het voor die heren bon ton om te pochen waar ze welke maîtresse mee naartoe hadden genomen. Zoals het trouwens bon ton was om überhaupt een maîtresse te hebben! Vergeet niet dat dit hotel werd gebouwd toen alleen welgestelde mensen de tijd en het geld hadden om zich zo’n tijdverdrijf te veroorloven. Het was niet de arbeider die tijdens de werkuren een paar uur kon verdwijnen, wél de baas.

»Zelfs priesters wisten dat we bestonden. Ik zweer het u: we hebben hier minstens een dozijn pastoors zien passeren, van wie er eentje zelfs niet eens de moeite had genomen – of de tijd had gevonden – om zijn soutane uit te trekken!»

Custodero «We hebben hier iedereen zien defileren: dokters, rechters, politici, bekende gezichten van op tv en uit de showbusiness... Dan zag ik zo iemand in het nieuws en dacht ik: ‘Tiens, een klant.’»

Martens «Nicolina weet zulke dingen. Ik onthoud geen gezichten, voor mij waren alle klanten onderling inwisselbaar. Van die dokters en chirurgen weet ik het zeker, want dat waren de enigen die ons telefoonnummer op hun kabinet achterlieten, voor als er een dringende oproep was.»

HUMO Eén van de charmante details die bij de renovatie bewaard zijn gebleven, is de koperen boîte à suggestions in elke kamer. Welke meningen of suggesties deponeerden de klanten daar zoal in?

Custodero «Ze lieten ons weten dat het te koud was in de kamer, dat de warmwaterkraan niet werkte, dat het kamermeisje onvriendelijk was...»

Martens «Of: ‘Er is iets mis met de matras: als ik vanonder lig, priemt er altijd iets in mijn bil.’ (Kurkdroog) Des humoristes, quoi.»

HUMO Isabelle Léonard vertelde me dat er ook slaapkamers waren met spiegels tegen het plafond.

Custodero «Eén kamer, la 54, had een grote spiegel boven het bed, zodat klanten zichzelf, euh... Enfin, u begrijpt wat ik bedoel.»

Geen ruil, geen homo's

HUMO Indertijd hing aan de ingang een bordje: ‘De toegang tot het hotel is strikt verboden voor vrouwen van lichte zeden.’ Vindt u dat niet ironisch, in acht genomen dat elke vrouw die haar man bedriegt tot op zekere hoogte ook een vrouw van lichte zeden is?

Martens (met opgeheven, trillende vinger) «Wij hadden geen uitstaans met prostitutie! Le Berger was geen ordinair hôtel de passe waar de uitbater het op een akkoordje gooide met lokale prostituees en hun pooiers! Wij lieten uitsluitend les couples parallels toe – mensen die oprecht verliefd waren, maar die hun verboden liefde nergens anders konden beleven.»

HUMO Was een rendezvoushotel makkelijker te leiden dan een maison close, een chic bordeel?

Martens «Natuurlijk. Een maison close is niets anders dan een fabriek! Le Berger daarentegen was een charmehotel, een toevluchtsoord voor clandestiene koppels. Wij moesten geen rekening houden met gangsters, pooiers, verslaafde hoeren, het omkopen van lokale dienders... En we bemoeiden ons ook niet met wat er in de kamers gebeurde.»

HUMO Alles kon, alles mocht?

Martens «Zodra een koppel de deur sloot wel. Maar natuurlijk waren er regels. We hebben nooit homoseksuelen binnengelaten.»

HUMO O? Plegen die een ander, erger soort overspel?

Martens «Nee, maar dat lag in­ dertijd nog delicaat, hè.»

Custodero «Ik kreeg weleens een koppel aan de balie waar­ van één man zich als vrouw had vermomd, in de hoop zo binnen te raken. Maar ik kon niet zeggen: ‘Meneer, bewijs eens dat u een vrouw bent?’»

Martens (docerend) «Dat was geen vermomming, Nicolina, die mensen zijn zo. Je hebt ook van die Brazilianen, hè, van die transseksuelen. Wat we ook weigerden, was meerdere mensen per kamer.»

HUMO Pardon? U verhuurde enkel aan mensen die masturbeerden?

