Humo’s Grote Angst-enquête: 8 op de 10 Vlamingen zijn bang

Wie dezer dagen bang in een hoekje het nieuws volgt, hoeft zich nergens voor te schamen: u bent niet alleen. Maar liefst 8 op de 10 Vlamingen geven aan dat de staat van de wereld hen momenteel bang maakt. Sidder en beef, hier zijn de bloedstollende resultaten van Humo’s Grote Angst-enquête.

De angst slaat ons massaal om het hart: bijna 9 op de 10 Vlamingen vinden dat er nu meer is om zich zorgen over te maken dan een paar jaar geleden. Dat blijkt uit een onderzoek dat iVox in opdracht van Humo eind mei uitvoerde bij 1.000 Vlamingen. Gevraagd naar wat de oorzaak van dat gevoel is, duidt een kwart van de ondervraagden de stijgende prijzen en de eigen financiële situatie aan als grootste boosdoener. Maar ook de oorlog en de internationale veiligheid maken ons bang, bezorgd of verontrust.

Het onderzoek leert dat de oudere respondenten over het algemeen vaker bang, bezorgd of verontrust zijn dan jongeren, vooral over oorlog, gezondheidszorg, de politieke situatie in België en Europa en de digitalisering. Het enige wat jongeren erg veel angst inboezemt, is het verlies van hun job en de wankele werkgelegenheid in het algemeen.

Corona heeft duidelijk een invloed gehad op die angstgevoelens. Het onderzoek peilde immers ook naar wat de Vlaming drie jaar geleden, toen corona nog gewoon een flets biertje was, angst of onrust inboezemde. Slechts een derde van de Vlamingen (33%) was drie jaar geleden bezorgd over de stijgende prijzen of de eigen financiële situatie, terwijl dat vandaag de Vlaming net het meest verontrust: maar liefst 82 procent duidt aan hierover angstig, bezorgd of verontrust te zijn.

Hetzelfde beeld op het vlak van gezondheid: drie jaar terug was net iets minder dan de helft van de Vlamingen (47,6%) bezorgd over alles wat met gezondheid te maken had, vandaag is dat 70 procent. En, het hoeft niet te verbazen: ook de oorlog in Oekraïne weegt flink op de gemoedsrust. Drie jaar geleden maakte ruim een derde van de ondervraagden zich zorgen over oorlog, terreur en internationale veiligheid, vandaag is dat maar liefst 80 procent.

Het onderzoek brengt ook enkele opvallende verschillen tussen mannen en vrouwen aan het licht. Zo maken vrouwen zich beduidend meer zorgen over de stijgende prijzen, hun eigen financiële situatie en terreur. Mannen geven daarentegen vaker aan dat ze helemaal niet wakker liggen van het duurdere leven en zich geen zorgen maken over hun job.

Nog een tendens: wie lager opgeleid is, is vaker bang, verontrust of bezorgd. Op zowat alle vlakken maakt die categorie zich meer zorgen dan de groep die wel hoger onderwijs heeft afgerond, maar de verschillen zijn opvallend groot als het gaat over de angst voor prijsstijgingen, de eigen job, oorlog en terreur, de criminaliteit in de eigen buurt, migratie en de politieke situatie.

TE DURE ENERGIE

Een diepere duik in de onderzoeksresultaten leert dat vooral de angst voor stijgende prijzen groot is. Dat het leven zo duur wordt, voelen we niet alleen elke dag in onze portemonnee, maar ook tussen de oren. Maar liefst negen op de tien Vlamingen (87%) zijn bang, bezorgd of verontrust dat de energieprijzen onbetaalbaar zullen worden.

Acht op de tien respondenten met kinderen vrezen ook dat het leven voor die kinderen onbetaalbaar zal worden. En terwijl amper 37 procent aangeeft drie jaar geleden al bezorgd te zijn geweest over hun uitgavenpatroon, is nu 73 procent bang om heel erg te moeten oppassen met uitgaven en aankopen. Ook de reële angst om de rekeningen niet meer te kunnen betalen groeit: drie jaar geleden was amper een kwart daar verontrust over, vandaag is dat al 56 procent van de Vlamingen.

PUTAIN, POETIN

Het Kremlin zal zich dezer dagen vooral zorgen maken over de fysieke paraatheid van Vladimir Poetin, hier maken we ons toch vooral zorgen over de mentale gezondheid en de expansiedrift van de Russische president. Volgens de enquête zijn maar liefst acht op de tien Vlamingen (78%) bang, verontrust of bezorgd dat de agressie vanuit Rusland overslaat op andere landen dan Oekraïne. Even opvallend als logisch: evenveel mensen geven aan dat ze zich daar drie jaar geleden hoegenaamd geen zorgen over maakten. Een derde van de Vlamingen vreest zelfs een Russische invasie in ons land.

