Het paleis versus de premier: in gesprek met Laurent Arnauts, advocaat van prins Laurent

Het is nooit eerder gebeurd: een lid van de koninklijke familie dat dreigt een deel van zijn dotatie te verliezen, als straf voor het bijwonen van een receptie. Om de Kamerleden alsnog op andere gedachten te brengen, mag prins Laurent zich publiek komen verdedigen in het parlement, en dat is meteen een tweede primeur.

'Mag de prins niet klagen omdat hij in een gouden kooi leeft? Het blijft wel een kooi, en ze is bovendien van bladgoud'

Het rommelt tussen de regering-Michel en prins Laurent. De reden? De twaalfde in lijn voor troonopvolging trok afgelopen zomer, getooid in legeruniform, naar een receptie op de Chinese ambassade, naar aanleiding van de 90ste verjaardag van het Chinese leger. Daar had hij eerst toestemming voor moeten vragen, oordeelt de regering. De voorgestelde straf: 15 procent minder dotatie volgend jaar, omgerekend 46.000 euro.

HUMO Hoe bent u in dit gerechtelijke kluwen verzeild geraakt?

Laurent Arnauts «Kijk maar na: premier Michel heeft de sanctie begin augustus aangekondigd, zonder eerst prins Laurent gehoord te hebben. In de media las je toen dat er een politieke consensus was om 10 procent van de dotatie in te houden, als straf. Pas begin september werd de prins officieel op de hoogte gebracht, en werd hij verzocht om daags nadien op het matje te komen bij de premier. Er is grote druk op de prins uitgeoefend toen bekend raakte dat ik hem zou verdedigen. Een hoge ambtenaar verwittigde hem zelfs dat zijn straf verzwaard zou worden als hij tegenstribbelde. Ik heb moeten strijden om de prins te mógen verdedigen.

»Uiteindelijk is de prins niet naar de premier gegaan: er kwam zelfs een doktersattest aan te pas, omdat hij niet in staat was zichzelf te verdedigen. Dat werd geframed als ‘de prins stuurt zijn kat naar de premier’. Welnu, ik ben geen kat. Ik heb gedaan wat een advocaat móét doen. Ik ben een argumentatie van 30 pagina’s gaan verdedigen bij de premier. En kijk, meteen daarna berichtte de pers over een zwaardere straf, van 15 procent. Toeval? Ik vrees van niet.»

HUMO U heeft wel uw verhaal kunnen doen.

Arnauts «Niet helemaal. De premier had me beloofd dat ik zou mogen antwoorden op de argumentatie van de advocaat van de regering. Die belofte is niet nagekomen: op 14 december moest ik via de media vernemen dat de regering over een straf beslist had, en dat ze die nog dezelfde dag door het parlement wilde laten goedkeuren. Zonder wederwoord en debat, dus. Gelukkig hebben we dat kunnen tegenhouden.

»Maar de prins stelde op 1 januari vast dat zijn dotatie tóch met 15 procent was verminderd. De regering had de straf dus toch laten uitvoeren: als minachting voor het parlement kan dat tellen. Toen ik de Kamervoorzitter daarover aanschreef, kreeg ik geen antwoord. Er was een ingebrekestelling nodig om dat weer recht te trekken.»

HUMO Waarom is het voor u zo belangrijk dat de zaak van de prins niet achter gesloten deuren behandeld wordt?

Arnauts «In de grondwet staat dat alle rechtszaken in dit land openbaar moeten zijn. Externe controle en transparantie zijn noodzakelijk. Dat is ook in het belang van de parlementsleden die straks over de zaak moeten oordelen. Tenminste, als ze hun functie als rechter serieus nemen.»

HUMO Hoe bedoelt u?

Arnauts «Ik ga in het parlement pleiten voor een vrijspraak, of toch minstens voor een kleinere straf. Stel dat ik een aantal Kamerleden weet te overtuigen met goeie argumenten, zullen ze dan de moed hebben om mij in een besloten zitting gelijk te geven? Nee, want dan moeten ze vrezen dat er geïnsinueerd zal worden dat ze dingen ‘geregeld’ hebben in een achterkamertje, of dat ze bezweken zijn onder de druk van het paleis. Alleen door de argumenten en de tegenargumenten openbaar te verdedigen, kunnen mensen zien hoe en waarom men tot een oordeel is gekomen. Dat is de essentie van gerechtigheid.»

