Europese politiek
Hoe het gênante stoelincident in Ankara het humeur in Brussel verpest
Net in een periode dat het wat beter lijkt te gaan met de betrekkingen tussen de Europese Unie en Turkije, heeft een even gênant als ordinair incident de aandacht van die ontwikkelingen afgeleid.
De EU-voorzitters Ursula von der Leyen (commissie) en Charles Michel (raad) waren dinsdag op bezoek bij de Turkse president Recep Tayyip Erdogan in Ankara. Op het korte filmpje van hun ontvangst is te zien hoe Erdogan en Michel plaatsnemen op twee stoelen, terwijl ze een verbijsterde Von der Leyen laten staan waar ze staat. Haar verbazing is zelfs te zien (een armgebaar) en te horen (‘Eehm’).
Voor de commissievoorzitter blijkt een zitplaats midden op een grote sofa gereserveerd, op zeker 5 meter afstand van de twee heren. In die opstelling zijn ze twee uur bijeen.
De sociale media ontploften van de verontwaardigde reacties, niet alleen over Erdogans klaarblijkelijke schoffering van zijn enige vrouwelijke gast, maar ook over Michel, die het allemaal laat gebeuren.
‘Een net iets hogere status’
De Turkse regering geeft geen toelichting, maar de informele uitleg is dat ze niets kwaads in de zin had. Het zou nu eenmaal protocol zijn dat de voorzitter van de Europese Raad van regeringsleiders bij internationale verplichtingen een net iets hogere status geniet dan de voorzitter van de Europese Commissie.
Die uitleg staat echter op gespannen voet met eerdere bezoeken van onder meer Jean-Claude Juncker en Donald Tusk, de vorige EU-kopstukken. Zij kregen toen wel degelijk een gelijke behandeling in Ankara, blijkt uit archiefbeelden.
Daarop hamert een dag later ook een woordvoerder van de Europese Commissie: “Het is zonneklaar dat zij (beide EU-voorzitters, red.) op dezelfde manier behandeld dienen te worden”. Von der Leyen heeft haar team opdracht gegeven contact op te nemen met de verantwoordelijken in Ankara ‘om herhaling in de toekomst te voorkomen’, aldus de woordvoerder.
Dit soort bezoeken wordt normaal gesproken protocollair mede voorbereid door de EU-vertegenwoordiging ter plekke, maar dat zou nu niet zijn gebeurd vanwege de covidmaatregelen.
“Turkije had niet de bedoeling oneerbiedig te zijn”, laat een betrokken EU-functionaris weten. “Het bood beide voorzitters een hoffelijke ontvangst en hechtte strikt aan internationale protocollaire regels.” Volgens deze zegsman zou Michel een ‘incident’ hebben veroorzaakt als hij op dat moment had aangedrongen op een gelijkwaardige zitplaats voor Von der Leyen.
Extra pikant
De rel is extra pikant omdat Erdogan zijn land vorige maand terugtrok uit de zogeheten Istanbul-conventie, een internationaal verdrag over vrouwenrechten. Hij was daar tien jaar geleden nota bene zelf, als toenmalig premier, de drijvende kracht achter.
De commissiewoordvoerder wijst erop dat het stoelincident er vooral toe leidde dat Von der Leyens ‘aandacht verscherpte’ toen de EU-zorgen over die Turkse terugtrekking bij Erdogan onder de aandacht werden gebracht.
Het is al de tweede keer in korte tijd dat iemand van de Europese Commissie wordt geschoffeerd door een grote rivaal. In februari werd EU-buitenlandcoördinator Josep Borrell in zijn hemd gezet tijdens een bezoek aan Moskou. Tijdens dat bezoek werden onder meer enkele diplomaten van EU-landen Rusland uitgezet zonder dat Borrell dat te horen kreeg.
Reactie Charles Michel
Volgens Michel veroorzaakte de strikte interpretatie van de protocolregels door de Turkse diensten een “schrijnende situatie”, namelijk “de verschillende, zelfs kleinerende, behandeling van de voorzitter van de Europese Commissie”. “Toen we de betreurenswaardige aard van de situatie inzagen, hebben we ervoor gekozen om dit niet te verergeren door er een publiek incident van te maken, en om voorrang te geven aan de inhoud van de politieke discussie die we, Ursula en ik, met onze gastheren aangingen.”
Michel zegt te betreuren dat de indruk is gegeven dat hij onverschillig zou hebben gestaan ten aanzien van protocollaire onhandigheid die von der Leyen moest ondergaan. “Zeker gezien het feit dat ik mij vereerd voel deel te nemen aan dit Europese project waarbij twee van de vier grote instellingen worden geleid door vrouwen, Ursula von der Leyen en Christine Lagarde, en ook fier ben dat het een vrouw was die mij - als eerste in de geschiedenis - heeft opgevolgd als premier van België.”
(Trouw)
