Humo sprak met Bart De Wever, N-VA-voorzitter en Antwerps burgemeester: 'Het is aldoor van 'Theo kan het niet aan, Theo kan het niet aan'. Maar níémand kan dit aan'
Er is de burgemeester van Antwerpen veel aan gelegen om zijn troon op ’t Schoon Verdiep te behouden, zélfs een zeldzaam interview in Humo.
'Mijn vrouw is de CEO van het gezin. Ik heb thuis niks te zeggen. Mijn gezin zit ook niet op mij te wachten'
Lang leek het alsof de sleutels van het Antwerpse stadhuis al opnieuw klaarlagen voor De Wever. Zijn grootste uitdagers schoten zichzelf één voor één in de voet. Maar de laatste weken krijgt de N-VA de wind van voren. De eigen parlementsleden morren dat de kracht van verandering te mager is, de modder van de ‘Pano’-reportage over Schild en Vrienden spatte tot in het hoofdkwartier van de partij en de dag voor dit interview lekte uit dat Theo Francken 32 criminele illegalen moest vrijlaten uit een gesloten centrum.
HUMO Wouter Beke en Gwendolyn Rutten noemen het migratiebeleid van Theo Francken ‘een zootje’.
Bart DE WEVER «Dat is ongelofelijk cynisch. In 2015 ging de asieldeur van Europa open en kwamen honderdduizenden mensen binnen, maar zij riepen: ‘Wir schaffen das!’ Ik was een halve nazi omdat ik onoplosbare problemen voorspelde. Zij die toen op hun knieën vielen voor Angela Merkel, zeggen nu dat wíj de problemen niet opgelost krijgen. Het is bijna zoals in de bus van ‘In de gloria’: ‘Theo kan het niet aan, Theo kan het niet aan!’ Maar níémand kan dit aan. De vorige regering heeft het aantal plaatsen in gesloten centra afgebouwd tot een historisch minimum, onder de 500. Vandaag zitten we op een historisch maximum. Maar het vraagt tijd om die nieuwe centra in gebruik te nemen. Daardoor dweilen we nu met de kraan open.»
HUMO De uitwijzing van criminele illegalen was dé hoeksteen van Franckens beleid. Dat hij 32 zware jongens moest vrijlaten, is toch pijnlijk voor zijn imago?
DE WEVER «Klopt, maar hij repatrieert een recordaantal criminele illegalen: 1.800 vorig jaar, en dit jaar nog meer. Daardoor zitten de gesloten centra propvol. Als CD&V-burgemeesters dan hun snelwegparkings sluiten, omdat het verkiezingen zijn, dwingen ze Theo om in die centra plaats te maken voor transmigranten en om illegalen te lossen die hij niet wíl lossen. Maar de mensen zijn slim genoeg: ze weten wie ons die peer heeft gestoofd, en wie z’n best heeft gedaan om het op te lossen.
»We hebben mensen laten gaan die we toch niet buitenkregen, omdat hun landen weigeren om hen terug te nemen. (Zucht) Maar dat ze hier in de natuur verdwijnen, krijg je inderdaad aan niemand uitgelegd.»
undefined
'Sommige Groen-politici zien eruit als pastoors en praten op een herderlijke manier'
HUMO Hoe gaat u dat oplossen?
DE WEVER «Door het Maximiliaanpark op te kuisen. Men heeft toegestaan dat het een mini-Calais is geworden, waar brave burgers migranten slaapplaatsen en eten geven. Ze zouden daar beter mee stoppen, want hun hulpacties hebben perverse gevolgen: mensensmokkelaars weten heel goed dat ze in Brussel moeten zijn.»
HUMO Maar hoe ziet u die opkuis verlopen?
DE WEVER «Zoals in Calais: ontruimen en leegmaken, avond na avond. Dat is bikkelhard, die beelden uit Calais waren vreselijk. Maar we moeten erdoor. Mensensmokkelaars hebben de indruk dat ze in Brussel vrij spel hebben en we moeten die indruk met beelden uitwissen.
»Vanochtend hoorde ik Meyrem Almaci op de radio toeteren dat wíj er een puinhoop van hebben gemaakt. Maar zíj vindt wel dat we al die mensen moeten opvangen. Iedereen die ons huis ongevraagd binnenwandelt, moeten we een kamer geven. Dat gaat toch niet? Zég dan toch gewoon dat je voor open grenzen bent! Maar dat ontkent ze. Gek word ik daarvan.
»Je moet eens iemand proberen uit te wijzen in dit land. De vader van het Servische gezin dat nu voor de tweede keer opgesloten zit in Steenokkerzeel, heeft een strafblad waarvan de politiecomputers crashen. Zelfs hém mag je van Almaci niet buitenzetten, want ‘kinderen opsluiten is toch zo onmenselijk.’ En kinderen in de illegaliteit laten leven is dat niet? Onbegeleide minderjarigen zwerven als nomaden door Europa en worden seksueel uitgebuit, maar dat is allemaal niet erg. Zolang we hen maar niet oppakken en repatriëren.»