HUMO Het is een unieke zaak, toch? Ik vind nergens een precedent.

Arnauts «Ik ook niet, en ik heb waarschijnlijk nog harder gezocht dan u (lacht). Het is de allereerste keer dat voorgesteld wordt om een lid van de koninklijke familie een deel van zijn dotatie te ontnemen. Enfin, het gaat om bijna zijn volledige netto-inkomen van 46.000 euro, want de rest van de dotatie van 308.000 euro gaat op aan werkings- en personeelskosten.

»En dan is er nóg een primeur: voor het eerst zal het parlement een vonnis moeten vellen over de toepassing van een wet die het zelf gestemd heeft. Aangezien we in België een scheiding der machten kennen, zou je nochtans denken dat zoiets toekomt aan de rechtbanken, niet? Die scheiding is er net omdat de wetgever moeilijk onpartijdig kan zijn in het beoordelen van zijn eigen teksten. Er zijn nogal wat juristen, onder wie de niet-koningsgezinde professor Vuye, die samen met mij vinden dat de dotatiewet onduidelijk is.»

HUMO Dus u moet de parlementsleden vragen om toe te geven dat ze hun huiswerk slecht hebben gemaakt?

Arnauts «Juist, en dat is niet evident. Want er zijn parlementairen die destijds de vaagheid van de wet bekritiseerden, maar die vandaag met uitgestreken gezicht beweren dat alles zo klaar als een klontje is. Die zijn hun bril verloren, zeker?

»Het is normaal dat procedures de politiek soms in de weg zitten, maar daarom zijn ze er juist: om te garanderen dat iedereen, zelfs een prins, een faire rechtsbehandeling krijgt.

»Ik ben ervan overtuigd dat velen die vandaag kritiek uiten, de eersten zullen zijn om hun rechten op te eisen als ze zelf vervolgd worden. Ook de media vergeten dat wel eens. Ik kreeg de vraag van één van uw collega’s hoe ik het aandurfde om voor de vrijspraak te gaan. Er groeit een soort eenheidsdenken waarin alles wat de regering zegt, blijkbaar kritiekloos moet worden geslikt.»

HUMO Had de prins zich niet veel miserie kunnen besparen door zijn uniform in de kast te laten hangen en gewoon thuis wat tv te kijken met Claire?

Arnauts «Daar komt het op neer, maar het echte probleem is een onduidelijke wet die willekeurig kan worden geïnterpreteerd. Volgens de wet moet de prins vooraf toestemming vragen om contact te hebben met bepaalde autoriteiten. Maar door zijn afkomst ontmoet de prins nu eenmaal altijd hooggeplaatste functionarissen. Als hij ergens naartoe gaat, komt er altijd iemand naar hem toe. Hoe kan hij dat voorspellen en vooraf goedkeuring vragen?

»Wat is een contact? Aanwezig zijn op een receptie, iemand de hand schudden, praten met iemand? De grens is niet duidelijk. En wat is dan een autoriteit? De ambassadeur, een secretaris, een attaché?

»Op die receptie waren 600 personen aanwezig, onder wie talrijke Europese en Belgische gezagsdragers. De Belgische vlag hing naast de Europese en Chinese. Nu, volgens de wet moet zo’n contact ‘politieke implicaties’ hebben vooraleer het bestraft kan worden. Dat was hier duidelijk níét het geval. Of is er een diplomatiek probleem ontstaan na die receptie?»

undefined

undefined

'De media berichtten dat prins Laurent zijn kat had gestuurd naar premier Michel. Welnu, ik ben geen kat. En ik heb gedaan wat een advocaat móét doen'

Handjes schudden

HUMO Steeds meer mensen geven toe dat de dotatiewet inderdaad slordig is.

