Humo sprak met Brigitte Nydorp uit ‘Borgen’: ‘Mannen zijn niet geschikt als leider’

Negen jaar nadat de fans afscheid hebben moeten nemen van de Deense premier Birgitte Nyborg, is ‘Borgen’ terug met een vierde seizoen op Netflix. Sidse Babett Knudsen (53) speelt opnieuw de rol die haar wereldberoemd maakte. ‘Toen ik de vraag kreeg of ik nog een reeks van ‘Borgen’ wilde maken, was mijn eerste reactie: ‘Neen, blijf er in godsnaam van af!’’

Een decennium geleden, vóór de Brexit, het presidentschap van ­Donald ­Trump, corona en de oorlog in ­Oekraïne, waren miljoenen mensen in de ban van een gematigde, welbespraakte en beleefde Deense politica: ­Birgitte Nyborg, hoofdpersonage in de dramaserie ‘Borgen’, die in 2010 voor het eerst op de Deense televisie kwam en daarna de wereld rondging. Nyborg is veel minder ervaren dan haar tegenstanders, maar dankzij haar eerlijkheid, haar principiële standpunten en een gezonde dosis sluwheid slaagt ze erin een regering te leiden die doortastende maatregelen durft te nemen, maar toch populair is. Door de memorabele personages, de strakke Deense interieurs en het toen nog exotische taaltje werd ‘Borgen’ een hype, en ­kregen hoofdrolspelers als ­Sidse ­Babett ­Knudsen of ­Pilou ­Asbæk een internationale carrière. Knudsen speelde daarna in de HBO-serie ‘Westworld’ en stond tegenover Tom Hanks in de film ‘A Hologram for the King’, ­Asbæk vertolkte Euron ­Greyjoy in ‘Game of Thrones’.

‘Borgen’ was het ­Europese antwoord op ‘The West Wing’, de bejubelde reeks over het leven in het Witte Huis onder de fictieve president Jed Bartlet: misschien minder flitsend en spectaculair, maar zeker even meeslepend en intelligent. Na drie seizoenen was het echter voorbij en moesten we afscheid nemen van Birgitte Nyborg, ondertussen gescheiden en gepokt en gemazeld in de politiek. Bij het einde van ‘Borgen’ maakte de partij die ze zelf uit de grond had gestampt, de ­Nieuwe ­Democraten, deel uit van de nieuwe coalitieregering en kreeg zij de job van minister van Buitenlandse Zaken. Die functie oefent ze nog altijd uit in ‘Power & Glory’, het vierde seizoen waarin de makers van ‘Borgen’ hun personages weer mogen laten opdraven, met de genereuze steun van Netflix. Het origineel speelde zich grotendeels af in en rond het Deense parlement, maar deze miniserie gaat de internationale toer op. Wanneer een Canadees bedrijf een gigantisch olieveld ontdekt in Groenland, dat deel uitmaakt van Denemarken, proberen de Russen daar de hand op te leggen: Nyborg raakt zo betrokken in een geopolitiek conflict waar ook de VS en China zich in mengen.

SIDSE BABETT KNUDSEN «­Adam (­Price, bedenker van ‘Borgen’, red.) had eigenlijk een politieke thriller voor ogen over de ontdekking van olie in Groenland en de gevolgen daarvan op internationaal vlak. Maar gaandeweg kwam hij tot de conclusie dat zijn idee beter werkte als het zich afspeelde binnen de wereld van ‘Borgen’, met Birgitte als hoofdpersonage. Dus heeft hij de twee samengebracht: ‘Power & Glory’ draagt het DNA van het origineel in zich, maar doet er iets nieuws mee.»

– Heb je daarom toegezegd? Na de finale van het derde seizoen leek je ervan overtuigd dat alles was verteld.

KNUDSEN «Dat klopt. Adam heeft dat ook lang gedacht. Ik heb na het derde seizoen af en toe met hem samengezeten en telkens ging het al snel over een vervolg, maar we waren het er altijd roerend over eens dat het mooi was geweest. Tenzij er een goed idee op tafel zou komen. Maar mijn eerste reactie toen ik hoorde dat er werd nagedacht over een nieuwe reeks was: ‘Neen, blijf er in godsnaam van af!’ Zelfs toen ik ging samenzitten met Adam om te overleggen, was ik ervan overtuigd dat we alles hadden gezegd wat gezegd kon worden. Maar hij was erg overtuigend en ik snapte wel dat zo’n apart verhaal binnen de ‘Borgen’-wereld kon werken.»

