Hoe de grens tussen gokken en gamen flinterdun is geworden. ‘We zijn een generatie gokkers aan het kweken’

‘We hebben fucking veel edelstenen gekocht en we gaan mega boxes openen tot alles op is, jongens!’ In een video die zo’n half miljoen keer bekeken is, vergokt een duo YouTubers honderden euro’s aan schatkisten in de populaire smartphonegame ‘Brawl Stars’. De grens tussen gamen en gokken wordt flinterdun, stellen experts zorgelijk vast, en videospelletjes zetten kinderen op weg naar een toekomst vol gokproblemen. Voor de Kansspelcommissie is het fenomeen geen prioriteit, zelfs niet wanneer kindergames zoals ‘Brawl Stars’ flagrant de wet overtreden.

Liever luisteren naar dit verhaal? Hieronder de door Blendle ingesproken versie:

Vic (*, 20) begon als 8-jarige ‘Runescape’ te spelen, een onlinespel op de middeleeuwse planeet Gielinor. Spelers van over de hele wereld kunnen er chatten, vechten, bezittingen ruilen, of samen aanmodderen. De uitdaging: zo sterk mogelijk worden en het tot nummer één van de wereld schoppen. Of, zoals voor Vic: zoveel mogelijk virtueel geld verdienen. Het werd een obsessie.

VIC «Als kleine jongen zat ik urenlang achter de computer om gold te verzamelen. Daarmee kun je in ‘Runescape’ sterkere wapens kopen, maar ook skins: accessoires voor je avatar (gamepersonage, red.). Beetje bij beetje werd geld verdienen een doel op zich.

»In ‘Runescape’ bestaat een shortcut om veel goud te winnen: duels, mini-spelletjes waarin jouw avatar vecht tegen een andere. Je zet allebei geld in en de kans op winst is fiftyfifty. Het doet er niet toe hoe sterk jouw figuur is of hoe goed je bent in het spel: de uitkomst van zo’n duel berust op louter toeval.»

HUMO Een perfecte definitie van gokken.

VIC «Dat weet ik, het ís gokken. In het begin had ik dat niet door. Toen ik jonger was, dacht ik: ik heb voor dit geld gewerkt en via duels kan ik het zomaar verdubbelen. Wanneer ik won, voelde ik me goed en speelde ik voort. Maar als ik verloor, verlangde ik ook naar die winstervaring en blééf ik spelen. Gokken werd voor mij het belangrijkste doel van ‘Runescape’.

»Het virtuele goud kun je ook kopen met echt geld, en dat begon ik steeds meer te doen naarmate ik ouder werd. Soms won ik veel goud, maar uiteindelijk raakte ik alles toch weer kwijt. Nu eens verloor ik 10 euro, dan weer 20 euro: heel erg vond ik dat toen niet. Maar ik begon intussen wel bedenkelijke methodes te gebruiken om extra goud te verzamelen: ik bedroog en bestal medespelers.

»Op de ergste momenten verloor ik tussen de 2.000 en 3.000 euro per duel. In al die jaren heb ik meer dan 10.000 euro vergokt. Alles joeg ik erdoor: spaargeld, de centen die ik kreeg voor verjaardagen, mijn loon van vakantiejobs. Ik werkte in het weekend en in de zomer voor geld dat ik binnen de kortste keren verspeelde.»

HUMO Zette je ook de stap naar gokken buiten videogames?

VIC «Ja. Op mijn 18de verjaardag begon ik met sportweddenschappen. Toen begon het echt mis te lopen. Ik verloor immens veel geld en bleef ook gokken op ‘Runescape’ met het ‘virtuele’ geld dat ik aankocht. Anderhalf jaar geleden besefte ik dat ik gokverslaafd ben. Ik heb hulp gezocht, maar niet meteen gevonden. Psychologen kosten bovendien ook weer geld.»

HUMO Ben je kwaad op de makers van ‘Runescape’?

VIC «Niet echt. Ik denk niet dat het hun verantwoordelijkheid is, wel die van ouders of overheden. Al twijfel ik er geen seconde aan dat mijn problemen ontstaan zijn door het spel. Zonder ‘Runescape’ was ik nooit gokverslaafd geworden.»

