Holland Doc: Jan Blokker
Journalisten zijn irritante
apen die platcommerciële troep de wereld insturen, als ze het al niet gewoon
verzinnen, en dan nog menen dat ze alles beter weten ook. Dat soort
oprispingen, maar dan met taal- en spelfouten, vind je tegenwoordig op zowat
elke blog en elk krantenforum.
Wie écht wil weten of het zo erg is gesteld, moet
naar 'Holland Doc' kijken. Dat onvolprezen multimediale documentaireplatform
van de Nederlandse publieke omroep laat vanavond een hele uitzending lang Jan
Blokker aan het woord, een reus van de Nederlandse
journalistiek: schreef voor de Volkskrant, Het Parool en NRC, werkte voor de
VARA, was televisiechef van de VPRO en stond bekend als een bijzonder schrander
en vlijmscherp columnist. Jan Blokker was 83 toen hij op 6 juli dit jaar
overleed; het programma is dus zijn journalistieke testament geworden. Zijn
zoon Bas is journalist bij NRC Handelsblad.
Bas
Blokker « M'n vader
is tussen 2008 en februari dit jaar een zestal keer uitgebreid geïnterviewd
voor het programma. Omdat zijn persoonlijke verhaal zo vervlochten is met
allerlei kranten en programma's, is het tegelijk ook het verhaal van die media
geworden, en van de evolutie van die media.»
'Testament van een journalist'
HUMO Erg vrolijk
werd hij daar niet van.
Blokker « Nee. Wat
hij bijvoorbeeld heel erg vond, zijn de opiniepagina's in de kranten. Hij was
echt allergisch voor al die ingezonden stukken die zonder meer geplaatst
worden. Kranten hebben een bedoeling, vond hij, zeker kwaliteitskranten als NRC en de
Volkskrant. Het idee is dat de redactie op een bepaalde manier naar de
samenleving kijkt en op basis daarvan informatie selecteert, reviseert en
becommentarieert. Zo'n krant moet zijn pagina's dan ook niet laten vollopen met
allerlei opiniestukken die daar haaks op staan. Anders kun je net zo goed alles
op WikiLeaks gooien en je lezers het allemaal zelf laten uitzoeken, vond mijn
vader.
» Zijn grondstelling was dat
journalistiek een vak is. Een zo ruim mogelijke waaier van opinies presenteren
is geen journalistiek; niet iedereen die maar wat roept, is een journalist. Dat
ben ik heel erg met hem eens. Journalistiek ziet er misschien makkelijker uit dan een
brood bakken, maar is het niet. Het fenomeen van de burgerjournalistiek bewijst
dat - het kortstondige geloof daarin is trouwens al op z'n retour. Een dirigent
haalt er toch ook niet even iemand uit het publiek bij om het stokje over te
nemen?»
HUMO 'Gij zult
nieuws garen, gij zult daarbij afzijdig blijven, gij zult u in de werktijd niet
met concurrenten verenigen, gij zult u nimmer door uw bronnen laten fêteren.'
Dat waren samengevat zijn journalistieke regels.
Blokker « Ja. Hij was
eigenlijk een vrolijke cynicus, die zich weinig illusies maakte over de
menselijke natuur: machthebbers proberen kritische geesten altijd in te pakken,
zo zag hij dat. Hij voelde zich beledigd als politici die hij had aangepakt in
z'n columns zeiden dat ze daar hartelijk om gelachen hadden, of hem bewonderden
voor zijn superieure schrijfstijl. Hij moest niks weten van vriendschappen met
machthebbers. Hij begréép niet dat journalisten dat deden.»
HUMO Dat ligt in
Vlaanderen soms wel anders - ook bij Peter Vandermeersch, de nieuwe
hoofdredacteur van NRC.
Blokker « Wel: dat is
dan een duidelijk cultuurverschil.»
