Humo sprak met vijf 'onschoolbare' jongeren

Mieke Van Hecke, directeur-generaal van het katholiek onderwijs, heeft het jargon met een nieuwe term verrijkt: onschoolbare jongeren, of jongeren die 'het gewone schoolgebeuren onmogelijk maken'.

De druktemakers die elke dag de klas op stelten zetten, de pesters en de spijbelaars die drugs roken en op lawaaierige brommertjes door de straten racen. Van Hecke wil die jongeren liever uit de scholen houden, en ze pleit voor 'speciale begeleidingsinitiatieven, ergens tussen onderwijs, welzijn en stedelijk beleid in'. Laat dat nu net zijn wat de bestaande initiatieven ook vragen aan de Vlaamse ministers Pascal Smet (SP.A) van Onderwijs en Jo Vandeurzen (CD&V) van Welzijn. Maar: 'Het kan niet de bedoeling zijn we een vuilnisbak worden.'

Glen (16): 'Dikke slee en villa'

Glen «Ik ga al een jaar of vier, vijf niet meer naar school. Ik kan leerkrachten gewoon niet verdragen, en het is er zo saai. Het begon al op de eerste schooldag in het eerste middelbaar: ik gooide een brandende sigaret in de vuilnisbak, en lap: vuilnisbak in de fik. Het was niet eens met opzet, maar toch was ik de tweede dag al geschorst. Mijn goesting was meteen over. Ik ben sindsdien misschien twintig dagen naar school geweest – mijn kop eens laten zien en terug weg. Ik heb ook al in zes... nee, in zéven scholen gezeten.»

HUMO Hoe krijg je dat spijbelen thuis verkocht?

Glen «Ik vertrok 's morgens met mijn boekentas onder de arm, en ik kwam 's avonds terug naar huis. Op school moesten we een telefoonnummer opgeven waarop onze ouders bereikbaar waren, en ik had een fout nummer gegeven. Als het secretariaat mijn ouders wilde bellen om te vragen waar ik bleef, kregen ze nooit antwoord. Tot op een dag – het was al na de kerstvakantie – de studiemeester thuis aan de deur stond, want mijn adres hadden ze natuurlijk ook. Dat was niet mijn beste dag.»

HUMO En toen werd je voor het eerst van school gegooid?

Glen «Nee, dat was pas in het tweede middelbaar. In het begin van het schooljaar kreeg ik het aan de stok met de leraar wiskunde. Die vent begon te schreeuwen dat ik stil moest zijn, maar de gast die lawaai maakte, zat áchter mij. Hij had het dus op de verkeerde, en toen hij me bij mijn kraag pakte, ben ik ontploft. Ik heb hem een gebroken neus en een paar gekneusde ribben geklopt. Ze hebben hem naar het ziekenhuis moeten brengen. Tja, actie en reactie, hè.»

HUMO Wat deed je overdag, als je niet op school zat?

Glen «Ik stak van alles uit. En ik werkte een beetje. »Al mijn vrienden zijn ouder dan achttien, en die werken ook niet. Ze hebben wel jobkes én ze hebben een auto: dan kan je leukere dingen doen dan op school zitten. Een beetje rondhangen in Maastricht, of in Brussel naar de hoeren aan het Noordstation gaan kijken. Maar dat doe ik nooit meer: we werden daar eens aangevallen door een bende zwarten, die dachten dat wij hun terrein kwamen inpikken. Zonder waarschuwing trokken ze hun messen: een kameraad kreeg een jaap in zijn arm en moest naar het ziekenhuis, en ik kreeg een steek in mijn been, juist onder de knie. Ik bloedde ook, maar ik wou niet naar de kliniek. Die mannen hebben ze later opgepakt, en ze bleken vol speed te zitten. »Op een dag zijn we eens helemaal naar Polen gereden. We stapten in de auto en begonnen te rijden, en voor we het wisten zaten we in Krakau. Ik belde naar mijn ma, dat ik die avond niet thuis zou komen omdat ik in Polen zat. Ze kreeg een woedeaanval en zei dat ze me zou doodslaan. Ik moest daar eens mee lachen: ik heb me nooit iets aangetrokken van wat ze tegen mij zei. »Toffe stad, Krakau. Nergens zo goedkoop wodka gezopen! Voor 2 euro ben je daar zo zat als een kanon. Ik zou wel willen teruggaan, maar de naft is te duur geworden (lacht).»

