Hoge pieken, diepe dalen: het wonder- én rampjaar van schrijfster Fleur van Groningen

Een bewogen jaar, in alle opzichten. Dat was 2017 voor Fleur van Groningen (35). De voorbije twaalf maanden zat de populaire cartooniste, columniste en schrijfster op een emotionele roetsjbaan.

HUMO Begin dit jaar begon je aan ‘Leven zonder filter’ te schrijven, je boek over hoogsensitiviteit dat de voorbije maanden een bestseller werd. Kon je toen al vermoeden dat het boek een schot in de roos zou worden?

Fleur van Groningen «Nee, helemaal niet. Ik ging ervan uit dat ik een boek voor een nichepubliek aan het schrijven was. Ik wist wel dat het onderwerp redelijk wat mensen aansprak – dat had ik ondervonden toen ik een jaar geleden een blogpost over hoogsensitiviteit had geschreven. Die blog werd in drie dagen door meer dan negenduizend mensen gelezen en werd volop gedeeld via sociale media. Toen ik kort daarna de vraag van mijn uitgeverij kreeg om er een boek over te schrijven, dacht ik: ‘Waarom niet? Misschien kan ik zo wel andere mensen helpen.’ Als je zelf hebt geleden, is proberen de pijn van anderen te verlichten één van de waardevolste dingen die je kunt doen.

»Mijn moeder had een vriendin van wie de 20-jarige zoon depressief was en met zelfmoordgedachten rondliep. Omdat ik dat zelf ook had meegemaakt tussen mijn 16de en 24ste, vroeg ze of ik die jongen misschien kon helpen. Ik wou dat uiteraard wel doen. Die jongen bleek hoogsensitief te zijn: de wereld kwam te hard op hem af, te scherp, te luid, te indringend. Maar hij wist niet hoe hij daarmee moest omgaan: hoe kon hij zijn zachtheid met de harde buitenwereld rijmen? Omdat ik die jongen niet persoonlijk kende, wou ik niet rechtstreeks contact met hem opnemen: ik was bang dat hij dat als een inbreuk op zijn privacy zou aanvoelen. Dus dacht ik: ik schrijf een blogpost, en ik bezorg een link aan zijn moeder, dan kan zij het aan haar zoon laten lezen.

undefined

'Ik voel me erg betrokken bij #MeToo. Omdat ik zelf geen talent heb om grenzen aan te geven, zijn ze vaak overschreden'

»Meteen nadat dat stukje online was verschenen, liet de moeder me weten dat haar zoon er veel aan had gehad en had besloten om in therapie te gaan. ‘Mission accomplished,’ dacht ik. Maar daarna volgde een stortvloed aan positieve reacties. Ik kreeg massa’s brieven en e-mails, en op straat werd ik soms zelfs omhelsd door onbekende mensen die me wilden bedanken, omdat ik een manier had aangereikt om met hun hoogsensitiviteit om te gaan. Of omdat ze nu eindelijk een tekst aan hun partner konden laten lezen: ‘Kijk, zo zit ik in elkaar.’

»In mijn stoutste dromen hoopte ik dat die negenduizend mensen die mijn blog hadden gelezen ook het boek zouden kopen, al hield ik dat niet voor mogelijk. Maar kijk: op dit moment zijn er meer dan twintigduizend exemplaren van het boek verkocht, en ‘Leven zonder filter’ stond vorige week nog altijd op de eerste plaats in de top 10 van non-fictieboeken in Vlaanderen.»

HUMO Hoe verklaar jij dat succes?

Van Groningen «Ik denk zeker niet dat iedereen die mijn boek heeft gekocht, hoogsensitief is. Het boek is ook een pleidooi om een leven op maat van jezelf te ontwikkelen, in plaats van te proberen beantwoorden aan wat er van je wordt verwacht door de veeleisende prestatiemaatschappij. Dat inspireert blijkbaar veel mensen.»

HUMO In die mate dat sinds de verschijning van je boek opeens heel veel mensen denken dat ze ook hoogsensitief zijn. Heb je met je boek niet voor een stuk een modeverschijnsel in het leven geroepen?

Van Groningen «De voorbije maanden hebben heel veel mensen me gezegd of geschreven dat ze hoogsensitief zijn. Maar in sommige gevallen heb ik toch echt het gevoel dat dat niet zo is. Ik heb een soort radar die hoogsensitieve mensen er vaak zo uitpikt – al kan ik me ook vergissen, natuurlijk.