Martens (onverstoorbaar) «Meer dan twee, bedoel ik. Geen partouzes onder mijn dak! En geen échangistes (partner­ ruilers, red.). Le Berger was een net huis, wij verhuurden alleen kamers aan traditionele kop­ pels.»

HUMO Traditionele overspelige koppels.

Martens «Traditionele koppels, inderdaad. En als we zelfs maar vermoedden dat twee paren el­ kaar kenden, dan gaven we ze kamers op twee verschillende verdiepingen. De gsm bestond nog niet, en er waren geen te­ lefoons op de kamer, dus ze wisten niet van elkaar waar ze zaten.»

Custodero «Wij respecteerden strikte normen en waarden, meneer. Ik heb vaak discussies gehad, vooral de laatste jaren, toen er een zekere verwilde­ ring der zeden vastgesteld kon worden. Dan schold zo’n man me de huid vol: ‘We zijn slechts met z’n zessen, wat is daarte­ gen? Jullie zijn achterlijk, mid­ deleeuws!’ Er waren twee kop­ pels waarvan we wisten dat ze aan partnerruil deden, maar dat waren vaste klanten die al tien jaar kwamen, dus dat lag anders.»

HUMO Sommige mensen maken behoorlijk wat lawaai in bed. Maar ik neem aan dat nooit iemand de politie heeft gebeld om te klagen over geluidsoverlast?

Martens «Integendeel: som­ mige klanten genoten mee! (grijnst) Je had het type klant dat op zijn beurt het lawaai uit de kamer ernaast probeerde te overstemmen, om te bewijzen dat hij een nog betere minnaar was.»

Custodero «Ach, mannen... Het overkwam me geregeld dat ik met pas aangekomen klan­ ten naar hun kamer liep, en dat er plots vanuit een andere ka­ mer des hurlements expressifs weerklonken. Daar schrok ik elke keer weer van. Vaak de­ den de klanten naast mij dan alsof ze niets gehoord hadden.»

Martens «We hadden één kamermeisje – enfin, kamer­ vrouw, want ze liep tegen de zestig – dat, als klanten te luid brulden, ongegeneerd op de deur van hun kamer bonkte. Dat was Espérance, een echte gendarme (lacht).»

HUMO Jullie moet na al die jaren experts geworden zijn in het detecteren van geveinsde orgasmes.

Custodero (gechoqueerd) «O, nee, ik luisterde nooit aan de deuren, meneer.»

Martens «Als ik merkte dat een kamermeisje iets afluisterde, kon ze gaan! Ik was heel strikt, weet u.»

HUMO U bent een aantrekkelijke vrouw, mevrouw Custodero. Ik kan me voorstellen dat mannen u soms een onkuis voorstel deden.

Custodero «Ik kreeg elke dag zo’n voorstel, olala! Ik kreeg ca­ deaus, liefdesbriefjes, telefoon­ nummers... Er waren mannen die me riepen om champagne te bestellen, en als ze de deur van de kamer openden, hadden ze alleen een handdoek om. En als ze vooroverbogen om geld te pakken, viel die handdoek per ongeluk op de grond. Er waren ook exhibitionistische dames die zich ongevraagd aan mij toonden, wellicht om complimentjes los te weken, of omdat het hen opw... (Herstelt zich) Maar de meeste klanten waren heel correct.»

HUMO Kreeg u huwelijksaanzoeken? Of was dat voor een overspelige man een brug te ver?

Custodero «Enkele mannen wilden met me trouwen, ja. We hebben er ééntje ten langen leste de toegang moeten wei­ geren. Dat was Monsieur Coca, die we zo noemden omdat hij altijd een cola bestelde én mij elke keer zijn liefde verklaarde. (Fluistert) Hij was véél jonger dan ik. Ik liet meneer Martens liegen: ‘Nicolina is er niet van­ daag.’ Er waren ook vrouwen die me zeiden: ‘Ik vind het fijn dat u ons ontvangt, want da­ delijk zal ik profiteren van de lust die u nu al in mijn partner hebt opgewekt.’ Eén keer heb ik op vraag van een mevrouw bij wijze van verrassing haar ge­ blinddoekte partner binnenge­ leid, maar verder ben ik nooit gegaan.»