CASINOPRAKTIJKEN

Vic is geen uitzondering. Steeds vaker uiten gezondheids- en gokexperts hun bezorgdheid over de vervagende grens tussen games en gokken. Dat heeft te maken met het veranderde businessmodel in de gamesector.

ROZANE DE COCK (professor mediastudies, KU Leuven) «Vroeger kocht je een game voor zo’n 50 euro. Vandaag ligt de aankoopprijs van de meeste games echter zeer laag en zijn veel spelletjes, zoals ‘Fortnite’, zelfs gratis te downloaden.»

SIMON DE WINTER (doctor pedagogie en oprichter verstandiggamen.be) «Het verdienmodel is nu gebouwd op een voortdurende stroom van kleine aankopen ín de games: sterkere wapens, een tractor op ‘Farmville’, snellere spelers voor je voetbalploeg, de coolste nieuwe outfit voor je avatar, enzovoort. Spelers betalen telkens een kleine som om snel progressie te maken in de game. Je kunt dus weinig geld uitgeven aan een game, of net heel veel.»

DE COCK «Op het eerste gezicht is dat oké. Het begon een aantal jaar geleden ook vrij onschuldig. Maar het verdienmodel van de game-industrie evolueerde naar een roofbouw op de spelers. Bedrijven hanteren smerige verkoopmethodes die aanleunen bij casinopraktijken. Dat geldt zeker voor de mobile games, spelletjes op je smartphone.

»Ouders zijn bovendien vaak nauwelijks op de hoogte van wat hun kinderen uitspoken en kopen in zulke games. 17 procent van de 10- tot 12-jarigen die wij bevroegen, zegt dat ze al geld uitgaven aan in-app-aankopen. Niet zelden gaat dat om embryonale kansspellen in zo’n game.»

HUMO Vic vertelde over fiftyfifty-weddenschappen in een computerspel. Welke dubieuze praktijken bestaan er verder nog?

DE COCK «Het gaat erg breed. Op traditionele gokwebsites – van Napoleon Games of Ladbrokes, bijvoorbeeld – kun je kleine casinogames spelen met echt geld. Op websites die gericht zijn op kinderen, zoals spele.nl, kun je gratis varianten op poker, blackjack, slot of roulette spelen. Dat lijkt onschuldig, maar die games werken met virtueel geld. Ze zijn zeer populair en verlagen volgens studies de drempel om echt geld te verwedden.

»Daarnaast zijn er de volwaardige videogames op de computer of de smartphone die draaien op kleine aankopen. In die games vind je steeds vaker loot boxes of schatkisten terug. Daarmee kopen spelers geen virtuele items zoals een voetballer of een tractor, maar de káns op zo’n item. Je koopt zo’n schatkist met virtueel geld, waarna die met veel spektakel opengaat en je willekeurige prijzen ontvangt. In het voetbalspel ‘FIFA’ bijvoorbeeld wandelt er dan een speler naar je toe begeleid door vuurwerk en confetti.»

DE WINTER «Je weet niet welke items je zult krijgen. Soms verdien je zeldzame objecten, maar meestal is de inhoud van zulke schatkisten waardeloos. Dat is dus een pure vorm van gokken: er is een inzet, je kunt winnen of verliezen, in enkele sensationele seconden wordt de spanning opgebouwd, en winst of verlies worden bijna volledig bepaald door het toeval. Dat is des te gevaarlijker als je de virtuele munten om schatkisten te openen kunt kopen met echt geld, én wanneer die games vooral populair zijn bij minderjarigen – zoals het geval is.»