HUMO Je zei dat je ook werkt. Wat doe je?

Glen «Ik koop brommertjes op, ik breng die in orde, ik pimp ze een beetje en ik verkoop ze door. Daar ben ik op mijn elfde mee begonnen: ik had toen al een Camino met een waterkoeling en al. Dat machientje reed 130 km per uur, en ik scheurde daarmee door de stad zonder helm of verzekering. Ik ken iemand bij de politie, en via hem kan ik heel goedkoop brommers uit inbeslagnames krijgen. Ik betaal er 150, hoogstens 200 euro voor en ik verkoop ze voor 400 à 500 euro. Reken de winst maar uit! »Soms ga ik mee met een bouwvakker, als hij extra volk nodig heeft. Een muurtje metsen: dat kan toch iedereen? En ik word in het zwart betaald: pure winst. En in het oogstseizoen ga ik bij de fruitboeren appels plukken, ook in het zwart. Maar dat brengt maar 5 euro per uur op, en dat is hard werken. Aan een brommertje werk ik twee uur en verdien ik 200 euro.»

HUMO Hoeveel hark je zo per maand bijeen?

Glen «Dat hangt ervan af. Soms 1.500 euro, soms iets meer. Ik kan daar méér dan goed van leven, en ik kan ook nog flink sparen. Ik wil later een huis en een chique auto kunnen kopen. »Waarom zou ik naar school gaan? Ik kan lezen, schrijven en rekenen, ik kan met mijn handen werken en ik ken iets van techniek van auto's en brommers. Echt waar, ik kan mijn plan trekken. Zónder naar school geweest te zijn.»

HUMO Je bent niet van plan om op z'n minst je diploma voor de middelbare school te halen?

Glen «Ik word nu begeleid, en ik begin te twijfelen of ik toch niet mijn school zou afmaken. Maar waarom zou ik eigenlijk? Mijn pa wil dat ik een diploma haal, want anders zal ik niets bereiken in het leven. Toen ik hem zei dat ik al meer verdiende dan hij, werd hij stil.»

HUMO Er zijn nog manieren om snel geld te verdienen.

Glen «Dealen, bedoel je? Daar begin ik niet mee. Ik rook af en toe een joint, maar daar blijft het bij. Drugs, dat is veel te gevaarlijk, man.»

HUMO Als gepatenteerde spijbelaar kom je vroeg of laat toch in contact met de politie?

Glen «O, ja. Ze hebben mij onlangs nog tegengehouden, om halfdrie 's nachts. Ik was wat met mijn brommertje aan het rondrijden en een patrouille vond dat ik me verdacht gedroeg. Ik heb nog geprobeerd om ze af te schudden, maar dat is niet gelukt. Resultaat: ik moest één verkeersles volgen bij de politie. Een halfuurtje! »Ze kennen me daar: mijn bompa was zelf flik, en mijn pa heeft al acht jaar in de bak gezeten. Ik weet niet precies waarom: hij wil alleen kwijt dat het met vechtpartijen te maken heeft. Dat overkomt mij ook altijd: er zijn altijd van die mannen die stoer willen doen en dreigen dat ze mij zullen komen neerkloppen. Als ze dan voor mijn deur staan, sla ik op hún gezicht. Zelfbeheersing is mijn sterkste kant niet (lacht).»

HUMO Ben je al veroordeeld?

Glen «Ik heb vier maanden in een jeugdinstelling gezeten omdat ik iemand in elkaar had geklopt. En laatst wilden ze me voor veertien dagen in een psychiatrische instelling steken, maar dan ben ik na twee dagen al gaan lopen. 't Is niet omdat ik niet naar school ga, dat ik zot ben, hè.»