Bouba Kalala, Nora Dari en Celeste Cockmartin
Humo's Grote Jongerenenquête: ‘Jongeren cancelen elkaar vaak liever dan in gesprek te gaan’
Wie konden we beter aanspreken om de resultaten van Humo's fonkelnieuwe Jongerenenquête op uit te testen dan een trio jonge goden? Bouba Kalala (23) maakte de overstap van Studio Brussel naar het social media-team van de SP.A - excuus, Vooruit. Céleste Cockmartin (21), dochter van seksuologe en politica Goedele Liekens, is net begonnen aan haar derde jaar neuropsychologie in Maastricht. Nora Dari (19) speelt de knappe Yasmina in het razend populaire 'wtFOCK'. 'Als we niet op straat komen, zal er niet veel veranderen.'
☞ Lees ook de resultaten: Jongeren zijn rechtser geworden, maar denken ook positiever over migranten
☞ Bent u mee met de jeugd? Doe onze test en kom uw mentale leeftijd te weten!
☞ Kijk ook: Luc Haekens peilde de kloof tussen jongeren en ouderen: ‘Dat is nogal een kloof hè’
Al een kwarteeuw ondervraagt Humo elke nieuwe lichting jongeren, maar nog nooit moesten we het in onze vragenlijst over een pandemie hebben. Een primeur! En ook al is de jeugd niet het favoriete doelwit van het virus, toch komen ze niet ongeschonden uit de coronacrisis.
HUMO De helft van de jongeren denkt dat het leven nooit meer als vroeger wordt. De meisjes zijn nog pessimistischer dan de jongens.
NORA DARI «Pessimistisch zou ik ons niet noemen: we waren helemaal niet zo goed bezig. Dit is één grote wake-upcall. Ik heb me nog nooit zo alleen én samen gevoeld als tijdens de lockdown. Op sociale media waren we het al gewend om in onze bubbel te zitten. Maar opeens leken al onze bubbels op elkaar en had iedereen het over hetzelfde.»
BOUBA KALALA «Even toonde de crisis ook hoe goed de wereld kan zijn. Ik heb zelfs zitten snotteren bij de dronebeelden op VTM. Ik denk dat we die samenhang zullen meenemen naar het postcoronatijdperk.»
DARI «Als mijn mama vroeger op de bus stapte met haar hoofddoek, werd ze scheef bekeken. Nu kijken ze scheef naar wie zonder mondmasker opstapt. Raar hoe snel alles kan veranderen.»
KALALA «Mijn opa heeft de oorlog meegemaakt, wij een pandemie. Shit happens. Toen de Duitsers met bommen gooiden op Engeland, ging iedereen na de bombardementen weer naar buiten, ze deden hun winkeltjes open en maakten er zelfs grapjes over - 'Alles tegen explosieve prijzen!' Dat moeten wij nu ook doen: we moeten corona ernstig nemen en de maatregelen volgen, maar we hebben niks aan bang zijn.»
HUMO Moeten jongeren te veel opgeven door de coronacrisis? Bijna één op de drie vindt van wel.
CÉLESTE COCKMARTIN «Ik heb niet het gevoel dat ik veel moet laten. Maar jongeren proberen echt wel te vermijden dat ze ouderen besmetten. Als ik in Maastricht ben en wekenlang alleen met leeftijdsgenoten omga, mag het wat losser. Maar als ik bij mijn ouders op bezoek ga, let ik hard op. Het komt erop neer niet egoïstisch te zijn. Wat is er nu moeilijk aan een mondmasker opzetten en je handen ontsmetten?»
DARI «Best veel mensen geloven niet in mondmaskers.»
KALALA «Echt? Ik ken niemand die zijn voeten veegt aan de regels en zegt: 'Ik ga waar ik wil en doe wat ik wil.' Maar de enkelingen die dat wél doen, halen het nieuws. Dan lijkt het alsof alle jongeren er geen fuck om geven.»
HUMO Jullie wel?
KALALA «Ik moet wel: mijn opa van 84 woont bij ons in. Ik heb wel een keer gezondigd. Je gaat iets drinken bij iemand thuis, er komen nog een paar vrienden af, en opeens ben je met tien man.»
DARI «Ik heb zelf corona gehad en ik was als de dood dat ik mijn ouders zou besmetten. Ik heb me twee weken in mijn slaapkamer opgesloten.»
