Hoe bang moeten we zijn voor de Indiase variant? ‘Waarschijnlijk wordt hij in de zomer dominant’

Het Verenigd Koninkrijk is verwikkeld in een bitter gevecht met de uit India overgewaaide ‘deltavariant’ van het coronavirus. Is de variant echt zo ontregelend als Britse politici beweren?

Alsof het weer de middeleeuwen zijn: Londen stuurt het leger naar het noordwesten van het land. Niet om een of andere opstandige hertog te verslaan, maar om met de vaccinatiespuit en het wattenstaafje een heel ander soort tegenstander het hoofd te bieden: de deltavariant van het coronavirus, voorheen variant B.1.617.2 uit India.

De afgelopen weken zag Public Health England (PHE) tot zijn schrik het aantal besmettingen met de variant vooral in de regio rond Manchester de hoogte in schieten. Verontrustend, want de variant is volgens onderzoeken nog eens zo’n 40 procent besmettelijker dan de al besmettelijker ‘Britse’ variant B.1.1.7, de ‘alfavariant’ volgens de nieuwe benamingen.

Eind vorige week maakte PHE bekend dat de deltavariant inmiddels het dominante virus is in het VK. Dat zou het foolish maken om de laatste coronamaatregelen zoals gepland op 21 juni af te schaffen, vindt gedragsdeskundige en regeringsadviseur Stephen Reicher. De variant heeft de regels van het spel veranderd, zoals de alfavariant vlak voor de jaarwisseling nieuwe maatregelen afdwong.

Maar anderen betwijfelen of de nood wel zo hoog is. De sterfte aan corona is in het Verenigd Koninkrijk, na Noorwegen, Finland en Denemarken, de laagste van heel Europa.

Schijn

Het zou kunnen dat de verhoogde besmettelijkheid van de deltavariant deels schijn is, omdat het virus toevallig het geluk heeft dat het zich verspreidt in slecht of nog niet gevaccineerde groepen die veel onderling contact hebben, zoals jongeren en Britten met een migratieachtergrond. Een jaar geleden leek er in Europa ook even sprake van een extra besmettelijke ‘Spaanse variant’. Totdat bleek dat dat gezichtsbedrog was: het virus had toevallig even vleugels gekregen doordat het zich verspreidde via vakantiegangers.

Een soortgelijke discussie gaat over de vraag of de deltavariant mensen ernstiger ziek maakt. In zijn recentste weekoverzicht schrijft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dat de variant ‘mogelijk’ tot meer ziekenhuisopnames leidt. Maar ook dat kan schijn zijn, gewoon het gevolg van het hogere aantal besmettingen. Ook van de alfavariant dacht men eerst dat je er zieker door wordt.

Derde punt van zorg: vaccins lijken minder vat op de deltavariant te hebben. Uit diverse veldonderzoeken is inmiddels duidelijk dat vooral één dosis van de vaccins van Pfizer of AstraZeneca ‘bescheiden’ tot ‘substantieel’ minder beschermt tegen de deltavariant, aldus de WHO. Bij wie volledig is gevaccineerd, is het verlies aan bescherming tegen de variant ‘minimaal’.

Dat sluit aan bij een constatering in artsenblad The BMJ: de patiënten die tot dusver in het VK met de deltavariant in het ziekenhuis belandden, zijn bijna allemaal nog ongevaccineerd. Dat bewijst dat één prik al genoeg is om in elk geval te beschermen tegen ernstige ziekte als gevolg van de deltavariant, zei NHS-bestuurder Chris Hopson in de Britse pers.

Momenteel is zo’n 40 procent van alle nieuwe besmettingen in het VK afkomstig uit de wijdere omgeving van Manchester. Een binnenbrand, die minister Matt Hancock probeert te blussen met intensief testen op school, versneld vaccineren met ook de tweede dosis, en wellicht plaatselijke adviezen om op school opnieuw mondmaskers te dragen.

Staat België ook zoiets te wachten? Bij de recentste analyse van een duizendtal positieve stalen stelde microbioloog Emmanuel André (KU Leuven) dinsdag vast dat 3,9 procent van de positieve stalen nu tot de deltavariant van het virus behoort. Een week geleden was dat 1,3 procent. ‘Die variant stijgt dus snel, en dat is ook wat we in andere landen zien’, zegt André. ‘We zitten nu in het begin van de fase waarbij de deltavariant de alfavariant gaat vervangen. Waarschijnlijk wordt hij in de zomer dominant. Welke impact dat zal hebben, is nog moeilijk te zeggen.’

(VK)