Humo sprak met premier Charles Michel: 'Mijn regering maakt niet meer ruzie dan de 10 vorige'

Er is de jongste Belgische premier ooit maar weinig bespaard gebleven sinds zijn regering op 11 oktober 2014 werd beëdigd, maar toch weigert Charles Michel zich neer te leggen bij de rol van de geslagen hond, laat staan die van kapitein op een zwalpend schip.

Zulks merken we bij aanvang van het interview in de Wetstraat 16, één hoog en vijf maanden nadat de regering-Michel I aan het bewind kwam. Buiten zwelt het vakbondsprotest weer luid aan, nadat de regering het akkoord van de Groep van Tien – de vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers – over de brugpensioenen heeft bijgespijkerd, lichtjes ongezien in ons land. En toch is de kans niet onbestaande dat Michel I de kaap van 155 dagen gerond heeft wanneer u dit interview leest. Een volstrekt arbitrair getal, 155, dat niettemin inspireerde tot volgende multiple-choiceopeningsvraag, die toch vrije baan creëert voor een open antwoord.

HUMO Ja of nee: heeft het premierschap tot nu toe gebracht wat u ervan verwacht had?

Michel (glimlacht) «Het is precies geworden wat ik ervan verwacht had. Dus: ja. Ik wist dat het boeiend zou worden, maar ik wist ook dat het niet gemakkelijk zou zijn. Om de volgende reden: deze coalitie is een unieke opportuniteit, we krijgen de kans om het ánders te doen, een breuk met het verleden te maken. Ik wist op voorhand dat dat tot discussies zou leiden. Maar eerlijk: als ik omkijk, stel ik vast dat we op korte termijn veel hebben gedaan.»

HUMO Veel aangekondigd, of veel gerealiseerd? Daar bestaat enige verwarring over.

Michel (wuift) «Logisch: men focust op de delicate punten en laat de positieve elementen onbelicht. Het was niet evident om deze coalitie op de been te brengen, om ideologische redenen. Vijf maanden geleden bestond de vrees over de sociale dialoog, bijvoorbeeld. Wat stel ik nu vast? Dat de Groep van Tien nog nooit zo goed heeft gewerkt. In december en februari waren er al de akkoorden over de loonmassa, de eindeloopbaanregeling en de laagste uitkeringen. Nu zijn we bij een nog delicater dossier beland: de beschikbaarheid van de bruggepensioneerden. Er is enige discussie aan te pas gekomen, maar we hebben wel een beslissing genomen.»

HUMO U hebt de beslissing van de Groep van Tien overruled, wat niet de gewoonte is.

Michel «Mijn regering heeft vanaf het prille begin veel politieke wil getoond om een structurele sociaal-economische hervorming door te voeren, bínnen de logica van het sociaal overleg. Wij willen luisteren, maar dat betekent níét dat de regering alle beslissingsrecht uit handen geeft. Wij hebben een parlementaire meerderheid: dat verschaft ons toch enige legitimiteit?»

HUMO De decennialange traditie wil dat de regering een deel van de besluitvorming uit handen geeft. Alleen als de sociale partners er niet uit komen, treedt de regering in de arena. Zo gaat het toch sinds jaar en dag?

Michel «Ik ga daar niet mee akkoord. Ook in het verleden was er... onderhandelingsmarge. De beslissingen van de Groep van Tien hebben budgettaire gevolgen, en die moet de regering dragen. We moeten eerlijk zijn: als het over brugpensioen gaat, zijn de werkgevers en de vakbonden objectieve bondgenoten. Een tripartite-overleg mag niet betekenen dat twee partijen een akkoord sluiten en een derde partij met de rekening wordt opgezadeld.»

HUMO Ik dring even aan voor de duidelijkheid: de traditie wil het anders. Als de sociale partners een akkoord vinden, loodst de regering dat akkoord door het parlement.

Michel «Tradities mogen dan zeer belangrijk zijn, we zijn in een moeilijke situatie aanbeland, waarin tradities niet volstaan om oplossingen te vinden. We moeten innovatief en creatief zijn. We moeten durven.»