Liefst 17,5 procent van alle Belgische jongvolwassenen betaalde al met echt geld voor zo’n loot box. Een goed voorbeeld van de praktijk vind je in het gratis mobiel spelletje ‘Brawl Stars’, dat razend populair is bij Vlaamse 6- tot 11-jarigen. Daarin kun je ‘knokkers’ verzamelen, personages waarmee je elkaar te lijf gaat om de sterkste te worden. Wie veel speelt, verdient het virtuele ‘Brawl Stars’-geld: edelstenen, die ook te koop zijn voor echte euro’s. Met edelstenen koop je betere knokkers of accessoires. Of, veel spannender: je laat je verrassen door schatkisten, mega boxes in het jargon. Op YouTube en videoplatform Twitch wemelt het van de filmpjes van gamers die urenlang schatkisten openen en daar honderden euro’s aan uitgeven.

DE WINTER «Dat lijkt vandaag normaal, maar het is hoogst problematisch, zeker gezien de gemiddelde leeftijd van de spelertjes. Ze kijken urenlang naar mensen die gokken, ze delen in de winstroes en verlangen ernaar om zelf zoveel geld te kunnen uitgeven. Uit journalistiek onderzoek is gebleken dat sommige YouTube-streamers goksites promootten die ze zelf mee leidden, waardoor ze de kans op betere objecten in de schatkisten konden manipuleren. Zo gaven ze een oneerlijke voorstelling van de winstkansen.

»Achter die schatkisten zit bovendien een krachtig psychologish mechanisme: je zult als speler beloond worden, maar je weet niet wanneer. Onze dopaminecellen, die ons een geluksgevoel geven, zijn het meest actief wanneer er onzekerheid speelt. Vergelijk het met een kind dat aan de kassa in de supermarkt steevast jammert om een snoepje, en dat drie op de tien keer ook krijgt: dat kind zal altíjd jammeren. Wat gegarandeerd sóms lukt, probeer je altijd: dat is de psychologische basis van het succes van de gokindustrie, en nu dus ook van de moderne game-industrie.

»In mijn ogen zijn loot boxes in games nog slechter dan gokken in een casino, want de winstpercentages bij slotmachines, dobbelen of bingo liggen vast. Bij virtuele schatkisten is dat niet zo. Gameontwikkelaars kunnen de kans op waardevolle items aanpassen aan de speler. Merken ze dat je vaak stopt na enkele waardeloze schatkisten, dan zullen ze je de volgende keer net op tijd een waardevol item geven: pakweg Eden Hazard in het spel ‘FIFA’. Meer nog, ze zullen je in de eerste onlinewedstrijd nadat je Hazard hebt verdiend, koppelen aan een slechtere tegenspeler. Je wint, krijgt onbewust het gevoel dat je beter speelt door Hazard, en het beloningseffect van de schatkist op jouw brein wordt nog groter. Gevolg: in de toekomst zul je nog meer uitgeven.»

HUMO Volgens nogal wat psychologisch onderzoek zouden loot boxes aan het brein dezelfde verslavende stimuli geven als kansspellen. Drijft dat kinderen naar traditionele vormen van gokken?

DE COCK «Ik vermoed van wel. Een recente studie wees uit dat problematische gamers dubbel zoveel kans maken om problematische gokkers te worden, en dat was nog vóór de introductie van loot boxes in videospelletjes.»

DE WINTER «Een andere studie toont dat 75 procent van de gamers loot boxes zélf als gokken ervaart. ‘De sensatie van het openen stimuleerde me om meer te kopen en langer te spelen,’ klinkt het. Dat wijst duidelijk op controleverlies.»

DE COCK «Omdat we nog niet precíés weten wat die praktijk doet met de hersenen van jonge mensen op de lange termijn, blijven gameontwikkelaars schermen met het gebrek aan wetenschappelijk bewijs voor de verslavende effecten. We weten nochtans dat problematische gokkers vaak op jonge leeftijd in aanraking kwamen met gokken. Hoe normaler gokken is in de levenssfeer van een jongere, hoe sneller die zelf de stap zal zetten. Dat is net zoals met drinken of roken: in je vroege adolescentie stel je risicogedrag, daarna nestelt zich dat. Je ziet dat kinderen vandaag veel meer in aanraking komen met gokelementen dan eerdere generaties. Niet alleen in games, maar ook op straat, in sportwedstrijden, op het internet... Volgens mij zijn we een generatie gokkers aan het kweken.