HUMO Dat Servische gezin heeft 31 juridische procedures opgestart. Waarom kan dat nog? Deze regering wou die wildgroei aan procedures toch onmogelijk maken?
DE WEVER «Onderschat niet hoezeer rechterlijke beslissingen van het Europees Hof ons alle wapens ontnomen hebben. Het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) wordt veel te ruim geïnterpreteerd. Wij wilden een Marokkaanse terrorist uitwijzen, maar de rechter hield dat tegen, omdat het niet zeker was dat hij in Marokko een eerlijk proces zou krijgen. Waanzin.
»De rechters hebben de deuren van Europa opengegooid. In 2012 oordeelde het Europees Hof dat het EVRM niet alleen gold in Europa, maar ook voor migranten die door een Europese kustwacht voor de Noord-Afrikaanse kust worden opgevist. Daarna zijn ze massaal beginnen te komen, en nu krijgen we ze niet meer weg. De toepassing van dat verdrag moet herbekeken worden.»
HUMO In een gastcollege aan de Gentse universiteit in 2015 pleitte u er ook al voor om de Conventie van Genève te herzien. Is dat realistisch?
DE WEVER «De Raad van Europa heeft me daar vorig jaar gelijk over gegeven. Dat gastcollege was profetisch: ik heb voorspeld wat er zou gebeuren, inclusief de revival van extreemrechts in Duitsland. Erkende asielzoekers in een land vanaf dag één dezelfde rechten laten genieten als de ingezetenen is onhoudbaar. Alsof je een open honingpot voor Afrika hangt en zegt: ‘Steek de zee over en je springt recht in de honing.’ Ik ben toen uitgescheten voor fascist, maar men zál de toepassing van die conventie moeten herzien.
»Gelukkig is er ondertussen al bereidheid om disembarkation platforms te maken in Noord-Afrika, hotspots waar we iedereen terug kunnen afzetten die Europa is binnengekomen zonder het te vragen. Mochten Merkel en Macron met een rugzak vol geld door Noord-Afrika trekken, dan zijn we er overmorgen door. Tunesië en Marokko gaan die hotspots niet uit zichzelf openen. Europa zal dat interessant moeten maken voor hen, net zoals we Turkije hebben omgekocht om voor ons het vuile werk op te knappen.»
HUMO Dat lijkt op het Australische model. Australië zet illegale bootvluchtelingen op kleine eilanden, waar ze volgens mensenrechtenrapporten als beesten worden behandeld.
DE WEVER «Die eilanden lopen leeg, omdat er geen boten meer komen. Voor de Australische kust vallen er nul verdrinkingsdoden. Núl. In de Middellandse Zee: honderden per jaar. Als we morgen de grens sluiten en iedereen die illegaal binnenkomt, terugbrengen naar Noord-Afrika, gaan we ook vreselijke dingen zien. Maar dat is de korte pijn. Niemand zal nog 10.000 dollar geven aan mensensmokkelaars om uiteindelijk in een kamp in Tunesië te eindigen.»
HUMO Hebben wij geen verse arbeidskrachten nodig om de vergrijzing op te vangen?
DE WEVER «Die krijg je niet met ongecontroleerde migratie. Volgens de Nationale Bank komt slechts een kwart van de migranten naar hier om te werken of te studeren. Niet eens de helft van de niet-Europeanen werkt.
»In Canada en Australië is migratie top. Zij selecteren hun nieuwkomers en waken erover dat ze voldoende werkenden hebben. Als alleenstaande man kom je in Canada niet binnen. Bij ons zijn asielzoekers grotendeels alleenstaande mannen. Eenmaal ze hier zijn, blijken ze een lief en ouders te hebben die óók moeten afkomen. Zo blijven we bezig. En dát is de paradox van links. Ze laten al die mensen komen, en daarna zeggen ze: ‘De armoede in uw stad stijgt, er zijn wachtlijsten voor lessen Nederlands, los dat eens op.’ En waar moet ik daarvoor geld halen? Bij mijn kiezers. Links wil dat de hardwerkende Vlaming nóg meer belastingen betaalt om een groep mensen te onderhouden die later sowieso links stemmen. Een groep die ik moet integreren, de taal leren en aan een job helpen, maar waarmee we eigenlijk niks kunnen doen. Links zal moeten kiezen: open grenzen of de sociale zekerheid. Dat is een manifeste waarheid. Maar als ik dat zeg, ben ik een slecht mens.»
undefined
HUMO Vindt u zichzelf nog altijd een goed mens?
