Na de crash in Tokio:Simone Biles
Hoe de beste Amerikaanse turnster ooit volledig crashte: ‘Ik was beter nooit naar Tokio gegaan’
Simone Biles (24), de meest gelauwerde Amerikaanse turnster aller tijden, was naar de Olympische Spelen in Tokio gevlogen om vijf medailles te winnen, maar het bleef bij twee stuks: ze moest afhaken wegens mentale problemen. De misbruikzaak rond dokter Larry Nassar achtervolgt haar drie jaar na zijn veroordeling nog steeds, en wellicht heeft ze ‘nog twintig jaar therapie’ voor de boeg: ‘Ik wil niet meer perfect zijn ten koste van mijn eigen gezondheid.’
Larry Nassar, één van de dokters van de Amerikaanse turnbond, moet een celstraf van 175 jaar uitzitten wegens seksueel misbruik van turnsters en het bezit van kinderporno – hij zou meer dan 265 meisjes en jonge vrouwen aangerand hebben. Vorige maand getuigde Simone Biles, één van zijn bekendste slachtoffers, in een Senaatscommissie over de fouten die de FBI in Indianapolis destijds heeft gemaakt: al in 2015 was de turnbond op de hoogte van de praktijken, maar de FBI aarzelde meer dan een jaar alvorens in actie te schieten, en deed daarna geruime tijd weinig met de getuigenissen.
Dat de misbruikzaak, één van de grootste schandalen in de sportgeschiedenis, diepe sporen heeft nagelaten, bleek toen Simone Biles mentaal crashte op de Olympische Spelen in Tokio. Na het proces had ze een lange rustperiode ingelast, maar daarna was ze weer beginnen te trainen. In de aanloop naar de Spelen had ze het wedstrijdseizoen afgewerkt, één van de zwaarste in haar carrière. Na zo’n jaar zou je een uitgeputte vrouw verwachten, maar tijdens onze brunch in een hotel aan Central Park ziet ze er ontspannen uit. Ze heeft het niet minder druk, maar er staat wel veel minder op het spel. Ze is net beginnen te oefenen voor de Gold Over America Tour, een demonstratietournee van topatleten, ze was te zien op de Video Music Awards en flaneerde over de rode loper van het Met Gala in New York. We praten wat over koetjes en kalfjes – of liever: over matcha en handtassen – maar de olifant in de kamer begint zich te roeren.
– Tijdens de Olympische Spelen in Tokio waren criticasters niet mals op Twitter. Je zou er gewoon geen zin in gehad hebben.
SIMONE BILES «Die kritiek was absurd. Waarom zou ik naar de andere kant van de aardbol vliegen en er dan de brui aan geven? Ik had niet gewoon een slechte dag, het was meer dan dat. Ik turn al achttien jaar, maar ik werd wakker en plots was ik het kwijt. Stel je voor dat je op een dag ontwaakt en niet meer kunt zien, maar iedereen zegt dat je moet doorgaan en je je job moet doen, alsof je nog altijd kunt zien. Je zou compleet verloren zijn, nee? Dat is het enige waarmee ik het kan vergelijken.»
– Je hebt 32 Olympische en WK-medailles behaald en je bent de meest gelauwerde turnster aller tijden. Je hoefde niets meer te bewijzen.
BILES «Het is bijna onfatsoenlijk om zoveel te winnen. Ik snap soms zelf niet hoe ik het doe. Het is een talent dat God mij heeft gegeven, meer kan ik er niet over zeggen.»
Ook voor iemand met haar buitenaardse lenigheid is de geest het belangrijkst: die vertelt het lichaam wat het moet doen, en alles wat die helderheid van geest verstoort, is levensgevaarlijk. Simone Biles is altijd in staat geweest om mentale hindernissen te overwinnen. Ze sloeg zich erdoor toen ze als kind in een pleeggezin werd opgenomen nadat ze van haar moeder was gescheiden, omdat die met een verslaving kampte. Ze heeft duizenden uren keihard getraind en blessures overwonnen, zoals een beendergezwel in 2013 en een overbelaste schouder in 2015. Ze doorstond jarenlang seksuele agressie, en beleefde die opnieuw toen ze erover getuigde in de media.