COCKMARTIN «Serieus? Ik zou het mentaal niet aankunnen om niet naar buiten te mogen.»
DARI «Maar ik was doodziek, dus van die eenzame opsluiting had ik niet veel last. Ik heb alles gebinged wat er te bingen viel op Netflix.»
KALALA «En je geur- en smaakzin?»
DARI «Nog altijd weg! Ik proef niks. Wij Marokkanen drinken elke dag muntthee. Nu, een maand later, smaakt die nog altijd naar water.»
HUMO Heeft het virus je veranderd?
DARI «Ik ben best gelovig. Corona heeft me nog méér doen inzien dat God alles in handen heeft.»
HUMO Geloof zit in de lift: het aantal jongeren dat zegt dat ze atheïst of niet-gelovig zijn, is gedaald van 50 naar 41 procent.
COCKMARTIN «Iedereen is op zoek naar betekenis en antwoorden. Ik zoek die antwoorden in de wetenschap.»
KALALA «Voor mij hebben God en de wetenschap evenveel waarde. Gelovigen kunnen niet bewijzen dat er iets is, maar de wetenschap kan evenmin bewijzen dat er niets is.»
HUMO Jij gelooft dat er iets is?
KALALA «Ja, maar wat? Ik geloof in het universum, in aantrekkingskracht, in de kracht van positief denken... Ik wil niet zweverig klinken, maar ik geloof ook in het paranormale en in ufo's. (Céleste en Nora lachen luid) Wat? Ufo's zijn mijn hobby. Als zelfs het Amerikaanse leger zegt dat er iets is, dan ís er iets (lacht).»
DARI «Dat hoor ik vaak: jongeren geloven in iets, maar ze weten nog niet wat.»
HUMO Voor jou is het duidelijk.
DARI «Ja. Ik heb het geluk dat ik geboren ben in een moslimgezin, maar ook dan komt er een moment dat je denkt: is dit nu het geloof dat het best bij me past? Ik heb toen research gedaan en ben boeken gaan lezen, maar mijn hart sloot het best aan bij de islam. Het voelt als de ware liefde aan.»
COCKMARTIN «Ik kan daar wel jaloers op zijn. Soms vind ik het jammer dat ik dat niet heb. Het lijkt me handig als troost op moeilijke momenten. Voor veel mensen is geloven eigenlijk niet meer dan een vorm van meditatie.»
DARI «De oma van een vriendin van me is onlangs gestorven. Ik vond het moeilijk haar te troosten. Bij Marokkaanse of Turkse vriendinnen heb ik dat niet, omdat wij weten dat ze nu bij God is. Het idee dat ze niet weg is, geeft rust.»
HUMO In 2015, toen we nog de mond vol hadden over nakende terreuraanslagen, noemde 9 procent zich moslim. Nu is dat 17 procent.
DARI «Dat heeft te maken met de terroristen, denk ik. Door hen gingen moslims én niet-moslims zich vragen stellen over de islam. Ze gingen de godsdienst bestuderen en kwamen tot het besluit dat die eigenlijk prachtig is.»
HUMO Jij hebt op je 13de even een hoofddoek gedragen.
DARI «Als jong meisje ging ik vaak naar het buurthuis in Winterslag. Dat sloot de deuren rond de tijd dat ik naar de middelbare school moest. Van een schooltje met amper twee Belgen zonder migratieachtergrond ging ik naar een school met weinig moslims. Opeens was de wereld zoveel groter. Ik had behoefte aan iets herkenbaars, iets waarbij ik me kon aansluiten en waarin ik meetelde. Dat was de islam. Na twee jaar besefte ik dat ik mijn keuze voor een hoofddoek te snel had gemaakt. Ik droeg hem om me niet alleen te voelen, maar naarmate ik ouder werd, begreep ik: ik ben niet alleen. Met of zonder hoofddoek, God is nog altijd bij mij.»
HUMO Ga je hem op een dag opnieuw dragen?
DARI «Ik hoop het. Als iemand me nu vraagt waarom ik het niet doe, heb ik geen excuus. Het is zoiets moois. En toch voelt het op dit moment niet aan als iets wat ik moet doen.»
HUMO Heb je het gevoel dat je als moslima minder wordt geviseerd dan een paar jaar geleden?
DARI «Ja. Dat hangt samen met de trend om woke te zijn, om je van alles bewust te zijn en niks slecht te vinden. Veel jongeren zijn daardoor wel minder kritisch gaan denken. Dat is jammer.»