DE WEVER «Het zal u misschien verbazen, maar: toch wel. Alleen als ik Humo lees, twijfel ik weleens. En Knack is nog erger. Elke week word ik door het slijk gehaald. Vroeger trok ik me dat aan en reageerde ik op alles, maar ik heb geleerd dat het hopeloos is. Ik scherm me maximaal af van de media en geef haast geen interviews meer. Enfin, toch niet...»
HUMO ...aan de meest kritische media?
DE WEVER (lacht) «Dus de mensen aan wie ik wél interviews geef, zijn niet kritisch? Zeer collegiaal. Sommige journalisten maken me elke dag met de grond gelijk, met leugens en intentieprocessen. Als je geen enkel respect hebt voor mijn overtuiging en op Twitter voortdurend de grenzen van de scheldpartij opzoekt, hoef je me ook geen interview meer te vragen. Bart Brinckman van De Standaard en Joël De Ceulaer van De Morgen zouden beter op een lijst gaan staan. Kweek ballen en kom tegen mij op, dan zal ik met je debatteren. Maar elke dag als een klavierstrijder een gazet vol kwakken, hoe gemakkelijk is dát? Ik ben het beu om me daartegen te verdedigen. Blijkbaar ben ik de Darth Vader van de Belgische politiek. Bon, ik trek het me niet meer aan.»
‘Weiter bauen!’
HUMO De N-VA beloofde voor de verkiezingen een begroting in evenwicht, maar er dreigt een tekort van 8 miljard euro. U had economisch de wind in de rug, maar toch klopt de rekening niet. Is dat geen schande?
DE WEVER «Onze andere doelstellingen hebben we wel gehaald: de economie staat weer op orde, de belastingen en het overheidsbeslag zijn gedaald, de pensioenleeftijd is aangepakt, de private jobmotor draait en onze handelsbalans is weer positief. We zijn begonnen met een begrotingstekort van 3,1 procent, en we gaan nu naar 0,6 procent. Als we meer gas hadden gegeven, lag een evenwicht binnen bereik, maar er wordt intussen wel 12 miljard euro minder aan belastingen geïnd.»
HUMO Volgens de SP.A zit dat geld in de zakken van aandeelhouders en grote bedrijven: ‘Voor de man in de straat is het leven vooral duurder geworden.’
DE WEVER «Flauwekul. Onze belastingverlaging is vooral naar de mensen gegaan die voor weinig geld werken, zij krijgen er volgend jaar een extra netto maandloon bij. Dat heeft onze begrotingsoefening moeilijker gemaakt, en met twee verkiezingen voor de deur wordt het lastig om nog doortastend in te grijpen. Als je nu nog miljarden moet wegsnijden, zegt elke partij: ‘Oké, maar niet bij mijn kiezers.’»
HUMO Zelfs N-VA-Kamerfractieleider Peter De Roover geeft toe dat de kracht van verandering te mager uitvalt. CD&V en Open VLD zeggen dat het beleid van de regering-Michel in de lijn ligt van dat van Di Rupo.
DE WEVER «Ah ja? Wij hebben meer stakingsdagen gehad dan Dehaene. Onze critici moeten eens een lijn kiezen. Ofwel doen we niks, en is de kracht van verandering een scheet in een netzak, ofwel zijn we de meest asociale regering ooit. Het rare is dat ze het allebei zeggen.»
HUMO Als burgemeester brak u duidelijk met het verleden. U schrapte de slogan ‘’t Stad is van iedereen’, bespaarde fors in de ambtenarij en richtte een slachtpartij aan in het sociale middenveld. Was het nodig om de bruggen van 90 jaar socialistisch bestuur te verbranden?
DE WEVER (geërgerd) «De emotie die u beschrijft, heb ik nooit gevoeld. We wilden de stad financieel gezonder, veiliger en economisch sterker maken. Antwerpen was bankroet en stond onder curatele van de Vlaamse overheid. De voorbije zes jaar hebben we 420 miljoen euro bespaard, op een jaarbudget van 1,5 miljard. Voor het eerst sinds de jaren 80 is Antwerpen financieel gezond.
»De criminaliteit daalde met 30 procent, en we hebben ook de stadseconomie versterkt. Toen ik begon, liepen er per jaar 8 miljoen mensen over de Meir, vandaag 14 miljoen. Het aantal overnachtingen nadert de 2 miljoen. De haven breekt record na record. En in het sociale beleid hebben we de tekorten aangevuld. Het OCMW had altijd te weinig geld, nu niet meer. Ik kan u een lijstje geven van nieuwe sociale initiatieven die we genomen hebben voor de opvang van daklozen en drugsverslaafden. Dus wie is er afgeslacht? Ik neem aan dat u een lange lijst heeft?»
undefined
undefined
undefined
undefined
undefined
undefined
'Ik maak me zorgen over CD&V: de entourage van Kris Peeters is links, linkser, linkst ''
HUMO De dienst Samen Leven, die instaat voor woontoezicht, werd afgebouwd. Bij de ontploffing van een slecht onderhouden pand aan de Paardenmarkt vielen twee doden. Tom Meeuws zei dat hij voordien al huilende ambtenaren ontving, die zeiden dat ze de onveilige woningen kenden, maar geen volk meer hadden om ze te controleren.
