‘Het lijkt wel alsof die kerels een klein pietje hebben en zichzelf willen bewijzen’

Tijdens de fataal afgelopen doop van studentenvereniging Reuzegom, waarbij de 20-jarige Sanda Dia om het leven kwam, is ook allerlei wansmakelijks gebeurd met dieren. En dus hoeft het niet te verbazen dat dierenrechtenorganisatie GAIA zich burgerlijke partij heeft gesteld in het dossier. Het is ook niet de eerste keer dat de Reuzegommers het pad van dierenrechtenactivist Michel Vandenbosch kruisen. 'Het moet maar eens gedaan zijn. Wie een dier kan mishandelen, kan ook een mens onteren.'

Inmiddels tikt de klok. Op vrijdag 4 september beslist de raadkamer of de Reuzegommers voor de correctionele rechtbank moeten verschijnen.

MICHEL VANDENBOSCH «Het gaat hier in de eerste plaats om een zinloos verloren mensenleven - dat komt áltijd op de eerste plaats, en gaat uiteraard ook voor op ónze klacht.

»Aanvankelijk volgde ik het verhaal rond Sanda Dia, zoals iedereen, via de pers. Tot duidelijk werd dat er ook sprake was van gortige dierenmishandeling. Er werd een muis door de blender gehaald voor de te nuttigen 'studentenpap'. Schachten moesten palingen levend de kop afbijten. Uiteraard was mijn aandacht daarmee extra geprikkeld. Zeker aangezien wij met GAIA al eerder in aanraking waren gekomen met Reuzegom. Voor mij was wel duidelijk dat die kerels - het ging toen om een andere lichting, maar bon - er een traditie van wansmakelijke baldadigheden op nahouden.»

HUMO U hebt het nu over de klacht die jullie indienden in 2013.

VANDENBOSCH «Het ging toen over het varken Spekkie. Ze hebben dat dier Dettol laten drinken, zijn ermee op stap geweest en hebben 't doodgeschoten. In 2013 waren we toevallig op hun site terechtgekomen, waar enkele Reuzegommers fier met dat biggetje pronkten. En ze dwongen hun schachten ook om een semester lang konijnen op hun kot te houden, om die beestjes dan eigenhandig te slachten.

»Wij hebben die feiten toen aan de grote klok gehangen, en dat heeft wel wat ophef veroorzaakt. Maar ze zijn ervan afgekomen met een minnelijke schikking. Een afkoopsom van 400 euro: ik betwijfel of die gasten met dat bedrag toekomen tijdens een avondje stappen. Hun straf kwam erop neer dat ze moesten beloven om het nooit meer te doen. In overleg met GAIA moesten ze ook een charter opstellen. Daar hebben ze zich hoegenaamd niks van aangetrokken. In tegendeel: het moest, zo hoor ik, steeds wansmakelijker in die studentenclub. Alsof er jaar na jaar records moesten worden gebroken. Bij mij gaat het dus niet meer over een spreekwoordelijke emmer die vol is, maar een heel zwembad.»

HUMO De klacht die jullie nu hebben ingediend, werd in eerste instantie niet aanvaard. De rechter was bevriend met de moeder van Reuzegommer Jef S., een Antwerpse magistrate.

VANDENBOSCH «Hun excuus was dat er geen andere rechters beschikbaar waren. Terwijl er een duidelijke afspraak was gemaakt met onze raadsman om op die dag, en dat uur, een klacht in te dienen. Ze hadden 'naarstig gezocht, maar geen beschikbare rechter gevonden,' kreeg hij ter plekke te horen. Zo zijn we een kostbare week verloren.

»Maar goed, maandag waren er gelukkig wél enkele onderzoeksrechters beschikbaar - we zullen maar denken dat ze net terugkwamen van vakantie - en die hebben onze klacht aanvaard.»

HUMO Is het wel wettelijk dat die rechter de zaak eerst niet wilde ontvangen?

VANDENBOSCH «Voor zover ik weet niet. Maar goed, het is in orde gekomen, dus we maken daar geen punt meer van. Onze strategie is de goeie gebleken, want het parket heeft de klacht van dierenmishandeling ontvankelijk verklaard, daar zijn wij al heel tevreden over. Het zou mij ook ten zeerste verbazen als er niet vervolgd zou worden. Geen mens bij zijn volle verstand kan er toch nog aan twijfelen dat hier iets mis is?»

HUMO Hoe groot is de kans dat de Reuzegommers opnieuw wegkomen met een afkoopsom?

VANDENBOSCH «Daar kan ik niet over oordelen. Ik kan alleen maar zeggen dat het gedaan moet zijn met die praktijken. En kunnen we dan ook stoppen met uitgaan van de innerlijke goedheid van die kerels? Qua normbesef staan die figuren toch niet aan de top van de beschaving?»