»Veel mensen zijn heel gevoelig, maar hoogsensitief zijn is toch nog iets anders. Dat beweer ík niet, maar Elke Van Hoof, professor klinische psychologie aan de VUB. Volgens haar komt hoogsensitiviteit voor bij ongeveer 10 à 12 procent van de bevolking. Hun hersenen werken anders als ze prikkels moeten verwerken: er worden meer hersengebieden tegelijk actief in vergelijking met ‘normale’ mensen. Daardoor raken hoogsensitieve mensen gemakkelijk ‘overprikkeld’ en hebben ze meer tijd nodig om ze te verwerken. Er is maar één manier om dat onder controle te houden, en dat is jezelf op prikkeldieet zetten: ervoor zorgen dat je niet te veel prikkels binnenkrijgt, en voldoende rustpauzes inlassen om alles te verwerken. Als je dat niet doet, word je op den duur overweldigd en kan je in paniek raken. Zelf weet ik ondertussen bijvoorbeeld dat ik per week niet meer dan twee of drie sociale contacten mag hebben, anders stroomt dat emmertje over.»

HUMO Welk emmertje?

Van Groningen «Ik deel mijn leven op in emmertjes. Er is een emmertje voor sociale contacten, maar ook een emmertje voor luide geluiden, voor de problemen van anderen, voor mijn eigen problemen, voor pijn en fysieke ongemakken, voor drukte, stank, stress, angst, kunstlicht, verandering… Ik moet ervoor zorgen dat die emmertjes niet vol raken, anders raak ik overprikkeld en ben ik voor mezelf en mijn omgeving niet te genieten: dan ben ik moe, huilerig, bang, niet in staat om te werken, laat staan om met mensen om te gaan.»

undefined

'Ik ben een ongelukje, geen gewild kind. De dag na mijn verwekking ging mijn moeder naar de apotheek om de morning-afterpil'

Geen goede vader

HUMO Tijdens het schrijven van je boek stierf je vader, Flor Hermans, aan de gevolgen van leukemie. Hij was een kunstenaar en muzikant die vaak samenwerkte met Wannes Van de Velde. In je columns heb je er nooit een geheim van gemaakt dat jullie een moeilijke relatie hadden.

Van Groningen «Toen mijn vader eind maart stierf, had ik negen jaar geen contact met hem gehad. Ik had zelf alle contact verbroken; dat heb ik in totaal drie keer in mijn leven gedaan. Dat moet hem erg gekwetst hebben, maar ik deed het omdat ik me onbegrepen en afgewezen voelde. Mijn vader was een bijzondere, gevoelige, getalenteerde en intelligente man, maar hij miste het vader-gen. Hij was een kunstenaar, geen papa.

»Ik was een ongelukje, geen gewild kind. Mijn moeder was zijn minnares, maar toen ik verwekt werd, was hun relatie eigenlijk al voorbij. Ze hebben nog één keer troost bij elkaar gezocht tijdens een eenzame nacht – haar broer was gestorven, en de relatie met zijn vrouw was voorbij – en toen ben ik verwekt. Mijn moeder is de volgende dag nog naar de apotheek gegaan voor de morning-afterpil, maar de apotheker – die blijkbaar een heel katholieke man was – heeft haar iets meegegeven dat niet heeft gewerkt. Toen mijn moeder uiteindelijk zwanger bleek te zijn, heeft ze tegen mijn vader gezegd: ‘Ik weet dat jij absoluut geen kind wilt, dus zal ik er alleen voor zorgen.’ En dat heeft ze gedaan. Tot mijn 6de ben ik wel af en toe bij mijn vader gaan logeren, maar ik voelde me niet op mijn gemak tussen al zijn kunstenaarsvrienden van De Zwarte Panter, zoals Fred Bervoets, met wie hij vaak op café ging. Hij leidde een leven waar een kind niet in thuishoorde. Ik woonde in die periode met mijn moeder in een polder in Nederland, en opeens zat ik daar onwennig bij mijn vader in zijn appartementje in Antwerpen, of op café tussen grootsprakerige, dronken kunstenaars... Ik vond het allemaal een beetje griezelig. Op een gegeven moment heb ik tegen mijn moeder gezegd dat ik niet meer naar hem wilde gaan. Daarna is hij mij af en toe komen bezoeken, meestal op mijn verjaardag.

