Humo sprak met Quentin Tarantino over 'The Hateful Eight': 'Ik zet de regels graag op hun kop'
In ‘The Hateful Eight’, de nieuwe western van Quentin Tarantino, zitten acht reizigers – u herkent onder meer de doortrapte smoelen van Bruce Dern, Kurt Russell, Michael Madsen en Tim Roth – tijdens een sneeuwblizzard met elkaar opgescheept. De plot die zich ontvouwt is vintage Tarantino: veel knetterende dialogen, veel goddeloos geduvel, veel bloederig geweld. ‘Reservoir Dogs’ met cowboys, zeg maar.
'Als mensen zich door mijn films beledigd voelen: I don't care. Ik vertrek nooit met het idee om iemand moedwillig te provoceren'
Humo had enkele weken geleden het immense plezier om in het Crest Theatre in Los Angeles de ‘roadshow’-versie van ‘The Hateful Eight’ te zien, waarmee we bedoelen: de lange versie van 184 minuten, in het glorieuze 70mm Ultra Panavision-formaat, inclusief ouverture en ouderwetse friscopauze. Een genoegen dat ú jammer genoeg niet is gegund: omdat geen enkele Belgische bioscoop is uitgerust met de juiste lenzen, krijgt u de digitale versie van 168 minuten te zien, zonder pauze. Wie de 70mm-versie toch wil bekijken (Tarantino: ‘Zoals het is bedoeld’) zal moeten afzakken naar het EYE Filmmuseum in Amsterdam.
Twee dagen na de screening in het Crest Theatre ontmoeten we Tarantino in het legendarische Four Seasons Hotel – hetzelfde hotel waar we ooit een interview hadden met Astrid Bryan, en waar ze de beste bloody mary’s ter wereld serveren! Een halfuur voor het interview begint, gebeurt er iets wat ons koude rillingen bezorgt: we staan in de lift naast één van onze jeugdhelden – de enige echte Kurt Russell! We hadden u graag verteld dat we tussen de tweede en de achtste verdieping van het Four Seasons een onvergetelijk gesprek met Kurt hebben gevoerd, dat we elkaar als de beste vrienden hebben geknuffeld en dat hij ons bij het uitstappen een welgemeende ‘Call me Snake!’ heeft toegeroepen, maar de waarheid is dat we alleen maar een beverig ‘Great performance!’ over onze lippen kregen. Waarop Russell zijn welbekende grijns liet zien: ‘Thanks!’ Oké, het stelt niet veel voor, maar we kunnen u verzekeren: die acht seconden in de lift staan voor de rest van ons leven in ons geheugen gebeiteld.
Even later nestelen we ons in de sofa naast de maker van ‘Reservoir Dogs’, ‘Pulp Fiction’, ‘Kill Bill’ en ‘Inglourious Basterds’ – en zoals immer was het een genoegen.
HUMO Meneer Tarantino, ‘The Hateful Eight’ is uw tweede western op rij. Had u na ‘Django Unchained’ het gevoel dat u nog niet klaar was met het genre?
Quentin Tarantino «Wel, na ‘Django Unchained’ vond ik dat Django het verdiende om verder te leven in andere verhalen, in andere avonturen. Zo kwam ik op het idee om hem te laten terugkeren – niet in een nieuwe film, maar in een boek. Dat boek zou mijn bijdrage worden aan de uitbreiding van het ‘Django’-universum. Nu, dat plan voor een boek heeft zich vervolgens vermengd met een ander idee. Vroeger was ik wild van televisieshows als ‘Bonanza’, ‘The Big Valley’ en ‘The Virginian’. Typisch aan die shows was dat er elk seizoen wel een aflevering tussen zat waarin de bekende personages in een ranch gegijzeld werden gehouden door een bende outlaws. Dan zag je het soort situatie ontstaan waar ik dol op ben: een groep mannen die opgesloten zitten in één kamer. Dat vormde indertijd ook de grondslag van ‘Reservoir Dogs’, en was nu ook het vertrekpunt van mijn Django-boek. Ik zette me aan het schrijven, maar merkte al snel dat het verhaal niet werkte: ik kwam tot de conclusie dat ik Django overboord moest gooien, en dat ik mijn boek moest omvormen tot een filmscenario: ‘The Hateful Eight’.»
undefined
HUMO Toen gebeurde er een ramp: in januari 2014 lekte het scenario van ‘The Hateful Eight’ uit op de website Gawker. U was razend, en besliste om de film niet te maken.