HUMO In de jaren 70 heeft de Nationale Arbeidsraad – met daarin vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers – eens een cao onderhandeld die volgens de regering niet door de beugel kon: ‘Niet conform de wet.’ Waarop de sociale partners: ‘Pas dan de wet aan.’ Wat ook geschiedde. Het is bekend dat de N-VA het middenveld niet al te genegen is. Bent u ook te porren voor het plan van N-VA-fractieleider Hendrik Vuye? Hij vindt dat de regering vanaf het begin mee aan tafel moet.

Michel «Maar de regering is nu ook al betrokken. Bij eerdere gesprekken van de Groep van Tien hield de regering informeel parallel contact met de onderhandelaars. Dat heeft gewerkt. Nu is het moeilijker gegaan. Daar kunnen we lessen uit trekken voor de toekomst: we zijn misschien niet altijd duidelijk geweest. We hadden duidelijker moeten zeggen wat de discussieruimte voor de sociale partners was: voor ons ging het prioritair over het verleden, de mensen die al met brugpensioen waren. En we hadden ook duidelijker moeten zeggen dat de regering niet blindelings élk akkoord zal slikken. (Schokschoudert) Maar goed: er is geen drama, geen tragedie. Iedereen neemt zijn verantwoordelijkheid: de partners, en wij ook. Wij hebben een deel van het akkoord overgenomen en de puntjes op de i gezet. Want laat daar geen twijfel over bestaan: wij geven niemand een mandaat om ons regeerakkoord te herschrijven.»

HUMO Bruggepensioneerden die ouder zijn dan 55, zullen vanaf nu niet meer actief of passief, maar ‘aangepast beschikbaar’ moeten zijn voor de arbeidsmarkt. Noem me achterdochtig, maar ik vermoed hier enige semantiek.

Michel «Het is nochtans geen semantisch spelletje. Vandaag hebben de actieve en passieve beschikbaarheid vooral administratieve gevolgen: dat gaat over het aantal cv’s dat je moet versturen om te bewijzen dat je echt naar werk zoekt. Onze nieuwe redenering is constructiever: voor oudere bruggepensioneerden weegt de ervaring zwaarder dan het diploma. We zullen ze specifiek begeleiden om ze een kans op een nieuwe job te bieden. En nu komen we tot de kern van de zaak: een sociaal-economisch beleid dat mensen kansen biedt. Jobcreatie is de enige waarborg voor het duurzaam vrijwaren van onze sociale bescherming. Daarom hebben wij de lasten op arbeid verlaagd – een klassieke zwakke plek – en werk gemaakt van een flexibelere arbeidsmarkt. En we maken ook werk van sociale hervormingen: we kunnen niet om de demografische realiteit heen. De vergrijzing veroorzaakt hogere kosten voor de sociale zekerheid. Als we vandaag niet de juiste beslissingen nemen, schuiven we de factuur door naar de komende generaties.»

Cakewalkcoalitie

HUMO Wie juiste beslissingen wil nemen, luidt een volkswijsheid, wendt alle neuzen het best in dezelfde richting. Dat is nu niet het geval binnen uw regering.

Michel «We hebben belangrijke beslissingen genomen en de begroting is onder controle. De OESO en het IMF moedigen ons aan.»

HUMO Uw lezing van de feiten is betrekkelijk optimistisch. De discussie over de vermogensbelasting. De mantelzorgers. De mail van Kris Peeters over de para’s. De brugpensioenen. Het was a bumpy ride, tot nog toe.

undefined

'De verheven stem is niet mijn manier om autoriteit uit te oefenen, en ook niet de beste manier om het schip op koers te houden'

Michel «De OESO en het IMF bevestigen onze strategie als de enige mogelijke.»

HUMO Op 20 oktober hebt u uw ministers voor de eerste keer tot de orde geroepen – uw regering was negen dagen eerder aangetreden. Een maand later nog eens. En nog eens een maand later opnieuw.

Michel «We moeten een onderscheid maken tussen de beslissingen en de communicatie. Want dat is het: perceptie, positionering. Maar dat neemt niet weg dat ik herhaal wat ik al gezegd heb: we moeten meer cohesie uitstralen.»