Arnauts «Daarom zou ik graag een alternatief voorstellen voor die wet, we hebben zelfs al alle onduidelijkheden opgelijst. Pas op, niet om te ontsnappen aan de wet, sommige regels willen we zelfs nog scherper. Zolang ze maar duidelijk zijn.

»Contacten binnen de EU zijn nu geen probleem, maar eigenlijk zou de minister van Buitenlandse Zaken moeten kunnen zeggen dat de prins beter geen handjes gaat schudden met de Hongaarse premier Viktor Orbán wanneer die op ramkoers ligt met Europa. Of dat een bezoek aan Catalonië gevoelig ligt. Zo kunnen we de huidige willekeur vermijden.

»Ik hoop dat men inziet dat een straf niet alleen onterecht, maar ook onnuttig zou zijn. Want zo vermijd je nog geen nieuwe problemen in de toekomst.»

HUMO Waarom zoekt de prins die risicozone op? En niet alleen nu. Hij wil blijkbaar op een bijna wanhopige manier zinvol zijn.

Arnauts «Blij dat u dat opmerkt. Dat is ook een fundamenteel recht: proberen zinvol te zijn. De manier waarop zijn leven werd georganiseerd, is niet zo leuk, en zelfs in strijd met zijn grondrechten. Sommigen vinden dat hij niet mag klagen, omdat hij in een gouden kooi leeft. Oké, maar het blijft een kooi, en die van hem is bovendien van bladgoud. Hij mag geen loopbaan uitbouwen, krijgt het loon van een beginnend magistraat, heeft geen sociale zekerheid, zijn echtgenote heeft geen recht op een overlevingspensioen... Dat is pas nalatigheid, maar dan wel van de wetgever.

»De prins is het slachtoffer van een oude opvatting over de monarchie, waarbij het ondenkbaar was dat een prins zou werken. Zelf je kost verdienen was een smet op het blazoen van het Belgische koningshuis. De keren dat de prins getracht heeft zelf z’n centen te verdienen, werden op kritiek onthaald.»

HUMO Niet onterecht: ofwel verdien je zelf, ofwel ontvang je een dotatie. Hij kon ook zeggen: hou die dotatie maar, ik ga wel verder als gewone burger.

Arnauts «Zo simpel is het helaas niet. De prins heeft herhaaldelijk gevraagd om zijn eigen weg te mogen gaan, maar het is hem elke keer geweigerd. En als het koningshuis en de staat willen dat je iets niet doet, dan zal het niet lukken, geloof me.»

HUMO Dus: sois belle et tais- toi?

Arnauts «Daar kwam het op neer. Hij heeft een plaats in het koningshuis, want hij is daar geboren, maar hij heeft er geen functie. Alleen verplichtingen, van kinds af. Daarom is de dotatie in het leven geroepen, als een soort van schadevergoeding, omdat de prins niet mág werken. Om nu, op zijn 54ste, te zeggen dat het aanpassen of opkrassen is, dat kan niet. In de toekomst zijn er enkel nog dotaties voor de koning en de troonopvolger, maar voor de oudere generatie, zoals de prins, was een overgangsmaatregel op zijn plaats.»

undefined

'Premier Michel heeft gedreigd met een tweede sanctie omdat we ons niet terughoudender hebben opgesteld. Maar híj is het die de zaak in de media heeft gelanceerd'

HUMO Heeft veel van zijn frustratie niet te maken met het afschaffen van een wet waardoor hij van tweede troonopvolger plots op de twaalfde plaats terechtkwam?

Arnauts «Als u dat denkt.»

HUMO Ik denk dat niet, ik weet het. Hij zei me ooit: ‘Als mijn grootvader, Leopold III, die wet had afgeschaft, was mijn oom Boudewijn nooit koning geworden.’ Dat is juist, dan was Josephine Charlotte in 1950 koningin geworden.

Arnauts «Ik kan u daar weinig over vertellen, behalve dat hij toch altijd een zingeving voor zijn plaats in de koninklijke familie heeft gezocht, en dat is hem niet zo vaak gegund geweest. Dierenwelzijn, hernieuwbare energie, herbebossing: het zijn projecten die hij succesvol heeft gelanceerd, maar alleen in België ziet men dat niet in. Heeft hij een foutloos parcours gelopen? Waarschijnlijk niet, maar dat is nog geen reden om bij elk mediarelletje twintig jaar oude koeien uit de gracht te halen. Dat heeft veel weg van een karaktermoord. Alleen wie niets doet, doet niets verkeerds.»