Tarantino «Wat me zo razend maakte, was dat het om een eerste versie ging die ik slechts aan enkele mensen had laten zien. Ik heb heel even overwogen om het scenario in boekvorm uit te geven, maar toen dacht ik: nee, ik ga ‘The Hateful Eight’ door al dat gedoe géén stille dood laten sterven. Zeker toen we een script reading deden, voelde ik de koorts terugkomen.»
HUMO U hebt het over de roemruchte voorleessessie op 19 april in Los Angeles, waarbij u Samuel L. Jackson, Kurt Russell, Tim Roth en de andere acteurs het scenario in een theaterzaal voor een publiek liet lezen. Hoe belangrijk was dat event?
Tarantino «Ik had nog nooit eerder zo’n script reading in het openbaar gedaan, maar het was verdomme interessant. Ten eerste zijn er drie volle dagen van repetities aan voorafgegaan, wat me toeliet om het script nog wat meer vorm te geven. Het voorlezen draaide niet om de vertolkingen van de acteurs, maar om de vraag: wat gebeurt er wanneer we het script er in één keer doorjagen voor een livepubliek van 1.200 toeschouwers? Zal het aanslaan? Is het script sterk genoeg om het publiek méé te trekken? De avond werd een succes: er hing een fantastische vibe in de zaal, en het materiaal voelde heel solide. Dat gaf me het zelfvertrouwen om aan de échte repetities te beginnen. Ik zie me in de toekomst wel vaker zulke script readings organiseren, al weet ik niet of ik het altijd voor een publiek van duizenden mensen zou willen doen. En ik ben ook niet van plan om de acteurs daar gigantisch veel geld voor te geven (lacht).»
Poets met de postkoets
HUMO Hebt u uiteindelijk de film gemaakt die u voor ogen stond?
Tarantino «Tijdens het schrijven zag ik ‘The Hateful Eight’ als een pure western, maar het eindresultaat bevat iets meer horrorelementen dan ik had gepland. Weet je, de enige film die ik in de aanloop naar de opnamen aan de acteurs heb laten zien, was ‘The Thing’ – de versie van John Carpenter. Daarin zitten enkele mannen samen met een alien opgesloten in een poolstation. Buiten woedt een sneeuwstorm, en binnen raast de paranoia – want elk van die mannen zou de alien kunnen zijn. ‘Kijk,’ zei ik tegen de acteurs, ‘dit is ongeveer wat ik wil maken.’ Toen de film klaar was en ik hem aan enkele vrienden liet zien, dacht ik: ‘Wow, hier zit meer horror in dan ik had voorzien.’ Zelfs de muziek van Ennio Morricone lijkt op sommige momenten meer op de soundtrack van een horrorfilm dan op de western scores waar hij in de late jaren 60 bekend voor was.»
undefined
undefined
'Voor het eerst in mijn carrière maakte ik me totaal geen zorgen: ik wíst dat het materiaal prima was, en dat ik de opnamen tot een goed einde kon brengen.' Tarantino op de set van 'The Hateful Eight'
HUMO Als ik me niet vergis hebt u zelfs een stukje uit Morricones soundtrack bij ‘The Thing’ gelicht.