– Was het makkelijk om de draad op te pikken als Birgitte Nyborg?

KNUDSEN «Ja en neen. Ik heb nog nooit stress of angst gevoeld voor ik aan een rol begon, maar dit was anders. ‘Borgen’ en Birgitte Nyborg zijn bijna mythisch geworden: het maakt niet uit wat ik sindsdien heb gedaan, in elk land waar ik kwam, vroegen journalisten naar haar, en of er ooit nieuwe afleveringen van de reeks zouden worden gemaakt. Maar de eerste dag op de set was geweldig: in één klap wist ik weer wat Birgitte dacht, hoe ze moest reageren, hoe ze bewoog… Ik werd er meteen vrolijk van.»

– De politieke verhalen in ‘Borgen’ liet je over aan Adam Price, een zelfverklaarde junkie als het over nieuws en politiek gaat. Maar je wilde wel inspraak in de persoonlijke kant van Birgitte: één keer heb je, helaas zonder succes, geprobeerd een knullige verhaallijn waarin de dronken eerste minister met haar chauffeur in bed duikt, te laten schrappen. Waar heb je bij ‘Power & ­Glory’ op gehamerd?

KNUDSEN «Een verschil tussen dit seizoen en de vorige is dat er minder wordt gefocust op het privéleven van de personages. In het origineel ging het meer over de impact van de politiek op haar thuissituatie, deze keer ligt de nadruk op haar werk als minister. Ze is ook alleen: haar ex-man is hertrouwd, haar dochter woont in New York en haar zoon springt maar af en toe binnen.»

– Ik had de indruk dat dat voor haar als een bevrijding aanvoelt: nu ze niet meer voor anderen hoeft te zorgen, moet ze ook geen evenwicht meer zoeken en kan ze dus alleen maar werken.

KNUDSEN «Dat is een fantasie van veel werkende moeders, denk ik. De was en de plas niet hoeven te doen, niet moeten koken… Ik ken geen enkele vrouw met een job die niet heimelijk wenst dat al die afleiding er niet zou zijn. Je gaat er ook van uit dat je je werk beter zult doen, zelfs al is dat niet altijd het geval.

»Nu, om terug te komen op je vraag: ik wilde er vooral zeker van zijn dat deze reeks waarheidsgetrouw zou laten zien hoe Birgitte zich voelt en gedraagt als vrouw op tram vijf. Het voelde vaak vreemd aan om de oudste op de set te zijn. Nu, dat kan ook aan mij liggen. Het overkomt me soms nog dat ik in een kamer rondkijk op zoek naar de volwassene en dan denk: juist, ik ben hier de volwassene (lacht).»

– Birgitte heeft last van haar menopauze. Ze heeft borstkanker gehad en mag van de dokter geen hormonen slikken, dus is ze constant met een haardroger onder haar oksels in de weer om het zweet van de opvliegers te drogen.

KNUDSEN «Klopt, het was erg belangrijk voor mij dat haar menopauze een thema in de reeks was, maar geen onderdeel van de plot. Iets wat ze moet doorstaan, maar haar niet verhindert om haar job uit te oefenen. We hebben veel gediscussieerd over de emotionele kant, over de impact op haar gemoed. Je verliest altijd een beetje controle. Ik heb zelf opvliegers gehad tijdens vergaderingen, en dat kan gênant zijn. ­Birgitte wordt soms ook bozer dan ze normaal gezien zou zijn als haar hormonen niet zouden opspelen.»

– Zijn haar ervaringen gebaseerd op wat je zelf meemaakt? Ik zou denken dat je op je 53ste het ergste al achter de rug hebt.