HUMO En ik die dacht dat jongeren woke zijn alleen maar positief vonden.
DARI «Maar wat is woke zijn?»
HUMO Dat hoopte ik van jullie te horen.
DARI «Niemand die het weet. Iedereen doet alsof (lacht).»
KALALA «Dat is net woke zijn, vind ik: niet alles weten, niet het gevoel hebben de wijsheid in pacht te hebben.»
DARI «Weet je wat me stoort? Dat we in zo'n cancelcultuur leven. Eén foute tweet en je wordt gecanceld for life. Daar is toch niks woke aan?»
KALALA «Zonder sociale media bestond die cancelcultuur niet: op het internet blijft elke brain fart bestaan. Jaren later diept iemand zo'n foute uitspraak op en gebruikt hij die om je af te maken.»
DARI «Jongeren zouden er goed aan doen om op sociale media de mensen te volgen met wie ze het níét eens zijn.»
KALALA «Ja!»
DARI «Als ik morgen Dries Van Langenhove zou volgen op Instagram, komen mijn volgers in opstand: 'Ben jij het met hem eens?' Nee, net niet! Maar hoe kan ik begrijpen hoe hij denkt, als ik hem niet volg? Als ik alleen maar mensen volg met wie ik het eens ben, raak ik verstrikt in mijn eigen waarheid. De wereld stopt niet bij mijn eigen Instagrampagina.»
COCKMARTIN «Dat is pas woke zijn: met je tegenstanders praten. Ik ben ooit met Dries Van Langenhove gaan praten. Ik was hem tegen het lijf gelopen in Gent, ten tijde van de Schild & Vrienden-reportage. Ik moest het weten: wat is dat nu met die bende? Helaas is het toen niet tot een helder gesprek gekomen - het was in de uitgaansbuurt. Maar ik blijf erbij: knoop een gesprek aan met andersdenkenden.»
HUMO Dat doen jongeren nu niet?
DARI «Totaal niet. We cancelen elkaar liever.»
KALALA «Ik weet nu al dat ik na dit interview weer racistische bagger over me heen zal krijgen. Ik heb geleerd me er niks van aan te trekken. Haatberichten zijn goed voor mijn algoritme (lacht).»
HUMO Jij reageert er niet op?
KALALA «Jawel, altijd. Ik heb een keer urenlang zitten argumenteren met iemand die me een racistische tweet had gestuurd. Ik bleef maar gaan: 'Waarom zeg je dat, Arno? Besef je dat je me pijn doet?' Op het einde heeft hij me zelfs bedankt. Ik ben naar mijn moeder gegaan, ik heb haar de conversatie getoond en we hebben elkaar een high five gegeven. Ik weet ook wel dat Arno gewoon weer voor Vlaams Belang zal stemmen, maar hij heeft wel 'Dank u' gezegd, terwijl hij was begonnen met een zieke tweet.»
GEDAAN MET SPELEN
HUMO Tom Van Grieken en Dries Van Langenhove staan op de tweede en de vijfde plaats bij de populairste politici. Vlaams Belang steekt de N-VA voorbij als populairste partij. Begrijpen jullie hun succes bij de jeugd?
COCKMARTIN «Ik heb daar een simpele verklaring voor: Vlaams Belang gebruikt jongerentaal.»
DARI «Die zitten op TikTok!»
KALALA «Politici praten op tv alsof ze de slimste mensen ter wereld zijn. Maar als Tom Van Grieken in 'Terzake' gaat zitten, krijg je de indruk dat hij normaal praat. Je hebt het gevoel dat hij zijn antwoorden niet van een blad papier afleest, terwijl het natuurlijk óók allemaal is voorbereid.»
COCKMARTIN «Heel jammer dat andere partijen dat niet doen. Dan had de uitslag van de enquête er zeker anders uitgezien. Ik kan niet geloven dat de jongeren die voor Vlaams Belang stemmen, écht achter al hun partijstandpunten staan. Dat zie je ook in de enquête: de jongeren tonen zich vandaag positiever tegenover migranten dan een paar jaar geleden en ze zijn vóór activisme. Ze spreken zichzelf dus ook wel ergens tegen.»
KALALA «Ze zijn de bullshit beu. Ook al zijn ze het niet eens met alle standpunten, ze willen gewoon iemand die luistert en hen niet behandelt als een klein kind. Daar speelt Vlaams Belang handig op in.»