HUMO Waarom stopt de regering volgens u zoveel energie in het vervolgen van de prins? Is er een politieke agenda?

Arnauts (zwijgt) «Nu gaat u schrijven: ‘Denkt lang na’. (Schatert, denkt lang na) Kijk, ik heb vier maanden lang gezwegen, tot ik vaststelde dat de straf voor de prins al als een voldongen feit werd voorgesteld in de media. Ik vond dat een wederwoord nodig was. Anders had men rustig de publieke opinie kunnen oppoken, om daarna te zeggen dat de mensen het niet zouden begrijpen als er geen straf kwam.

»Premier Michel heeft onlangs zelfs gedreigd met een tweede sanctie, omdat we ons niet terughoudend hebben opgesteld. Maar híj is het die de zaak in de media heeft gelanceerd, zonder eerst de prins te horen.

»Soit, ik kan niet openhartig antwoorden op uw vraag of er een politieke agenda achter schuilgaat. Ik moet bij de feiten blijven.»

HUMO Een hypothese: de grootste partij van het land heeft een antimonarchistische instelling. Aan de koning zelf kunnen ze niet raken, dus pakken ze het zwakke broertje. Een beetje zoals een pester op de speelplaats het schrielste jongetje uitzoekt.

Arnauts «Dat is uw hypothese… (zwijgt)»

HUMO … die versterkt wordt wanneer staatssecretaris Theo Francken zegt dat de prins maar moet gaan klagen bij Unia wanneer hij denkt dat zijn rechten geschonden zijn.

Arnauts «Het is dus een sterke hypothese (lacht). Maar er zijn er ook andere. Is de politiek te snel in een kramp geschoten, of zit er echt een strategie achter? Dat moet nog blijken. Al kan ik u zeggen dat niet alles is wat het lijkt.»

undefined

undefined

'Onder het mom van goed bestuur worden de zwakkeren steeds harder aangepakt. Meer controle, meer wetten, meer GAS-boetes'

Kikker in de kookpot

HUMO De dreigbrief van Michel aan uw adres was niet de eerste aanval van deze regering tegen advocaten. Denk maar aan Jambon versus Mary, of Koen Geens die zich uitliet over een straf in een verkrachtingszaak.

Arnauts «Je zou bijna denken dat enkele ministers een inburgeringscursus over de basisprincipes van het recht kunnen gebruiken. Want ook rechters worden al snel als wereldvreemd bestempeld als ze de visie van de uitvoerende macht niet delen. Electoraal gewin op korte termijn lijkt voor politici vandaag soms belangrijker dan de verdediging van de rechtsstaat. Dat tast de fundamenten van de democratie aan. Terwijl je beter niet luchtig doet over fundamentele rechten, daarvoor zijn ze te belangrijk, daarvoor is te veel strijd geleverd.»

HUMO Het lijkt wel of de advocaat steeds minder beschouwd wordt als de persoon die de rechten van zijn cliënt verdedigt, en meer als een sta-in-de-weg die een vlotte rechtsgang verhindert.

Arnauts «Het is van alle tijden, maar het lijkt nog erger geworden. De rechters die oordeelden dat de Britse regering niet bij eenvoudig ministerieel besluit de brexit kon uitvoeren, werden op de voorpagina’s van de tabloids uitgemaakt voor landverraders. Ook Donald Trump noemde rechters die hem niet volgden ‘wereldvreemd’. Het begint meer dan een kleine koortsaanval te worden. En dan kan het snel gaan.»

HUMO Overal in Europa zijn er stemmen die de democratische grondrechten minder prioritair vinden, en veiligheid en grensbescherming belangrijker achten.