»Vanaf deze maand gaan wij jongeren drie jaar op rij volgen en kijken of er een duidelijke overgang is van gokken in games naar gokken in het echte leven. In vorige studies waren daar al aanwijzingen voor.»

HUMO Kan gokken in games een vroege indicator van een gokprobleem zijn, eerder dan de oorzaak ervan?

DE WINTER «Grofweg bekeken heb je inderdaad twee verklaringen: ofwel worden jongeren via schatkisten gevoelig gemaakt voor een gokverslaving, ofwel zijn jongeren die risico lopen op een gokverslaving ook geneigd om zulke dozen te blijven openen. Welke van de twee verklaringen ook klopt: je móét beschermende maatregelen nemen. Op zijn minst geven die schatkisten jongeren het idee dat gokken normaal is – ze zijn een soort leerschool voor gokkers.»

GOKKEN MET WAPENS

Gokproblemen treffen bepaalde bevolkingsgroepen harder. Leerlingen uit het BSO kunnen moeilijker weerstaan aan de verleiding om loot boxes te kopen, terwijl net die groep het grootste risico loopt op een gokverslaving. Het goede nieuws is dat België wereldwijd voorloper is in de strijd tegen de schatkisten. In 2017 oordeelde de Kansspelcommissie dat wanneer ze aangekocht kunnen worden met echt geld, ze onder de kansspelwetgeving vallen en dus moeten verboden worden. Toenmalig minister van Justitie Koen Geens (CD&V) verbood daarop de praktijk op Belgisch grondgebied.

De beslissing leidde in eerste instantie tot hoongelach in de gamewereld. De grote ontwikkelaars zouden uit het kleine België wegtrekken omdat hun verdienmodel aan duigen viel. EA Sports, de uitgever van voetbalgame ‘FIFA’, haalt bijvoorbeeld jaarlijks 2 miljard dollar winst uit de digitale verkoop. Daarin is het aandeel van schatkisten cruciaal. Maar verrassend genoeg lieten de grote gamebedrijven hun spelers zonder veel verzet weten dat hun schatkisten niet langer te koop zouden zijn in België. EA Sports spartelde nog tegen, maar zwichtte. Slechts een handvol games, zoals ‘Mario Kart Tour’, kwam in ons land niet op de markt. Nog steeds is België het strengste land ter wereld en zijn onze regels internationaal een precedent in rechtszaken van landen tegen gamestudio’s.

Leidland België doet het echter minder goed dan het lijkt. Een aantal populaire games treedt de kansspelwetgeving nog steeds straffeloos met de voeten, ontdekte Humo. Hoewel ’s lands gokwaakhond maar een beperkt aantal grote vissen in de gaten moet houden, is het uitgerekend in een bij kinderen razend populair spel als ‘Brawl Stars’ nog altijd mogelijk om schatkisten te kopen. De dozen staan zelfs centraal in de spelbeleving. Een nieuwe speler moet meteen enkele simpele uitdagingen voltooien, waarna hij een gratis loot box kan openen. Vervolgens wordt hij overspoeld door promoties voor edelstenen en schatkisten. De aankoop kan via PayPal, een betaalkaart of de internetfactuur. Bij de aankoop van edelstenen krijg je één korte disclaimer voorgeschoteld, maar die ontbreekt bij het ruilen van de stenen voor een schatkist. De uitgever van het spel, het Finse Supercell, laat zulke aankopen in België ook toe bij andere populaire kindergames, zoals ‘Clash Royale’. Bij Supercell was niemand bereikbaar voor commentaar.

DE WINTER «Dat is bijzonder kwalijk. De Kansspelcommissie is er om kwetsbare mensen te beschermen, en ik kan mij weinig kwetsbaardere groepen inbeelden dan ‘Brawl Star’-spelers. Het zijn piepjonge kinderen.

»Momenteel is alleen het betalen voor die dozen verboden – al krijgen we zelfs dat in België blijkbaar niet gehandhaafd – maar we moeten verder gaan. Het openen van schatkisten of het spelen van fiftyfifty-battles op ‘Runescape’ is ook verslavend als je het met virtueel geld doet. Ik denk niet dat veel mensen blut raken door de aankoop van loot boxes, het grote probleem is de blootstelling an sich aan gokmechanismen.

