Humo sprak met de 'slachtoffers' van Luc Versteylen

'Ik schreef aan Versteylen dat het toch erg was dat hij nooit iets lichamelijks kon beleven, als priester. Hij schreef me terug dat hij dat niet erg vond: hij beleefde dat in zijn fantasie. Een kwartier later stonden we samen aan het muurtje en stak hij zijn hand in mijn broek.' In al die jaren als bezieler van de brouwerij van Viersel heeft hij mee de grenzen van de lichamelijkheid in Vlaanderen verlegd, maar zeker nooit overschreden. Dat schreef Luc Versteylen (83) toen hij vorige week ontslag nam als bestuurder van de vzw Leven in de Brouwerij.

Klopt niet, zeggen twee getuigen die als tiener seksuele contacten hadden met hem tegen Humo: 'Luc heeft wél grenzen overschreden. Hij had een groot moreel gezag in de brouwerij van Viersel: jongeren keken naar hem op. Dan moet je afstand houden.'

Uit de getuigenissen blijkt dat Versteylen minstens 'een tiental' seksueel getinte contacten had met tieners die op het moment van de feiten tussen vijftien en achttien jaar waren.

'Ik wilde hem dat gunnen'

Het verhaal van zijn korte 'feest' (Versteylen-speak voor intieme lichamelijke contacten) met Luc Versteylen laat zich in een paar zinnen vertellen, zegt Getuige 1. In de brouwerij was het de gewoonte dat de gasten 's avonds in groep naar het zogenaamde bakhuis trokken om daar in stilte met elkaar te communiceren via papiertjes. Versteylen had dat ingevoerd omdat hij dacht dat het makkelijker was om gevoelens en lichamelijke verlangens met elkaar te delen via briefjes dan in een echt gesprek.

Die avond schreef Getuige 1 naar Luc: dat hij Luc een beetje beklaagde, omdat die in de brouwerij wel veel jongeren hielp om hun lichamelijkheid te ontdekken en te 'beleven', maar dat hij zélf nooit iets kon beleven. Niet zo erg, antwoordde Versteylen: hij beleefde dat 'in zijn fantasie'. Toch, schreef Getuige 1 terug, 'zou ik het je van harte gunnen om dat ook eens te beleven'.

Getuige 1 «Luc heeft toen geantwoord welke dingen hij graag eens wilde doen. En hij zei erbij: 'Als ik nog 16 was, zou ik dat graag eens met jou beleefd hebben.' Luc was toen een jaar of 65, ik 15 of 16.

»Een kwartier later stonden we samen aan het muurtje, met ons tweeën. En stak hij zijn hand in mijn broek. Toen hij na een paar minuten zag dat het niet echt iets voor mij was, is hij gestopt. Pas op: hij heeft me nooit geforceerd, of geweld gebruikt. Dat is belangrijk om te weten.

»We hebben er later nooit nog een woord over gerept. Ik voelde me ook niet misbruikt op dat moment: ik zag hem graag genoeg om hem dat te gunnen. Ik dacht ook dat ik de enige was die dat ooit met hem had gedaan. Tot een paar maanden geleden die brieven kwamen.»

Feest van de hand

Getuige 2 was 16 of 17 jaar op het moment van zijn contact met Versteylen, en heeft weet van 'een tiental tienerjongens en -meisjes' die seksuele contacten hebben gehad met Versteylen in de periode tussen 1985 en 1995.

Hij weet dat omdat hij op de brouwerij 'meerdere feesten' heeft meegemaakt. 'Feesten' is een Versteylen-eufemisme voor intieme lichamelijke contacten: er waren onder meer feesten van het oog (naar elkaar kijken) en van de hand (elkaar aanraken en/of masturberen). In zijn wisselende contacten kwam Getuige 2 er soms achter dat sommige jongens en meisjes - net als hijzelf - voordien al 'gefeest' hadden met Luc Versteylen zelf.

Getuige 2 «Hij heeft nooit iemand geforceerd of geweld gebruikt. Er is geen sprake van 'gedwongen masturbatie', of verkrachting, of zo. Dat wil ik benadrukken: hij had al die jongens en meisjes in het bakhuis geschreven dat hij met hen iets wilde beleven, en wat dat zo ongeveer zou zijn. Hij heeft niemand overrompeld, of verrast, of geforceerd. Ik wil ook dat je duidelijk schrijft dat ik me géén slachtoffer voel van Luc. Ik voelde me vereerd, het paste in een vriendschap die ik met hem had. Het was iets dat ik hem wilde gunnen.

»In mijn geval zijn we een keer samen in bad geweest, hebben we elkaar gewassen. En ja, als je elkaar wast, dan krijg je een erectie, hè. Enfin, ik had een erectie, hij een halve: hij was ook al een jaar of 65. Voor mij was dat een mooie ervaring. Ik had al wel eens een badervaring gehad met een meisje, maar met Luc was toch speciaal. Al moet ik zeggen dat het me tijdens het tongzoenen toch opviel dat ik liever meisjeslippen voelde dan een bebaarde man - ik had daar niet zo'n behoefte aan.»

Hoewel hij zich niet getraumatiseerd voelt door de ervaring, vindt hij nu - na al die jaren - toch dat Luc Versteylen destijds een aantal fundamentele grenzen niet heeft gerespecteerd.

Getuige 2 «Toen duidelijk werd dat ik níét een uitverkorene was, dat hij dat met nog meer mensen had beleefd, voelde ik me toch niet zo correct behandeld. En: er was op dat moment toch een belangrijk verschil in verhouding. Ik wil niet over misbruik spreken, want dat was het voor mij niet. Maar hij was wel een gezagsfiguur, een leraarsfiguur: dan mag je geen relatie aanknopen met een leerling. Dan moet je afstand houden. Ik vind dat Luc een deontologische code heeft overtreden.»

Getuige 2 heeft over zijn ervaringen gepraat met andere mensen die hij nog kent van destijds. De reacties achteraf zijn heel verschillend, zegt hij.

Getuige 2 «Er was één meisje bij dat ook met hem in bad was geweest. Ze zei me: ja, er wás een groot leeftijdsverschil, maar dat was net mijn fantasie. Om iets te beleven met een veel oudere man. Een ander meisje, met wie hij iets gehad heeft toen ze een jaar of achttien was, heeft me gezegd: dat had niet mogen gebeuren.»

Het volledige verhaal leest u in Humo 3672/03 op dinsdag 18 januari.