De jeugd van tegenwoordig, ons hoeft u ze niet te leren kennen: daar hebben wij Humo's vijfjaarlijkse jongerenenquête voor. Al voor de vijfde keer peilden we naar de diepste gedachten van de jongste generatie. Hoe kijkt de jeugd van 2020 naar de Grote Wereld? Hoe voelt ze zich, nu de terreurdreiging van vijf jaar geleden is geweken voor een alomtegenwoordig virus? En wat denken ze écht, als ze u weer eens afschepen met een laconiek 'Okay, boomer'? We zetten het de komende vier weken allemaal op een rij, te beginnen met de resultaten over politiek, maatschappij en geloof.
☞ Lees ook: de discussie over de resultaten door Bouba Kalala, Nora Dari en Celeste Cockmartin
☞ En: nog maar 12% van de jongeren heeft vertrouwen in onze politici, Bart De Wever is de populairste
☞ Bent u mee met de jeugd? Doe onze test en kom uw mentale leeftijd te weten!
☞ Kijk ook: Luc Haekens peilde de kloof tussen jongeren en ouderen: ‘Dat is nogal een kloof hè’
Onderzoeksbureau iVOX, dat tussen 26 augustus en 8 september een (op taal, geslacht, leeftijd en diploma) representatief staal van 1.000 Vlaamse jongeren tussen 15 en 24 jaar bevroeg (de maximale foutenmarge: 3,02%), heeft slecht nieuws voor onze democratie: de jonge Vlaming heeft steeds minder voeling met de politiek. Een ruime helft van de jongeren (55 procent, 4 procent minder dan vijf jaar geleden) geeft nog wel aan interesse voor politiek te hebben, maar amper 16 procent wil zich ook politiek engageren en een luttele 3 procent is actief betrokken. Het politieke vuur brandt meer bij de jongens (5 procent) dan bij de meisjes (1,5 procent).
Tegen politiek zegt onze jeugd dus massaal: 'Boeiuh!' Het heeft er vast mee te maken dat volgens slechts 15 procent de democratie in ons land goed werkt, vijf jaar geleden was dat nog 24 procent. Onze hardnekkige gewoonte om het record van de langste regeringsformatie te breken zit daar wellicht voor iets tussen, net als de aanpak van de coronacrisis. Ook het vertrouwen in de politici blijft erg laag en is zelfs nog gedaald, van 15 procent in 2015 naar 12 procent nu. 53 procent zegt overigens expliciet géén vertrouwen in politici te hebben. Minder dan de helft van de jongeren (46 procent) vindt gaan stemmen dan ook zinvol, één op de vier vindt van niet.
Tekst gaat door onder de grafiek. Gebruik de knop voor de resultaten van 2015
ZWARTE BOLLETJES
Als de jeugd toch moet gaan stemmen, voor wie dan? Eén op de drie jongeren heeft geen idee. In 2015 was dat nog één op de vier. Als er morgen verkiezingen zouden zijn, wordt de N-VA, in 2015 nog de populairste partij, langs rechts voorbijgestoken door Vlaams Belang, dat 17 procent van de jongeren voor zich weet te winnen. Een groot verschil met vijf jaar geleden: toen bungelde die partij met 4 procent achteraan. De ruk naar rechts is een overwegend mannelijke aangelegenheid: waar 21 procent van de jongens zegt z'n stem aan Vlaams Belang te willen geven, is dat bij de meisjes 13 procent. Bij hen is Groen het populairst, met 14 procent. Dat is bijna het dubbele van wat die partij bij de jongens haalt (8 procent).
Tekst gaat door onder de grafiek. Klik op de knop om te wisselen tussen jongens en meisjes:
De N-VA, die meer dan de helft van haar aanhang onder jongeren verliest, is nu de derde populairste partij, maar voorzitter Bart De Wever blijft wel de populairste politicus. Toch mag dat geen reden voor intense tevredenheid zijn: zijn populariteit zakt van 27 naar 16 procent. Enkel Maggie De Block (Open VLD) doet slechter: in 2015 gaf 25 procent van de jongeren aan dat ze zich konden inbeelden om op haar te stemmen, nu is dat nog 6 procent. Achter de terugval van de twee tenoren van 2015 schuilt een onthutsend cijfer: bijna de helft van de jongeren (45 procent) duidt aan dat niemand van de lange lijst politici hen kan bekoren.
Na Bart De Wever volgen twee andere partijvoorzitters: Tom Van Grieken van Vlaams Belang en Conner Rousseau van de SP.A. Theo Francken (N-VA) en Dries Van Langenhove (Vlaams Belang) vervolledigen de top vijf. Rousseau doet het opvallend beter bij meisjes dan bij jongens, terwijl voor het rechtse viertal het omgekeerde geldt: de jongens rukken naar rechts.
GROEN VAN HART
Als ze hun neus ophalen voor de politiek, wat willen de jonkies dan wél? Betogen! Hun stem laten horen! Activisme! 34 procent zegt te willen betogen voor een zaak waar ze achter staan. In 2015 was slechts 25 procent daartoe bereid. Maar het zijn niet allemaal bosbrossers: slechts 17 procent geeft toe aan minstens één klimaatbetoging te hebben deelgenomen, 57 procent was op geen enkel bosbrosfestijn te zien. Toch maakt 54 procent zich zorgen over de klimaatverandering, vindt 51 procent dat het milieu meer aandacht moet krijgen, en is bijna de helft van de jongeren ervan overtuigd dat de klimaatverandering hun leven drastisch zal veranderen.