De Indianapolis Star berichtte in 2016 als eerste over het misbruik van dokter Nassar, en publiceerde daarna een dossier waaruit bleek dat de Amerikaanse turnbond van zijn wangedrag op de hoogte was en alle aantijgingen in de doofpot had gestopt. Vóór die onthullingen was Simone Biles stiller, diplomatisch tegen iedereen en gefocust op het turnen. Ze ging naar wedstrijden, versloeg haar tegenstanders in stijl en ging terug naar huis, nadat ze iedereen had bedankt voor het fijne onthaal. De maanden die volgden op de onthullingen, waren moeilijk.
BILES «Het was mentaal soms hard om in de gymzaal te staan. Ik heb het misbruik lang voor mezelf gehouden.»
Pas in 2018 gaf ze toe dat ook zij één van Nassars slachtoffers was. ‘Ik voel me gebroken,’ zei ze op Twitter. ‘En hoe meer ik probeer die stem in mijn hoofd te doen zwijgen, hoe luider die roept.’ Maandenlang verschenen er op alle tv-zenders beelden van haar en Nassar. Het ene moment moest ze op een evenement handtekeningen uitdelen aan jonge meisjes, het volgende moest ze in een tv-programma getuigen tegen de turnbond. Iets in haar veranderde op dat moment. Ze was niet langer bereid stijlvol en gracieus te zijn. Je kon het aan haar ogen zien in 2019, vlak voor de nationale kampioenschappen in Kansas City, toen reporters haar mening vroegen over de doofpotoperatie, en ze in tranen de turnbond ervan langs gaf: ‘Het was jullie plicht ons te beschermen, en jullie hebben het niet gedaan.’
Ondertussen sloeg ze geen enkele wedstrijd over. En in zekere zin voelde ze zich sterker dan ooit – de gymzaal werd haar veilige cocon, weg van de wereld, en ze was de beste in al haar turnonderdelen, zelfs de Joertsjenko-sprong, een aartsmoeilijke oefening die geen enkele vrouw eerder tot een goed einde had gebracht. Terwijl ze trainde voor de spelen, ging ze in therapie, en leerde ze technieken om met haar ervaringen om te gaan en elke dag naar haar eigen gevoelens te luisteren.
BILES «Toen de Olympische Spelen eraan kwamen, zei ik mijn therapeut: ‘Ik voel me goed genoeg om te gaan.’ En zij zei: ‘Oké, maar daarna moet je terugkomen.’ En ik had iets van: nee, ik ben in orde, dat hoeft helemaal niet.»
Ze had het gevoel dat de wonde was geheeld. Ze stapte vol vertrouwen op het vliegtuig naar Japan. Maar ze had geen rekening gehouden met coronatests en mogelijke besmettingen.
BILES «Er was niemand in Tokio: geen publiek, geen ouders. Het beloofde mentaal veel zwaarder te worden dan ik had gedacht.»
Toen ze in Japan aankwam, begon angst zich van haar meester te maken.
BILES «Alles komt in orde, dacht ik bij mezelf, maar het knaagde vanbinnen dat iets niet klopte. De coaches staken hun gebruikelijke peptalk af en herinnerden elke atlete eraan dat ze een deel van het team waren en hun bijdrage moesten leveren, maar de woorden kwamen bij mij niet binnen zoals anders.
»Ik werd almaar nerveuzer. Ik voelde me helemaal niet zo zelfverzekerd als had gemoeten, na al die trainingen.»
De problemen begonnen bij de kwalificatieronden. Ze faalde keer op keer, en ze zocht samen met haar coaches koortsachtig naar oplossingen. Ze probeerden matten uit die haar een veiliger gevoel konden geven, maar niets hielp.
BILES «Ik was er fysiek gewoon niet toe in staat. Wat we ook probeerden, telkens zei mijn lichaam: Simone, kalmeer, ga zitten, dit gaan we niet doen. Zoiets had ik nog nooit eerder meegemaakt.»