HUMO Het gaat toch over meer dan alleen communicatie? Eric Van Rompuy – nochtans niet de meest linkse van de hoop – noteerde op zijn blog dat zijn partij een specifieke rol speelt in de regering: ‘Wij waken over de rechtvaardigheid.’ Als één van de coalitiepartners zich geroepen voelt om dat te expliciteren, hebt u toch een probleem?

Michel «We leven in een democratie: deze regering is geen fusie, maar een coalitie van partijen, met elk hun eigen identiteit en eigen gevoeligheden. Dat is logisch. Het belangrijkste is dat er een regeerakkoord is, en de politieke wil om dat regeerakkoord loyaal uit te voeren.»

HUMO Als de regering beslist om para’s op straat te sturen, vraagt vicepremier Kris Peeters zijn militanten om te protesteren tegen die beslissing: wat verstaat u onder loyaal?

Michel «Ik betwist niet dat de laatste weken, misschien maanden, moeilijk waren. Maar dat is logisch: deze constellatie is ongezien in België. De actoren – zowel partijen als persoonlijkheden – hebben tijd nodig om hun nieuwe positie te zoeken en te vinden. Mijn regering maakt niet meer ruzie dan de tien – wat zeg ik: vijftien – vorige. Ik herinner me de debatten over de lonen van de topmanagers in de vorige regering. Ik herinner me debatten onder Verhofstadt, Leterme en Herman Van Rompuy. Ik ben jong, maar ik ken de geschiedenis van mijn land. En nogmaals: deze constellatie is ongezien.»

HUMO Maar wel de wensdroom van de meeste partijen aan boord: dan zou men net meer korpsgeest verwachten.

Michel «Ik zal het beeldend uitdrukken: deze coalitie heeft tijd nodig om te roderen. Iedereen moet de kans krijgen om zijn nieuwe rol te vinden en in te vullen. Maar laat het duidelijk zijn: de rodage mag geen maanden meer duren.»

HUMO U en uw partij zitten geprangd tussen de ruziënde CD&V en N-VA. Nochtans hadden de meesten vooraf de MR aangestipt als de zwakke schakel van deze regering.

Michel (fijntjes) «Ik ken de partij nogal goed – ik ben voorzitter geweest – en heb altijd geweten dat de MR een sterke partner zou blijken: het regeerakkoord is voor een groot deel conform ons programma. De basisredenering van de MR – dat het idioot is om te beweren dat economische ontwikkeling en solidariteit onverenigbaar zijn – is ook de basisredenering van deze regering.»

HUMO Toen u vorige zomer een regering op de been probeerde te brengen, was de PS er als de kippen bij om uw gezelschap te framen als een kamikazecoalitie. U hebt die perceptie met enige pr-inspanningen richting het positievere ‘Zweedse coalitie’ kunnen doen kantelen. Maar droeg die term kamikazecoalitie toch geen kiem van waarheid in zich?

Michel «Ik ben een tevreden man, want vandaag spreekt níémand nog over een kamikazecoalitie. Wij hebben bewezen dat die framing niet klopte. Die tijd ligt achter ons.»

HUMO Bent u bekend met het fenomeen cakewalk?

Michel «Cakewalk? Nee.»

HUMO Een kermisattractie: in ruil voor een paar euro mag de foorganger zich over een hindernissenparcours wagen, door draaiende tonnen en over bewegende trappen, met de nodige slapstick tot gevolg. Misschien omschrijft dat beeld het gestuntel van de voorbije maanden treffender dan ‘kamikazecoalitie’.

Michel (haalt de schouders op) «Had ik deze kleine polemieken liever niet gehad? Uiteraard. Maar we moeten het niet opblazen. Als ik zou voelen dat het de spuigaten uitloopt en de werking van de regering écht in het gedrang komt, dan zou ik anders reageren dan ik tot nog toe heb gedaan. Ik heb nog nooit gedacht dat de perceptie en de verklaringen in de pers een gevaar waren voor de stabiliteit van mijn regering. Ik kan heel goed relativeren – dat is mijn temperament.»