»De game-industrie voelt de druk en verschuilt zich nu achter het gegeven dat het om virtueel geld gaat: zolang er geen echt geld in het spel is, zou draaien aan een rad of spelen op slots in videogames niet onder de noemer ‘gokken’ vallen. Maar gameobjecten krijgen meer en meer wél een geldwaarde. Rond het spel ‘Counter Strike: Global Offensive’ bijvoorbeeld is er een echte markt ontstaan waarop je accessoires kunt ruilen en verkopen. De prijs van een voorwerp wordt bepaald door de zeldzaamheid: sommige wapenuitrustingen gaan online voor meer dan 1.000 euro van de hand. Daarnaast hebben die accessoires, tenues en wapens een grote emotionele waarde voor jonge gamertjes. Als ik mijn gasten op consultatie vraag: ‘Wil je 20 euro of je favoriete skin op ‘Fortnite’ of ‘Brawl Stars’?’, dan zeggen ze allemaal: ‘Mijn favoriete skin.’ Die is hen méér waard dan geld.»

WACHTEN OP KLACHTEN

HUMO Hoe kan het dat ‘Brawl Stars’ in België nog steeds schatkisten kan verkopen voor echt geld?

MARJOLEIN DE PAEPE (woordvoerster Kansspelcommissie) «Iedereen kan een klacht indienen over games die niet volgens het boekje werken, maar over ‘Brawl Stars’ hebben we nog geen klachten ontvangen.»

HUMO De Kansspelcommissie kan toch zelf games controleren, zeker wanneer ze zo populair zijn bij kinderen?

DE PAEPE «We hebben onze prioriteiten afgebakend. We focussen vooral op grootschalige websites die meestal ook de ‘klassieke’ kansspellen aanbieden en mogelijk het grootste gevaar vormen voor spelers.»

De schatkisten, waarmee jongeren volgens de Kansspelcommissie zélf nochtans ‘opgevoed worden om te gokken’, zijn geen prioriteit. Dat komt voor sommige experts niet als een verrassing. De Kansspelcommissie werd in 1999 opgericht met twee missies: de goksector reguleren en spelers beschermen. Volgens critici ligt de nadruk te eenzijdig op die eerste missie. Online voert de commissie bijna uitsluitend strijd tegen piratensites, maar door die te laten blokkeren, verdwijnt het groeiende onlinegokprobleem niet. Het Vlaams Expertisecentrum voor Alcohol en Drugs (VAD) noemde de Kansspelcommissie in 2017 zelfs ‘een soort Unizo’ van de legale goksector. De commissie zou gokkers in de richting van de gereguleerde operatoren duwen, des te meer omdat de overheid op die opbrengsten taksen kan heffen. Ex-directeur Peter Naessens ontkende dat altijd met klem, maar het helpt niet dat hij en enkele collega’s begin dit jaar een stap achteruit moesten zetten na vermoedens van nauwe contacten met de goksector. Ambtenaren en toplui zouden geschenken van gokbedrijven aanvaard hebben, het gerechtelijk onderzoek loopt nog.

Daar komt nog bij dat de Kansspelcommissie het huis is van een handvol ministers en kabinetten, én dat de visie op gokken in Vlaanderen en Wallonië sterk uiteenloopt. Dat ondanks de bijzonder strenge coronamaatregelen in oktober de wedkantoren in Franstalig België openbleven en er lange wachtrijen op straat stonden, was geen verrassing. Experts hekelen al lang de sterkte van de goklobby, en dan vooral in Wallonië.

Door dat alles verloren de controleurs van de Kansspelcommissie de gamende gokkers uit het oog. Nochtans trok ze in 2017 zelf aan de alarmbel en wees ze onder andere op illegale kansspelwebsites waar spelers geen geld inzetten, maar accessoires uit populaire videogames zoals ‘Counter Strike’. Spelers kunnen die voorwerpen inzetten als casinochips op online slots en roulettes: het zogenoemde skin gambling, dat naar schatting goed is voor zo’n 9 miljard euro per jaar. ‘Het is zeer waarschijnlijk dat deze websites een groot aantal jongeren aanspreken, terwijl het Belgische kansspelbeleid deze kwetsbare groep net een grotere bescherming wil bieden,’ aldus de Kansspelcommissie drie jaar geleden.