DE WEVER «Tom Meeuws? Wat een verrassing! Je kunt in de politiek wat sfeer scheppen en verhalen aandikken, maar er zijn grenzen die je best niet overschrijdt, zéker als het over mensenlevens gaat.»
HUMO Is er dan niet gehakt in die dienst?
DE WEVER «Deze stad is 90 jaar lang door links bestuurd, in het ambtenarenkorps zaten – zacht uitgedrukt – niet alleen De Wever-fans. Het klopt dat er mensen gehuild hebben, zeker op de dag van de verkiezingen. En sommigen zijn nadien blíjven janken. De mensen die vertrokken zijn omdat ze mijn beleid niet steunden, geef ik vandaag met plezier een hand. Maar wie bleef zitten om te janken en flutverhalen te vertellen aan de pers en de oppositie, apprecieer ik minder.
»De dienst is hervormd en dat vond niet iedereen leuk. Ik wou dat ze repressiever optraden en ook ’s nachts actief waren, waardoor die mensen in ploegen moesten werken. Een groot deel van het personeel zag dat niet zitten en vertrok. Die gaten moesten we opvullen. Er is niets bespaard, integendeel.»
HUMO Wonen is een probleem in de stad. Volgens Wouter Van Besien kunnen jonge gezinnen kiezen: nieuwbouw voor absurde prijzen, of krotten.
DE WEVER «Ik probeer dat op te lossen door veel aanbod te creëren. (Sarcastisch) En daar heb ik luid applaus voor gekregen.»
HUMO Onder uw bestuur is een wedloop op de vastgoedmarkt losgebarsten. En terwijl er vroeger een scheiding was tussen administratie en politiek, moeten projectontwikkelaars nu alles in het stadhuis komen regelen.
DE WEVER «Ik heb vanaf dag één mijn deur opengezet voor privébedrijven, want ik wil dat hier gebouwd wordt tegen de sterren op. De bouwsector in de provincie Antwerpen draait meer omzet dan in heel Wallonië. In zijn boek ‘The New Urban Crisis’ voorspelt Richard Florida dat het succes van de steden kan uitmonden in spookcentra, waar wonen onbetaalbaar wordt en bewoners verjaagd worden door beleggers die panden opkopen om er B&B’s van te maken. Mijn Duitse bouwmeester heeft daar één antwoord op: ‘Weiter bauen!’
»Dat was een mooie verkiezingsslogan geweest, ik zag de affiches al voor me. ‘Bart De Wever: Weiter bauen!’ Vreemd genoeg vond onze communicatieafdeling dat geen goed idee.»
HUMO Zijn die nieuwbouwprojecten niet te duur voor een aanzienlijk deel van uw inwoners?
DE WEVER «Als je Groen laat doen wel. Bij elk project krijg ik de kritiek dat het te hoog, te veel en niet groen genoeg is. Ja, jongens! Als je wilt dat wonen betaalbaar blijft, moet je hoger bouwen. Wij maken units voor mensen die géén rugzak vol geld hebben zoals die groene hogeropgeleiden. Wie is er dan sociaal?
»De komende jaren krijgt onze stad er nog 30.000 inwoners bij. Er staat genoeg op stapel om die op te vangen. Binnenkort gaan we ook huizen verpachten: de grond blijft eigendom van de stad, waardoor mensen tot 30 procent kunnen besparen. We kuisen de ene stadskanker na de andere op, maar in plaats van applaus te krijgen, werd ik verdacht gemaakt.»
HUMO Juist. Tom Meeuws beweerde dat bouwpromotoren die in het stadhuis een zak geld afgeven alles mogen bouwen wat ze maar willen.
DE WEVER «Dat zal ik nóóit vergeten. Eigenlijk bedoelde hij dat ik corrupt ben en dat ik geld in mijn zakken steek.»
HUMO Het is wel opmerkelijk dat u de bevoegde schepen, Rob Van de Velde, na die heisa over de paaitaks hebt vervangen.