HUMO Te veel, misschien?

Michel «Nee, dat denk ik niet. Als ik de laatste weken de teugels niet strak had aangespannen, dan zou de stabiliteit van de regering pas écht in het gevaar gekomen zijn.»

undefined

'Ik ben dan wel rationeel en bedachtzaam, maar wanneer het erop spant, durf ik te springen'

HUMO U hebt achter de schermen wél op tafel geklopt?

Michel «Ik geef geen commentaar op wat ik achter de schermen doe. Ik ben niet het type dat op televisie ronkende verklaringen gaat afleggen.»

HUMO U had toch sneller maar vooral luider de stem kunnen verheffen?

Michel «Ik ben niet koleriek: de stem verheffen is niet mijn manier om autoriteit uit te oefenen, en ook niet de beste manier om het schip op koers te houden. Ik probeer – langzaam, maar zeker – vertrouwen te creëren, en vanuit dat vertrouwen probeer ik oplossingen voor reële problemen te vinden. Neem de discussie over de mantelzorgers: na twee dagen discussie in de pers heb ik een werkgroep bijeengeroepen, en die was er na 24 uur uit. Brugpensioen: opgelost. Bankentaks: opgelost.»

HUMO Wat beschouwt u zelf als uw belangrijkste realisaties tot dusver?

Michel «Ten eerste: de verhoging van de forfaitaire beroepskosten. 97 procent van de loontrekkenden heeft het effect van die maatregel in januari al kunnen aflezen van zijn loonbrief. Twee: de verbetering van de competitiviteit. We hebben de patronale bijdragen verlaagd, dat is ons signaal naar de ondernemers: ‘We hebben uw bezorgdheden gehoord.’»

HUMO Het effect van die eerste maatregel wordt meer dan tenietgedaan door uw felomstreden indexsprong. Zelfs uw buurman Johan Van Overtveldt – de minister van Financiën resideert in de Wetstraat 14 – heeft al laten verstaan: ‘Wij hebben nooit gezegd dat er géén koopkrachtverlies zou zijn.’

Michel (geïrriteerd) «Mag ik iets zeggen? Ik zit al ruim vijftien jaar in de politiek. Al die tijd hoor ik zeggen: we moeten iets doen aan de loonhandicap. Wel: wij zijn de eersten die er effectief iets aan doen.»

HUMO De Centrale Raad voor het Bedrijfsleven zegt dat de regering-Di Rupo de loonkloof van 4 naar 2,9 procent gebracht heeft.

Michel «De kloof blijft. En de verkleining van de loonkloof is het resultaat van positieve maatregelen die hier genomen zijn, maar ook van negatieve maatregelen van de buurlanden.»

HUMO Wat telt voor de concurrentiepositie, is toch precies het relatieve saldo, het verschil met de buurlanden?

Michel «Ja, natuurlijk. Maar geef ons twee, drie jaar en de loonkloof zal gedicht zijn.

»Als u me toestaat, wil ik nog iets over de ondernemers zeggen: het is idioot om een oppositie te creëren tussen de ondernemers en de mensen die willen werken, zoals sommige partijen al decennialang doen. Ik geef een voorbeeld: als élke kmo in ons land één job zou creëren, dan is het werkloosheidsprobleem in ons land opgelost. Als onze ondernemingen hun marktaandeel kunnen uitbouwen, groeien en jobs creëren, dan wint iedereen. Wie werkt, behoudt zijn job, en wie niet werkt, maakt kans op een job. De traditionele linkse retoriek over de permanente revolutie: dat zijn oude recepten, redeneringen van de vorige eeuw.»

HUMO Wel ironisch dat de werkgevers – voor wie uw regering zuurstof wil scheppen – in de Groep van Tien met de vakbonden een akkoord sluiten dat de facto uw regeerakkoord inbindt.

Michel «Ik zei het al: in dezen zijn de werkgevers en vakbonden objectieve bondgenoten. Het is makkelijker om hierover een akkoord te vinden dan over de loonmarge.»

HUMO Maar erkent u de ironie? Uw regering wil de ondernemer wind onder de vleugels geven, maar wordt vervolgens zelf in de vleugels geknipt door die werkgeversorganisaties.