»Toen ik 14 was, ben ik naar de Antwerpse Kunsthumaniora gegaan, omdat mijn vader daar lesgaf. Ik wou hem beter leren kennen. Maar dat is op een grote teleurstelling uitgedraaid. Ik kwam er gaandeweg achter dat mijn vader een masker droeg dat hij niet wou afzetten, ook niet voor zijn dochter. Hij wou met mij alleen over schilderkunst, literatuur, klassieke muziek, theater en schoonheid praten. Maar dat interesseerde mij als 14-jarige niet veel. Ik wou het hebben over de ménselijke kanten van het leven. Maar mijn vader blokte dat volledig af. Hij was niet geïnteresseerd in mijn verhalen. Dat zei hij letterlijk: ‘Ik wil het niet weten. Ik heb van jou een beeld als klein meisje met vlechten dat in de tuin speelt, en zo wil ik me je blijven herinneren.’

»Dat was de reden voor onze eerste breuk: ik voelde me compleet afgewezen en in de steek gelaten. Jaren later heb ik het contact weer hersteld, maar daarna toch nog twee keer verbroken, omdat ik telkens weer het deksel op de neus kreeg. Elke keer ging ik vol verwachting naar hem toe, met nood aan menselijk contact, maar ik kreeg alleen maar les over de schone kunsten. Dat was pijnlijk – ook omdat hij dat nooit begrepen heeft, hoewel ik het hem zo goed mogelijk heb proberen uit te leggen.»

HUMO Maar op het einde van zijn leven hebben jullie elkaar dan blijkbaar toch gevonden?

Van Groningen «Ik had gehoord dat hij in het ziekenhuis lag, en ik heb toen tegen mezelf gezegd: ‘Stel je voor dat hij doodgaat, dan wil ik toch echt dat hij snapt waarom ik afstand van hem heb genomen. En ik wil ook dat hij weet dat ik hem vergeef voor de pijn die ik heb geleden.’ Ik wou dat hij met een gerust geweten kon sterven. En dus ben ik naar het ziekenhuis gegaan, maar hij bleef doceren over de schoonheid der dingen. Ik heb dat laten gebeuren: ik heb geluisterd, en toen hij niet meer zo goed kon praten, heb ik hem voorgelezen uit ‘Verontwaardiging’ van Philip Roth – dat vond hij aangenaam.

»Ik heb hem drie keer bezocht vóór hij stierf. En het gekke is dat ik hem toen, op het einde van zijn leven, beter begon te begrijpen. Ik was in staat om afstand te nemen van mijn eigen noden en verlangens, en ik begreep waarom hij was zoals hij was. Mijn vader was tijdens de oorlog opgegroeid en had als kind waarschijnlijk zelf traumatische dingen meegemaakt. Uit een soort zelfbescherming en overlevingsdrang moet hij al het lelijke uit zijn leven hebben gebannen, zelfs al ging dat ten koste van zijn eigen kind.»

HUMO Was je erbij toen hij stierf?

Van Groningen «Ja. Met zijn laatste adem heeft hij tegen mij gezegd dat hij van mij hield. Dat was de eerste keer. En ik heb geantwoord: ‘Ik hou ook van jou. Ik heb altijd van je gehouden. Wij hebben altijd van elkaar gehouden.’ Ik kuste zijn wangen en zijn voorhoofd, en er rolde een traan uit zijn ooghoek. Ik heb ook nog tegen hem gezegd dat hij niet moest denken dat ik hem nog iets kwalijk nam. Ik zei: ‘Je bent geen vader voor me geweest, maar dat heeft me geleerd om een vader voor mezelf te worden.’ Enkele uren later is hij gestorven.

»Tijdens die laatste uren van zijn leven heb ik iets wonderlijks meegemaakt. Bij het sterfbed van mijn vader is er een overweldigende liefde in mij naar boven gekomen. Er schoot niets meer over van mijn pijn en rancune. Het was alsof ik de moeder van mijn vader was geworden. Ik heb hem verzorgd en gerustgesteld, ik heb zijn lippen gebet en lieve woordjes tegen hem gefluisterd. Hij lag daar in een pamper, maar ik was van niets vies. Eindelijk kreeg ik waar ik mijn hele leven naar gehunkerd had: diepmenselijk contact, voorbij het masker. Wat ik daar heb gevoeld, was van zo’n grote intensiteit: dat had ik nog nooit meegemaakt. Ik voelde me zo krachtig, alsof er een wild dier in mij ontwaakt was.