DE WEVER «Ik ken de insinuaties, maar ik zal vertellen hoe wij werken. Als een bouwpromotor wil verkavelen, gaan wij met hem in dialoog. In ruil voor een vergunning moet hij een school, een park, sportfaciliteiten en een deel betaalbare woningen opnemen in zijn project. En als we hem hoger laten bouwen, waardoor hij meer winst maakt, vragen we een ontwikkelingsbijdrage (de paaitaks,red.). De meeste bouwheren betalen die met de glimlach, het eerste jaar hebben we zo 30 miljoen euro opgehaald. Je zou dat ook een win-winsituatie kunnen noemen, of slim beleid. Maar daar heb je dus een nauwe relatie met de privésector voor nodig. Ik ken al die mensen bij hun voornaam. Met de petrochemie en de diamantsector doe ik hetzelfde. Ik wil hier jobs, nieuwbouw, betaalbare woningen. Die gasten moeten in mij een partner zien. Wie mij om die reden verdacht wilt maken, doet maar. Ofwel vertrouw je je bestuurder, ofwel niet.»
HUMO Op een persconferentie reageerde u zeer emotioneel op de beschuldigingen. Politiek theater, werd her en der gesuggereerd.
DE WEVER «Waar haalt men het dat ik daar in tranen zat? Ik was gewoon zeer boos.»
HUMO ‘Dit blijft kleven,’ zei u.
DE WEVER «Natuurlijk. Dat filmpje van ’t Fornuis is zeven keer uitgezonden in ‘Terzake’, met zo’n maffiamuziekje eronder. Men noemde het Fornuis-gate. Maar wat wordt me nu eigenlijk verweten? Ik heb alle documenten uit die ‘verdachte’ dossiers ter beschikking gesteld van de media en de gemeenteraad. Elke beslissing en motivering, wat moet ik nog meer doen?»
HUMO Het verhaal van de Lins Tower blijft vreemd. In december 2012 kocht de veroordeelde fraudeur Maurice De Velder die site voor 5,9 miljoen euro, om ze op dezelfde dag nog aan Land Invest (LI) te verkopen voor 9 miljoen. Hun voormalige directeur werd uw kabinetchef, en hij stond toe dat er hoger werd gebouwd en dus meer winst werd gemaakt.
DE WEVER «U mag dat verdacht vinden, maar die private partners hebben daar achteraf een uitleg voor gegeven.»
HUMO En die is?
DE WEVER «Ik spreek niet namens hen. Wat twee private partijen onderling afspreken, zijn mijn zaken niet.»
undefined
'Ik heb mijn deur opengezet voor privébedrijven, want ik wil dat hier gebouwd wordt tegen de sterren op. De bouwsector in de provincie Antwerpen draait meer omzet dan in heel Wallonië'
HUMO De Standaard schreef dat De Velder het project samen met LI wou ontwikkelen, maar de banken vertrouwden hem niet. Daarop verkocht De Velder de site aan LI met een forse winst.
DE WEVER «Geen commentaar.»
HUMO Maar uw kabinetchef had daar niets mee te maken?
DE WEVER «Hoe zou dat kunnen? Die koop-verkoop is gebeurd vóór ik burgemeester werd. Men gooit elementen op een hoop om een indianenverhaal te creëren, maar dat ráákt mensen. Mensen van wie het leven is verpest, terwijl ze dat niet verdienen. Het toppunt is dat die beschuldigingen komen van iemand die wíst hoe het gegaan is. Geloof me: hij weet goed hoe de vastgoedsector werkt. (Grijnst) Héél goed.»
HUMO U bedoelt dat Tom Meeuws ook contacten had met Land Invest en een appartement kocht als belegging?
DE WEVER (zwijgt veelbetekenend)
Groene religie
HUMO In uw programma staat dat de auto geen koning meer is. Is dat geen bocht?
DE WEVER «Het fietsgebruik is onder mijn beleid verdubbeld. In de Kopenhagen-index, die steden op hun fietsvriendelijkheid rangschikt, staan we zevende. Na Leuven zijn we de meest verkeersveilige stad. Dan is het toch niet zó slecht? Over het doel bestaat geen discussie: de fiets is de toekomst. Maar gaan we de mensen uit hun auto ranselen, zoals Groen wil, of halen we de auto uit de mens?»
HUMO Groen wil een autoluwe binnenstad, u ook?
DE WEVER «Die zijn we volop aan het realiseren. Wij hebben van de binnenstad een zone 30 gemaakt. 78 procent van onze gezinnen heeft een wagen, dat is het laagste cijfer van alle centrumsteden. Door zelfrijdende auto’s zal particulier autobezit misschien sneller voorbijgestreefd zijn dan we denken. Mobiliteit moet een service worden met verschillende opties: bestel ik een auto, neem ik de fiets of het openbaar vervoer?»
HUMO De trams in Antwerpen rijden gemiddeld met 12 km/u. Ook bussen rijden zich vast in de file. Wordt het geen tijd om vrije beddingen aan te leggen, ten koste van parkeerplaatsen en rijstroken voor auto’s?