Michel «U bent verkeerd: mijn regering is er niet voor de ondernemers. Wij komen op voor de belangen van de burgers. Hun jobs. Hun sociale zekerheid.»

HUMO Jobcreatie: het is de spil van uw beleid. Intussen is een warrige discussie ontstaan over het aantal jobs dat uw beleid zal opleveren.

Michel «We moeten duidelijk en transparant zijn. De Nationale Bank denkt dat de economische groei goed kan zijn voor 157.000 jobs. Dan is de vraag: hoeveel bijkomende jobs kun je met beleid creëren? Daar spreken de studies elkaar tegen.»

HUMO De Nationale Bank en uw regering houden vol: 59.000. Het planbureau landt op 16.400 en zegt dat uw beleid ook jobs kost.

Michel «Men moet ook rekening houden met het aantal jobs dat zou verdwijnen zónder onze maatregelen. Elke studie heeft andere uitgangspunten. Die van het Planbureau brengt niet alle regeringsmaatregelen in rekening.»

Bromance

HUMO Uw regering mag soms chaotisch lijken, uw populariteit kent in Vlaanderen geen grenzen. Volgens een IPSOS-enquête van begin dit jaar bent u er de populairste van de klas, op Maggie De Block en Kris Peeters na. U doet het zelfs beter dan Bart De Wever.

Michel «Het zal u niet verbazen dat ik ook peilingen relativeer (lacht). Maar om heel eerlijk te zijn was ik wel wat verbaasd, in positieve zin. Hoewel ik in Vlaanderen al had gevoeld dat de reacties positief zijn. Dat is een aanmoediging: het sterkte me in de overtuiging dat ook de Vlaamse kiezer mij een mandaat geeft.»?

undefined

'Bart De Wever is iemand met wie ik plezier kan beleven tijdens het samen zoeken naar oplossingen, maar we hebben zelden contact'

HUMO Dat u zo voortreffelijk Nederlands spreekt, is vast niet vreemd aan die populariteit. Het resultaat van een Vlaams lief, las ik. Maar u hebt ook zes maanden in Amsterdam gestudeerd.

Michel «Ja, dat klopt. Tijdens mijn laatste jaar rechten. Een uitzonderlijke ervaring: het was de eerste keer dat ik de kans kreeg om in het buitenland te gaan leven en buiten mijn vertrouwde omgeving te treden.»

HUMO Het calvinistische Nederland is geen evidente keuze voor iemand uit Waals-Brabant.

Michel «Het was mijn eerste keuze: we moesten drie bestemmingen selecteren, en Amsterdam stond bovenaan.»

HUMO Toen u op visite ging bij de Nederlandse minister-president Mark Rutte, zei u dat u precies door die Amsterdamse periode goed met elkaar kon opschieten.

Michel «Het persoonlijke parcours dat mensen afleggen speelt, los van de functies en de politieke achtergrond, natuurlijk een rol. Dat ik in Amsterdam gestudeerd heb, creëert spontaan een band. Maar we zijn natuurlijk ook gewoon twee liberalen en zelfs bijna generatiegenoten. We staan voor dezelfde uitdagingen en problemen – dat helpt ook als je elkaar moet vinden (lacht). Mijn tijd in Amsterdam was ook interessant voor mijn persoonlijke ontwikkeling, omdat Nederland op veel vlakken een andere cultuur heeft. De relaties met de professoren, bijvoorbeeld, zijn anders: Nederlanders zijn spontaan en uitgesproken.»

HUMO Precies: ik associeer Amsterdam met uitbundige Hollandse branie, terwijl u eerder gereserveerd en ingetogen schijnt.

Michel «Ik ben niet extravert, dat klopt. Ik ben iemand die eerst nadenkt en dan pas een beslissing neemt. Maar Amsterdam was een eyeopener, dat heeft zeker een invloed op mij gehad.»

HUMO Amsterdam is ook bekend voor een aantal eigenaardige gastronomische gewoonten. Hebt u zich tegoed gedaan aan kroketten en karnemelk?