Tarantino (onder de indruk) «Goed opgemerkt! Kijk, toen ik aan het script werkte, voelde ik dat ‘The Hateful Eight’ een originele score verdiende. Dat gevoel had ik nog nooit eerder gehad: normaal opteer ik ervoor om mijn soundtracks samen te stellen uit bestaande muziek. Maar deze keer had ik dus het gekke idee om naar een componist te stappen: Ennio Morricone, die ik als een groot kunstenaar beschouw. Ennio vertelde me dat hij erg weinig tijd had, maar uiteindelijk heeft hij toch zo’n twintig minuten spiksplinternieuwe muziek voor mijn film gecomponeerd. En daarnaast stelde hij me voor om de muziek uit ‘The Thing’ te gebruiken. Hij legde me uit dat hij voor ‘The Thing’ indertijd een volledige score had geschreven, maar dat Carpenter daar maar één track uit heeft gebruikt. De ongebruikte muziek is vervolgens wel op plaat uitgebracht – een plaat die nu overigens heel zeldzaam is.»
HUMO Die plaat staat in mijn kast! Vindt u het erg als ik ‘The Hateful Eight’ omschrijf als de westernversie van ‘Reservoir Dogs’?
Tarantino «Dat is oké. ‘Reservoir Dogs’ was indertijd ook al zwaar beïnvloed door ‘The Thing’: de mannen die samen opgesloten zitten, de paranoia... ‘The Thing’ en ‘Reservoir Dogs’ gaan hand in hand. Ik moet er wel onmiddellijk aan toevoegen dat ‘Reservoir Dogs’ net iets meer bewéégt dan ‘The Hateful Eight’ – in ‘Reservoir Dogs’ springen we meer heen en weer in de tijd, we verlaten de opslagplaats, we gaan de straat op. Die opslagruimte voelde ook meer aan als een claustrofobische spelonk. In het postkoetsstation van ‘The Hateful Eight’ hebben de personages iets meer elleboogruimte, er is meer plaats om door elkaar te lopen en positie in te nemen, zoals Joe Gage (Michael Madsen) bij de tafel of John Ruth (Kurt Russell) en Daisy (Jennifer Jason Leigh) aan de toog.»
undefined
'Het leek me wel passend om dit verhaal over paranoia, geweld en menselijk verderf te laten beginnen met een beeld van Christus aan het kruis'
HUMO Ik moest ook geregeld aan de fantastische kelderbarscène uit ‘Inglourious Basterds’ denken, waarin de Britse spion Hicox verbaal in de clinch gaat met een wantrouwige Gestapo-officier. Over die scène, die maar liefst drieëntwintig minuten duurt, zei u indertijd dat het een oefening in de opbouw van suspense was. Kun je niet hetzelfde zeggen over ‘The Hateful Eight’?
Tarantino «Absoluut. Die scène in ‘Inglourious Basterds’ dreef op pure suspense, die ik zo lang mogelijk heb proberen uit te rekken – zo lang als het elastiek het uithield. Het klinkt misschien een beetje stoeferig, maar ik vind het eigenlijk wel straf wat ik daar heb klaargespeeld: je zit naar een oorlogsfilm te kijken, en ineens komt er een scène in een bar die uitsluitend wordt gedragen door dialoog en een halfuur duurt! Tot mijn genoegen merkte ik dat het werkt en dat je als toeschouwer op het puntje van je stoel blijft zitten. Die filosofie zit ook achter ‘The Hateful Eight’, waarin ik het elastiek maar liefst anderhalf uur lang uitrek – ongeveer tot de pauze. Dáárna mogen de revolvers beginnen te blaffen (lacht).»
HUMO Ik weet niet hoe het komt, maar ‘The Hateful Eight’ voelt, méér dan ‘Reservoir Dogs’ en méér dan de kelderbarscène uit ‘Inglourious Basterds’, aan als theater.