DE WEVER «Zeker, maar het vraagt tijd om de structuur van een middeleeuwse stad aan te passen aan de verschillende transportmiddelen. We hebben 17 kilometer nieuwe trambedding aangelegd, een nieuwe metropijp in gebruik genomen, nieuwe trams gekocht... We zijn er nog niet, maar wie heeft ooit meer Vlaams investeringsgeld losgepeuterd voor Antwerpen dan ik? Er is 1,2 miljard euro geïnvesteerd in werken die de leefbaarheid moeten verhogen. Na meer dan 20 jaar hebben we de Oosterweelknoop doorgehakt. De Ring wordt straks overkapt, waardoor een superpark zal ontstaan met een massa groen, betere woonkwaliteit, fietsbruggen en nieuwe knooppunten voor het openbaar vervoer. Zelfs als het nu zou stoppen voor mij, zal men over dertig jaar vaststellen dat ik iets zichtbaars heb nagelaten in deze stad. Maar wat zeggen de CD&V-burgemeesters? Dat er te veel geld naar Antwerpen gaat. Tot voor kort was Kris Peeters het daarmee eens. Ik zal hem eens vragen of hij daarover al van mening is veranderd.»
HUMO Wat met de luchtvervuiling? U hebt in de Antwerpse binnenstad een lage-emissiezone (LEZ) ingevoerd, maar die ligt geprangd tussen de haven, de chemische industrie en de Antwerpse Ring. Peter Mertens van de PVDA vergelijkt het met een huis waarin volop wordt gerookt, behalve in de keuken.
DE WEVER «Wij zijn pioniers: binnen vijf jaar doen alle Vlaamse steden ons dit na. We hebben die LEZ ingevoerd in het dichtst bebouwde deel van de stad, waar fijn stof en roet blijven hangen in de smalle straten. Je zou die zone kunnen uitbreiden naar de districten, maar het moet nog onderzocht worden of een LEZ in meer open gebieden veel effect heeft. Mensen verbieden om met hun oude auto de stad in te rijden, blijft ingrijpend. Vooral ouderen klampen me daar nog altijd over aan. Maar we kunnen die stinkende diesels niet meer toestaan in de binnenstad. De luchtkwaliteit is de voorbije decennia sterk verbéterd, maar de gevoeligheid en de kennis erover is ook gestegen.»
HUMO Meer dan 200 Europese academici schrijven dat we de economische groei moeten loslaten om het milieu te herstellen, de levenskwaliteit te verhogen en aangename jobs te creëren.
DE WEVER «Ik pas voor een economische krimp. De groei van de voorbije 200 jaar heeft ervoor gezorgd dat wij ecologisch, sociaal, economisch en democratisch enorm vooruitgegaan zijn. Maar als je de groenen hoort, staan we op de rand van de ondergang. We moeten stoppen met groeien, reizen, vliegen, autorijden en op cruise gaan. Graaf een put, kruip erin en adem zo weinig mogelijk uit. Het is een religie geworden: ‘Gij zult een brave, groene mens zijn.’ En anders zul je branden in de hel. Sommige van die politici zíén er ook uit als pastoors en praten op een herderlijke manier.»
HUMO Om Wouter Van Besien niet te noemen. Maar u gelooft dus dat we het klimaatprobleem gaan oplossen door te blijven groeien? De wereldwijde CO2-uitstoot stijgt nog steeds. Wetenschappers waarschuwen dat we het point of no return – de opwarming met twee graden – al voorbij zijn.
DE WEVER «De uitstoot zál dalen, we staan voor een nooit geziene transitie. De uitstap uit fossiele brandstoffen is bezig en zal ongelofelijk snel gaan, maar we moeten de waarheid onder ogen zien: wat we vandaag doen, zal geen invloed meer hebben op de komende 50 jaar. We moeten evolueren naar een koolstofarme economie. Maar dat de klimaatverandering onze ondergang betekent? Wie dat gelooft, moet ‘Vooruitgang’ van Johan Norberg eens lezen. Ik ben ervan overtuigd dat de mens élk probleem kan oplossen.»
HUMO Wat als u straks in Antwerpen moet kiezen tussen besturen met Groen of met Vlaams Belang?
DE WEVER «Ik zal nooit besturen met Vlaams Belang. Daarin ben ik als burgemeester van deze internationale stad nog geradicaliseerd. Ik heb geen zin om morgen in Shanghai of Toronto te moeten toegeven dat er een vriend van Gouden Dageraad (de Griekse extreemrechtse partij, red.) in mijn schepencollege zit.»
HUMO Kris Peeters gelooft u niet.
DE WEVER «Bekijk mijn track record: als ik zeg dat ik iets niet zal doen, hoe vaak heb ik dat dan toch gedaan? Vergelijk dat gerust eens met sommige anderen.»
HUMO Waarom waren zoveel leden van Schild & Vrienden lid van uw partij?