Michel «Ik moet zeggen: op culinair vlak zoekt men beter zijn toevlucht in België.»

HUMO Cannabis: nog zo’n lokale specialiteit.

Michel «Juist (lacht).»

HUMO Wat we overigens niet mogen vergeten: u was al politicus toen u in Amsterdam vertoefde.

Michel «Bôf, ik was provincieraadslid. Eén vergadering per maand, dat is niet te vergelijken met een functie als parlementslid of schepen.»

HUMO Drie jaar later werd u minister van Binnenlandse Aangelegenheden in de Waalse regering. De jongste ooit in België: 24 jaar. Nooit spijt gehad van die vroege intrede in de politieke arena?

Michel «Nee, ook al was het een risico. Dat wist ik toen voorzitter Daniel Ducarme me vroeg, maar toch heb ik niet geaarzeld. Het was een unieke kans op een unieke ervaring.»

HUMO Bemerk de bijna perfecte parallel met vandaag. U werd premier, ook al hield dat grote risico’s in. Een geval van brandende ambitie?

Michel «Nee. Ik ben dan wel rationeel en bedachtzaam, maar – dat is vreemd, ook voor mijzelf – wanneer het erom spant, durf ik te springen. (Mijmert) Ik heb slechts van één ding spijt: dat ik niet langer gepleit heb. Het was mijn jongensdroom om advocaat te worden. Ik ben het drie jaar geweest, aan de balie van Brussel: ik deed sociale zaken en strafrecht.»

HUMO Was u een bevlogen strafpleiter?

Michel «Ik was een debutant, ik behandelde vooral pro-Deodossiers, maar ik deed dat heel graag. Ik ben gereserveerd, maar als ik en public het woord moet nemen, verdwijnen die reserves. Ik heb als jongeling ook toneelgespeeld, bijvoorbeeld. Ik heb twee kanten, net als iedereen.»

HUMO Politieke carrières duren – zeker in ons land – almaar korter. Denkt u daar weleens aan?

Michel «Ik weet dat je in de politiek nooit plannen op lange termijn mag maken. Zeker niet in de Belgische politiek (lacht).»

HUMO Vervelend, toch?

Michel «Nee. Als professionele stabiliteit belangrijk zou zijn voor mij, zou ik een andere keuze maken. Ik vind het gebrek aan routine en de constante verrassingen aangenaam, dat is mijn motor. Ik heb zoals iedereen natuurlijk wel vragen over de richting die mijn leven uitgaat: ik ben me ervan bewust dat mijn snelle start kan betekenen dat ik ooit een tweede carrière begin.»

HUMO Als toneelspeler?

Michel «Dat kan. Wie weet? Er zijn zoveel boeiende dingen in het leven. Maar nu ben ik monomaan met politiek bezig. Ik engageer mij niet voor 100 maar voor 1.000 procent. Ook al is het niet evident: het is moeilijk om een evenwicht te vinden tussen een job die zoveel vraagt en een privéleven dat rust en sereniteit biedt.»

HUMO Ook op dat vlak waren de voorbije maanden niet evident: in december verloor uw partner laat in haar zwangerschap jullie kindje.

Michel «Dat was een moeilijk moment. Het hele jaar was moeilijk geweest, met eerst voorzittersverkiezingen en in mei de parlementsverkiezingen. Daarop volgden moeilijke onderhandelingen, en nadien bakken snoeiharde kritiek van de oppositie. Mijn partner en ik hadden gehoopt dat we die moeilijke periode zouden kunnen afsluiten met goed nieuws. (Even stil) De bevalling was gepland voor 15 maart. Maar kijk, het is anders gelopen. En dat was zwaar, maar ik weet ook: veel families bevinden zich in die situatie. We moeten naar de toekomst kijken.»

HUMO Zelfs dat relativeert u?

Michel «Ja, je moet naar de toekomst blijven kijken.»

HUMO U hebt al een zoon uit een vorige relatie, met wie u naar verluidt computerspelletjes speelt. Een toppoliticus die zich onledig houdt met de Nintendo: het doet denken aan Frank Underwood uit ‘House of Cards’.