Arnauts «Dat is onrustwekkend. Door aan de poten van de democratie te zagen, maak je de weg vrij voor een autoritaire leider. We zitten langzamerhand in de situatie van de kikker in een ketel water die langzaam naar het kookpunt wordt gebracht. Iedere graad hoger denkt de kikker: ach, dit kan ik nog net verdragen, en hij springt niet. Tot hij doodgekookt is.

»Doorheen de wereldgeschiedenis waren de democratische periodes maar van korte duur. We mogen de onze niet laten uitdoven uit vrees voor terroristen, of uit gemakzucht.»

HUMO Overdrijft u nu niet?

Arnauts «U ziet toch ook wat er gebeurt in heel Europa? Met al die politieke bewegingen die men zelfs niet meer extreemrechts durft te noemen omdat ze zo mainstream geworden zijn. Voor je het weet hebben ze een meerderheid in het Europees Parlement en krijgen we een afkooksel van Hitlers Derde Rijk. De vraag is of onze huidige generatie politici daartegen opgewassen is, en dat gevaar inziet. Onze generatie heeft nooit een oorlog meegemaakt en is onze democratische grondrechten als vanzelfsprekend gaan beschouwen. Wel, dat zijn ze niet, er moet iedere dag voor gevochten worden. Maar door een gebrek aan moed offeren we langzaam maar zeker tweehonderd jaar verlichting op.»

HUMO Angst rendeert electoraal nu eenmaal het beste, bewijst verkiezing na verkiezing.

Arnauts «Is dat zo? Het populisme groeit, maar een meerderheid stemt nog steeds niet populistisch.

»Er zijn ongetwijfeld mensen die een paar honderd vluchtelingen in een Brussels park ons allergrootste probleem vinden, maar ik erger me meer aan hoe jaar na jaar weer nieuwe Panama-papers opduiken, die me veel fundamenteler lijken voor de financiering van onze welvaartsstaat. Dat shockeert me, hoe er nu al decennia op industriële schaal aan belastingontwijking en -ontduiking wordt gedaan, ook al kun je nu al vijftien jaar je zwart geld zo goed als straffeloos regulariseren. Maar goed, dankzij de media die het aankaartten, werd dat eindelijk wat strenger aangepakt. En wat doet de regering? Ze verlaagt de erfenisrechten. Alsof ze naar een rentenierssamenleving wil.

»Ik vind het ergerlijk, zo’n beleid dat stoer doet tegen de zwaksten en laks is voor de sterken. Want intussen betaalt de onderste laag in de samenleving de prijs. Onder het mom van goed bestuur worden de zwakkeren steeds harder aangepakt. Meer controle, meer wetten, meer GAS-boetes en dan verbaasd zijn dat de verzuring en de verharding in de samenleving toenemen. Je kan ons systeem steeds meer in regeltjes gieten, maar hoe wij als onvolmaakte mensen uiteindelijk in dat perfecte plaatje moeten passen, is me steeds minder duidelijk.»

HUMO Vindt u dat er een soort klassenjustitie is?

Arnauts «Nee, eerder een steeds dualer wordende klassensamenleving. Ik heb net enorm veel respect voor de manier waarop justitie in vaak ondankbare omstandigheden toch nog iedere dag functioneert. Ik bewonder het maatschappelijk engagement van zo goed als al onze rechters. Maar ik vrees wel dat we meer en meer naar een verstarde, overgereglementeerde samenleving gaan.

»Als student dacht ik dat onze vrijheden definitief verworven waren. Vandaag denk ik echt dat ik misschien ooit nog met mijn kinderen op de barricaden ga moeten klimmen om ze opnieuw te verdedigen. Ik vind het beangstigend dat je haast geen privaat gesprek meer kunt voeren, omdat er altijd wel ergens een spoor achterblijft. We gaan goedkopere verzekeringen eisen omdat onze data bewijzen dat we minder ongevallen hebben, en we gaan weigeren solidair te zijn met minder goede of gelukkige chauffeurs. Dat is voor mij een beangstigend Big Brother-toekomstbeeld, waarin nog weinig plaats zal zijn voor creatievelingen die wel eens buiten de lijntjes van de mainstream durven te kleuren. Al mijn respect voor boekhouders, weet u, maar een samenleving waarin zij en hun regeltjes alles te zeggen krijgen? Daar bedank ik voor.»

