Hoe schadelijk zijn de lege tankstations voor Boris Johnson? ‘Zijn positie is nog niet in gevaar’

Uit het Verenigd Koninkrijk kwamen deze week chaotische beelden van lange rijen voor lege tankstations. Hoe schadelijk is de situatie voor premier Johnson?

Het was niet de beste week voor de Britse premier Boris Johnson. Vorig weekend liepen de gemoederen in het Verenigd Koninkrijk hoog op toen bleek dat er een schrijnend tekort aan vrachtwagenchauffeurs was, waardoor niet genoeg brandstof aangeleverd kon worden bij tankstations. Het leidde tot paniek onder Britse autobezitters en lange rijen aan de pomp. Uiteindelijk moest het leger klaarstaan om vrachtwagens te besturen.

Het was een pijnlijke tegenvaller voor Johnson, die door het debacle tegen zijn eigen strenge immigratiebeleid in moest gaan: op stel en sprong werden 5000 visa afgegeven voor buitenlandse vrachtwagenchauffeurs. En het ging al niet zo goed met de premier: zijn populariteit daalt al maanden. Een opiniepeiling van YouGov meldt dat inmiddels 58 procent van de Britten vindt dat Johnson het niet goed doet als premier. En dat alles aan de vooravond van het jaarlijks congres van de Conservatieven, waar Johnson komende week spreekt.

Toch staat Johnson sterk binnen zijn eigen partij. Zijn leiderschap wordt niet betwist en zijn vroegere rivaal Michael Gove lijkt allang geen waardig concurrent meer. Op 15 september herschikte Johnson zijn kabinet waarbij vier kabinetsleden het veld moesten ruimen. Met die actie toonde Johnson zijn grip op de partij en op het kabinet; geen enkele minister is veilig. In de woorden van een hooggeplaatst lid van de Tories die met The Times sprak: ‘Boris laat zien dat hij kan doen wat hij wil. Hij zou Rishi (Sunak, de populaire minister van financiën, red.) kunnen ontslaan en het zou niemand wat uitmaken. Hij is de baas.’

Maar bij Labour rommelt het ook

Ook van de oppositie heeft Johnson weinig te duchten. Labour is nog steeds diep verdeeld tussen jongere, radicalere aanhangers van de vorige leider Jeremy Corbyn, en de gematigde oude garde, die hun herinneringen aan de regeringsperiodes van Gordon Brown en Tony Blair koesteren. Labourleider Keir Starmer probeerde de partij meer naar het midden trekken na de radicalere jaren onder Corbyn, om die zo weer aantrekkelijk te maken voor de gewone man. Dat doel is na anderhalf jaar leiderschap nog niet behaald.

Intussen wordt de sfeer binnen Labour gekenmerkt door interne conflicten. Zo beging Angela Rayner, vicevoorzitter van de partij, een blunder toen zij leden van de Conservatieven ‘homofoob, racistisch en vrouwonvriendelijk tuig’ noemde. Starmer distantieerde zich van de uitspraak en zei dat hij dat soort taal niet zou gebruiken. De Conservatieven eisten excuses, maar Rayner beschreef haar woordkeuze als ‘straattaal’, die haar wortels in de arbeidersklasse laten zien.

Starmer probeerde tijdens het Labourcongres van deze week de partij te verenigen en zijn leiderschap te bevestigen. Dit lukte enigszins: Starmer wist onruststokers in het publiek die hem uitjouwden tot kalmte te manen. Maar feit blijft dat het niet lukt een coherent weerwoord tegen Johnson te formuleren. Bovendien mist Starmer charisma. Niet voor niets wordt hij door het satirische programma Spitting Image voorgesteld als ‘Fox Man’: een nutteloze superheld die geen bovennatuurlijke krachten bezit en eerder een saaie regelneef is.

Door de zwakke positie van de Labourpartij schaadt de chauffeurscrisis het premierschap van Johnson vooralsnog weinig. Dit zou in de komende maanden wel kunnen veranderen, als de crisis bijvoorbeeld nog lang aanhoudt en andere toeleveringsketens in gevaar worden gebracht.

Winter of discontent

Sommige Britse kranten waarschuwen voor een ‘winter van ontevredenheid’, zoals die plaatsvond in 1978-1979. Toen staakten vrachtwagenchauffeurs massaal voor een hoger salaris, waardoor de schappen in sommige supermarkten leeg bleven en het leger klaarstond om vrachtwagens te besturen. De huidige situatie lijkt er op; ook nu staat het leger op stand-by en ook nu dreigen de Britten geen kalkoen op hun bordje te krijgen met Kerst.

Er is wel een belangrijk verschil; nu is er geen sprake van een staking, maar van een personeelstekort. En ook de context van de Brexit maakt dat de twee situaties moeilijk met elkaar te vergelijken zijn. Toch lijkt het onbetwistbaar dat Johnson na het congres van deze week een paar lange maanden te wachten staan.

(Trouw)