KNUDSEN «Dat weet ik nog zo niet. Een vriendin van mij bevond zich in een soortgelijke situatie als Birgitte en haar verhalen komen me toch bekend voor. Ik neem zelf nog steeds hormonen, ik zou niet zonder kunnen. Voor mij zijn die een mirakeloplossing geweest. Nochtans was ik er in het begin fel tegen. Ik vond het zoiets als pijnstillers vragen tijdens een geboorte: ofwel doe je het op de natuurlijke manier, ofwel geven ze je medicijnen en dan bedrieg je jezelf en ben je geen echte vrouw. Maar toen ik een eind in de 40 was, was ik op bezoek bij een vriendin in Frankrijk, aan wie ik toevertrouwde dat ik door de menopauze veel moeite had met slapen. Zij nam me mee naar een apotheek – in Frankrijk heb je voor veel van die medicijnen geen voorschrift nodig – en kocht voor mij een oestrogeengel. Eerst zei ik nog: ‘Neen, ik wil het op de natuurlijke manier doen!’ Maar al snel merkte ik het verschil en terug in ­Denemarken ben ik meteen naar de dokter gegaan om de opties te bespreken.»

– Je praat zelden of nooit over je privéleven in interviews. Waarom?

KNUDSEN «Dat heb ik nooit gewild. Toen ik in het begin van mijn carrière interviews gaf, zei ik er tegen de journalist altijd meteen bij dat ik het niet over mijn privéleven wilde hebben. Ik herinner me één journalist die zei: ‘Wel, wij kunnen jou maken of kraken. Als jij ons niets geeft, dan zullen wij jou geen ­carrière gunnen.’ Ik dacht alleen maar hoe vreemd het was dat ik iets zou moeten geven om mijn job te kunnen doen. Wat dan? Een nier? Mijn eerstgeborene? Al mijn geheimen? Zo werkt het gewoon niet. Als ik niet goed zou zijn in wat ik doe, zou ik geen rollen meer aangeboden krijgen. Al de rest is onzin.

»Dat is ook de reden waarom ik geregeld een pauze inlas tussen de opdrachten door. Ik heb er nood aan om anoniem te blijven, om uit de hoofden van mensen te verdwijnen en op straat te kunnen wandelen zonder herkend te worden. ­Daarom hou ik ook altijd de boot af als journalisten me willen interviewen over iets anders dan over een serie. Ik nodig de pers niet uit bij me thuis, ik heb nog nooit een partner meegenomen naar een ­première, ik hou mijn mening over de politiek voor mezelf… (glimlacht) Dat is geen oordeel tegenover acteurs die dat wel doen, maar we moeten ook respect hebben voor mensen die liever zwijgen.»

Piepkleine bikini

– Dankzij ‘Borgen’ kon je een internationale ­carrière opbouwen: je had een belangrijke rol in ‘Westworld’ en speelde samen met Tom Hanks in ‘A Hologram for the King’, met wie je op de eerste dag een gewaagde seksscène moest opnemen.

KNUDSEN «Ik ben nog nooit in mijn leven zo starstruck geweest als bij hem. Hij is zo’n grote ster, en toch zo vriendelijk. We hebben elkaar kort gesproken en daarna hadden we die scène waarin ik hem half moest aanranden. (grijnst) Het was een erg bizarre dag.»

– Heeft de #MeToo-beweging je doen nadenken over wat je vroeger in je carrière allemaal hebt aanvaard van mannen?

KNUDSEN «Nee, want de mensen die mijn grenzen hebben overschreden, waren meestal vrouwen. Vrouwelijke regisseurs in Denemarken, ­Engeland en Frankrijk hebben misbruik gemaakt van een soort valse verstandhouding onder vrouwen om me dingen te laten doen waar ik me niet goed bij voelde. Alleen vrouwelijke regisseurs hebben me ooit gevraagd om uit de kleren te gaan, erop aangedrongen zelfs. Ik moest ooit een zwemscène opnemen en ik gaf aan dat ik me wilde bedekken. Toen kreeg ik een piepkleine bikini. En ik zei: ‘Nee, ik wil een zwempak.’ Waarop de regisseur, een vrouw, verontwaardigd reageerde: ‘Komaan, doe niet zo flauw!’ Dat zou een man nooit durven.»

– Heb je uiteindelijk geweigerd?

KNUDSEN «Ja, maar dat was heel moeilijk. En ze waren kwaad. In een andere film kreeg ik te horen dat ik in bad moest zitten. Ik vroeg wat ik zou dragen en de regisseur weigerde me dat te vertellen, omdat ze ervan uitging dat ik op het moment zelf wel naakt zou willen acteren. Dus ben ik in dat bad gaan zitten met al mijn kleren aan. Ik zei: ‘Wat gaan jullie eraan doen? Past het niet bij het verhaal?’»