»Na de dood van mijn vader heb ik het een paar weken heel moeilijk gehad om me opnieuw te verzoenen met de dagelijkse realiteit, omdat ik alles opeens zo vlak en banaal vond. Ik vermoed dat wat ik daar tijdens die paar laatste uren van mijn vaders leven heb meegemaakt, te vergelijken is met een shot heroïne.

»Maar ondanks het feit dat we alles tijdig hebben kunnen bijleggen, voelde ik me na zijn dood pas echt volledig in de steek gelaten. De vader die ik nooit had gehad, was er niet meer... Die pijn blijft tot vandaag duren. Veel mensen denken dat ik de voorbije maanden alleen maar van het succes van mijn boek heb genoten, maar eigenlijk zit ik nog volop in een rouwproces.»

'Het was heftig om voor veel mensen tegelijk te rouwen: soms wist ik niet meer voor wie ik nu eigenlijk aan het huilen was'

HUMO Kun je vandaag, negen maanden na zijn dood – met meer begrip en minder kwaadheid – beter inschatten in welke mate je vader je leven heeft bepaald?

Van Groningen «Vriendinnen die wel een goede relatie met hun vader hebben, zijn veel sterker en weerbaarder dan ik. Ik heb een paar maanden psychologie gestudeerd, en wat ik daarvan heb onthouden, is dat een vader zijn kind een plaats geeft in de wereld. Ik heb het gevoel dat niemand dat voor mij heeft gedaan. Ook mijn moeder niet: zij had in het begin van mijn leven een zware depressie, waardoor ook zij mij niet alle zorgen kon geven.

»Ik heb een moeilijke start gehad, en ik heb heel lang het gevoel gehad dat ik niets waard was, en dat ik daardoor ook geen grenzen mocht stellen. Ik vond bijvoorbeeld dat ik al blij mocht zijn als er iemand verliefd op me was, zelfs al behandelde hij me slecht, omdat ik ervan uitging dat ik niet beter verdiende. Maar voor een hoogsensitieve persoon is het juist heel belangrijk om duidelijke grenzen te stellen, anders word je gebruikt en misbruikt. Ik heb de voorbije jaren echt een tour de force moeten uithalen om zélf mijn plaats in de wereld te veroveren, en daar ben ik best wel trots op, want het zou logisch zijn als ik er vandaag niet meer was geweest.»

undefined

'Door de dood van mijn vader en grootmoeder voelde ik opeens een heel sterke drang om zelf een warm nest te creëren: mijn eigen gezinnetje'

Drie keer rouwen

HUMO Twee weken na de dood van je vader is je grootmoeder gestorven. Hoe belangrijk was zij voor jou?

Van Groningen «Mijn grootmoeder was een warme, lieve vrouw met een krachtige persoonlijkheid. Tijdens die eerste jaren toen ik geen veilig nest had, heeft zij mij gekoesterd en zich om mij bekommerd. De laatste zes jaar van haar leven heeft ze bij mijn moeder gewoond, terwijl ze langzaam aftakelde. Elke keer als ik mijn moeder en stiefvader ging bezoeken, zag ik hoe ze verder achteruitging. Ze is 92 geworden, en toen heeft haar hart het begeven. Toen ze stierf, verloor ik iemand die onvoorwaardelijk van mij had gehouden. En dat gebeurde op het moment dat ik mij vreselijk in de steek gelaten voelde door mijn vader.

»Aanvankelijk was ik bijna niet in staat om de pijn van de dood van mijn grootmoeder te vóélen, omdat het verdriet om mijn vader allesoverheersend was. Het was pas enkele maanden later, toen de pijn van mijn vaders dood een beetje begon te minderen, dat het verdriet voor mijn grootmoeder stukje bij beetje binnen begon te sijpelen. Dat was heel heftig, om twee mensen tegelijk rouwen – soms wist ik zelfs niet meer voor wie ik nu eigenlijk aan het huilen was.»

HUMO Er volgde nog een klap: in de zomer kreeg je een miskraam. In een column beschreef je je prille zwangerschap eerst nog als volgt: ‘De berekening van de negen maanden begint exact op de dag waarop mijn vader stierf en ik hem moederlijk bijstond. De cirkel van het leven. Eind dit jaar sta ik aan diezelfde poort, maar begeleid ik een nieuwe ziel naar het aardse bestaan.’

