Hoopvolle boodschap uit Denemarken: ‘Hier zien we omikron als het begin van het einde van de crisis’

De omikronvariant van het coronavirus zou ons uiteindelijk het ticket richting de uitgang van de crisis kunnen opleveren, zegt Rudi Westendorp, een Nederlandse hoogleraar ouderengeneeskunde die in Denemarken woont en werkt. ‘De cijfers die ik hier zie, lijken echt gunstig.’

Deze week reisde Rudi Westendorp vanuit Nederland naar Denemarken, waar hij hoogleraar is aan de universiteit van Kopenhagen. ‘Ik vertrok in Nederland om een uur of vijf, zes ‘s avonds, het was doodstil op straat. Later op de avond stapte ik in Kopenhagen uit de metro, en daar was nog genoeg leven in de brouwerij. De winkels zijn open, de koffietentjes, de cafés. Wel met coronapas en op sommige plekken mondkapjes, en 's avonds na tien uur mag er geen alcohol meer worden geschonken. Maar toch, het was wel een opvallend verschil.’

Dat terwijl Denemarken en Nederland te maken hebben met dezelfde, snel oprukkende variant van het coronavirus: omikron. Bij de Denen kreeg de nieuwe variant zelfs al eerder voet aan de grond, volgens Westendorp door een superspread event. ‘Het aantal besmettingen is de laatste tijd ongekend hoog, op dit moment meer dan twintigduizend per dag. Doordat omikron zich zo snel verspreidt, maar ook doordat in Denemarken per dag een half miljoen coronatests worden afgenomen, dat zijn wel véél meer testen dan in Nederland. Meten is weten!’

- Hoe is het in de ziekenhuizen?

‘Daar liggen nu zo’n 700 à 800 coronapatiënten, aantallen die vergelijkbaar zijn met de eerste golf. Om het met Nederland te vergelijken, moet je dat aantal met drie vermenigvuldigen. Op de ic liggen 75 mensen met corona, van wie 50 patiënten aan de beademing liggen. Dat zijn voor Denemarken al ongekend hoge aantallen. Maar het land is niet in paniek, alles draait redelijk door. Niemand heeft het gevoel dat het uit de hand loopt. Het aantal besmettingen neemt nu niet meer toe. De scholen zijn deze week volgens plan weer open gegaan, dat is een nieuwe horde. Er is bij ons wel oversterfte, maar die is onvergelijkbaar met Nederland. Ik las dat Tweede Kamerleden zich zorgen over maken over de hoge oversterfte, dat lijkt me ook terecht.’

- Wat ziet u in Denemarken bij de ouderen gebeuren?

‘Ook in de verpleeghuizen zie je een explosie van omikron. Het aantal infecties benadert de getallen van de piek in 2020 en 2021. Maar ik zie wel iets opvallends gebeuren. Begin december, toen de deltavariant hier nog dominant was, kregen in de verpleeghuizen in een week tijd 54 mensen corona en overleden er 6. In de laatste week, toen bijna alles al omikron was, raakten 596 bewoners besmet en overleden er 12. Vrijwel iedereen had eerder in het najaar al een boosterprik gehad. Het aantal besmettingen is in de loop van december dus vertienvoudigd, maar het aantal sterfgevallen slechts verdubbeld. Dat zijn de sterkste cijfers die ik tot nu toe heb gezien voor de stelling dat omikron minder ziekmakend is. Deze cijfers lijken echt heel gunstig. De statistieken die ik uit de ziekenhuizen zie, vind ik nog te voorbarig.’

- Tegenover de lagere ziekmakendheid staat wel een veel snellere verspreiding.

‘Ook dat hebben ze hier heel mooi onderzocht. Bij niet-gevaccineerden is omikron niet veel besmettelijker dan delta. Maar als je naar gevaccineerden kijkt, is de nieuwe variant 2,6 tot 3,7 keer zo infectueus. We hebben nu dus een variant die zich onder de bescherming van de vaccins weet uit te wurmen. Maar daartegenover staat dus dat de gemiddelde ernst van het ziektebeeld afneemt. De conclusie die hier wordt getrokken, en die ook door de directeur van het Deense ministerie voor Volksgezondheid wordt verspreid: dit zou wel eens het begin van het einde van de crisis kunnen zijn.’

- De Denen kunnen nu al voorzichtig dromen van het begin van het einde van de crisis?

‘Misschien wel ja. Er werd wel gelachen om dat rare Denemarken, toen omikron hier zo snel om zich heen sloeg. Maar zo slecht staan we er hier niet voor. Omikron is heel besmettelijk, dus voor de komende weken is het credo: stoelriemen vast, dit wordt een heftige vlucht. Maar er mag - met name voor ouderen - ook echt een hoopvolle boodschap zijn. De cijfers die ik hier zie, lijken erop te wijzen dat de storm in kracht aan het afnemen is.’

(AD)