Tarantino «‘The Hateful Eight’ heeft, méér dan mijn vorige films, een bepaalde theatrale kwaliteit. Luister, de scenario’s van ‘Inglourious Basterds’ en ‘Django Unchained’ hadden eigenlijk meer weg van dikke krankzinnige romans dan van filmscenario’s. En tijdens de opnamen was het elke dag aan mij om een manier te vinden om die romans op de één of andere manier in filmscènes om te zetten, waarbij hele hoofdstukken sneuvelden en tientallen scènes op de montagevloer zijn beland. Deze keer was het anders. Het scenario van ‘The Hateful Eight’ was geen boek dat in beeldtaal moest worden omgezet, het was een kant-en-klare tekst die alleen moest worden opgevoerd. Dat verklaart wellicht het theatergevoel.»
Wanhopige Jezus
HUMO U hebt ‘The Hateful Eight’ gedraaid in 70mm Ultra Panavision, een panoramisch beeldformaat dat niet is gebruikt sinds het epos ‘Khartoum’ uit 1966.
Tarantino «Zie het als mijn poging om de magie terug naar de bioscoopzaal te brengen. Eén van de dingen die zo typisch zijn aan onze tijd, is dat mensen op allerlei manieren naar films kijken: op flatscreens, laptops, tablets, telefoons. Ik vind dat een verarming. Ten eerste was het nooit de bedoeling van Spielberg of Coppola dat je ‘Jaws’ of ‘The Godfather’ op een klein scherm zou bekijken, met alle verlies van beeld, kleur, en geluid van dien. En ten tweede kun je op die manier nooit écht de magie van een filmervaring beleven. De gedachte dat iemand naar ‘Pulp Fiction’ zit te kijken op een laptop maakt me gewoonweg neerslachtig. Om de échte cinema-ervaring terug te brengen, zullen honderd bioscoopzalen speciaal voor mijn film worden uitgerust met de juiste apparatuur, zodat ze de 70mm-versie van ‘The Hateful Eight’ kunnen vertonen.»
undefined
undefined
'Toeschouwers vinden altijd wel één personage voor wie ze kunnen supporteren, ook al zijn het allemaal onvervalste smeerlappen.'
HUMO De film opent met een machtig shot van een houten Christusbeeld in de sneeuw. De Christusfiguur in kwestie lijkt het uit te schreeuwen van angst en pijn. Is het gezicht van uw Christus toevallig gebaseerd op het schilderij ‘De schreeuw’ van Edvard Munch?
Tarantino «Nee, op een foto die ik jaren geleden op een veiling heb gekocht – van een kruisbeeld in de sneeuw. Ik weet niet waar hij is genomen, maar het moet ergens in Polen of Tsjecho-Slowakije zijn. Toen ik nadacht over een goed openingsshot, stootte ik opnieuw op die foto en dacht ik: hey, dit is het! Het leek me wel passend om dit verhaal over paranoia, geweld en menselijk verderf te laten beginnen met een beeld van Christus aan het kruis, totaal verlaten in the middle of nowhere. De Christus die je in dat shot te zien krijgt, is niet de hippie-Jezus die naar de aarde is gekomen om ons te redden. Integendeel, mijn Jezus ziet er meer uit als Ivan De Verschrikkelijke uit de gelijknamige film van Sergej Eisenstein (lacht).»
HUMO Die wanhopige Jezus zet meteen de toon: ‘The Hateful Eight’ is immers een door en door pessimistische, bijna nihilistische film. Het postkoetsstation, zo lijkt u te willen zeggen, is Amerika in het klein: een hebzuchtig, vrouwonvriendelijk, racistisch en gewelddadig oord.
Tarantino (denkt lang na) «Ik heb géén politieke film gemaakt: laat dat duidelijk zijn. Ik zit in ‘The Hateful Eight’ geen grote ideeën over de wereld naar het publiek te communiceren – als je dat doet, eindig je met een te nadrukkelijk metaforische western. Ik hoop dat ‘The Hateful Eight’ de mensen vooral zal entertainen: het is een genrefilm, en hopelijk een goede. Dat gezegd zijnde, is het onvermijdelijk dat de film – impliciet – iets zegt over wat ik denk over de wereld waarin we vandaag leven. Dus ja, als het gaat over geweld en racisme, dan houdt ‘The Hateful Eight’ Amerika wel degelijk een spiegel voor.»