Van Groningen «Door de dood van mijn vader en mijn grootmoeder voelde ik opeens een sterke drang om zelf een warm nest te creëren: mijn eigen gezinnetje. Ik had al veel langer een kinderwens, maar ik was ook bang voor de verantwoordelijkheid, de vele veranderingen, de fouten die ik als moeder kon maken... Maar op dat moment kon me dat niets meer schelen en wist ik het zeker: ik wou moeder worden, een góéde moeder.

»Mijn vriend Seppe (Van Groeningen, red.) en ik hadden na de eerste keer proberen al meteen prijs. Ik was zwanger en vond het mijn verantwoordelijkheid om blij te zijn voor mijn kind, om het te laten voelen dat het heel welkom was. Ik ben ook onmiddellijk met een dagboek begonnen, waarin ik bloemen plakte die ik tijdens wandelingen had geplukt terwijl ik met veel liefde aan mijn kind dacht. ‘Dat is voor later,’ dacht ik, ‘om aan mijn kind te laten zien dat het heel welkom en geliefd was.’ Er waren mensen die tegen me zeiden: ‘Wees toch maar voorzichtig, Fleur. Je mag je nog niet te erg hechten, want tijdens de eerste drie maanden kan er nog veel verkeerd gaan.’ Maar ik wou geen afstand nemen van mijn kind tot het officieel levensvatbaar zou zijn – ik ben ervan overtuigd dat een kind, hoe klein ook, dat voelt. Ik wou meteen een goede moeder zijn.

»Ik was ruim twee maanden zwanger toen ik de miskraam kreeg. Ik had al twee dagen het gevoel dat er iets niet klopte, omdat ik opeens heel angstig was geworden. Maar ik had nog steeds alle typische symptomen van een zwangerschap – ik voelde me heel moe en was vaak misselijk – dus maakte ik mezelf wijs dat alles in orde was. Tot ik op een gegeven moment naar het toilet ging en een bloedvlek zag. Toen wist ik: ‘Het is voorbij.’ Ik ben toen samen met een goede vriendin, die zelf vier miskramen in een jaar tijd had gehad, naar mijn gynaecologe gegaan. De echografie bevestigde dat het hartje niet meer klopte. Ik kon dus aan mijn derde rouwproces in enkele maanden tijd beginnen.

»Mijn gynaecologe had me gezegd dat ik best kon wachten tot mijn lichaam de dode foetus vanzelf zou afdrijven, tijdens heel hevige regels. Maar omdat dat maar niet gebeurde en ik ondertussen bleef overgeven alsof ik nog altijd zwanger was, kreeg ik na een week pillen voorgeschreven die kunstmatige weeën zouden opwekken. Ik ben toen tijdens een soort thuisbevalling flauwgevallen van de pijn. Het was op een zondag, het raam van de badkamer stond op een kier, want het was een warme dag, en er reden veel fietsers voorbij. Die mensen moeten gedacht hebben dat er bij ons een varken werd geslacht, zo erg ging ik tekeer... Gelukkig was Seppe er om mij bij te staan. Maar ondanks de weeën en alle pijn kwam de foetus er niet uit. Ik vond het vooral heel akelig dat er al een week een dood wezentje in mijn buik zat… Enkele dagen later heb ik dan een curettage ondergaan. Dat gebeurde, o ironie, in een ziekenhuiskamer met zicht op de crèche waar ik al een plaatsje voor mijn kind had gereserveerd.»

undefined

'Sommige mensen beweerden dat ik mijn hele boek had verzonnen, omdat het onmogelijk was dat iemand in zijn kindertijd zoveel ellende had meegemaakt'

Poseren in bikini

HUMO En toen braken er eindelijk goede tijden aan: op 31 augustus, de dag waarop je 35 werd, stelde je ‘Leven zonder filter’ voor.

Van Groningen «Ja, de ene baby was dood, en de andere werd geboren… Het boek werd voorgesteld tijdens een groot feest voor 150 mensen dat ik samen met de uitgeverij had georganiseerd in een serre in de Stadsboerderij van Antwerpen. Iedereen kwam me feliciteren, en na een uur wist ik niet meer waar mijn hoofd stond en was ik al overprikkeld. De ironie van het hoogsensitieve feestbeest!