Paartje in galop

HUMO In 1935 bestonden er nog geen bewakingscamera’s, maar de architect verwerkte in de vloer op de eerste verdieping een discreet kijkgat: daardoor kon het personeel de ingang en de lift observeren. Waren er nog andere kijkgaten?

Martens «Mais non! Dat zou de klanten blootgesteld heb­ ben aan chantage! Er bevond zich wel een verborgen bel on­ der het tapijt op de trap, zodat wij wisten dat er klanten naar boven liepen – een ingenieuze vondst van meneer Duhoux. En er was ook een verborgen gan­ getje dat van het hotel naar het bureau hiernaast leidde.»

Custodero «Dat noemden wij le pont des soupirs – de brug der zuchten, zoals in Venetië (glimlacht vertederd).»

Martens «Et puis: la cave, de grot! In de kelder was er een ge­ heime deur met een eenrich­ tingsspiegel erin. In de ruim­ te erachter bewaarde meneer Duhoux de topflessen wijn en champagne, in de tijd dat dit etablissement geen alcohol mocht schenken. Duhoux be­ waarde er ook waardepapie­ ren die zijn vrienden bij hem in bewaring gaven. En tijdens de Tweede Wereldoorlog brachten we er Engelse parachutisten en vluchtelingen op doortocht in onder. Best riskant, want twee verdiepingen hoger lagen nazi­ officieren met hun collabore­ rende Belgische maîtresses te rampetampen!»

HUMO Hoe pakte u lastige klanten aan? Waar beken champagne vloeien, wordt men al eens dronken. Waar koppels samen zijn, wordt ruziegemaakt. Waar overspelige vrouwen zijn, komen razende mannen tieren: ‘Waar is mijn vrouw?! Ik wéét dat ze hier is!’

Custodero «Meneer, ik zweer u: het was hier rustiger dan op de terminale afdeling van een ziekenhuis. Natuurlijk wa­ ren er soms delicate situaties... (Zucht) Aan het eind had ik als psychologe kunnen afstude ren. Ik herinner me dat kop­pel dat hier drie dagen kwam schuilen. De vrouw was bang dat haar jaloerse echtgenoot haar zou vermoorden. Die twee waren meer vluchtelingen dan minnaars. Doodsbang was die vrouw, ik vergeet de blik in haar ogen nooit! Na drie dagen was ze verdwenen, en ik heb haar nooit teruggezien.»

Martens «In Le Berger werden kamers voor drie uur verhuurd, en de lastigste klanten waren simpelweg diegenen die na de afgesproken tijd weigerden op te krassen.»

HUMO Het is naar mijn normen een zeer potent koppel dat na drie uur nog niet voldaan is.

Martens «Niet noodzakelijk: wij hadden ook oudere klan­ten – de oudste was 92, en zijn minnares in de zeventig: die deden alles natuurlijk veel tra­ger. Maar ook jongere klanten bleven graag hangen. Dikwijls was meneer na de geleverdeinspanningen zo moe dat hij in slaap viel. Of mevrouw had in de badkamer nog uren no­ dig voor ze weer toonbaar was. Vergeet niet dat ze ook grondig de geur en de sporen van het overspel van zich moesten af­ spoelen voor ze zich weer on­ der de mensen konden begeven.

»Een paar keer stond een woedende bedrogen echt­ genoot op straat te roepen en te tieren. Dan brulde zo’n man verwijten naar álle ra­men, want hij wist niet in wel­ ke kamer zijn echtgenote zich bevond. En wij ook niet, want hoe weten wij welke echt­ genoot bij welke overspelige vrouw hoort? Ik liet zo’n man door agenten verwijderen. (Fijntjes) Wij stonden op goe­ de voet met de lokale politie.»

Custodero «Ik kreeg vaak man­ nen aan de deur die probeerden uit te vissen of hun vrouw hier was: ‘Ik moet dringend iets aan een vrouwelijke collega geven.’ Of: ‘Onze vader is overleden en mijn zus is hier.’ Allemaal listen, natuurlijk. En zelfs al had ik hen willen helpen, ik kon het niet, want hoe kon ik weten in wel­ke kamer die vrouw zat? Dan zei zo’n man: ‘Mijn zus is een blondine’, maar we kregen da­ gelijks tweehonderd blondines over de vloer!