Artikel gaat door onder de grafiek
Ze zitten dan ook vol goede voornemens voor het klimaat: 41 procent verklaart zich bereid minder het vliegtuig te nemen, 37 procent verkiest het openbaar vervoer of de fiets boven een eigen auto, 34 procent zou zich alleen nog een milieuvriendelijke wagen aanschaffen, en 29 procent wil later een deel van z'n inkomen afstaan voor de strijd tegen de milieuvervuiling en de klimaatverandering. 34 procent vindt ook dat steden de auto zoveel mogelijk moeten weren. Maar of die veel duurder moet worden? Bijna de helft vindt van niet. En ondanks al de pleidooien van de vorige Vlaamse Bouwmeester, Leo Van Broeck, ziet 40 procent zich toch settelen in een knusse fermette op het platteland, en niet in een stad.
ISLAM IS OKÉ
De polarisering die zich de afgelopen vijf jaar krachtig in de maatschappij heeft vastgebeten, verdeelt ook de jonge Vlamingen: Vlaams Belang wordt populairder en tegelijk staan de jongeren gemiddeld iets positiever tegenover migranten dan vijf jaar geleden. Bijna de helft vindt de multiculturele samenleving een verrijking. In 2015 zag 36 procent in de islam een bedreiging voor onze cultuur, nu is slechts 23 procent daarvan overtuigd. Steeds minder jongeren vinden dat migranten profiteren van onze sociale zekerheid: in 2010 zei de helft dat nog, in 2015 was dat 45 procent, en nu 32 procent. 43 procent maakt zich bovendien zorgen over de toenemende agressie tegenover mensen met een migratieachtergrond, en evenveel jongeren zijn ervan overtuigd dat de politie harder optreedt tegen die bevolkingsgroep. Meer dan de helft van de meisjes is bezorgd over die toenemende agressie, tegenover 34 procent van de jongens.
Tekst gaat door onder de grafiek. Gebruik de knop voor de resultaten van 2015
BANG VOOR KLEUR
Racisme bestaat wel degelijk, zo weet de jeugd wel zeker: de overgrote meerderheid (63 procent) heeft mensen in hun omgeving al racistische uitspraken horen doen. Eén op de vier reageert daar dan niet op, om geen ruzie te krijgen. Eén op de drie zegt zelf al, bewust of onbewust, discriminerend te zijn geweest tegenover iemand met een andere huidskleur. Misschien kan het onderwijs soelaas brengen: 40 procent vindt dat de scholen meer aandacht moeten besteden aan het koloniale verleden. Bij de meisjes gaat het zelfs om de helft. En daar is die polarisering weer: voor 34 procent hoeven de standbeelden van koningen en ontdekkingsreizigers niet uit het straatbeeld te verdwijnen.
Wie denkt dat de jeugd helemaal van God los is, heeft het mis: het aantal atheïsten en niet-gelovigen daalt van 50 naar 41 procent. Zes op de tien jongeren geloven in een hoger wezen of een hogere macht. Voor één op de vier mag dat hogere wezen zelfs een god zijn. En één op de vijf noemt zich praktiserend, een duidelijke stijging in vergelijking met vijf jaar geleden. Van de groep gelovigen zegt 63 procent katholiek te zijn, vijf jaar geleden was dat 70 procent. In 2015 noemde 9 procent zich moslim, nu 17 procent. 6 procent is protestant en 1 procent jood. De overige 13 procent heeft niet aangegeven waarin ze geloven - de dalai lama? Marc Van Ranst? De tandenfee?
Door de bank genomen stelt de jeugd het relatief goed: 63 procent zegt tevreden te zijn met zijn leven. Toch heeft één op de drie al aan zelfdoding gedacht en worstelt een forse 44 procent met het mentale welzijn, vooral de meisjes (54 procent). Maar de drempel naar mentale hulp blijft hoog: 61 procent is nog nooit bij een psycholoog, psychiater of therapeut geweest.
CORONAVERDRIET
Hoe kijken de Vlaamse jongeren naar de toekomst? Zeven op de tien jongeren zien hun persoonlijke toekomst positief tegemoet. Bijna één op de drie denkt dat de toestand van de wereld zal verbeteren. In 2015 was slechts één op de vijf die mening toegedaan. Toch lijkt corona die toekomst te hypothekeren: de helft heeft het gevoel dat het leven nooit meer wordt zoals vroeger, meisjes (60 procent) zijn pessimistischer dan jongens (39 procent).
In 2015 achtte één op de drie jongeren een volgende terreuraanslag in ons land onvermijdelijk - ze kregen gelijk: de aanslagen in Zaventem en Maalbeek zaten er toen nog aan te komen. Nu vreest slechts 25 procent nog een aanslag. Dat ons na Covid-19 weer een pandemie wacht, daar is bijna de helft van overtuigd. Eén op de drie is van mening dat ze te veel moeten opgeven om de ouderen te beschermen in de coronacrisis. Of al de opofferingen van het voorbije half jaar ook een invloed hebben op hun seksleven, dat leest u volgende week.
Bekijk hieronder hoofdredacteur Bart Vanegeren over resultaten;