»Tijdens de voorstelling van het boek heeft Seppe een speech gehouden, en hij heeft toen ook vermeld dat hij me ten huwelijk had gevraagd en dat ik ‘ja’ had gezegd. Sindsdien zijn we dus officieel verloofd. Dat was een logische stap in onze relatie, want wij wisten al vanaf het eerste moment dat we elkaar zagen, ongeveer 2,5 jaar geleden, dat we bij elkaar hoorden: het was voor ons allebei liefde op het eerste gezicht.

»Twee dagen na de boekvoorstelling stond ‘Leven zonder filter’ al vrij hoog genoteerd in de top 10 non-fictie van de Standaard Boekhandel en liet mijn uitgeverij me weten dat er een tweede druk op komst was. En nauwelijks een week later zaten we al aan de zesde druk... En toen brak die hele mediastorm los. Opeens zat ik in tv- en radiostudio’s en wou iedereen mij interviewen en fotograferen – terwijl ik dus iemand ben die sociale contacten noodgedwongen beperkt houdt en het liefst van al gewoon in de werkkamer met zicht op de natuur zit. Maar ik werd wekenlang door iedereen opgebeld en gemaild. Op de Boekenbeurs stonden er lange rijen mensen aan te schuiven om hun exemplaar te laten signeren. Er begonnen zelfs mensen spontaan te huilen, omdat ze zo blij waren dat ze mij in het echt zagen… Ik wist niet goed hoe ik daarmee moest omgaan, ik vreesde de verwachtingen niet te kunnen inlossen. Maar ook op de sociale media werd ik overdonderd met berichtjes van mensen die me feliciteerden of me hun persoonlijke verhaal wilden vertellen. Op Facebook kreeg ik van een vrouw te horen dat ik geen rode lippenstift meer mocht opdoen, omdat ze vond dat ik mezelf zo lelijk maakte. Een andere vrouw vond dat ik dringend in bikini moest poseren, om het goede voorbeeld te geven aan andere vrouwen en te tonen dat ook zij hun lichaam, met alle onvolkomenheden, moesten accepteren… Sommige mensen schreven zelfs dat ik een ‘aandachtshoer’ was, en anderen beweerden dat ik mijn hele boek had verzonnen, omdat het onmogelijk was dat iemand in zijn kindertijd zoveel ellende had meegemaakt…

»Al die aandacht en al die meningen bezorgden me stress. Het is fijn om erkenning te krijgen, maar ik had het gevoel dat opeens iedereen een stukje van mij wilde.»

HUMO Die aandacht had je natuurlijk wel zelf gezocht: je had maar geen bestseller moeten schrijven.

Van Groningen «Ik vond het allemaal wel leuk en spannend. Maar op den duur had ik het gevoel: ‘Het moet niet blijven duren, want dat houd ik niet vol.’ En dat bléék ook, want op de dag dat mijn boek op 1 stond in de lijst van best verkochte boeken in Vlaanderen, op 29 september, kreeg ik mijn tweede miskraam.

»Mijn gynaecologe zei dat het haar niet zou verbazen als die drukte de reden is voor mijn tweede miskraam. Ik was op dat moment nog geen twee maanden zwanger zoals de eerste keer, dus ik had me minder lang kunnen hechten aan het kindje in mijn buik. Maar ik was wel al een paar weken zielsgelukkig.

»Ik werd die dag door heel veel mensen gefeliciteerd, omdat mijn boek op de eerste plaats stond, maar ik was daar toen totaal niet mee bezig. Het enige wat ik kon denken, was dat ik opnieuw een kindje had verloren. Dat heeft het succes van mijn boek in perspectief geplaatst.»

HUMO Ik kan me voorstellen dat je je na die tweede miskraam afvroeg of het ooit nog zou lukken?

Van Groningen «Ik ben toen even in paniek geslagen, ja. Maar ik heb me er ondertussen bij neergelegd dat de mogelijkheid bestaat dat ik nooit moeder zal worden… Als het lukt, zal ik ontzettend blij zijn, maar als het niet lukt, zal ik dat aanvaarden. Ik ben zeker niet van plan om met ivf en dergelijke te beginnen, dat wil ik mezelf niet aandoen. Voor alle duidelijkheid: ik heb niks tegen ivf, maar ik heb de voorbije jaren veel gezondheidsklachten gehad, en ik denk niet dat mijn lichaam dat hormonale circus zal aankunnen. Bovendien wil ik de drang om een kind te krijgen niet mijn hele leven laten overheersen. Ik vrees dat mijn creativiteit er serieus onder zou lijden als ik alleen nog maar gefocust zou zijn op het willen krijgen van een kind. Ik ben niet het type vrouw dat alleen maar moeder wil zijn – ik ben méér dan dat: ik wil ook artistiek bezig zijn.