Voor ons land zijn er geen cijfers, maar onderzoek in het Verenigd Koninkrijk wees uit dat liefst één op de tien 13- tot 18-jarigen ooit aan skin gambling deed. Een nota van de Kansspelcommissie uit 2017 lijstte de belangrijkste skin gambling-websites hapklaar op. Controleurs konden die onderzoeken en op de zwarte lijst plaatsen, maar vandaag is het merendeel nog steeds niet geblokkeerd.

DE PAEPE «De handhaving van de wetgeving is een uitdaging. Het aantal sites dat skin gambling aanbiedt, is groot en groeit. Bovendien is het vaak moeilijk om de buitenlandse vennootschappen erachter te straffen.

»Een website op de zwarte lijst plaatsen, gebeurt ook niet zomaar: er is een onderzoek nodig, een rapport voor de Kansspelcommissie, een publicatie in het Staatsblad, samenwerking met internetproviders, enzovoort.»

HUMO Toch is zelfs de met voorsprong populairste skin gambling-website, CSGOEmpire, nog vrij te bezoeken in België. Heeft de Kansspelcommissie te weinig mensen om jonge gamers te beschermen?

DE PAEPE «Ons personeelsbestand breidde de jongste maanden uit, maar nog niet voldoende. Sinds het aantreden van voorzitter Magali Clavie werd het secretariaat geherstructureerd. In de toekomst willen we meer inzetten op onze controletaak, zowel online als offline.»

Belgische gokexperts beamen dat er sinds het fraudeschandaal een nieuwe wind waait binnen de Kansspelcommissie en dat de onlinecontroles zijn verscherpt. Tussen maart 2019 en juni 2020 belandden welgeteld nul illegale kansspelwebsites op de zwarte lijst. Sinds deze zomer is er weer beweging, al blijft de oogst mager. Amper één halftijdse kracht controleert de illegale goksites en niemand houdt zich systematisch bezig met in-gamegokken: controles gebeuren alleen na een klacht.

DE PAEPE «Het is belangrijk dat ook de politiek de nood aan extra controleurs erkent. We rekenen hiervoor op de nieuwe regering.»

ONWETENDE OUDERS

In maart van dit jaar uitte ook de Hoge Gezondheidsraad in een lijvig rapport zijn bezorgdheid over de vervagende grens tussen gamen en onlinegokken en de terughoudende rol van de Kansspelcommissie. Er zijn niet alleen de populaire gratis casinospelletjes en de schatkisten in videogames, ook de groeiende markt van e-sporten baart zorgen. Naar e-sporttoernooien, waarin (vaak professionele) gamers het tegen elkaar opnemen in hun favoriete videospel, kijken vooral tieners. Toch zijn de teams en competities overwegend gesponsord door grote gokbedrijven zoals Unibet, en bieden alle grote gokoperatoren weddenschappen op de wedstrijden aan. Bovendien zijn de e-sporters zélf niet zelden minderjarig, terwijl wedden op minderjarigen in ons land verboden is. Ook hiertegen treedt de Kansspelcommissie niet op. De Hoge Gezondheidsraad dringt aan op de snelle oprichting van een cel die expertise over onlinekansspellen en games combineert.

Nieuwbakken minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) is in woorden alvast ambitieus.

VINCENT VAN QUICKENBORNE «We zullen bijzondere aandacht schenken aan fenomenen die heel populair zijn bij minderjarigen, zoals e-sporten en skin gambling.»

HUMO Krijgt de Kansspelcommissie extra middelen om de wet te handhaven?

VAN QUICKENBORNE «We willen van de commissie weer een sterke regulator maken. Dat zullen we inderdaad doen door extra controleurs aan te werven, ook voor onlinekansspellen. We moeten de strijd tegen illegale buitenlandse gokaanbieders aangaan. Ze passen de strikte Belgische regelgeving niet toe en beschermen de spelers onvoldoende.

