Humo sprak met Kamagurka & Luc Tuymans

Enkele dagen voor de opening van ‘Kamarama’, de tentoonstelling die Kamagurka in opdracht van de stad Brugge heeft ingericht bevind ik me in situ. In de Garemijnzaal hangt kunst waarbij je je levendig kunt voorstellen dat ze in één punt samenloopt en daar begint te broeien: Kamagurka is er het resultaat van.

HUMO Hoe ervaren jullie deze tijd?

Kamagurka «Ik vraag me de jongste tijd vooral af hoe de toekomst er nú uitziet. Hoe ze eruitzag toen ik kind was, weet ik nog wel: als de wereld van de Jetsons, de tegenhangers van de Flintstones in het ruimtetijdperk. De toekomst was: één pil tegen alle ziektes – ik had er dus een zeer opgewekte, hoopvolle kijk op.

»Nu neigt de toekomst volgens mij vooral naar extremiteiten. Die Breivik kun je wel als een krankzinnige afdoen, maar ondertussen heeft die gek wel eigenmachtig beslist dat het voor zevenenzeventig mensen tijd was om te sterven.

»En hij wist dat hij, door die slachting aan te richten, ook nog de aandacht op zijn verwerpelijke theorieën zou kunnen vestigen. Zo’n figuur is volgens mij typerend voor wat we nu de toekomst noemen.»

Luc Tuymans «Ik heb de toekomst nooit rooskleurig ingezien. Ik ben pessimistisch ingesteld, waardoor ik natuurlijk ook minder makkelijk ontgoocheld word. Maar inderdaad: de wereld wordt extremistischer.

»Los van die doemgedachte vind ik deze tijd ook interessante periode. We zien machtsverschuivingen op wereldschaal: voor twee kunstprojecten heb ik gedurende vijf jaar met China samengewerkt, en ik heb toen al ten overvloede gemerkt dat de economische suprematie van de Chinezen al een feit was. Dat is een grote kentering, die volgens mij niet per se negatief hoeft te zijn.»

HUMO Maken we in het Westen niet de eerste stuiptrekkingen van het neoliberalisme mee?

Tuymans «Dat geloof ik niet, maar ik denk wel dat er de banken wereldwijd een verregaande regularisatie en internationale controle te wachten staat. En dat de States toe zijn aan een sociale zekerheid naar Europees model, staat volgens mij ook vast: anders worden ze onherroepelijk een derdewereldland – bepaalde staten vertonen daar al trekjes van.

»Voor de rest is gecultiveerde middelmatigheid de grote fout van deze samenleving: kijk maar naar de opmars van N-VA, bij uitstek de partij van de mediocriteit. Zelfs de intelligentsia is erin getuind. Die partij houdt ons voor niet meer uit de band te springen.

»Ze heeft succes bij de nieuwe generatie, die chatten boven echt contact verkiest: een generatie vol remmingen, die naar mijn gevoel onwaarschijnlijk conformistisch is. Die generatie heeft dus de toekomst in handen.

»Noem mij één Belgisch politicus die nog van betekenis is. Politici van enig formaat hebben de nationale politiek achter zich gelaten: Guy Verhofstadt, Herman Van Rompuy – zijn partij is de mijne niet, maar hij is een door de wol geverfd staatsman. Zelfs Dehaene was tot op zekere hoogte beter dan het zootje dat nu aan de macht is.

»Mijn generatie is nauwelijks vertegenwoordigd in de politiek. Ik ben weleens gevraagd om op een lijst te gaan staan, maar als je niet de klok rond aan politiek kunt doen, moet je er niet aan beginnen. En ik kan overigens maar één ding zijn: beeldend kunstenaar.»

Kamagurka «Goede kunst is bijna altijd politiek, want ze doet vragen rijzen. Of ze motiveert mensen om het leven en de wereld vanuit een andere gezichtshoek te bekijken. Maar goede kunst is volgens mij allesbehalve ideologisch. Vooral wars van ideologie, zelfs.»