HUMO Stemmen jullie vrienden op die partij?
KALALA «Nu niet meer, maar vrienden van vroeger heb ik al op foto's met Dries Van Langenhove zien staan. Anderen pronken op sociale media met hun nieuwe SS-tatoeage, waarna ik ze tegen het lijf loop aan het Brusselse Noordstation, in legeruniform en met een machinegeweer in de hand. Een zéér ongemakkelijk weerzien (lacht). Ik ben opgegroeid tussen zieke racisten.»
DARI «Zo erg.»
KALALA «Voor hen was ik de goeie zwarte: 'Jij bent niet zo.' Maar ze gebruikten wel constant het n-woord. Dan zweeg ik. Mijn zus en ik waren ook de enige zwarten op de lagere school in Wolvertem. Als kind heb ik veel racistische taferelen gezien.»
COCKMARTIN «Besefte je dat toen ook?»
KALALA «Ja, maar de drang om erbij te horen was te groot. Ik hield me koest, maar sinds kort zwijg ik niet meer. Als mijn vrienden nu een verhaal beginnen met 'En toen kwam ik een zwarte tegen...', werp ik tegen: 'Is de huidskleur belangrijk voor het verhaal?' Dan verontschuldigen ze zich meteen. Ik heb een andere vriendenkring dan vroeger.»
HUMO Waarom ben je gestopt met zwijgen?
KALALA «Door de Black Lives Matter-beweging. Er was al iets aan het broeden in mij. Ik was geobsedeerd door de gele hesjes. Eindelijk was er een beweging die tegen de overheid durfde in te gaan. Toen ik na de moord op George Floyd al die mensen op straat zag komen in de VS - niet één dag, maar twee, drie, vier dagen - was het gedaan met over me heen te laten lopen. Ik zocht al langer iets waar ik mijn leven voor wilde geven, en nu heb ik het gevonden. Gedaan met spelen, gedaan met onrecht.
»Black Lives Matter gaat niet alleen over zwarte mensen. Het gaat ook over mensen met een beperking, andersgeaarden, de moslims, die in België nog altijd slecht behandeld worden, iedereen die geen stem heeft.»
HUMO Was je getuige van de rellen na de Black Lives Matter-manifestatie op 7 juni?
KALALA «Ja. Na de betoging reden we naar huis. Toen ik zag wat er gebeurde, ben ik uitgestapt: 'Sorry, mama, ik neem de bus wel.' Ik heb niks aangeraakt of kapotgemaakt, maar ik moest het met mijn eigen ogen zien. Ik wilde niet achteraf de versie van de media horen. Ik heb ook met die jongeren gepraat: 'Jullie weten toch dat ze dit tegen jullie gaan gebruiken?' Hun antwoord was: 'We kunnen wel braaf manifesteren, maar dan luisteren ze toch niet naar ons. Misschien doen ze dat nu wel.' (Stopt abrupt) Sorry dat ik zo'n preek afsteek, maar het was één van de gekste dagen van mijn leven. Als ik erover praat, voel ik nog altijd de adrenaline in mijn lijf.»
DARI «Ik word emotioneel als ik je zo hoor praten. Het zit er zo ingebakken om kut te doen tegen iedereen die anders is.»
HUMO Dat lijken de jongeren ook te beseffen: vier op de tien zijn ervan overtuigd dat de politie harder optreedt tegen mensen met een migratieachtergrond.
DARI «Ik voel me nooit veilig in de buurt van agenten. Mij maak je niet wijs dat het om een paar rotte appels gaat. Mijn kleine broer van 16 is de liefste jongen ter wereld: hij doet niks verkeerd, zit altijd te gamen. Maar elke maand komt hij wel een keer thuis met de boodschap: 'Ik ben wéér gefouilleerd.' Ik word er kwaad van, maar het doet hem niks meer. Die onverschilligheid maakt het nog erger.»
HUMO Heb jij ervaring met etnische profilering, Bouba?
KALALA «Ik ben gisteren nog tegengehouden. Terwijl de ene agent tegen me begon te praten, trok de andere het rechterportier open en kwam hij naast me zitten in mijn auto. 'Heb jij verdovende middelen bij je?' Ik kon het niet laten om te antwoorden: 'Ja, sigaretten en een Redbull.' Hij heeft toen de hele auto doorzocht. Heel intimiderend.
