‘Hoeveel burn-outs moeten er nog bij komen voor dit systeem implodeert?’: 6 verhalen over mentale gezondheid

Wereldwijd zijn er meer dan 300 miljoen mensen met depressieve gevoelens, 264 miljoen anderen kampen met angststoornissen. De cijfers stijgen jaar na jaar, evenals die van eetstoornissen, verslavingen en burn-outs. Tel daar nog een allesontwrikkende pandemie bij op, en u begrijpt waarom vandaag voor de vierde keer een Dag van de Geestelijke Gezondheid plaatsvindt. Wij bundelden zes artikels over mentale gezondheid voor u, van getuigenissen tot advies van professionals.

Psychiater Dirk De Wachter: ‘Hoeveel burn-outs moeten er nog bij komen voor dit systeem van consumentisme en hyperkapitalisme implodeert?’

Dirk De Wachter, de psychiater die ons ongelukkig leerde zijn, over zijn kankerdiagnose, de geestelijke gevolgen van de pandemie en het gebrek aan menselijkheid op de werkvloer. ‘Ik vergelijk onze maatschappij vaak met een speedboot, die steeds sneller moet varen. Vooraan staan de blitse boys, heerlijk met de haren in de wind. Ze ontkurken champagne. Maar achteraan vallen mensen uit de boot en iemand ziet het.’

Delphine Lecompte getuigt: ‘Ik zal nooit meer een aangename, zorgeloze persoon worden, dat werd mij lang geleden afgepakt’

‘Ik werd verliefd op de enige mannelijke nachtverpleger. Een wolf in schapenvacht, maar dat zou ik pas na een vijftal weken aan den lijve ondervinden.’ Op haar 21ste werd Delphine Lecompte opgenomen in een psychiatrische instelling. Haar verblijf werd een langgerekte nachtmerrie: één van de zorgverleners heeft haar daar zeventien maanden lang misbruikt. Nu doet ze voor het eerst haar relaas: ‘Ik ben een onaantrekkelijke egocentrische dichteres met een abominabele kop en een rotkarakter, maar ook mijn verhaal mag gehoord worden.’

Waarom iedereen rond u angstig is: ‘We voelen ons niet alleen als gemeenschap bedreigd, maar ook als individu’

Als het niet de oorlog in Oekraïne is, dan wel de onbetaalbare energiefactuur, het op hol geslagen klimaat of een nieuwe pandemie die om de hoek loert. U klaagt erover bij de bakker of in de trein, wij legden huiverend de ijzingwekkende resultaten van Humo’s Grote Angst-enquête voor aan een (ervarings)deskundig panel bestaande uit psycholoog Bram Vervliet, socioloog Mark Elchardus en studente Lotus Li. ‘We voelen ons niet alleen als gemeenschap bedreigd, maar ook als individu. Dat is een gevaarlijke combinatie.’

Jeugdpsychiater Robert Vermeiren: ‘Ik kan me goed voorstellen wat jongeren nu doormaken. Als student heb ik me ook eenzaam gevoeld en met suïcidegedachten geworsteld’

‘De komende decennia zullen we spreken over de covidgeneratie,’ aldus de Vlaamse hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie Robert Vermeiren. Hij trok na de tweede lockdown al aan de alarmbel in Nederland over het gebrek aan beschikbare jeugdzorg in Nederland, en in België is de situatie niet veel beter. ‘Aan de basis van wat in de jeugdzorg is misgelopen, ligt een foute inschatting: mensen hebben de neiging om jonge mensen als intrinsiek gelukkig te zien.’

Een burn-out komt volgens deze psycholoog meestal niet door te hoge werklast: ‘Mijn methode kan 80% van de gevallen voorkomen’

Uit cijfers van de Onafhankelijke Ziekenfondsen blijkt dat het aantal werknemers dat ziek thuiszit met een psychische aandoening de voorbije vier jaar fors is gestegen. Tegenover 2018 zitten 66 procent meer werknemers thuis met een burn-out. Er zijn ook 12 procent meer depressies. Volgens psycholoog Gert Braeken is de voornaamste oorzaak van een burn-out echter geen te hoge werkdruk, zoals vaak wordt gedacht, maar wel een onvermogen om als werknemer voor je waarden op te komen.

Topdokter en patiënte: ‘Twee keer per jaar verlies ik een patiënt aan een eetstoornis. Vaak jonge mensen’

‘Ik ben weer beginnen te eten om niet dood te gaan,’ vertelt Silke. ‘Kijk, de doodsringen rond mijn nagels zijn nu bijna uitgegroeid.’ Het broze meisje van 29 zegt het plompverloren. Het is ook gewoon haar realiteit: haar leven hing aan een zijden draadje toen ze werd binnengebracht op de afdeling eetstoornissen van professor Elske Vrieze. In de onvolprezen reeks ‘Topdokters’ spreekt Vrieze over de gevechten die ze jonge meisjes ziet leveren om niet ten onder te gaan: ‘Nog nooit is het gewicht van jongeren met eetstoornissen zo laag geweest.’