»Maar volgens mijn gynaecologe is er voorlopig niets aan de hand: het is, zeker op mijn leeftijd, niet abnormaal om kort na elkaar twee miskramen te hebben.»

HUMO Heeft het succes van je boek je veranderd? Ben je vandaag een andere vrouw dan een jaar geleden?

Van Groningen «Het succes heeft me zelfverzekerder gemaakt. Ik weet nu dat ik wel iets kan. En ik kan alle ellende van de voorbije 35 jaar, en de hele tocht die ik heb moeten afleggen om alles een plaats te geven, nu eindelijk achter me laten en aan een nieuw hoofdstuk in mijn leven beginnen, het liefst als moeder van een harmonieus gezin. Ik ben vooral heel blij dat ik die hele zoektocht naar mezelf heb kunnen afsluiten vóór ik een kind heb.»

HUMO Je hebt een bewogen jaar achter de rug, met veel ups en downs. Wat heeft je, los van je persoonlijke ervaringen, nog meer geraakt in 2017?

Van Groningen «#MeToo. Daar voelde ik me erg bij betrokken, omdat ik zelf lang geen talent heb gehad om mijn grenzen duidelijk aan te geven. Daardoor zijn ze in het verleden heel vaak overschreden.

»Ik vind het goed dat veel slachtoffers in 2017 het stilzwijgen hebben doorbroken en voor zichzelf opkomen. Maar ik weiger mee te gaan in de veronderstelling dat seksueel misbruik en grensoverschrijdend gedrag alleen maar vrouwen overkomt. Ik ken mannen genoeg die ooit het slachtoffer zijn geweest van ongepast gedrag door vrouwen.

»Ik stel ook vast dat veel mensen in heel deze discussie alle zin voor nuance en redelijkheid kwijt zijn. Een paar weken geleden was er een Britse moeder die verkondigde dat kindjes het sprookje van Doornroosje niet meer mochten horen. Ze vond de ongevraagde kus van de prins – want Doornroosje had er zelf niet om gevraagd – blijkbaar een vorm van seksueel misbruik die grensoverschrijdend gedrag in onze samenleving verankerde… Dat soort muggenzifterij gaat er bij mij echt niet in.

»Ik zou het jammer vinden als veel mannen door #MeToo het idee zouden krijgen dat ze niet meer ongestraft vrouwen mogen proberen te verleiden. Stel je voor dat heel deze storm tot een oorlog tussen de seksen leidt... Dat kan toch nooit de bedoeling zijn?»

HUMO Wat wens je jezelf toe voor 2018?

Van Groningen «Als twintiger en dertiger heb ik lang het gevoel gehad dat ik dezelfde leeftijd bleef hebben, dat ik niet ouder werd – maar door alle gebeurtenissen van het afgelopen jaar heb ik nu het idee dat ik een pak ouder, én gelukkig ook wijzer, ben geworden. Die gebeurtenissen hebben veel in perspectief gezet. Ondanks de pijn die ze hebben veroorzaakt, ben ik ook dankbaar dat ik de kans heb gekregen om als mens te groeien.

»Los daarvan was 2017 een superdruk jaar, met veel stress en heftige emoties. Ik werd als het ware geleefd door de gebeurtenissen, en dat wil ik volgend jaar liever niet meer opnieuw meemaken. Ik hoop dat 2018 weer wat kabbelender wordt, zoals voorheen, zónder zoveel hoge pieken en diepe dalen.»

HUMO Is er ondertussen al een opvolger van ‘Leven zonder filter’ aan het rijpen?

Van Groningen «Ik ga een boek schrijven over mijn vader. Ik heb daarvoor vorige week een contract getekend met uitgeverij Lebowski. Het wordt een roman – fictie dus – maar het verhaal zal grotendeels gebaseerd zijn op de relatie die ik met mijn vader heb gehad. De boodschap van het boek zal zijn om in het leven niet alleen voor de schoonheid te gaan, maar ook de lelijkheid toe te laten, want het één bestaat simpelweg niet zonder het ander.»

HUMO Succes ermee!