– Is het geen positieve evolutie dat er nu meer ‘echte’, volwassen lichamen naakt worden getoond?

KNUDSEN «Misschien, maar ik mis toch romantische films met volwassen personages. (Zucht diep) Een film waarin een vrouw van mijn leeftijd de hoofdrol speelt, gaat altijd over ‘jezelf terugvinden’, over omgaan met ouder worden. ‘O, kijk eens hoe bevrijdend het is dat ze elke dinsdagavond kan gaan tangoën!’ Maar dat is toch droevig? Waarom zijn er niet meer sexy, gepassioneerde liefdesverhalen rond mensen die in de 50 of de 60 zijn?»

– Je ziet er in het echt een stuk jonger uit dan in ‘­Borgen’, waar de camera zonder mededogen elke rimpel laat zien.

KNUDSEN «Hollywoodsterren gebruiken het licht om er jonger uit te zien op het scherm, maar dat is een truc die ik nooit heb geleerd. Ik denk ook dat de spieren in mijn gezicht anders bewegen wanneer ik mezelf ben. Als ik Birgitte speel, sijpelen alle zorgen en de verantwoordelijkheid door in mijn gezicht; het wordt harder en strenger.»

– Denemarken was het eerste land in de Europese Unie dat alle coronamaatregelen liet varen, en het vierde seizoen speelt zich af in een wereld na de pandemie. Hoe heb jij corona en de lockdowns beleefd?

KNUDSEN«Toen de eerste lockdown begon, kwam ik net uit één van die pauzes waarover ik het net had. Ik had zes maanden rondgereisd, gerust en opnieuw een evenwicht in mijn leven gezocht. Ik kon er dus tegen (lacht). Ik zat ook in Kopenhagen, waar je gelukkig nog altijd naar buiten kon. Je kon elkaar ontmoeten in het park, zolang je maar genoeg ruimte liet. Het moeilijkste was om mijn moeder uit de buurt te houden: ze wilde de hele tijd op bezoek komen (lacht).»

– Denk je dat Birgitte ­Nyborg het goed had gedaan als premier van Denemarken tijdens de coronacrisis? Het valt op dat vrouwelijke leiders, ­zoals de Deense ­Mette ­Frederiksen of Jacinda ­Ardern in Nieuw-­Zeeland, hun land beter door de storm hebben geloodst dan veel mannelijke tegenhangers.

KNUDSEN «Ik denk niet in termen van mannen versus vrouwen. Misschien, en ik zeg dit met veel terughoudendheid, zullen mensen een boodschap van solidariteit en bescherming van de zwakkeren sneller geloven als ze een van vrouw komt? Maar ik geloof dat het niet komt doordat ze mannen zijn, maar gewoon doordat ze niet geschikt zijn als leider.»

– De politiek is fel veranderd sinds ‘Borgen’ op tv kwam: Birgitte Nyborg geloofde in haar idealen, probeerde complexe zaken begrijpelijk te maken voor het grote publiek en ging op zoek naar compromissen. Nu zien we overal populisten, en de ene is al grofgebekter dan de andere.

KNUDSEN «‘Borgen’ was altijd al zachter en idealistischer dan de werkelijkheid. Ik heb dat gemerkt toen ik in het Verenigd Koninkrijk interviews gaf en ze daar versteld stonden van het totale gebrek aan cynisme in de reeks. Zelfs voor het Deense publiek was het veel mooier dan wat ze in de journaals te zien kregen. Maar het klopt dat de politieke wereld harder en wreder is geworden. Volgens mij is ‘Borgen’ gemaakt in een periode toen een klein beetje onschuld nog toegelaten was: dat hebben we sindsdien verloren.»

– In zo’n explosief klimaat lijkt een reeks als ‘Borgen’ meer dan ooit nodig. Komt er nog een vervolg? Netflix heeft diepe zakken.

KNUDSEN «Nee, ik denk het niet. ‘Borgen’ heeft volgens mij het einde bereikt. Nu is Birgitte écht klaar (lacht).»

© The Sunday Times. Vertaling en bewerking: Stefaan Werbrouck

‘Borgen – Power & Glory’
Nu te zien op Netflix

BEKIJK DE TRAILER