»Ik denk trouwens dat het niet alleen met racisme te maken heeft, maar ook met machtsmisbruik. Maar het is wel frappant dat ik, van al mijn vrienden, de enige ben bij wie ooit een politieagent in de auto is gestapt. Al mijn vrienden zijn blank.»
COCKMARTIN «Ik wil zo graag in een wereld leven waarin zoiets niet gebeurt, een wereld waarin iedereen gelijke kansen krijgt.»
HUMO Zelfs als jij dan enkele van je privileges moet afstaan?
COCKMARTIN «Ja. Ik probeer mijn steentje bij te dragen. Ik praat met vrienden die wel beweren dat ze achter de Black Lives Matter-beweging staan, maar tegelijk ook vinden dat er te veel heisa rond wordt gemaakt. Als we niet op straat komen, zal er niet veel veranderen. Maar voorts wil ik vooral de mensen over wie het gaat, aan het woord laten. Ik supporter wel aan de zijlijn. En ik geef toe: ik maak voortdurend fouten als ik erover praat. (Tegen Bouba en Nora) Jullie mogen me daarop wijzen, hè.»
KALALA «Niemand hoeft zich in te houden uit angst iets verkeerds te zeggen. Het ligt nu heel gevoelig, maar niemand zal je iets kwalijk nemen als je boodschap goed bedoeld is. En ik wil zelfs niet denken in termen van privileges. Grijp alsjeblieft alle kansen die je krijgt. Het enige wat wij vragen, is dat we dezelfde kansen krijgen.»
HUMO 41 procent van de jongeren vindt dat scholen meer aandacht moeten besteden aan het koloniale verleden.
COCKMARTIN «Ik heb veel Duitse vrienden: zij krijgen jaar na jaar les over WO II en de nazi's. Daar kunnen we een voorbeeld aan nemen.»
HUMO Moeten de standbeelden van Leopold II weg? 34 procent vindt van niet.
COCKMARTIN «Ik ben zeker niet tegen weghalen, maar voor mij hoeft het niet per se. Je zou er heel duidelijk bij kunnen vermelden wat die man op zijn kerfstok heeft.»
KALALA «Je hebt gelijk, hoor. Maar als die standbeelden over een jaar nog niet weg zijn, haal ik ze zelf neer.»
HUMO Jij hebt Congolese roots.
KALALA «Mijn moeder is Belgische en mijn vader Congolees, maar ze zijn vroeg gescheiden en ik heb dat deel van mijn roots lang genegeerd. Tot nu. Ik schrok zo hard toen die discussie oplaaide en mensen opeens terugdeinsden: 'We gaan die beelden toch niet weghalen?' Was ik dan naïef te denken dat we allemaal gekant zijn tegen wat er destijds is gebeurd? Kom mij alsjeblieft niet vertellen dat Leopold II ook veel goeds heeft gedaan.»
DARI «Waarom zou je iets behouden, als je weet dat het zoveel mensen pijn doet? Van Kadhafi zie je toch ook nergens een standbeeld staan?»
HUMO Als ik jullie zo hoor, dan zijn jullie de generatie van de actie.
DARI «Ik hoop het. Het zou erg zijn als we nu nog zwegen. Als we blijven stilzitten met alles wat er nu op ons bord ligt - racisme, klimaat, corona - dan zijn we gewoon laf.»
KALALA «Het wordt tijd dat we als volk nee durven te zeggen. Door op straat te komen merken we hoe sterk we zijn. Dat waren we vergeten.»
DARI «Dat merk ik ook bij vrienden: wij gaan niet meer zitten wachten. Mijn opa komt uit een dorpje in het zuiden van Marokko. Hij is uit een groep mensen gekozen, als een schaap, om hier in de mijnen te komen werken. Hij heeft alles achtergelaten om zijn kinderen een betere toekomst te geven. Waarom zou ik dan niet proberen het beste van mijn leven te maken? En krijg ik de kansen niet, dan creëer ik ze zelf wel.»
SCHIJT AAN KLIMAAT
HUMO Bijna de helft van de jongeren zegt geen interesse te hebben voor politiek.
KALALA (vol ongeloof) «Wat? Ik heb niet die indruk, maar misschien heeft dat met mijn bubbel te maken. Wij praten thuis vaak over politiek. Iedereen zou aan politiek moeten doen, ook de bakker om de hoek.»