Vooral de 55-plussers maken zich zorgen over het escalerende conflict: 86 procent, tegenover 69 procent in de groep die jonger is dan 34. Die jongeren maken zich wel meer zorgen over een Russische inval in ons land dan de ouderen: 47 procent tegenover amper 29 procent bij de 55-plussers.

Omdat alles ooit terug- komt, is er ook een toenemende angst voor de bom. Zeven op de tien Vlamingen noemen een nucleaire oorlog een reële zorg, terwijl amper een kwart aangeeft zich daar drie jaar geleden al zorgen over te maken.

MENTAAL WELZIJN

Het onderzoek peilde ook naar hoe bepalend de gezondheid is voor het gevoel van angst of bezorgdheid. Waarvoor is de Vlaming op dat vlak bang? Nieuwe ziekten staan bovenaan in dat lijstje (73%), maar er leeft ook ongerustheid over een mentale gezondheidscrisis (63%). Als het over zijn gezondheid gaat, maakt vooral de 55-plusser zich zorgen. Alleen de angst voor een mentale gezondheidscrisis is – opvallend genoeg – groter bij wie jonger is dan 34.

Niet erg verwonderlijk: de angst voor een wankele gezondheid is nu groter dan drie jaar geleden. Vóór corona verklaarde een kwart bang te zijn voor nieuwe, grote pandemieën, vandaag is dat al drie op de vier.

Ook fors toegenomen: de vrees dat de gezondheidszorg in ons land onbetaalbaar wordt. Maar liefst 61,7 procent vreest daarvoor, terwijl slechts 40 procent daar naar eigen zeggen drie jaar geleden al verontrust over was.

KLIMAAT

Ook het klimaat is aan bod gekomen in het Humo-onderzoek. En wat blijkt? Ondanks het verdwijnen van de klimaatmarsen is de angst voor de klimaatverandering niet afgenomen. Bijna 8 op de 10 Vlamingen zijn meer dan bezorgd over de opwarming van de aarde en de extreme weersomstandigheden. De Vlaming is niet alleen bezorgd om het verdwijnen van de natuur en de toenemende hitte, maar ook de klimaattransitie baart (financiële) zorgen. Maar liefst zeven op de tien denken dat die noodzakelijke transitie te veel geld zal kosten. Die angst leeft meer bij de 55-plussers (80%) dan bij de -34-jarigen (63%).

’t Is nog al nie naar de wuppe, maar toch vreest één op de twee dat de wereld binnen afzienbare tijd onbewoonbaar zal worden voor de mens, een angst of bezorgdheid die drie jaar geleden nog maar bij 40 procent van de Vlamingen speelde.

LINKS VS. RECHTS

Als het over de binnenlandse politiek gaat, heerst er vooral een grote bezorgdheid dat de kloof tussen arm en rijk nog verder zal toenemen: maar liefst 82 procent geeft aan daarover bezorgd of angstig te zijn. Dat is meer dan vroeger: 67 procent zegt daar drie jaar geleden al voor te vrezen.

Er werd ook gevraagd naar de opkomst van extremen in ons land: de angst voor extreemrechts (46%) is groter dan voor extreemlinks (36%), maar drie op de vijf Vlamingen vreest wel dat ons land onbestuurbaar wordt. Tot slot is een derde van de Vlamingen naar eigen zeggen bezorgd, angstig of verontrust dat ons land zal scheuren. Al moet gezegd dat bijna evenveel mensen aangeeft drie jaar geleden al hetzelfde gevoel te hebben. De angst en ongerustheid voor een splitsing van ons land is met andere woorden amper toegenomen. Zo eindigen we toch een beetje met een vrolijke noot, zodat u nog verder durft te klikken voor het angstdebat.

Het online onderzoek door iVox werd tussen 27 mei en 1 juni online uitgevoerd bij 1.000 Vlamingen, representatief op geslacht, leeftijd en diploma. De maximale foutenmarge bedraagt 3,02 procent.

In een volgend artikel gaat een panel verder in op de resultaten van deze enquête. Lees dus snel verder - als u nog durft. ‘Ik maak niet graag vergelijkingen met de jaren 30, maar ik zie vandaag een soortgelijke explosieve cocktail.’

***

Het online onderzoek door iVox werd tussen 27 mei en 1 juni online uitgevoerd bij 1.000 Vlamingen, representatief op geslacht, leeftijd en diploma. De maximale foutenmarge bedraagt 3,02 procent.