»We bekijken ook of we een deel van de boetes kunnen laten terugvloeien naar de strijd tegen gokverslaving. Zo zou de goksector een deel van de kosten van de hulpverlening dragen. Dit moet de operatoren stimuleren om meer preventieve maatregelen te nemen tegen gokverslaving.»

Het is niet alleen wachten op de overheid, experts vragen ook aandacht voor de huiskamer en de speelplaats. Recent Leuvens onderzoek wijst op de soms stuitende onwetendheid van ouders over het game- en gokgedrag van hun kinderen. Een derde van de Vlaamse kinderen tussen de 10 en 12 speelde ooit onlinecasinospelen, 5 procent pokerde al met echt geld. Eén op de zes kinderen sloot met vrienden al weddenschappen voor geld af en één op de drie speelt met krasloten.

DE COCK «Wij zochten ouders en kinderen om samen deel te nemen aan onze studie. ‘Wij willen zeker deelnemen,’ hoorden we vaak, ‘maar onze kinderen hebben totaal geen affiniteit met kansspellen.’ Tot we die kinderen bevroegen. Driekwart bleek kansspellen spannend te vinden, en bijna de helft denkt dat ze eraan kunnen verdienen. Zij wisten vaak zéér goed hoe je binnen games objecten of schatkisten koopt, met cadeaukaarten of zelfs betaalkaarten. De helft zegt dat hun ouders niet eens de moeite nemen om te kijken welk spel ze gekocht hebben. 80 procent praat nooit over hun videogames. Dus worden kinderen in de onlinejungle alleen beïnvloed door elkaar en YouTube-streamers.»

HUMO Bijna 8 procent van de tieners die weleens geld uitgeeft in games, geeft toe dat soms stiekem met geld van de ouders te doen. Opvallend: onderzoekers vragen meer aandacht voor welvarende gezinnen, omdat vooral daar kinderen betalingen uitvoeren en gokken in games.

DE COCK «Ik heb zelf kinderen en ben slécht in gaming (lacht), maar ik heb toch één goede raad: kijk mee over de schouder van je kind. Dat hoeft niet belerend te zijn, het kan ook interessant zijn voor jou. Games zijn gigantische virtuele werelden waarin je kind veel zal opsteken, maar waarin ook gevaren schuilen. Door er mee in te duiken, zul je zien waarvoor je kind moet opletten.

»Een probleem is dat we steeds vaker op de smartphone gamen. Waar vroeger de console en televisie letterlijk centraal in de woonkamer stonden, spelen – en gokken – kinderen nu op een klein schermpje. Minder zichtbaar en dus gevaarlijker, zeker omdat kinderen niet altijd doorhebben wanneer het gamen stopt en het gokken begint.»

VIC «Als je veel gokt, leer je ook steeds beter je problemen verborgen te houden voor je ouders. Ik werd zeer goed in liegen en excuses verzinnen. Ik verzon dat ik online opgelicht was, bijvoorbeeld, en dat ik daardoor honderden euro’s armer was. Op mijn 18de heb ik mijn rekeningen op privé gezet.

»Eigenlijk is nog steeds bijna niemand op de hoogte van mijn gokprobleem. Mijn vader weet het nog altijd niet, alleen met mijn moeder heb ik het één keer besproken. Eén online-‘vriend’ op ‘Runescape’ was op de hoogte, maar die stimuleerde me net om meer te gokken.»

HUMO Hoe gaat het nu?

VIC «Ik leer mezelf steeds beter onder controle te houden, maar wanneer ik me slecht voel, herval ik. Dan geef ik enkele honderden euro’s uit op ‘Runescape’ of aan sportweddenschappen. Mijn gokverslaving is voor altijd. Het belangrijkste is dat ik nu zie dat het een serieus probleem is.»

(*) Vic is een schuilnaam.

Voor info of hulp bij gokproblemen: www.gokhulp.be of www.druglijn.be.