Michel (enthousiast) «‘House of Cards’! Tijdens de onderhandelingen heeft mijn partijgenote en goede vriendin Sybille de Coster me de dvd’s cadeau gedaan. Een uitstekende manier om ’s avonds laat de zinnen te verzetten en even aan iets anders te denken dan de problemen van overdag. Ik heb het eerste seizoen gezien en het begin van het tweede, maar tegen dan was ik premier en had ik geen tijd meer.»

HUMO Frank Underwood bekwaamt zich in gewelddadige shoot ’m ups. De scenaristen laten veel in het midden, maar het kleinste kind kan vermoeden dat Underwood al gamend zijn frustraties en innerlijk woede kanaliseert.

Michel (lacht) «Mijn zoon is 10: hij speelt rustige spelletjes, klassiekers à la ‘Super Mario Bros’ en ‘Zelda’. Sportspellen ook: zeer aangenaam.»

HUMO Naar het schijnt, schoppen gamers die goed zijn in strategische spellen het ver als manager.

Michel «O, maar ik heb geen talent, hoor (lacht).»

HUMO Zijn er voor de rest wel parallellen tussen uw leven en dat van Frank Underwood?

Michel (lacht) «Het is fictie. Frank Underwood is een karikatuur, maar ik herken de entourage, de kabinetschef, de relaties met de pers, de mechanismen in de politiek.»

HUMO Ook de berekening en het cynisme?

Michel «Cynisme is voor sommige mensen een manier om zichzelf te beschermen. Misschien wel om te relativeren, maar begrijp me niet verkeerd: ik zie veel cynici in de politiek – ook in de journalistiek, trouwens – maar ik denk dat ik zelf helemaal niet cynisch ben.»

HUMO Ik las bij een anonieme bron dat u te goed bent om een geslepen politicus te zijn. Bent u té goed?

Michel «Ik ben bijzonder loyaal, ik doe nooit iets achter de rug: als ik een probleem heb met iemand, probeer ik dat onder vier ogen uit te klaren. Deze, euh... kwaliteit schenkt mij een zekere geloofwaardigheid.»

HUMO Ik vis met vastomlijnd doel nog een andere passie van u op: met de motor rijden. Een Suzuki.

Michel «Dat doe ik het allerliefst. Zeker nu – het weer wordt beter – begint het te jeuken. De passie is er nog, maar helaas ontbreekt de tijd.»

HUMO Kris Peeters rijdt ook. Onder meer daarom ontwaarde Het Laatste Nieuws in januari een ontluikende bromance tussen u en hem.

Michel (savoureert het woord) «Een bromance? (Aarzelend) Brommer, misschien? Nee? Ah, brother, romance. Welja: de relatie met mijn vicepremiers is uitstekend, ook met Kris Peeters.»

HUMO En met Bart De Wever?

Michel «Ook met Bart De Wever, ja. (Snel) Ook al bellen we elkaar nooit. Ik kende hem niet, maar we hebben elkaar snel gevonden tijdens de onderhandelingen. Het is iemand met wie ik plezier kan beleven tijdens het samen zoeken naar oplossingen. Maar nogmaals: we hebben zelden contact.»

HUMO Geen contact, benadrukt u, ongevraagd en tot twee keer toe: vindt u het vervelend dat De Wever in interviews, standpunten en politieke cartoons genoemd en getekend wordt als de échte baas van deze regering?

Michel (wuift) «Als ik dat vervelend zou vinden, zou ik belang hechten aan perceptie, en dat zou idioot zijn.»

HUMO Nog een mooie Belgische traditie: de particratie, met als memorabel hoogtepunt de junta van de voorzitters, eind jaren 70. Wilfried Martens en André Cools zetten de lijnen uit, ook al waren ze zelf geen minister.

Michel «Ik was toen nog maar net geboren, en de situatie is nu helemaal anders. Ik ben zelf voorzitter geweest, ik begrijp dat een voorzitter moet waken over de eigenheid van de partij. Maar wees gerust: ik voel dat de voorzitters hun ministers de volle steun geven.»