HUMO In ‘Django Unchained’ kon je nog begrip opbrengen voor Django’s wraakzucht. In ‘The Hateful Eight’ daarentegen, zit niemand om voor te duimen: de personages zijn één voor één moordenaars, geweldenaars, bedriegers en vrouwonvriendelijke klootzakken. Het is niet zoals in de oude westerns, waarbij de personages waren ingedeeld in goeierds en slechteriken.
Tarantino «Klopt, en ik ben dan ook razend benieuwd hoe het grote publiek op ‘The Hateful Eight’ zal reageren. Van in het begin is het duidelijk dat elk personage zich op z’n minst een tikkeltje dubieus gedraagt. Major Warren, Joe Gage, Oswaldo: ze staan allemaal te liegen over wie ze zijn, waar ze vandaan komen en wat ze van plan zijn. Nu, uit ondervinding weet ik dat de toeschouwers in de loop van het verhaal altijd wel één personage vinden voor wie ze kunnen supporteren. Maar als jij begint te duimen voor één van die acht hatelijke mannen, wel, dan is dat jouw keuze!»
HUMO Euh... Ik telde eigenlijk negen personages.
Tarantino «Ze zijn met negen, dat klopt. Alleen zie ik O.B. (rol van James Parks, red.) niet als hatelijk. Dus nee, ik heb géén rekenfout gemaakt (lacht).»
HUMO Net als in uw vorige films valt ook in ‘The Hateful Eight’ om de haverklap het woord ‘niggar’: Spike Lee zal het niet graag horen. Meer nog: Daisy, de enige vrouw in het gezelschap, wordt voortdurend geslagen, bespuwd en beschimpt. De feministen gaan u rauw lusten.
Tarantino «Bring it on! (lacht) Ik maal er niet om. Echt, als mensen zich door mijn films beledigd voelen: I don’t care. Maar laat me dit zeggen: ik vertrek nooit met het idee om iemand moedwillig te provoceren. Alleen is het zo dat we in ‘The Hateful Eight’ te maken hebben met een groep onvervalste smeerlappen. En ik schik me als scenarist naar de manier waarop mijn personages praten – ik luister naar hun stemmen en noteer als een klerk wat ze zeggen (lacht). Trouwens, westerns hebben vaak een donkere, ranzige, gewelddadige kant: kijk maar naar de westerns van Sergio Corbucci. Die brutaliteit was eigen aan het Wilde Westen.»
HUMO Dit is uw achtste film. Vindt u dat u als cineast bent gegroeid?
Tarantino (denkt na) «Wel, ik moet nu even terugdenken aan het elastiek van de suspense waar we het zonet over hadden. Ook in ‘Reservoir Dogs’ zit een scène die drijft op suspense: die waarin de gangsterbazen in de opslagplaats komen kijken wat er is gebeurd. Toen ik die scène draaide, beheerste ik het vak nog niet: ik was al blij dat ik daar achter die camera stond, en deed gewoon mijn uiterste best om zo goed mogelijk uit te voeren wat in het script stond. Met andere woorden: ik wist niet wat ik aan het doen was (lacht). Toen ik jaren later de kelderbarscène uit ‘Inglourious Basterds’ draaide, wist ik wél wat ik aan het doen was. Je gaat me nu niet horen zeggen dat ik béter ben geworden – daar mag jij over oordelen. Maar ik heb beslist meer zelfvertrouwen gekregen. Als ik nu een scène neerschrijf, dan weet ik ook hoe ik die scène moet verfilmen. Het resultaat is dat ik me op de set van ‘The Hateful Eight’, misschien wel voor de eerste keer in mijn carrière, totaal geen zorgen maakte: ik wíst dat het materiaal prima was, en dat ik de opnamen tot een goed einde kon brengen. Dus ja, als ik mezelf vergelijk met de regisseur die ik was in de tijd van ‘Reservoir Dogs’, ‘Pulp Fiction’ en ‘Jackie Brown’, dan denk ik dat ik veel aan maturiteit heb gewonnen.»