»Eén keer hoorde ik een vrouw krijsen alsof ze gemarteld werd. Na lang aarzelen klopte ik op de kamerdeur. Een man deed kalm open: bleek dat die ruzie op leven en dood deel uitmaakte van het toneelstukje dat ze als voorspel opvoerden.»

Martens «Ik heb ooit een vrouw willen redden omdat haar minnaar een vol flesje cola naar haar hoofd had gesmeten, maar dat bleek die vrouw op­ windend te vinden, en twee minuten later waren ze in vol­le galop. Tja. Dan kreeg het ka­mermeisje extra drinkgeld om de scherven te ruimen.»

HUMO Iemand die tijdens het liefdesspel een hartaanval krijgt, is dat een lastige klant? Statistisch gezien moest u toch elk jaar een paar lijken...

Martens «Mais non! Eén keer heeft een man in bed een hart­ aanval én een hersenbloeding gekregen. Zijn maîtresse liep krijsend door de gangen: ‘Il est mort! Il est mort!’ Het was een politiecommissaris, zo bleek toen zijn collega’s kwamen controleren of het geen ver­ dacht overlijden betrof. Offici­ eel is hij op de openbare weg overleden, om zijn echtgeno­ te én de waardigheid van het ambt niet te schaden.

»Er was ook iemand die zijn polsen had overgesneden – ik zeg liever niet in welke kamer. Liefdesverdriet, bleek later. We hebben nog een paar zelf­ moordpogingen gehad, maar die ene keer met al dat bloed was wel spectaculair.»

Custodero«Ik heb één keer het leven van een vrouw gered die te veel had gedronken. Ze balanceerde tussen leven en dood – volgens de politie had ze ook medicamenten genomen.

»Er was ook de mevrouw van wie een dief, toen ze op weg was naar ons hotel, een kof­fertje had afgepakt. Wat de dief niet besefte, was dat daarin ook haar medicijnen zaten. Ze was diabetespatiënte, en in de ja ren zeventig kon je die medicijnen niet overal krijgen – de hare, zei ze me, werden inge­voerd uit Duitsland. Ze zei me sereen: ‘Je vais mourir, madame.’ Ze leek er vrede mee te hebben. Uiteindelijk is ze met haar minnaar weggegaan. Ik heb hen nooit teruggezien.

»In latere jaren kregen we een, euh, minder verfijnd cli­enteel over de vloer. Dan von­den we al eens een gebruikte injectienaald op de kamer.»

Martens «En in 2000 was er die overvallenplaag. Toen heeft onze nachtwaker bij een schermutseling een oog verloren.»

Pruiken, slips & beha’s

HUMO Door de jaren moet u dozen vol verloren voorwerpen verzameld hebben. Nergens vergeet een mens zo makkelijk iets als in een hotelkamer.

Martens «Zeker als hij gehaast is, of als zijn gedachten bij seks zijn!»

Custodero «Mensen lieten de gekste zaken achter: sigaren­ etuis, pruiken, slips, beha’s... En wie z’n identiteitskaart hier vergat, kwam ze níét ophalen.»

Martens «Trouwringen hebben we nooit gevonden, want z’n trouwring verwijderde meneer al vooraf. Maar ik zal u zeggen waarom een vrouw een beha kon vergeten – want ik weet wat u denkt: hoe kan het dat ze dat niet merkt, hein?! Omdat haar minnaar haar een níéuwe cadeau had gedaan, en de oude lag nog op de grond.

»Onze politiek was: nooit iets terugbezorgen. Zelfs portefeuilles brachten we niet uit eigen beweging naar de klant. Stel je voor dat zijn echtgeno­ tezouvragenwáármanliefdat verloren had! Slechts één keer heb ik iets terugbezorgd, jaren geleden: dat was het valse ge­ bit van een klant uit Antwerpen.»

HUMO Namen iets te enthousiaste klanten ook souvenirs mee?

