‘Huawei is bezig met etnisch profileren, met Oeigoeren als doelwit’

Patentaanvragen van het Chinese telecombedrijf Huawei en andere vooraanstaande Chinese techbedrijven verraden de ambities van deze bedrijven met technologie die de Chinese staat helpt bij het etnisch profileren van minderheden zoals de Oeigoeren.

Chinese techbedrijven ontkennen dit altijd in alle toonaarden. IPVM, een Amerikaans onderzoeksbureau dat is gespecialiseerd in videobewaking, vond echter in aanvragen voor patenten verschillende verwijzingen naar Oeigoeren, een islamitische minderheid in China.

Vorig jaar december signaleerde IPVM in de marketing van Huawei al een omstreden ‘Oeigoeren-alarm’. Die technologie, die de politie attendeert op de aanwezigheid van Oeigoeren in het straatbeeld, was volgens Huawei slechts ‘een test’, die ‘niet overeenkomt met de waarden van Huawei’.

Nu betrapt IPVM Huawei weer, via een in juli 2018 ingediend patent. Daarin staat hoe met behulp van kunstmatige intelligentie foto’s en videobeelden van voetgangers worden geïdentificeerd op grond van ‘ras’. Naast Han-Chinezen, de dominante etnische groep, worden Oeigoeren als mogelijkheid genoemd.

Ook in twee patentaanvragen van techbedrijven SenseTime en Megvii uit 2019 wordt verwezen naar Oeigoeren. SenseTime pocht dat zijn software voor gezichtsherkenning bijdraagt aan efficiëntere ‘bescherming van de veiligheid’. Zoekfuncties herkennen bijvoorbeeld ‘een oudere Oeigoerse man met baard en zonnebril’ of ‘gemaskerde Oeigoeren’. Megvii’s patentaanvraag draait om het classificeren van foto’s in databases, waarbij het systeem onderscheid kan maken tussen ‘Han, Oeigoer, niet-Han, niet-Oeigoer en onbekend’.

Permanent toezicht

In het Westen neemt de waakzaamheid toe omtrent samenwerking tussen de techsector en de Chinese staat bij het volgen van met name Oeigoeren. Die islamitische minderheid staat niet alleen onder permanent toezicht, met behulp van de data worden Oeigoeren ook geselecteerd voor een verblijf in een ‘trainingscentrum’. Daar worden ze heropgevoed en klaargestoomd voor een fabrieksbaan, volgens China om radicalisering onder de moslimbevolking de kop in te drukken. Volgens de Verenigde Naties zijn tot een miljoen Oeigoeren in kampen opgesloten.

Nadat IPVM de drie techbedrijven via hun patenten betrapte op hun ambities op het gebied van surveillance en etnisch profileren, zetten Huawei en de andere bedrijven hun internationale masker op, door naar hun ethische gedragscodes te verwijzen. Zo proberen Huawei, Megvii en SenseTime, die in de Verenigde Staten al op de zwarte lijst staan, te voorkomen dat ze nog meer westerse markten verliezen. Megvii, dat zijn patent nu wil terugtrekken, geeft toe dat de bewoordingen ‘ruimte laten voor misverstanden’. SenseTime vindt de verwijzingen naar Oeigoeren ‘spijtig’. Huawei zegt herziening van het patent aan te vragen om de gewraakte verwijzing naar Oeigoeren te schrappen. ‘Die had nooit onderdeel van de aanvraag mogen worden. Het identificeren van het ras van een individu was nooit een onderdeel van het (…) project’, aldus een Huawei-woordvoerder tegenover de BBC.

Grote ambities

In eigen land hebben deze bedrijven echter grote ambities om juist op het gebied van digitale surveillance nieuwe producten en diensten te ontwikkelen. Bezwaar maken tegen toezicht op Oeigoeren en andere minderheden is politiek riskant. Bovendien gaat er veel geld om in de lucratieve overheidscontracten voor ‘sociaal management’, het eufemisme voor surveillance en controle dat in heel China voor alle staatsburgers wordt gebruikt. Daarom brengen Huawei en andere techbedrijven in Chineestalige marketing en bedrijfspresentaties juist de vorderingen in de ontwikkeling van producten die helpen bij etnisch profilering en massa-surveillance onder de aandacht.

(VK)