Het verhaal achter misschien wel dé foto van het jaar: 640 Afghanen in Amerikaans militair toestel

640 Afghanen die proberen te ontsnappen aan de taliban in één vliegtuig. Misschien wordt dit wel de foto van het jaar, klinkt het nu al over het indrukwekkende beeld van de binnenkant van het militaire transportvliegtuig. Meer over de militaire vluchten van de C-17's die vermoedelijk de geschiedenisboeken in zullen gaan.

‘Een scene zoals je die normaal alleen in films ziet’, ‘dit is heroïsch’, ‘de bemanning van de RCH871 verdient medailles’ en ‘ontroerend wanneer mensen ervoor kiezen hun hart en menselijkheid te volgen in plaats van blinde bevelen in een harteloos systeem!’. Van alle uithoeken uit de wereld is er lof voor de bemanning van de vlucht die op het nippertje 640 Afghanen redden uit handen van de taliban. Mannen, vrouwen, kinderen - onder wie een meisje dat op de arm van een vrouw uit een flesje drinkt - zitten en staan als haringen in een ton in het militaire vliegtuig.

De C-17 Globemaster III van de Amerikaanse luchtmacht is er in de nacht van zondag op maandag in geslaagd om 640 Afghanen veilig te evacueren vanuit Kaboel. Dat verklaren Amerikaanse defensiefunctionarissen en blijkt uit foto's verkregen door Defense One, een Amerikaanse website met nieuws en achtergronden over veiligheidsbeleid.

Geïmproviseerde veiligheidsgordels

Dit is het op één na hoogste aantal mensen ooit aan boord van een vlucht met de C-17, een enorm militair vrachtvliegtuig dat al bijna drie decennia in gebruik is door de VS en bondgenoten. In 2013 evacueerde een C-17 670 mensen die op de vlucht waren voor een tyfoon in de Filipijnen. Net als bij die evacuatie zaten de Afghanen die van Kaboel naar Qatar vlogen, op de vloer van het enorme ruim. De procedure staat bekend als ‘vloerbelasting’; de passagiers hangen aan vrachtriemen die van muur tot muur lopen en dienen als geïmproviseerde veiligheidsgordels.

Bij het vertrek van het vliegveld in Kaboel was het totale chaos. De C-17, die als roepnaam Reach 871 gebruikt, was niet van plan zo’n grote lading op zich te nemen, maar paniekerige Afghanen - die volgens Amerikaanse bronnen al toestemming hadden om te vluchten - trokken zichzelf aan boord van het half open vliegtuig, aldus een Amerikaanse defensiemedewerker.

In plaats van te proberen die vluchtelingen uit het vliegtuig te dwingen, ‘nam de bemanning de beslissing om te gaan’, vertelde een defensiefunctionaris aan Defense One. ‘‘Ongeveer 640 Afghaanse burgers stapten uit het vliegtuig toen het op zijn bestemming aankwam.”

Het nieuws over de historische vlucht verspreidde zich in de nacht van zondag op maandag in de Verenigde Staten toen audio van de bemanning online werd geplaatst.

Vluchten bevroren

Het Amerikaanse leger heeft maandag alle vluchten van Hamid Karzai International Airport bevroren, omdat woede en wanhoop onder de Afghanen toenam tijdens de machtsovername van de taliban. De beslissing kwam nadat een menigte een vertrekkend C-17-vliegtuig over de landingsbaan had achtervolgd en onbekende schutters tweemaal op Amerikaanse troepen op de luchthaven schoten. De luchtbrugoperaties worden stopgezet totdat vooral Amerikaanse en enkele Turkse troepen de veiligheid rond het vliegtuig weer hebben hersteld, verklaarde een Pentagon-woordvoerder.

De tijdelijke stop werd aangekondigd nadat beelden van een andere C-17 - een toestel met nummer 1109 - viral gingen op Twitter. De inmiddels tientallen miljoenen keren bekeken filmpjes laten die vertrekkende C-17 zien gevolgd door honderden jonge mannen.

De video toont het summum van wanhoop. Meerdere mensen klampen zich vast aan het vliegtuig, terwijl het opstijgt. Latere video’s die ook op Twitter zijn gedeeld, tonen enkele lichamen die van het vliegtuig vallen als het opstijgt. Het Pentagon kan de authenticiteit van die latere video’s niet bevestigen, maar erkent wel dat het gebrek aan veiligheid rond de vliegtuigen de reden is dat vluchten tijdelijk zijn stopgezet. De Pentagon-woordvoerder: ‘‘We willen natuurlijk niet dat nog meer mensen gewond raken.’’

(AD)