DE WEVER «Het waren er amper 20, maar ik wist meteen dat de focus volledig naar ons zou verschuiven. Vlaams Belang is niet meer interessant. Dat was lang een dikke, vette os aan de rechterzijde. Je kon dat beest vetmesten, maar het werd nooit potent. Heel handig voor links. De N-VA is gevaarlijker, want ons kunnen ze niet uitsluiten. Daarom wordt alles wat wij doen onder een vergrootglas gelegd, en dat houdt ons scherp. Wij moeten proper zijn op ons eigen.
»Maar blijkbaar geldt dat niet voor links. Zij mogen álles. Kopstukken van Groen en rood gaan vrolijk op de foto met leden van de Grijze Wolven, die radicale uitspraken doen en met wapens poseren. Maar daar kraait geen haan naar. Maak eens een ‘Pano’ over de PVDA: je zult wat meemaken! Wat daar in de marge nog wordt gedoogd van stalinisten en aanbidders van Noord-Korea...»
undefined
'Ik heb bijna nooit het gevoel dat alles onder controle is. Politiek is chaos beheren en bij mij stopt die nooit'
HUMO Maar wat als u met Groen in bad moet?
DE WEVER «De groene recepten zijn economische krimp, mensen schuldgevoelens aanpraten en open grenzen. Ik huiver daarvan. Maar als democraat kan ik alleen extremisten uitsluiten, anders wordt de stad misschien onbestuurbaar. Ik hoop vooral dat we kunnen doorgaan met de huidige coalitie, ondanks de harde campagne.»
HUMO Dat wordt gezellig. Open VLD-lijsttrekker Philippe De Backer noemt u emotioneel ongeschikt om burgemeester te zijn.
DE WEVER «Die slagen onder de gordel kan ik plaatsen. Dat is tactiek. Ik maak me meer zorgen over CD&V. De entourage van Kris Peeters is links, linkser, linkst. Als je Youssef Kobo op een lijst zet, weet ik genoeg. Als zij een zogenaamd progressieve coalitie kunnen maken, zijn ze weg. Zonder twijfel.»
Ascetisch leven
HUMO Wat beschouwt u als uw grootste politieke verdienste?
DE WEVER «Vooral rond identiteit heb ik werk verricht. Als je alleen maar zegt dat we allemaal wereldburgers en dikke vrienden zijn, laat je dat thema aan de racisten. Als je seks verbiedt, wordt de pornobaas rijk. Daarom hebben wij dat verhaal geclaimd, en op die sokkel een samenhangend sociaal-economisch en maatschappelijk programma gezet, waarmee we boven de 30 procent zijn geklommen. Het klinkt misschien arrogant, maar we hebben de grondstroom niet alleen gecapteerd, we hebben hem zelfs verlegd. En het proces is nog volop bezig.»
HUMO En uw grootste politieke teleurstelling?
DE WEVER «De episode met Jean-Marie Dedecker. (Hij werd in 2007 aangetrokken om de N-VA te versterken, maar kartelpartner CD&V steigerde, waarop de N-VA Dedecker alsnog de deur wees, red.) De U-bocht die we moesten maken, was niet fair tegenover hem en dat zal ik altijd blijven meedragen. Sommigen vinden dat pathetisch, maar zo zit ik in elkaar. Onlangs ben ik gaan eten met Jean-Marie en heb ik hem letterlijk om vergiffenis gevraagd. Hij was daardoor geraakt. Eigenlijk is hij een schone mens: de carrosserie van een tractor, maar een peperkoeken hartje.
»Ik moet dat niet in andermans schoenen schuiven, ik heb het toen verprutst uit onervarenheid. Dat zal me niet snel meer overkomen. Iemand als Siegfried Bracke, die werd afgeslacht, zou door de meeste partijen als een gewond dier worden afgestoten, maar wij laten onze mensen niet zomaar vallen.»
undefined
undefined
undefined
'We moeten het Maximiliaanpark opkuisen. Men heeft toegestaan dat het een mini-Calais is geworden, waar brave burgers migranten slaapplaatsen en eten geven'
HUMO Doordat u tegelijk parlementslid, partijvoorzitter en burgemeester bent, schaakt u op drie borden tegelijk. Hoeveel dagen per jaar heeft u het gevoel dat alles onder controle is?
DE WEVER «Ongeveer nul. Politiek is de dagelijkse chaos beheren, en bij mij stopt die nooit. Maar ik heb een goede entourage opgebouwd. Veel dingen komen niet meer tot bij mij. Vaak werk ik lijstjes af waarop ik alleen korte antwoorden moet formuleren. Maar dan nog ben ik van ’s morgens tot ’s nachts bezig, en meestal ook in het weekend.»