HUMO Op andere vlakken staan ze wél aan de top: als rechters, advocaten en magistraten in spe.

VANDENBOSCH «Hun familiale banden liegen er niet om: dit is wat men de elite noemt, kerels die in het bedrijfsleven belangrijke functies zullen uitoefenen.

»Het gerecht moet duidelijk maken: 'Dit kan niet langer gepikt worden.' Kijk, het gaat toch om zonen van rechters, advocaten en noem maar op? Die kringen kunnen toch niet blind zijn voor het feit dat zoiets een smet is op hun blazoen, en de geloofwaardigheid van het gerecht?»

HUMO Is het niet onrustwekkend dat zulke zaken pas serieus opgevolgd worden als ze op een prangende manier in de openbaarheid komen? Ik denk nu niet alleen aan de zaak-Reuzegom, maar ook aan de feiten in die politiecel in Charleroi en aan het politiegeweld in Amerika.

VANDENBOSCH «Dat is niet nieuw, vrees ik. Pas wanneer men geconfronteerd wordt met béélden, beseft men hoe erg het is. Bepaalde mensen moeten eerst met de neus op de feiten worden gedrukt. Je weet dat de gerechtelijke mallemolen traag werkt. Hoeveel ministers van Justitie hebben hun tanden al niet stukgebeten op hervormingen? Welcome to the real world.»

HUMO Bent u in uw tijd als student aan de RUG, de toenmalige UGent, zelf gedoopt?

VANDENBOSCH «Nee, dat was niet echt mijn ding.»

HUMO Dat is misschien niet zo'n gemis, in het licht van alle verhalen over schachten die hun doopmeester moesten pijpen en ander walgelijks.

VANDENBOSCH «Hoe is dat nu toch mogelijk? Dat studenten, zoals iedereen, flirten en drinken: mij goed. Maar zoiets is toch gewoon kakken op al wat voor beschaafd gedrag mag doorgaan? Dit is zo manifest rot. Stel je eens in de plaats van die jongedames. Terwijl men nu bijna probeert om de schuld op hén af te schuiven: 'Ze hebben toch meegedaan?' Je ziet dat vaak tegenwoordig, dat men het ontoelaatbare toch nog probeert te rechtvaardigen. In het Reuzegom-artikel van Humo probeerden sommige getuigen ook nog angstvallig recht te trekken wat overduidelijk krom is.

»Ik ben niet zo'n voorstander van oog om oog, tand om tand. Maar in bepaalde onverbeterlijke gevallen, mensen bij wie de wreedheid in het DNA is doorgedrongen, weet je toch dat het niet voldoende is om hen eens vriendelijk over de bol te aaien? 'Nooit meer doen, hè?' Die gasten van Reuzegom lachen daar eens mee. Misschien hebben ze ooit normbesef gehad, maar om erbij te horen, hebben ze dat moeten afwerpen. De winnaar is de meest verziekte: daar wordt zelfs mee gepocht! Je zou bijna denken dat degenen die daarin meegaan een klein pietje hebben, en zich willen bewijzen als strafste macho.

»Mijn haar komt overeind als ik aan hun wanpraktijken denk. Als je tot zoiets in staat bent, dan is er toch iets fundamenteels fout met jou als persoon? Er zijn er die zeggen: 'Het begint bij dieren en het eindigt bij mensen.'»

HUMO Seriemoordenaars in films beginnen alleszins ook altijd met dieren.

VANDENBOSCH «Voilà. Dat wil niet zeggen dat elke dierenmishandelaar - of elke Reuzegommer - vroeg of laat ook een mens zal toetakelen, maar... Welk wezen is zwakker dan een weerloos dier? Wie dieren mishandelt, kan ook mensen onteren. Vandaar dat we er zo op hameren om die wreedheden ernstig te nemen. Of wil je die gasten later echt in een machtspositie?»

HUMO Met het risico om op een cynische noot te eindigen grijp ik terug naar de reactie van Reuzegom uit 2013. Die klonk zo: 'De klacht is totaal uit de lucht gegrepen. Meer nog, wij vinden het een mooie zaak dat GAIA zich inzet voor dieren.'

VANDENBOSCH (lachje) «Ja, ja. Ik heb gehoord dat de schrijver van die reactie 't achteraf aan zijn makkers verteld heeft, en dat ze daar toen smakelijk om gelachen hebben.»

HUMO Wie laatst lacht, best lacht?

VANDENBOSCH «Ik hoop het. Maar goed, een happy end is niet meer mogelijk: in hoeverre zal dat een troost zijn voor de ouders van Sanda Dia? En toch ben ik blij dat deze zaak niet in de doofpot is blijven sudderen: dan liever deze openliggende beerput.»

HUMO Wordt vervolgd.