Knipogen naar Bob
HUMO Ook in ‘The Hateful Eight’ speelt u weer als een blij kind met het medium: de film is ingedeeld in hoofdstukken, we krijgen een lange flashback, een voice-over geeft af en toe commentaar. Leuk, maar wanneer wordt dat soort speelsheid een mechaniekje? En wordt het niet moeilijker en moeilijker om het publiek nog te verrassen?
Tarantino «Toen ‘Pulp Fiction’ uitkwam, had iedereen een wow-gevoel: ‘Zoiets heb ik nog nooit gezien!’ Ik geef toe dat zoiets vandaag nog moeilijk haalbaar is. Het publiek is slimmer geworden, de toeschouwers doorzien het medium beter dan vroeger. Iemand die vandaag naar ‘Inglourious Basterds’ of ‘The Hateful Eight’ kijkt, zal niet meer zeggen: ‘What the fuck was thát?’ Dus ja, in zekere zin is mijn manier van werken zélf conventioneel geworden. Maar ik vind het nog steeds heel bevrijdend. Het spelen met conventies, het knipogen naar de filmgeschiedenis is iets wat ik heb geleerd van Godard, die in zijn beste films op een heel vitale manier met het medium speelde. En van Bob Dylan, die op zijn eigen manier speelde met de conventies van het songschrijven en nummers vaak opvatte als een mozaïek van personages. Ook ik vind het geweldig om de regels op hun kop te zetten.
»Iemand raadde me ooit aan om de hoofdstukken van ‘Pulp Fiction’ in de juiste chronologische volgorde te zetten: het publiek zou de film anders niet begrijpen, zo vreesde hij. Voor mij was dat absoluut geen optie. Ik vond het net geweldig om de toeschouwers uit te dagen, om hen pas na afloop te doen beseffen dat ze niet naar drie afzonderlijke films, maar naar één verhaal zaten te kijken. Ik amuseer me rot met dat soort spelletjes, en ik hoop van de toeschouwers hetzelfde.»
HUMO Welke van uw films, vindt u zelf, komt het dichtste bij de magie van een Dylan-song?
Tarantino «Wow, goede vraag. Hm... Wel, eerlijk gezegd, ik denk: ‘The Hateful Eight’. De sfeer, de setting, de humor... Ik heb zelfs aan Dylan gevraagd of hij geen song wilde schrijven voor de film. Hij antwoordde dat hij interesse had, maar kon er uiteindelijk geen tijd voor vrijmaken. Vervolgens heb ik overwogen om één van zijn oude folksongs te gebruiken, maar ik kreeg het nummer nergens in het verhaal geplaatst. Jammer, want als één van mijn films geschikt was voor een Dylan-song, dan wel ‘The Hateful Eight’. Toch meer dan ‘Kill Bill’ (lacht).»
HUMO Bent u nog steeds van plan om na uw tiende film met pensioen te gaan?
Tarantino «Dat is het plan, ja. Daarna ga ik geen films meer maken, maar wel romans, theaterstukken en televisiereeksen schrijven.»
HUMO Waarom eigenlijk? Voelt u dat het heilige vuur aan het doven is?
Tarantino «Wel, rekening houdend met het tempo waarin ik films maak, zal ik zeker nog acht jaar regisseur zijn. Maar om ná die acht jaar nog steeds relevant te blijven: nee, dat zou voor mij een té grote worsteling zijn. Ik zie mezelf dus nog acht jaar met film bezig zijn, maar geen twintig jaar meer, of vijftien jaar. Dan zou ik gewoon een ouwe kerel zijn die nog steeds films maakt terwijl hij eigenlijk allang is uitverteld. Die kerel wil ik niet zijn: ik wil het feestje verlaten voor ik comateus in een hoek lig. Nu ja: misschien wordt mijn tiende film wel een ongelooflijke stinker. En dan gaat mijn plan alsnog de vuilnisbak in (lacht).»