Martens «Ze stalen als de ra­ven, meneer! Alles wat niet te heet of te zwaar was, werd meegenomen: handdoeken, lakens, kapstokken, gordijnen, nachtlampjes, spiegels, schilderijtjes... Eén keer betrapten we een man die onder z’n kostuum een Perzisch tapijtje om z’n middel had gebonden. Van­ af de jaren zeventig lieten we op onze lakens ‘Volé Berger’ borduren – ‘gestolen uit hotel Le Berger’. Maar we konden dief­ stal amper verhinderen, want dit hotel heeft twee liften, en ik kon niet overal tegelijk zijn. Meneer Duhoux wilde indertijd twee liften om het inchecken zo discreet mogelijk te laten verlo­pen. En opdat mensen elkaar niet tegen het lijf zouden lopen, want het gebeurde weleens dat twee partners elkaar bedrogen zonder dat ze dat wisten. Ster­ker nog, ik heb een paar ge­ trouwde koppels gekend die open en bloot elk een parallel leven leidden.»

Custodero «Ik kwam ooit een hoogzwangere vrouw tegen van wie het kindje in Le Berger was verwekt, en zij noemde het een souvenir van het hotel.»

Martens «Ze had het Berger moeten noemen, haha!»

HUMO Kreeg u na verloop van tijd een bijzondere band met de vaste klanten, of bleven de verhoudingen strikt zakelijk?

Custodero «Sommige klanten kwamen twintig jaar lang elke week langs. Op de duur wist ik zelfs welke kamer ze wilden. Gek: ze spraken altijd over ‘onze kamer’, ook al werd die drie uur later alweer ingenomen door een ander koppel.»

HUMO Ik neem aan dat u klanten die u buiten het hotel tegen het lijf liep, negeerde?

Custodero «Wij namen nooit als eerste het initiatief om een klant te begroeten. Dan zou zijn echtgenote vragen waar hij mij van kende, hè. Of, wat ook gebeurde: de man liep daar met een tweede maîtresse, die niet op de hoogte was van het bestaan van de eerste maîtresse!»

HUMO Na de Tweede Wereldoorlog werd de vrouw geëmancipeerd, de zeden werden losser, plots was er aids... Waren die evoluties ook merkbaar binnen deze muren?

Martens «De pil heeft alles veranderd. Voorheen waren mannen meer paranoïde dat hun erfgenaam hun zoon niet was. Tegelijk werden overspelige vrouwen zorgelozer, vrijer.»

Custodero «Maar aids luidde het einde van de onbekommerdheid in. Mannen die ik voorheen elke week met een andere vrouw zag, kwamen nu met één maîtresse die ze al jaren kenden, en van wie ze meenden dat die zeker géén aids had.»

HUMO Als u op vakantie gaat, huurt u dan ook een kamer in een hotel?

Martens «Vakantie, wat is dat? Ik heb vijfenveertig jaar lang nooit vakantie genomen. Een rendez-voushotel sluit nooit de deuren. Ook niet op feestdagen, op oudejaar of op 1 januari, want dat waren vaak onze drukste dagen. Bovendien betaalden onze klanten cash om geen sporen na te laten – alle geld passeerde door mijn handen, en ik vertrouwde niemand anders.»

Custodero (stil) «Ik hou niet van vakantie.»

HUMO Kent een rendezvoushotel iets als een spitsuur? In Frankrijk bestaat de uitdrukking ‘faire un midi à quatorze heures’.

Martens «Natuurlijk! Duizenden werkgevers zijn hier geweest met hun secretaresse (vette knipoog). Ik herinner meéénbaasdiealindeliftz’n schoenveters, das, bretellen en colbert losknoopte, om zo tijd te winnen. Die zei me vlakaf: ‘Brengt u mij precies om vijf voor één mijn middagmaal.’ Die man had principes, hè, hij wilde niet te laat komen! Een andere klant liet telkens een lege enveloppe achter in de kamer. Die enveloppe was op het werk zijn voorwendsel geweest: ‘Ik moet even iets gaan posten.’

»Elke dag dat er een beurs in de stad was, hadden we het hotel dríé keer kunnen verhuren. Er waren zes andere rendez-voushuizen in deze buurt, zoals Les Chevaliers en La Berceuse, die leefden van klanten die alleen daarheen gingen als wij volzet waren. We kregen ook vaak buitenlanders over de vloer die voor hun werk in de stad waren, en die hier een Belgische collega hadden leren kennen.»

