Hoe hartje Rotterdam in een paar uur tijd veranderde in een politiestaat: een ooggetuigenverslag

De binnenstad van Rotterdam veranderde vrijdagavond na een demonstratie tegen de coronamaatregelen in een grimmig slagveld. Een ooggetuigenverslag.

Het is al na twaalven als busjes van de Mobiele Eenheid (ME) en de politie vrijdagavond opeens in volle vaart over de verlaten Lijnbaan scheuren. Een groepje mannen, in het donker gekleed, kwam hier net in volle vaart voorbij rennen: de politie zit ze op de hielen. Het lijkt de agenten er alles aan gelegen te zijn deze mannen de binnenstad uit te krijgen. ‘Dit is een noodbevel,’ klinkt uit de luidspreker van een van de busjes. ‘Verlaat dit gebied.’ De mannen verdwijnen in een donkere steeg. De sfeer is grimmig, de situatie onoverzichtelijk.

Even verderop, op het Kruisplein vlak bij het centraal station, staan jongeren naar een flat te schreeuwen. ‘Ga naar huis,’ roept een bewoner van de Calypso-flat enigszins wanhopig klinkend naar beneden. Dat is als olie op het vuur – een lucht die overigens ook echt te ruiken is in de binnenstad, waar vrijdagavond meerdere branden worden gesticht. ‘Kom dan, kom dan,’ roept één van de jongens terug. ‘Met je kankermoeder.’ Uit auto’s roepen anderen ook naar de bewoner. ‘Kom dan, kom dan.’

Vanuit concertgebouw De Doelen, waar net een concert is afgelopen, kijken bezoekers geschrokken toe. Ze zijn verzocht in het gebouw te blijven en mogen niet te dicht bij de ramen staan, is ze net verteld. ‘Als u nu naar buiten gaat, is dat echt op uw eigen risico,’ zegt een beveiliger. ‘En: doe voorzichtig.’

‘Gewone’ passanten vertonen zich op straat dan al nauwelijks meer. De straten lijken veroverd door relschoppers, hun toeschouwers en honderden man politie. Het noodbevel, vrijdagavond in allerijl ingelast door burgemeester Aboutaleb, schrijft voor dat tot 04.30 uur het grootste deel van de binnenstad no-go area is. Hartje Rotterdam verandert in een paar uur tijd in een politiestaat: acht pelotons van de Mobiele Eenheid rukken uit, politie te paard rukt uit, arrestatie-eenheden worden ingezet. Minstens vijfhonderd agenten moeten de situatie weer onder controle zien te krijgen, in een groot kat-en-muisspel met demonstranten die al uren alle kanten op stuiven. Boven de stad hangt urenlang een politiehelikopter.

Demonstranten kregen de ruimte

De problemen begonnen uren eerder tijdens een demonstratie tegen het coronabeleid op de Coolsingel. Die demonstratie werd formeel niet aangemeld, er was geen officiële toestemming voor. Toch kregen demonstranten de ruimte om ‘stoom af te blazen’, aldus burgemeester Aboutaleb. Dat pakt verkeerd uit.

Op de Coolsingel, bij de Bijenkorf, loopt het gierend uit de hand als demonstranten het aan de stok krijgen met de politie. Op dit moment in de week is de stad op z’n drukst, maar de koopavond is net voorbij en de horeca om acht uur gesloten. Drommen mensen kijken daarom toe hoe de demonstratie uit de hand loopt, vaak met een smartphone in de hand.

Het Rotterdamse nieuws gonst via sociale media snel door de binnenstad. Er zou geschoten zijn door de politie. Er zou iemand gewond zijn geraakt. En, een paar uur later: er zou gericht geschoten zijn door de politie.

De tekst gaat verder na de video

Agenten hebben hun handen vol aan het wegsturen van toekijkers. Groepjes demonstranten en relschoppers worden uit elkaar gejaagd. Als een paar twintigers dralen bij het instappen in hun auto, geparkeerd om de hoek bij centraal station, vliegen er meteen ME’ers met wapenstokken in de aanslag op af. Dat schrikt af: de jongens stappen in en maken aanstalten om weg te rijden.

Maar wegrijden zit er tot na middernacht niet in, want overal in de binnenstad is het file. In die files claxonneren sommige bestuurders baldadig als er politie passeert. Als een peloton agenten een terras op de Meent nadert, om de hoek van de Coolsingel, toetert eerst een bestuurder, maar volgen er al snel meer. Het is en luid protest tegen de politie, die ook nog eens van alles naar zich geroepen weet. ‘Kankerjuten,’ sist een man die langsfietst op een opvallend keurige e-bike.

Tot rust komt de stad nauwelijks. Om half een ’s nachts last burgemeester Aboutaleb een persconferentie in. In een simpele rode trui staat hij de media te woord. De burgemeester maakt een boze, verslagen indruk. ‘Een orgie aan geweld,’ noemt hij de avond. Een agent blijkt dan al gewond te zijn geraakt, een camerajournalist geslagen, zijn camera vernield. Bij het blussen van de brand is de brandweer belaagd. Er zijn zeven gewonden gevallen, enkele tientallen arrestaties gepleegd. Dat moeten er de komende dagen veel meer worden, dankzij camerabeelden, kondigt de politie aan. Wat achteraf in ieder geval duidelijk is: de inschatting om enkele tientallen agenten ‘in vredestenue’ in te zetten bij deze demonstratie blijkt een verkeerde geweest.

(Trouw)