Vóór en na Verviers

HUMO In Vlaanderen staat u hoog in de populariteitslijstjes, maar in Franstalig België hinkt u achterop. Ik laat me vertellen dat u daar weinig zichtbaar bent, zoals bij de jongste terreurdreiging: hebt u de kans laten liggen om na Verviers op het voorplan te treden?

Michel (schudt het hoofd) «Ik heb gedaan wat ik moest doen. In een paar dagen tijd hebben wij twaalf concrete maatregelen tegen terrorisme aangekondigd, en een paar weken later kan ik alleen maar vaststellen dat elf van die maatregelen zijn uitgevoerd. Ik heb geen show opgevoerd, ik was te druk bezig met resultaat te boeken.»

HUMO Jan Jambon en Koen Geens gingen met alle zonlicht lopen: had u zich niet manifester moeten presenteren aan de bevolking, als een slagkrachtige en vertrouwenwekkende regeringsleider?

Michel «Ik ben geen showman, daar heb ik geen talent voor. Ik hengel naar de goedkeuring van de bevolking door mijn werk te doen. Ik ben amper vijf maanden eerste minister, in weinig evidente omstandigheden. Ik stel vast dat we in die tijd al resultaten hebben geboekt, maar er rest nog tijd genoeg om voort te werken en het bewijs te leveren dat mijn methode werkt.»

HUMO In december liet u in een interview uw twee grootste bezorgdheden optekenen. Het tweede was het sociaal-economische herstelbeleid. Op nummer één: de veiligheid van alle Belgen – enkele weken voor de hel losbarstte in Verviers. Wist u wat er op til was, of was het een kwestie van buikgevoel?

Michel «Beide. Vóór de verkiezingen was ik als partijvoorzitter al erg met veiligheid begaan, ik kende de intensiteit van het radicaliseringsprobleem. En als eerste minister heb ik een belangrijke verantwoordelijkheid: het regeerakkoord bevat veel punten over veiligheid.»

HUMO Tegelijk liet u wel de hakbijl vallen bij Justitie en de politiediensten: ook in die departementen moest lineair 20 procent bespaard worden. Op zijn minst een dubbelzinnig signaal. Ik sprak de voorbije weken met specialisten, die Justitie vergeleken met een huis dat op instorten staat.

Michel «We moeten transparant zijn: de lineaire besparing is de énige manier om effectief te besparen. Tegelijk hebben we beslist om bij te sturen waar nodig. We hebben in een interdepartementale provisie voorzien, een reserve voor dringende zaken, waarvan het grootste deel naar veiligheid zal gaan.»

HUMO Dat hebt u na Verviers beslist.

Michel «Belangrijke nuance: vóór Verviers hadden we al beslist dat bijna één derde van die provisie naar veiligheid zou gaan, maar na Verviers hebben we dat bedrag verhoogd. En bij de komende begrotingscontrole zullen we extra middelen voor de veiligheid moeten vinden – dat is duidelijk.»

HUMO Die begrotings-controle belooft een taaie klus te worden. Ik hoor binnen de regering dat er redelijk wat rekenfouten in de begroting staan, en – een klassiek verschijnsel – te optimistische prognoses.

Michel «Om te beginnen: het is perfect logisch dat we enkele maanden na de initiële begroting een controle doen. Elke regering moet dat doen. Ik zal u een scoop geven: in 2016 zal er wéér een begrotingscontrole plaatsvinden. In 2017 ook.»

HUMO U betaalt minder rente dan verwacht, maar de conjunctuur had u dan weer verkeerd ingeschat. Bovendien wil een lange rij ministers méér geld dan voorzien. Klopt het dat u op zoek moet naar minstens 1 miljard euro?

Michel «Laatst las ik nog: anderhalf miljard euro. (Spottend) We gaan erop vooruit. Als de trend doorzet, staan we er goed voor. De waarheid is dat we het nog niet weten. De voorbereidende werkzaamheden zijn nu begonnen, het rapport van het monitoringcomité ligt er volgende week. Dan pas kennen we de cijfers, de inkomsten en de uitgaven. Ik laat het u weten als wij het weten. En dan kunnen wij aan de slag.»