Simone Biles staat bekend om haar onafhankelijkheid. De coaches respecteren haar om haar vermogen zichzelf te managen en een stapje terug te zetten als dat nodig is. Maar zelden neemt ze gas terug omdat ze iets niet kan doen. Het ging al niet zoals gewenst bij de kwalificatierondes, toen ze struikelde bij de afsprong van de balk. Toen ze twee dagen later aantrad in de finale, wist ze dat er meer aan de hand was. Ze ging voor tweeënhalve schroef en raakte niet verder dan anderhalve. Het was geen technische vergissing, ze had last van twisties, verklaarde ze achteraf, een kortsluiting tussen lichaam en geest waarbij haar spiergeheugen het liet afweten en ze de gedrilde bewegingen niet meer automatisch kon uitvoeren.
BILES «Het is zo gevaarlijk. Het gaat over leven of dood. Het is een mirakel dat ik toen op mijn voeten kon landen. Als dat om het even wie was geweest, hadden ze die op een brancard mogen afvoeren. Meteen daarna zei ik tegen mijn coach: ‘Ik kan niet meer, ik moet stoppen.’»
Samen werkten ze toen een alternatieve strategie uit die Team USA uiteindelijk toch nog zilver zou opleveren in de teamfinales. Maar ze had vóór haar vertrek verwacht dat ze vijf gouden medailles zou winnen.
BILES «Als je weet waar ik de voorbije zeven jaar door ben gegaan, zou duidelijk moeten zijn dat ik nooit in het Olympische team had mogen zitten. Ik had er al lang voor Tokio uit gestapt moeten zijn, toen de zaak-Nassar al twee jaar in het nieuws was (Biles nam in 2017 een sabbatjaar, red.). Het was te veel. Maar ik was niet bereid hem te laten afnemen waar ik al sinds mijn zesde voor had gewerkt. Ik wilde niet toestaan dat hij dat van me afpakte. Dus heb ik mijn grenzen verlegd zolang mijn geest en mijn lichaam me dat toelieten.»
Uit de rijdende trein
Na haar terugkeer uit Tokio getuigde Simone Biles op 15 september voor een Senaatscommissie over Larry Nassar. Ze werd ondervraagd over de rol van de FBI in het onderzoek.
BILES «Voor ik de zaal binnenstapte, heb ik me eerst de ogen uit mijn kop getierd. En daarna moest ik al mijn moed bijeenschrapen voor dat ene moment.»
Ze begon haar verklaring met de mededeling dat ze een aanzienlijke bijdrage aan de Amerikaanse sportgeschiedenis had geleverd. ‘Maar ik ben ook een overlevende van seksueel misbruik, en ik ben ervan overtuigd dat er nog niets is veranderd aan de omstandigheden die dat misbruik mogelijk hebben gemaakt. De organisaties die in het leven zijn geroepen om toezicht te houden en die de atletes moesten beschermen, hebben gefaald, net als de turnbond en het Amerikaanse Olympisch Comité.’
Ze vertelde gedetailleerd over de woede die ze voelde toen ze in 2016 vernam dat een teamgenote tegen de vorige directrice van de turnbond had gezegd dat ze dacht dat Biles door Nassar was misbruikt. Noch de bond, noch de FBI namen contact op met haar of haar ouders. Biles kreeg pas iets over het onderzoek te horen na de Olympische Spelen in Rio.
– Je bent nu twee maanden terug uit Tokio. Hoe voel je je?
BILES «Diep vanbinnen weet ik dat ik de juiste beslissing heb genomen. Maar ik ben er niet altijd zo van overtuigd. Het is alsof ik uit een rijdende trein ben gesprongen. Ik zou wel elke emotie opnieuw willen oproepen die me die beslissing heeft doen nemen, maar ik kan het niet. Hoe verwerk je iets wat je in een fractie van een seconde hebt besloten?
»Iedereen vraagt: me: ‘Als je de klok kon terugdraaien, zou je het dan doen?’ Nee, omdat alles met een reden gebeurt. En ik heb erg veel over mezelf geleerd. Over moed, veerkracht, over nee zeggen en voor jezelf opkomen. Eerst leek het alsof mijn lichaam me had verraden. Maar eigenlijk nam het me in bescherming.»
Als een sporter een spierscheur oploopt, kan een dokter tot op een dag juist inschatten hoelang het zal duren voor die genezen is. Bij een mentale blessure is dat niet mogelijk.
