Humo’s Woorden van het Jaar!

Knuffelcontact is volgens Van Dale het Woord van het Jaar. Verdienstelijk, edoch een gemiste kans. Op het vlak van taalvondsten viel er in 2020 heus wel meer te rapen, bewijst deze woordenlijst die de redactie van Humo eigenhandig (netjes ontsmet) samenstelde.

ANKERDANKEN

Een op pensioen vertrekkende nieuwslezer na vier decennia dienst huldigen met een speciaal daarvoor aangelengde nieuwsuitzending.

ANNEMANSVRIEND

Iemand die pleit voor versoepelingen van de coronamaatregelen wanneer het aantal besmettingen al een duidelijk stijgende trend vertoont.

AUTOMANIFESTATIE

Een doorgaans Vlaams-nationaal getinte optocht tijdens een globale pandemie, door besmettingsgevaar per auto gehouden – en ook wel omdat sympathisanten van rechtse signatuur iets vaker lak hebben aan hun ecologische voetafdruk, verzamelde CO2-uitstoot, en de nodeloze verspreiding van fijnstof.

BERXDREMPEL

Het wetenschappelijk vastgestelde maximumaantal pizza’s dat besteld kan worden zonder een gevaar in te houden voor de volksgezondheid. Toezicht op de naleving van de Berxdrempel is een provinciale bevoegdheid.

BODENOOD

Een tekort aan personeel bij landelijke postdiensten, wat leidt tot algehele ontevredenheid bij klanten die zelf hun pakjes moeten gaan oppikken. Bodenood volgt doorgaans kort op de vraag van de overheid aan de bevolking om zoveel mogelijk digitaal te shoppen om besmettingsgevaar te beperken in de winkels, waarop diezelfde bevolking dan maar samendromt in allerhande afhaalpunten.

CALVOCALVARIE

De publieke lijdensweg van een politicus die tegen alle verwachtingen in geen ministerpost krijgt. Een calvocalvarie laat zich, afgaand op de breed gedeelde sympathie die het slachtoffer te beurt valt, vergelijken met de beproevingen die de Heiland moest doorstaan op Goede Vrijdag.

CORONACOUPE

Een uit de voegen gebarsten kapsel als gevolg van brede kapperssluitingen. Niet te verwarren met ‘De container cup’, al is ook de coronacoupe een verschijnsel dat onlosmakelijk met de lockdown verbonden is.

COUXIT

Fenomeen waarbij een vermogend ondernemer met veel bombarie een bedrijf overneemt, maar met stille trom uit beeld verdwijnt wanneer de overname ondanks meerdere kapitaalinjecties en personeelswissels niet de gedroomde successen voortbrengt.

DEADNAME

De naam waaronder een persoon bekendstond voor hij of zij uit de kast kwam als transgender, en die daarna slechts op gevaar van brede verontwaardiging nog gebruikt wordt in het openbaar. In de recentste jaargang van ‘De slimste mens’ kwam de vermelding van de oorspronkelijke naam van Sam Bettens de quiz op flink wat kritiek te staan uit progressieve middens. Voorbeeld: ‘De oorspronkelijke naam van Sam Bettens is Jonathan Vandenbroeck, maar dat zeggen is deadnaming en is niet oké.’

DIRNDL

Een traditionele Duitse jurk, van oudsher gedragen door Beierse vrouwen of deelneemsters aan automanifestaties (zie: Automanifestatie). De dirndl wordt vandaag de dag vooral nog gedragen op het Oktoberfest en misplaatste eerbetonen aan oostfronters die in al hun enthousiasme neergekogeld werden tijdens de bevrijding.

FRANKEREN

Een moeilijke boodschap meedelen in heldere, klare taal en op een gemoedelijk tempo, wat de klap enigszins verzacht bij de toehoorder. Voorbeeld: ‘De inhoud van de persconferentie van de federale regering viel moeilijk te doorgronden. Gelukkig ging de minister van Volksgezondheid daarna nog aan het frankeren.’ Een ongewenst neveneffect van frankeren kan zijn dat het publiek zich behandeld voelt als kleuters die te veel lawaai gemaakt hebben tijdens het rustuurtje.

GEBARENTOLK

Een beroep dat als geen ander aan zichtbaarheid won tijdens diverse persconferenties en andere impromptu’s van overheidswege. Bepaalde gebaren wonnen zo ook aan populariteit bij horende publieken, zoals het gebaar voor ‘hamsteren’ (twee knaagtanden en opzichtig grabbelen), ‘Marc Van Ranst’ (de handen naar de nek brengen om een kraag te vormen) en ‘Maggie De Block’ (de arm uitstrekken richting bevolking en de middelvinger opsteken).