HUMO Ondertussen vliegt uw leven voorbij. Uw kinderen worden groot en u heeft amper tijd voor vrienden.
DE WEVER «Ik heb me ermee verzoend dat dit nu eenmaal mijn leven is. Dit gaat me niet meer loslaten. Het is mijn passie, mijn roeping, en ik word er heel goed voor betaald. Alleen kan ik dit niet eindeloos volhouden.»
HUMO Hoe lang blijft u nog partijvoorzitter?
DE WEVER «Vroeger zei ik altijd dat het mijn laatste mandaat als voorzitter was. Ik prentte mezelf in dat de partij me niet meer kon overtuigen om nog verder te doen, terwijl dat telkens wel zo was. Nu heb ik het losgelaten. Misschien stopt het volgend jaar, misschien doe ik nog tien jaar voort.»
HUMO Vijf jaar geleden werd uw vrouw opgenomen in het ziekenhuis met een scheur in de halsslagader, vlak onder de hersenen. Plots moest u alleen voor uw vier kinderen zorgen. U wist niet waar hun tennisclub was en van wie welke kleren waren. Is dat een aanvaardbare prijs voor het leven dat u leidt?
DE WEVER «Dat was een beangstigend moment, mijn vrouw is door het oog van de naald gekropen. En ik merkte dat ik als vader volstrekt hulpeloos ben. Wij leven op de meest traditionele manier: ik ben de jager-verzamelaar die ’s morgens de grot verlaat, en mijn vrouw is de CEO van het gezin die de grot bewaakt. Ik heb thuis niks te zeggen. Mijn gezin zit ook niet op mij te wachten. Als je zeven dagen op zeven werkt, moet je niet verwachten dat de wereld stopt met draaien als je eens een vrije zaterdag hebt. Soms moet ik dan de hele dag taxi spelen.
»Ik ben één keer naar een oudercontact geweest, omdat er problemen waren op school: ik heb aan de mensen moeten vragen waar ik moest binnengaan. Is dat een aanvaardbare prijs? (blaast) Ik mis een deel, maar ik klaag niet. Anders zegt iedereen dat ik maar geen drie jobs moet doen. En dan hebben ze nog gelijk ook.»
HUMO Is uw ascetische levensstijl nodig om de hoge werkdruk vol te houden?
DE WEVER «Ja. In mijn vorige toestand ging dat niet meer. Nachtrust, productiviteit, spijsvertering, álles leed eronder. Ik had constant last van kwaaltjes, nam Rennies als snoepjes, suikerziekte hing in de lucht. Ik was op weg naar de zes planken. Mijn kinderen hebben me aan het denken gezet: ik was 25 toen mijn vader stierf, op zijn 62ste. Dat was zeer bitter. Ik wou mijn kinderen dat niet aandoen, en ik wou mijn kleinkinderen nog kunnen zien. Dat heeft me gemotiveerd om te veranderen. Al heb ik de dokter eerst om een maagbypass gevraagd. Maar hij zag ‘andere mogelijkheden’. Op 18 november 2011 ben ik gestopt met drinken. Ik was geen alcoholist, maar ik dronk te veel. In dit vak krijg je enorm veel alcohol aangeboden. Ik heb daar in stijl afscheid van genomen, met een overvloed aan Italiaanse wijnen. Daarna ben ik cold turkey gegaan. Een maand later startte ik met een dieet. Sindsdien denken mensen dat ik spartaans leef en keihard afzie.»
HUMO En dat u daarom zo vaak boos bent.
DE WEVER (lacht) «Maar dat klopt dus niet. In het begin was het hard om mijn gewoontes te veranderen, nu gaat het vanzelf. Wat je lekker vindt, is wat je vaak eet. Ik zondig weleens, maar dan ga ik een uurtje lopen en is alles weer in balans. Alleen voor mijn populariteit was het geen goede zaak. Als dikkerd kom je sympathieker en grappiger over. Maggie De Block zegt soms dingen waar ik al lang niet meer mee wegkom. Maar ik vond mijn kinderen toch iets belangrijker.»
HUMO Hoe is uw relatie met uw broer eigenlijk? Hij is vaak kritisch voor uw partij.
DE WEVER «Zeer gezond, dank u. Zijn wereldbeeld is anders dan het mijne, maar dat mag. Wij trekken dat niet door in onze persoonlijke relatie. Ideologische discussies gaan we niet uit de weg, maar we zoeken ze ook niet op. We praten meer over de kinderen, en over de zorg voor onze moeder, die steeds meer hulpbehoevend is.
»Toen ik begon als historicus aan de KU Leuven was ik ‘de broer van’. Hij was prof, ik assistent. Ik vond dat vervelend. Nu is híj ‘de broer van’. Soms jen ik hem daar wel eens mee: ‘Hoe vernederend is dát, man?’ (lacht)»