Custodero «Er waren ook buitenlanders die zich erover verbaasden dat ons hotel zo goedkoop was. Tot ze vernamen dat de prijs per drie uur was.»

Renaud & Arno

HUMO Dit hotel is net een filmdecor.

Martens «O, maar hier zijn echt films gedraaid. Ook privé, als u begrijpt wat ik bedoel. Maar ook bekende regisseurs hebben hier... Hoe heette die man, Sagamore, of Fagasse? En die zanger...»

Custodero «Renaud! Nee, wacht, Renoir... Die gekke zanger, ’t is een Vlaming, geloof ik. Hij is nu zestig of zeventig...»

HUMO Will Tura?

Custodero «Nee... Hij zingt een soort rock-’n-roll, maar dan raar... Arno, dat is ’m! Die heeft hier foto’s laten nemen voor een van z’n elpeehoezen.»

HUMO Zo’n rendezvoushotel is een goudmijn. Ik heb het even uitgerekend: vijftig kamers die elke dag tot vijf keer toe worden verhuurd...

Martens «Het wás een goudmijn, tot pakweg 1970. Er mocht één meter sneeuw liggen, het hotel zat vol! Crisis? Vol! Oorlog? Vol! Tot 1990, vanaf toen kwam de klad erin. Hoe schaamtelozer de burger, hoe minder hij de noodzaak voelt om zich hier te komen verbergen. En de wijk verkommerde. Plots was er aids, en de migranten, en hotels zoals het Hilton, die zich ook profileerden als, eh, concurrenten... En in al die vrouwenbladen zie ik keer op keer artikels met titels als ‘Hoe uw man te bedriegen: tien gouden tips!’ Da’s de markt verpesten, hè.

»Weet je wie er miljoenen aan ons heeft verdiend? De gemeente Elsene! Wij moesten veel meer taks betalen dan gewone hotels.»

HUMO Heeft het werk in dit rendez-voushotel u veranderd?

Martens «Pff... Voor mij was het werk. Ik was al gevormd toen ik hier begon: eerder was ik uitbater en directeur van een variététheater geweest– Edith Piaf heeft me nog een dédicace geschreven met haar lippenstift! En in de oorlog zat ik in het verzet, ik ben door de nazi’s gemarteld. Daarbij vergeleken is overspel klein bier.

»Voor Nicolina was het anders: ik heb gezien hoe klanten in haar armen huilden toen ze vernamen dat Le Berger de deuren zou sluiten. Volwassen mannen! Ze hadden het gevoel alsof hun verleden én hun toekomst werd afgenomen!»

Custodero (kijkt rond) «Na mijn laatste werkdag hier, toen het hotel de deuren sloot voor die langdurige renovatie, hoorde ik thuis nog zes maanden lang de belletjes van klanten om service bellen, ook al zat ik thuis! Zoals een moeder soms haar baby hoort huilen, ook al is die op dat moment niet eens thuis. (Stil) Ik heb dat jaar toch iets gevoeld dat op rouw leek, ja. Misschien gelooft u mij niet, maar toen ik hier begon te werken, heeft het drie maanden geduurd voor ik ten volle begreep wat hier gebeurde. Ik ben zeer katholiek en beschermd opgevoed. In het begin voelde ik me erg schuldig: ik had het gevoel medeplichtig te zijn aan Zeer Slechte Zaken. Gaandeweg heb ik geleerd om mensen niet te veroordelen. Ik zag de band die minnaars hadden, ik zag de liefde in hun ogen, en ik begreep dat zich hier ondanks alles heel mooie, diepmenselijke zaken afspeelden. En dat heel wat huwelijken standhielden dankzij dat overspel. Na verloop van tijd voelde ik me de bewaarengel van mijn klanten. Ik mis hen, en ik zal hen nooit vergeten.»

Wie zelf de sfeer van Le Berger wil proeven, brenge een bezoek aan het prachtig gerenoveerde hotel. Voor alle duidelijkheid: het is géén rendez-voushotel meer, maar de charme ervan is bewaard gebleven.

Isabelle Léonard & MarieFrançoise Plissart, ‘Le Berger – Souvenirs d’une maison de rendez-vous’, Les Impressions Nouvelles.

undefined