HUMO Hoe schat u minister Geens in? De ene helft van de juridische wereld is blij met een doener als minister, de andere helft klaagt dat niets in justitie nog twee weken hetzelfde blijft.

Arnauts «Voor beide valt iets te zeggen. Ik vind het goed dat hij zijn nek uitsteekt, justitie had dat na al die jaren stilstand wel nodig. Langs de andere kant zijn niet al zijn voorstellen even doordacht. Fundamenteel fout vind ik bijvoorbeeld dat burgerlijke partijen die benadeeld worden, niet of veel moeilijker een strafzaak kunnen laten opstarten. Want dat zou de parketten te veel belasten. Maar stel dat je slachtoffer bent van een bende oplichters, en je kan dat alleen bewijzen door een huiszoeking, of een telefoontap? Als burger ga je nooit het nodige bewijs vinden. Dat speelt dus in de kaart van de bad guys, vrees ik.

»Ook de oefening in efficiëntie om rechters alleen te laten zetelen in plaats van met drie, baart me zorgen. Er zal maar eens een man met een pak geld bij je aankloppen, of met een doodsbedreiging. Vroeger kon je als rechter dan zeggen dat je geprobeerd had, maar dat je twee collega’s er spijtig genoeg anders over dachten. Zeker in politieke dossiers of zware misdaadzaken vind ik alleen zetelen een verkeerd idee.»

undefined

'Er groeit een soort eenheidsdenken waarin alles wat de regering zegt, blijkbaar kritiekloos moet worden geslikt'

De zaak-Dutroux

HUMO U bent de laatste tijd bezig met groepsvorderingen: u verdedigde Fortis-benadeelden, nu ook de eigenaars van Volkswagens met sjoemelsoftware.

Arnauts «Daarvoor moet ik naar het buitenland, want de Belgische wet laat groepsvorderingen nog niet toe. Gek eigenlijk, want dat zou pas een besparing zijn, als een groep benadeelden samen kan procederen.»

HUMO Dat lukt niet, omdat de industrie en anderen vrezen voor onbetaalbare schadevergoedingen.

Arnauts «Onterecht. In Amerika bestaan die groepsvorderingen ook, en hebben ze inderdaad soms geleid tot zeer zware schadevergoedingen, maar dat waren uitschuivers van rechters die vaak werden teruggefloten door het hooggerechtshof. In België kan de schadevergoeding trouwens nooit groter zijn dan de opgelopen schade. Bovendien kan de zaak bij een groepsvordering in één keer gepleit worden, in plaats van honderden keren afzonderlijk, met het risico op verschillende uitspraken en verschillende beroepen.

»Ook voor de industrie is het goed dat bedrijven die de regels niet volgen, aangepakt worden. Als een bedrijf weet dat het hooguit het risico loopt op enkele klagende individuen, wat houdt het dan tegen om er de kantjes af te lopen? Maar goed, er wordt aan gewerkt, hopelijk komt het er ooit van.»

HUMO Als jonge advocaat verdedigde u twintig jaar geleden, in volle Dutroux-periode, de familie van Loubna Benaïssa, een Belgisch meisje van Marokkaanse origine, ontvoerd en verkracht door de Waalse pompbediende Patrick Derochette. U dacht destijds dat Dutroux deel was van een netwerk.

Arnauts «Wat mij nog steeds verontrust, is dat men voor een aantal elementen van het dossier nooit tot op het bot is kunnen gaan. Er is een haantjesgevecht geweest tussen de toenmalige rijkswacht en de gerechtelijke politie, tussen parketten en magistraten, zelfs tussen journalisten. Het is op een sisser uitgedraaid. In Groot-Brittannië, Ierland, Portugal en de rest van de wereld zijn wel grote netwerken opgerold. Ik vond dat die hypothese dus niet bij voorbaat mocht uitgesloten worden.»

HUMO Er was toen een strijd tussen believers en non-believers.