COCKMARTIN «Sinds mijn mama in de politiek is gestapt, ben ik me er meer en meer voor gaan interesseren. Maar ik merk wel aan vrienden dat ze het lastig vinden om eraan te beginnen. Op tv is het ook zo saai. 'De zevende dag'? Sorry, maar daarvan val ik in slaap.»
KALALA «Maar nee, dat is zo goed: drama! Intriges! Net 'Temptation Island'.»
COCKMARTIN «Maar jongeren haken af bij al die moeilijke en weinig concrete termen: bilateraal, cordon sanitaire, interministrieel akkoord, Vivaldi, sociaal-economische parameters... Het is te ingewikkeld en onduidelijk. Waarover hebben ze het écht? Het kan zo simpel zijn, maar voor eenvoud hebben we helaas niet gekozen in België.»
HUMO Zes op de tien jongeren vinden dat België moet blijven bestaan. Dat zijn er evenveel als vijf jaar geleden.
COCKMARTIN «Misschien klink ik extreem, maar waarom moet alles opgesplitst worden? België is al zo klein. Grote problemen vragen om in een groter geheel bekeken te worden: migratie, klimaat, criminaliteit... Dat is één van de redenen waarom ik liberaal ben: ik hou van het midden en met iedereen samenwerken, ook internationaal.»
HUMO Jullie weten dus wel op wie jullie morgen zouden stemmen? Eén op de drie jongeren is er niet uit.
DARI «Ik weet nog te weinig van politiek om een doordachte stem te geven aan iemand. Als er morgen verkiezingen waren, zou ik een nachtje moeten studeren en me erin verdiepen.»
KALALA «Ik ben nog nooit gaan stemmen. De vorige keer ben ik in mijn bed blijven liggen. Niet omdat ik er niet over had nagedacht, maar omdat niemand me kon overtuigen. Ik had geen zin om aan schijndemocratie te doen. Nu ligt het anders.»
HUMO Conner Rousseau, je nieuwe werkgever, heeft je weten te overtuigen?
KALALA «Ja. Ik zag hem bezig in 'De zomer van' op VTM. Ik heb hem nog diezelfde dag een bericht gestuurd of ik voor hem mocht komen werken. Ik geloof echt dat hij iemand is die de bullshit uit de politiek wil. Alleen vraagt dat tijd. (Tegen Céleste) Stem jij op je mama?»
COCKMARTIN «Natuurlijk, omdat ik in haar geloof. Ze heeft al bewezen dat ze dingen kan veranderen, in haar eigen vakgebied en door haar twintig jaar ervaring bij de VN.»
HUMO Zijn jullie begaan met het milieu en het klimaat? In de enquête doet ook Groen het opmerkelijk goed, of toch bij de meisjes.
COCKMARTIN «Ik zou graag op Groen willen stemmen, maar ik vind sommige standpunten in strijd met wat de beste oplossing is voor het klimaat. Ik ben niet vóór kernenergie, maar op dit moment is er geen milieuvriendelijker alternatief om energie te produceren. In een ideale wereld zou elke partij groen moeten zijn. Gelukkig zie je dat ook klassieke partijen met het klimaat bezig zijn.»
HUMO Helpen jullie zelf ook mee in de klimaatstrijd?
COCKMARTIN «Absoluut. Ik informeer me over de klimaatverandering, ik sorteer mijn afval en ik neem geen douches van een halfuur. Ik heb ook een jaar geen vlees gegeten. Nu eet ik wel kip, omdat dat de minst vervuilende vleessoort is.»
DARI «Ik ben twee jaar pescotariër geweest, ik at dus vis en zeevruchten. Nu eet ik weer vlees, maar ook ik probeer me te beperken tot kip.»
HUMO Meer dan de helft van de jongeren maakt zich zorgen over het klimaat.
DARI «We worden constant herinnerd aan de ernst van de situatie: je praat erover met vrienden, ziet het op tv, krijgt de ene na de andere maatregel opgelegd. Ik maak me zorgen, ja. Onze voorouders hadden schijt aan het klimaat en hebben het probleem doorgegeven. Maar het enige wat we kunnen doen, is het minder erg maken voor onze kinderen.»
HUMO 17 procent nam deel aan ten minste één klimaatbetoging. En jullie?
DARI «Ik heb er niet voor gespijbeld, maar ik ben wel een keer meegestapt in het weekend. Dat moet ook. Alleen maar klagen en vervolgens niks doen zou me met een schuldgevoel opzadelen.»