BILES «Ik wil gewoon dat een dokter me zegt wanneer ik ervan af zal zijn (zucht). Ik ben vroeger weleens geblesseerd geraakt: dan werd ik geopereerd en moest ik zes tot acht weken rusten, soms drie maanden. Waarom kan niemand me nu vertellen dat het over pakweg zes maanden achter de rug is?»
– Je bent opnieuw in therapie. Kunnen ze je geen vooruitzicht bieden?
BILES «Hier zal ik wellicht nog de komende twintig jaar aan moeten werken. Hoe hard ik ook probeer alles te vergeten.»
Dat doet ze nu door zich klaar te stomen voor de tournee met de andere leden van Team USA, al traint ze er niet hard voor. Ze brengt vooral veel tijd door met haar vriend, de American football-speler Jonathan Owens, haar familie en haar beste vrienden.
Cool aan de zijlijn
– Soms lijkt het allemaal zo oneerlijk. Als iemand zou berekenen hoeveel zwarte vrouwen onder dwang en vrijwillig hebben bijgedragen aan de Amerikaanse economie en cultuur, en het land zou daarvoor moeten betalen, dan was het bankroet.
BILES «Wij, zwarte vrouwen, moeten onszelf zichtbaarder maken en op onze strepen staan. Zelfs als we records breken, wordt dat afgezwakt, alsof het maar normaal is. Maar ik heb laatst ‘De edele kunst van Not Giving a Fuck’ van Mark Manson gelezen. Het is een studie van het voor de hand liggende. Het leven gaat gewoon door, schrijft hij. Bekommer je alleen om de mensen en dingen die voor jou echt de moeite waard zijn: je familie, je beste vrienden, je slagen op het golfcourt (lacht). En dan merk je dat je niet veel meer nodig hebt om gelukkig te zijn.
»De andere turnsters moesten lachen toen ze zagen dat ik dat boek las. En ze zeiden dat ik inderdaad al wat veranderd was: ‘Hoe doe je dat?’ Ik kon ze alleen maar aanraden het zelf te lezen. Het heeft me ook geleerd om efficiënter door het leven te gaan. Me minder in het zweet te werken, en minder tijd in Twitter te steken. Ik geef nu minder om het cynisme van al mijn critici en al wie mij haat, om de verwachtingen van fans en de media, mijn coaches en mijn ouders. Ik wil niet meer perfect zijn ten koste van mijn eigen gezondheid.»
– Het betekent ook dat je een stukje van je roem opgeeft.
BILES «Ja, maar je kunt niet alles hebben in het leven. En als je eerst zorg draagt voor je mentale gezondheid, zullen daarna ook de andere puzzelstukjes op hun plaats vallen.»
Ze vindt het even cool om aan de zijlijn de andere turnsters aan te moedigen: dan steunt ze hen evenveel als door zelf goud te winnen. Dat is de erfenis die ze na Tokio wil nalaten: de morele sterkte en dapperheid die ze toen heeft getoond.
BILES «Ik heb jarenlang op hoog niveau geturnd, en ik heb nooit de kans gehad om er gewoon naar te kijken. Ik haalde altijd de finales, ik zat nooit eens in de tribune. Ik heb altijd al mezelf bezig willen zien, ik had uit mijn lichaam willen treden als dat kon. Ik kan nu naar de meisjes en de tegenstanders kijken en denken: wauw, hoe doen ze dat toch? Hoe wonderlijk is dat? Dat gevoel alleen al heeft het allemaal de moeite waard gemaakt. Ik heb mijn droom verwezenlijkt, twee keer zelfs. Dat zie je maar eens op een biljoen keer gebeuren.»
– Zie je, afgezien daarvan, al een opvolgster klaarstaan?
BILES «Iemand die kan bereiken wat ik heb bereikt? Die zal nog niet meteen opstaan. Kijk naar mijn statistieken, en denk eens aan al die blessures die een turnster kan oplopen. Ik heb nooit een blessure gehad die me verhinderde aanwezig te zijn op een grote wedstrijd. Zoveel jaren gezond van lijf en leden blijven? Dat komt haast nooit voor. Het zal nog lang duren voor iemand voor elkaar krijgt wat ik heb gepresteerd.»
© New York Magazine