HET

Afhankelijk van het gebruik een bepaald lidwoord of een onbepaald voornaamwoord, maar pas echt ophefmakend als het door een minister van Volksgezondheid ingezet wordt als persoonlijk voornaamwoord in de gevleugelde frase ‘Het is wat het is’. ‘Het’ betekent in dat geval ‘het Belgische coronabeleid’, en dat betekent dan weer weinig goeds.

HITLERGROET

Handgebaar dat sedert de jaren 30 onafgebroken populair is in bepaalde kringen, maar dat normaal gezien niet tot de gebruikelijke woordenschat van de gebarentolk behoort. Een Hitlergroet brengen kan verstrekkende gevolgen hebben, zoals het retroactief schrappen van grappen in programma’s als ‘De ideale wereld’. Hitlergroeten die gebracht worden in de beslotenheid van een politiecel terwijl je collega’s een willekeurige Slovaak om zeep helpen, blijven dan weer wel vaak onbestraft.

KIK

Chatapp die op één belangrijk aspect verschilt van andere whatsapps: op Kik moet enkel een e-mailadres ingevuld worden om een account aan te maken. Daardoor leent de app zich uitstekend tot het opzetten van een valse identiteit – bijvoorbeeld een aantrekkelijke blondine – om er vervolgens nietsvermoedende prominenten mee aan te zetten tot aparte sokkendracht.

NOODVOORRAAD

Iets wat in andere tijden aangelegd werd om strategische redenen, maar nu danig in de weg staat en dus maar beter vernietigd wordt om plaats en geld te besparen.

ONGERUSTOORD

Een woonzorgcentrum dat recentelijk een mogelijke superverspreider over de vloer gekregen heeft, al dan niet verkleed als Sinterklaas.

QUARANTINDEREN

Afspreken via Tinder terwijl er een lockdown van kracht is, meestal door vrijgezellen die de quarantaine te moeilijk om dragen vinden. Quarantinderen is illegaal, daar het contact zich buiten de veilige bubbel afspeelt. Covid-19 is, net zoals bij regulier tinderen, maar één van de vieze ziektes die vrijgezellen kunnen oplopen tijdens het quarantinderen.

RIMMEN

Eén van de vaakst gezochte termen op Google in 2020. Bij het rimmen wordt de anus beroerd met de tong, wat volgens ervaringsdeskundigen een niet onaangename sensatie teweegbrengt – of toch voor de ontvangende partij. Een ander uitnodigen tot rimmen? Wees in dat geval zeker dat die ander niet fictief is, en de beelden van je uitnodiging niet de ronde kunnen doen via sociale media (zie: Kik).

SIERSTAPPER

Een influencer die door de lockdown geen foto’s meer kan delen van royale restaurantmaaltijden, hippe uitgaansavonden of anderszins benijdenswaardige wereldse bezigheden, en die lacune op zijn of haar sociale media opvult met foto’s van wandeltochten. Het grote aantal sierstappers zette sommige klassieke media aan tot beweringen als zou wandelen dé trend van 2020 zijn, terwijl de eerste wandeling naar schatting al zo’n 2 miljoen jaar geleden gemaakt werd door de toch ook bijzonder invloedrijke homo erectus.

SPUITVLUCHT

Een op onwaarheden en geruchten gestoeld excuus om je niet te laten vaccineren. Spuitvluchten komen in soorten, van de curryworstspuitvlucht (‘Je weet niet wat erin zit’) tot ‘Ik ben bang van naalden’. Die laatste gaat doorgaans gepaard met een kerstbomenfobie.

SUPERVERSPREIDER

Afhankelijk van de context kan hiermee iemand bedoeld worden die drager is van covid-19 en een groot aantal derden besmet, dan wel iemand die ongeoorloofd op grote schaal naaktbeelden van BV’s verspreidt. Superverspreiders van de eerste variant zijn soms te herkennen doordat ze verkleed gaan als seizoensgegebonden heiligen om ongehinderd toegang te krijgen tot woonzorgcentra.

SYN-à-GOGO

Gebedshuis van joodse signatuur dat na de uren verandert in een clandestiene nachtclub. Doorgaans wordt een syn-à-gogo na verloop van tijd vanzelf het onderwerp van een gewapende inval door geüniformeerde ordediensten, wat gezien de geschiedenis nog onaangenamer is voor joodse feestvierders dan voor het doorsnee fuifnummer.

‘THUIS’-SITUATIE

Een factor waarmee de ernst van een corona-epidemie ingeschat kan worden: als de continuïteit van de soapserie ‘Thuis’ al in gevaar komt, dan kan een mens er veilig van uitgaan dat de situatie ernstig is.

VERRECHTSING

Maatregel waarbij ook doorgaand voetverkeer uiterst rechts moet houden, en die vooral toegepast wordt in drukke winkelstraten. Weinig verrassend: de Meir in Antwerpen was één van de eerste winkelstraten waar de verrechtsing zichtbaar werd.