Arnauts «Ik was 27 toen, en kwam voor het eerst in aanraking met persoonlijkheden in de gerechtelijke wereld en de media. Ik zou het dossier vandaag anders aanpakken, maar het was toen ongezien en nieuw voor iedereen. Ik denk dat sommigen hebben geprobeerd om een algemeen klimaat van wantrouwen tegen alle instellingen te creëren. Je komt in een spiegelpaleis terecht, waarin niets nog is wat het lijkt, en waarbij je als individuele advocaat de middelen niet hebt om het zelf uit te zoeken. Niemand was voorbereid op die affaire.»

HUMO Nabela, de zus van Loubna, sprak toen de menigte toe op de trappen van het justitiepaleis, en voorkwam zo dat Brussel ontplofte. Wat is er inmiddels met haar gebeurd?

Arnauts «Ze heeft daarna rechten gestudeerd aan de ULB, en heeft momenteel een briljante juridische carrière als advocate in de Verenigde Staten.»

HUMO Heel mooi, maar ook jammer: ze had een rolmodel kunnen zijn voor de jonge Brusselaars met een migratie-achtergrond.

Arnauts «Ik kan niet in haar plaats antwoorden. Ik denk wel dat je, wanneer je een tijdje in het middelpunt van de media-aandacht hebt gestaan – of ze hebt ondergaan – niet meteen de behoefte voelt om de schijnwerpers te blijven opzoeken. Niet iedereen kickt daarop, of wordt graag aangestaard op restaurant.»

HUMO Ik citeer u uit een interview van twintig jaar geleden over Brussel: ‘Het blijft schandalig hoe men migranten blijft behandelen als een zware last waar men van af wil. Politiek speelt steeds meer in op het slechte in de mens. De jonge mensen met migratie-achtergrond zitten gevangen in de wachtzaal van een toekomst zonder perspectieven.’

Arnauts «Het is verontrustend dat ik daar geen woord van kan terugnemen, na twintig jaar. Al mag je niet zeggen dat er geen evolutie is: er zijn verscheidene toppolitici met een migratie-achtergrond. Maar aan de andere kant: wat ik toen zei vanuit een soort buikgevoel, is bevestigd door zowat elk onderzoek.

»Ik ben Brusselaar, en ik hoop dat we hier in de toekomst niet meer naast elkaar, maar mét elkaar zullen samenleven. Ik zie hoopgevende tekenen, maar tegelijk zie je ook de tegenstand toenemen. En ondertussen volgen de verloren generaties elkaar op. Een aantal van de vorige generatie vluchtte weg in drugs, vandaag doen sommigen dat in radicalisme.»

HUMO Wat zou je daaraan kunnen doen?

Arnauts «Ik denk dat we door een periode van positieve discriminatie moeten gaan. Anders gaan we er niet komen. Dat moet niet permanent zijn, je moet mensen niet blijvend vastnagelen op hun origine, maar er is een kentering nodig om de vicieuze cirkel te doorbreken.

»Hoelang, vraag ik me af, blijf je eigenlijk allochtoon? Ik ben de kleinzoon van een Russische politiek vluchteling, maar niemand vraagt me ooit naar mijn roots. Maar jongeren van de derde generatie met een wat bruiner tintje krijgen die vraag wel nog dagelijks. Dat stoort me: te gemakkelijk wordt hardhandig omgesprongen met mensen van wie men weet dat ze zich moeilijk kunnen verdedigen, die niet kunnen terugslaan. Maar op termijn moet men verwachten dat mensen wél zullen terugslaan, omdat ze geen andere keuze meer zien. Willen we die weg op?

»We jammeren nu omdat er een versie van de islam groeit die ons totaal niet aanstaat. Wel, hadden we de moeite gedaan om zelf imams op te leiden, dan zaten we vandaag niet met vanuit het buitenland betaalde garagemoskeeën waar geïndoctrineerd wordt. Dat is de prijs die we betalen.

»Ik blijf optimistisch, maar voorlopig betert het niet. Ik denk dat het is zoals wanneer je zinkt in het zwembad: je moet eerst de bodem bereiken, voor je je kan afzetten naar boven, naar de oppervlakte.»