COCKMARTIN «Ik heb zoveel respect voor Anuna De Wever en Greta Thunberg. Wat zij al verwezenlijkt hebben! Een speech voor de Verenigde Naties geven: ik kan er alleen maar van dromen. Ik begrijp de haat niet die ze over zich heen krijgen. Misschien zwaaien ze wat veel met het vingertje, maar mensen die nu nog niet snappen hoe belangrijk die strijd is, zijn gewoon onwetend, of kiezen ervoor om de andere kant op te kijken.»
KALALA «We worden niet graag met de neus op onze fouten geduwd. Als ik met een vriend op café zit en hij bestelt een watertje, dan word ik ook slechtgezind, omdat zijn gedrag me confronteert met het feit dat ik iets doe wat niet goed voor me is. Met vlees eten of de auto nemen is het net zo.»
HUMO Voel jij je schuldig als je de auto neemt? 37 procent verkiest de fiets of het openbaar vervoer.
KALALA «Kijk, ik probeer mijn steentje bij te dragen: ik laat het licht niet onnodig branden, ik probeer niet te veel water te verbruiken... Maar als je naar de cijfers kijkt, dan komt 70 procent van de uitstoot van grote bedrijven. Elke mens op aarde mag nog zo groen mogelijk leven, zolang die bedrijven niet aan banden worden gelegd, zal het niet verbeteren. De grootste leugen die ze de mensheid ooit hebben wijsgemaakt, is dat wij daar iets aan kunnen veranderen.»
COCKMARTIN «Daar ben ik het niet volledig mee eens. Elk bedrijf zou een deel van de winst moeten investeren in groene research, akkoord. Maar de verantwoordelijkheid ligt bij elk van ons.»
KALALA «Ik begrijp de woede van Greta. Ze krijgt applaus van de staatshoofden, maar wat heeft ze daaraan? Ze weet best dat ze de wereld niet zal redden door 10 minuten minder lang te douchen. Het moet aan de top veranderen.»
HUMO Dat geeft jou nu wel een vrijgeleide om niks te doen en de auto te nemen in plaats van de fiets.
KALALA «Toch niet. Door nu het goede voorbeeld te geven kan ik de mindset veranderen. De CEO's van die vervuilende bedrijven hebben ook kinderen. Als zij straks de touwtjes in handen krijgen, gooien ze het roer hopelijk om: 'Opa, je had ongelijk, nu gaan we helemaal voor groen.' Dat effect zal steeds groter worden, maar dat ik de wereld kan redden door mijn sigarettenpeuk niet op de grond te gooien? Dat is bullshit.»
HUMO Waar zien jullie jezelf later wonen? 40 procent verkiest nog altijd het platteland.
COCKMARTIN «Dat jongeren voor het platteland kiezen, heeft ook met corona te maken. In de steden kwamen de maatregelen veel harder aan. Zelf zou ik wel in een stad willen wonen - ik hou van de drukte van Londen of New York - maar veel vrienden willen gewoon een huis met een tuin.»
DARI «Ik kom uit Genk, ik zou het heel moeilijk vinden om in Antwerpen of Brussel te wonen. Maar toen ik naar hier reed, viel me wel op hoe mooi Brussel is.»
KALALA «Ik ben opgegroeid tussen de weilanden. Later heb ik twee jaar in de stad gewoond. Nu wissel ik af. Ik heb me een tijdlang heel slecht gevoeld en toen merkte ik dat de stad me te toxisch werd. Op aanraden van mijn therapeut ben ik toen elke dag met de hond in het bos gaan wandelen. Dat heeft me veel deugd gedaan. Het is beter dan antidepressiva slikken. De mens is niet gemaakt om tussen beton te zitten. We zullen een gulden middenweg moeten vinden.»
HUMO Nog een laatste cijfer: meer dan zes op de tien jongeren zijn tevreden met hun leven. Voelen jullie je gelukkig?
KALALA «Ja. Het is best raar om te zeggen, maar nog niet zo lang geleden was ik ervan overtuigd dat ik nooit meer geluk zou voelen. Om het terug te vinden ben ik er zelf achteraan moeten gaan. Hoe kijk ik nu naar de toekomst? Niet per se rooskleurig, omdat er echt veel shit moet worden aangepakt. Maar zelfs als dat niet goed lukt, weet ik dat ik er het beste van ga maken. Zoals mensen de voorbije maanden het beste hebben gemaakt van corona. Die energie probeer ik vast te houden.»
